Xem mẫu

  1. Vò Minh Hμ ThiÕt kÕ bμi gi¶ng N©ng cao − TËp hai Nhμ xuÊt b¶n hμ néi 1
  2. Ch−¬ng 5 Nhãm HaLogen TiÕt 47 Kh¸i qu¸t vÒ nhãm halogen A - Môc tiªu 1. HS biÕt: − Nhãm halogen gåm nh÷ng nguyªn tè nµo. VÞ trÝ vµ vai trß cña chóng trong b¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc. − §Æc ®iÓm chung vÒ cÊu t¹o nguyªn tö, liªn kÕt ho¸ häc trong c¸c ph©n tö halogen. − TÝnh chÊt ho¸ häc ®Æc tr−ng cña c¸c halogen lµ tÝnh oxi ho¸ m¹nh. − Mét sè quy luËt biÕn ®æi tÝnh chÊt vËt lÝ, tÝnh chÊt ho¸ häc cña c¸c halogen trong nhãm. 2. HS hiÓu: − V× sao tÝnh chÊt ho¸ häc cña c¸c halogen biÕn ®æi cã quy luËt. − Nguyªn nh©n sù biÕn ®æi tÝnh chÊt phi kim cña c¸c halogen lµ do sù biÕn ®æi vÒ cÊu t¹o nguyªn tö, ®é ©m ®iÖn... − C¸c halogen cã sè oxi ho¸ −1; trõ flo, c¸c halogen kh¸c cã thÓ cã c¸c sè oxi ho¸ + 1, + 3, + 5, + 7 lµ do ®é ©m ®iÖn vµ cÊu t¹o líp electron ngoµi cïng cña chóng. B - ChuÈn bÞ cña GV vμ HS GV: − M¸y chiÕu, bót d¹, giÊy trong. − B¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc. HS: − ¤n l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ cÊu t¹o nguyªn tö, kh¸i niÖm vÒ ®é ©m ®iÖn, sè oxi ho¸... − RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt cÊu h×nh electron. 2
  3. C - TiÕn tr×nh d¹y − häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 I. nhãm halogen trong B¶NG TUÇN HOµN c¸c nguyªn tè (9 phót) GV: HS: Yªu cÇu HS quan s¸t vÞ trÝ cña c¸c Quan s¸t b¶ng tuÇn hoµn vµ nhËn xÐt: nguyªn tè halogen trong b¶ng tuÇn hoµn Nhãm halogen gåm c¸c nguyªn tè vµ nhËn xÐt (GV chiÕu c¸c c©u hái ®Þnh thuéc nhãm VII A: − h−íng sù quan s¸t cña HS lªn mµn h×nh): Flo (« sè 9, chu k× 2) + Nhãm halogen gåm nh÷ng nguyªn tè − Clo (« sè 17 chu k× 3) − nµo? Brom (« sè 35 chu k× 4) − Iot (« sè 53 chu k× 5) + Nªu vÞ trÝ cña tõng nguyªn tè. − Atatin (« sè 85 chu k× 6) GV: + Giíi thiÖu: halogen tiÕng latinh cã nghÜa lµ sinh ra muèi. + Atatin kh«ng gÆp trong thiªn nhiªn, nã ®−îc ®iÒu chÕ nh©n t¹o b»ng c¸c ph¶n øng h¹t nh©n → Nhãm halogen ®−îc nghiªn cøu ë ®©y gåm flo, clo, brom, iot. Ho¹t ®éng 2 II. cÊu h×nh electron nguyªn tö vµ cÊu t¹o ph©n tö cña c¸c nguyªn tè trong nhãm halogen (14 phót) GV: HS: Yªu cÇu c¸c nhãm HS th¶o luËn víi Th¶o luËn nhãm theo c¸c néi dung mµ c¸c néi dung sau: GV yªu cÇu: + ViÕt cÊu h×nh electron líp ngoµi cña − CÊu h×nh electron ë líp ngoµi cïng c¸c nguyªn tè halogen, nhËn xÐt vÒ sù cña nguyªn tö c¸c halogen lµ: ns2np5 gièng nhau vµ kh¸c nhau vÒ cÊu h×nh líp ngoµi cïng cña c¸c halogen. 3
  4. − NhËn xÐt sè electron ®éc th©n ë tr¹ng *) So s¸nh: th¸i c¬ b¶n vµ ë tr¹ng th¸i kÝch thÝch. + Líp ngoµi cïng cña nguyªn tö c¸c Tõ ®ã so s¸nh vµ gi¶i thÝch vÒ sè oxi halogen ®Òu cã 7 electron. ho¸ cña c¸c halogen. + ë tr¹ng th¸i c¬ b¶n, nguyªn tö c¸c − ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña c¸c ph©n halogen ®Òu cã 1 electron ®éc th©n. − Líp electron ngoµi cïng cña flo lµ tö halogen vµ nhËn xÐt vÒ liªn kÕt gi÷a c¸c nguyªn tö. líp 2 nªn kh«ng cã ph©n líp d. − Nguyªn tö clo, brom, iot cã ph©n líp d cßn trèng, ë tr¹ng th¸i kÝch thÝch cã thÓ cã 3, 5 hoÆc 7 electron ®éc th©n. GV: HS: Gäi c¸c nhãm ph¸t biÓu ý kiÕn, GV − Ph©n tö ®¬n chÊt halogen gåm 2 chiÕu lªn mµn h×nh. nguyªn tö, liªn kÕt víi nhau b»ng liªn kÕt céng ho¸ trÞ kh«ng cùc. − C«ng thøc ph©n tö: X2 − C«ng thøc cÊu t¹o: X – X. .. .. − C«ng thøc electron: : X : X : .. .. Ho¹t ®éng 3 III. kh¸i qu¸t vÒ tÝnh chÊt cña c¸c halogen (20 phót) 1) TÝnh chÊt vËt lÝ: GV: HS: ChiÕu lªn mµn h×nh vµ giíi thiÖu mét Nghe vµ ghi bµi. sè tÝnh chÊt vËt lÝ c¬ b¶n cña c¸c nguyªn tè halogen nh− tr¹ng th¸i, mµu s¾c, nhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i, ®é ©m ®iÖn... GV: 2) TÝnh chÊt ho¸ häc: ChiÕu c¸c hÖ thèng c©u hái lªn mµn Tr¶ lêi c¸c c©u hái cña GV. h×nh vµ gäi HS lÇn l−ît tr¶ lêi: − Dùa vµo cÊu h×nh electron cña nguyªn tö c¸c halogen, em h·y dù ®o¸n vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña c¸c halogen? 4
  5. − So s¸nh c¸c tÝnh chÊt c¬ b¶n cña c¸c halogen? − NhËn xÐt vµ dù ®o¸n vÒ c¸c sè oxi ho¸ cña flo, clo, brom, iot. GV: ChiÕu vµ tãm t¾t c¸c néi dung cÇn tr¶ lêi cña c¸c c©u hái trªn. Ho¹t ®éng 4 Cñng cè bµi − bµi tËp vÒ nhµ (2 phót) GV: HS: Gäi mét HS tãm t¾t l¹i c¸c néi dung c¬ Nªu l¹i c¸c néi dung c¬ b¶n, kh¸i qu¸t b¶n vÒ nhãm halogen vÒ nhãm halogen. GV: Ra bµi tËp vÒ nhµ: 1, 2, 3, 4, 5, 6 (SGK tr. 119) TiÕt 48 clo A - Môc tiªu 1. HS biÕt: Mét sè tÝnh chÊt vËt lÝ, øng dông, ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ clo trong phßng thÝ nghiÖm vµ trong c«ng nghiÖp. Clo lµ chÊt khÝ ®éc. 2. HS hiÓu: − TÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña clo lµ tÝnh chÊt oxi ho¸ m¹nh: oxi ho¸ kim lo¹i, phi kim vµ mét sè hîp chÊt. Clo cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh lµ do ®é ©m ®iÖn lín. − Trong mét sè ph¶n øng clo cßn thÓ hiÖn tÝnh khö. 3. HS vËn dung: ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc minh ho¹ cho tÝnh oxi ho¸ m¹nh vµ tÝnh khö cña clo, ph−¬ng tr×nh ho¸ häc cña ph¶n øng ®iÒu chÕ clo trong phßng thÝ nghiÖm. 5
  6. B - ChuÈn bÞ cña GV vμ HS GV: − Tranh vÏ s¬ ®å b×nh ®iÖn ph©n dung dÞch NaCl cã mµng ng¨n. − Hai lä chøa khÝ clo ®iÒu chÕ s½n, ®Ëy n¾p, ®Ìn cån, kÑp s¾t... C - TiÕn tr×nh d¹y − häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 kiÓm tra bµi cò − ch÷a bµi tËp vÒ nhµ (5 phót) GV: HS1: KiÓm tra lÝ thuyÕt HS 1: Tr¶ lêi lÝ thuyÕt. CÊu h×nh electron nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè trong nhãm halogen cã ®iÓm g× gièng vµ kh¸c nhau? Tõ ®ã nªu kh¸i qu¸t vÒ tÝnh chÊt cña c¸c halogen. GV: HS2: Gäi HS 2 ch÷a bµi tËp 5 (SGK 119) Ch÷a bµi tËp 5 (SGK tr. 119) GV: NhËn xÐt vµ chÊm ®iÓm. Ho¹t ®éng 2 I. tÝnh chÊt vËt lÝ cña clo (5 phót) GV: HS: Cho HS quan s¸t lä thuû tinh chøa clo Nªu tÝnh chÊt vËt lÝ cña clo: → yªu cÇu HS quan s¸t kÕt hîp víi ®äc − ë ®iÒu kiÖn th−êng, clo lµ chÊt khÝ SGK vµ nªu tÝnh chÊt vËt lÝ cña clo. mµu vµng lôc, mïi xèc, nÆng h¬n kh«ng 71 ≈ 2,5). khÝ 2,5 lÇn (d Cl2 = 29 KK − Clo tan võa ph¶i trong n−íc t¹o thµnh n−íc clo. − Clo ®éc. 6
  7. Ho¹t ®éng 3 II. tÝnh chÊt ho¸ häc cña clo (20 phót) GV: HS: Yªu cÇu HS viÕt cÊu h×nh electron cña ViÕt cÊu h×nh electron vµ dù ®o¸n tÝnh clo, tra b¶ng ®é ©m ®iÖn vµ dù ®o¸n tÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña clo: CÊu h×nh: 3s23p5 chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña clo. − Nguyªn tö clo dÔ thu thªm 1 electron − ®Ó trë thµnh anion Cl : − 0 Cl + 1 e → Cl 3s23p5 3s23p6 − Clo cã ®é ©m ®iÖn 3,16 (nhá h¬n ®é ©m ®iÖn cña flo vµ oxi. V× vËy trong c¸c hîp chÊt víi flo, oxi, clo cã sè oxi ho¸ d−¬ng (+ 1, + 3, + 5, + 7), cßn trong c¸c hîp chÊt víi nguyªn tè kh¸c: clo cã sè oxi ho¸ ©m (−1) − Clo lµ mét phi kim ho¹t ®éng m¹nh, trong mét sè ph¶n øng, clo còng thÓ hiÖn tÝnh khö. TÝnh chÊt ho¸ häc cña clo GV: 1) T¸c dông hÇu hÕt kim lo¹i: + − 0 0 GV giíi thiÖu c¸c tÝnh chÊt cña clo vµ 2 Na + C l2 → 2 Na Cl yªu cÇu HS viÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng +3 − 0 0 minh ho¹ (HS ghi râ sè oxi ho¸ cña c¸c 2 Fe + 3C l2 → 2 Fe Cl3 nguyªn tè cã sù thay ®æi). GV: 2) T¸c dông víi hi®ro: − 0 0 Trong c¸c ph¶n øng trªn, clo thÓ hiÖn H 2 + Cl 2 → 2 Cl tÝnh khö hay tÝnh oxi ho¸? Sè oxi ho¸ Trong c¸c ph¶n øng ë tÝnh chÊt 1, 2: clo cña clo t¨ng hay gi¶m? (gäi HS tr¶ lêi). thÓ hiÖn tÝnh oxi ho¸. GV: 3) T¸c dông víi n−íc vµ dung dÞch H−íng dÉn HS viÕt c¸c ph−¬ng tr×nh kiÒm: − + 0 ph¶n øng cña clo víi n−íc, dung dÞch H2O + Cl 2 Cl + H Cl O 7
  8. − + 0 NaOH, dung dÞch KOH. X¸c ®Þnh sè Cl 2+ 2NaOH→Na Cl + Na Cl O + H2O oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tè vµ nhËn xÐt (N−íc gia ven) vÒ vai trß cña clo ë c¸c ph¶n øng trªn. − N−íc clo vµ n−íc gia ven cã tÝnh tÈy mµu. − Trong c¸c ph¶n øng trªn: clo võa lµ chÊt oxi ho¸, võa lµ chÊt khö → c¸c ph¶n øng trªn lµ nh÷ng ph¶n øng tù oxi ho¸ − khö. GV: HS: Nªu c©u hái: Nhá vµi giät n−íc clo míi Tr¶ lêi c©u hái ®−îc ®iÒu chÕ vµ vµi giät n−íc gia ven vµo mÈu giÊy qu× tÝm th× qu× tÝm chuyÓn mµu nh− thÕ nµo? GV: 4) T¸c dông víi muèi cña c¸c halogen Giíi thiÖu víi HS: clo kh«ng oxi ho¸ kh¸c: − − ®−îc ion F nh−ng oxi ho¸ ®−îc ion Br − vµ ion I trong dung dÞch muèi halogenua. − 0 0 GV: C l 2 + 2NaBr → 2Na Cl + B r2 Yªu cÇu HS ghi c¸c sè oxi ho¸ cña c¸c − 0 0 C l 2 + 2NaI → 2Na Cl + I 2 nguyªn tè vµo ph−¬ng tr×nh ph¶n øng. GV: C¸c ph¶n øng trªn chøng minh trong nhãm halogen: tÝnh oxi ho¸ cña clo m¹nh m¹nh h¬n brom vµ iot. GV: 5) T¸c dông víi chÊt khö kh¸c: − +6 +4 Giíi thiÖu: clo oxi ho¸ ®−îc nhiÒu chÊt 0 Cl 2 + 2H2O + S O2→ 2H Cl + H 2 SO 4 kh¸c (GV h−íng dÉn HS viÕt ph−¬ng − +3 −1 +2 0 Cl 2 + 2 Fe Cl 2 → 2 Fe Cl3 tr×nh ph¶n øng vµ x¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tö). 8
  9. Ho¹t ®éng 4 (5 phót) III. øng dông IV. Tr¹ng th¸i tù nhiªn GV: HS: Yªu cÇu HS ®äc SGK vµ tãm t¾t phÇn + Nªu øng dông: øng dông, tr¹ng th¸i tù nhiªn. + Tr¹ng th¸i tù nhiªn: Ho¹t ®éng 5 V. ®iÒu chÕ (7 phót) GV: 1) Trong phßng thÝ nghiÖm: Nªu nguyªn liÖu ®Ó ®iÒu chÕ clo vµ lµm *) Nguyªn liÖu: thÝ nghiÖm ®iÒu chÕ clo. + C¸c chÊt oxi ho¸ m¹nh nh−: MnO2, → gäi HS viÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng KMnO4, KClO3 ... ®iÒu chÕ clo tõ KMnO4, MnO2, KClO3 + AxÝt HCl ®Æc. vµ c¸ch thu khÝ clo (ghi râ sè oxi ho¸ Ph−¬ng tr×nh: cña c¸c nguyªn tè vµ c©n b»ng ph−¬ng +4 +− +2 0 o tr×nh ph¶n øng b»ng ph−¬ng ph¸p th¨ng Mn O2 + 4 H Cl ⎯t⎯ Mn Cl2 + Cl 2 → b»ng electron). + H2O +7 − +2 2K Mn O4 + 16H Cl → 2KCl + 2 Mn Cl2 0 + 5 Cl 2 + 8H2O +5 − 0 K Cl O3 + 6HCl → K Cl + 3 Cl 2 + 3H2O *) C¸ch thu khÝ clo: ph−¬ng ph¸p ®Èy kh«ng khÝ ®Æt ®øng b×nh thu. GV: HS: − Yªu cÇu HS gi¶i thÝch vÒ vai trß cña Tr¶ lêi c¸c c©u hái cña GV. H2SO4 ®Æc, dung dÞch NaCl, b«ng tÈm NaOH trong c¸c dông cô, s¬ ®å ®iÒu chÕ khÝ clo. − Hái HS: Khi thu khÝ clo, v× sao ta ph¶i ®Æt ®øng b×nh thu? 9
  10. 2) Trong c«ng nghiÖp: GV: HS: Giíi thiÖu c¸ch s¶n xuÊt clo trong c«ng Clo ®−îc ®−îc s¶n xuÊt b»ng c¸ch ®iÖn nghiÖp. ph©n dung dÞch NaCl cã mµng ng¨n. GV treo tranh vµ ph©n tÝch vai trß cña 2NaCl + 2H2O ⎯dp MN → 2NaOH ⎯⎯⎯ mµng ng¨n → gäi HS viÕt ph−¬ng tr×nh + Cl2↑ + H2↑ ph¶n øng. Ho¹t ®éng 6 Cñng cè bµi − Bµi tËp vÒ nhµ GV: HS: Yªu cÇu HS nh¾c l¹i c¸c néi dung chÝnh Nh¾c l¹i c¸c néi dung chÝnh cña bµi. cña bµi. • Bµi tËp vÒ nhµ: 1, 2, 3, 4 (SGK tr. 125). TiÕt 49 LuyÖn tËp A - Môc tiªu − Cñng cè c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ tÝnh chÊt vËt lÝ, tÝnh chÊt ho¸ häc vµ ®iÒu chÕ clo. − RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng cña clo vµ ph¶n øng ®iÒu chÕ. − TiÕp tôc rÌn luyÖn kÜ n¨ng x¸c ®Þnh sè oxi ho¸ vµ c©n b»ng c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng oxi ho¸ khö. − RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm c¸c bµi tËp tÝnh to¸n. 10
  11. B - ChuÈn bÞ cña GV vμ HS GV: M¸y chiÕu, giÊy trong, bót d¹. HS: Häc kÜ bµi cò. C - TiÕn tr×nh d¹y − häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 I. kiÓm tra bµi cò − ch÷a bµi tËp vÒ nhµ (20 phót) GV: HS1 vµ HS2: KiÓm tra lÝ thuyÕt hai HS: Tr¶ lêi lÝ thuyÕt. - Nªu tÝnh chÊt ho¸ häc cña clo, viÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng minh ho¹. - Nªu nguyªn t¾c ®iÒu chÕ clo trong phßng thÝ nghiÖm vµ trong c«ng nghiÖp. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ clo. GV: HS3: Gäi HS lªn ch÷a bµi tËp 3, 4 (SGK tr. Ch÷a bµi tËp 3: (SGK 125) 125) Bµi tËp 3: Ph−¬ng tr×nh ph¶n øng: to MnO2 + 4HCl ⎯⎯ MnCl2 + Cl2↑ → + 2H2O (1) Cl2 + 2NaOH → NaCl + NaClO + H2O (2) 69,6 n MnO2 = = 0,8 (mol) 87 nNaOH ban ®Çu = 0,5 × 4 = 2 (mol) theo ph−¬ng tr×nh 1: 11
  12. n Cl2 = n MnO2 = 0,8 (mol) theo ph−¬ng tr×nh 2: nNaOH ph¶n øng = 2 n Cl2 = 0,8×2 = 1,6 (mol) nNaCl = nNaClO = n Cl2 = 0,8 (mol) nNaOH cßn d− = 2− 1,6 = 0,4 (mol) + Nång ®é mol cña c¸c chÊt trong dung dÞch thu ®−îc sau ph¶n øng lµ: 0, 4 C M (NaOH) = = 0,8 M 0,5 0,8 C M (NaCl) = C M (NaClO) = = 1,6 M 0,5 HS4: +2 +3 −1 0 a) 2Fe Cl2 + Cl2 → 2FeCl3 → Cl2 lµ chÊt oxi ho¸. +6 +4 −1 0 b) Cl2 + SO2 + H2O → 2HCl + H2 SO4 → Cl2 lµ chÊt oxi ho¸. −1 +5 0 c) 6KOH + 3Cl2 → 5K Cl + K Cl O3 +3H2O → Cl2 võa lµ chÊt oxi ho¸, võa lµ chÊt khö. GV: Gäi c¸c em HS kh¸c lªn nhËn xÐt, GV bæ xung vµ chÊm ®iÓm. Ho¹t ®éng 2 II. luyÖn tËp (24 phót) GV: ChiÕu bµi tËp 1 trong phiÕu häc tËp lªn mµn h×nh – yªu cÇu HS lµm bµi tËp vµo vë. 12
  13. Bµi tËp 1: HS: Hoµn thµnh ph−¬ng tr×nh ph¶n øng cho Lµm bµi tËp vµo vë: +− s¬ ®å: 0 0 to 1) Cl2 + H 2 ⎯⎯ H C l → 1 2 3 Cl2 ⎯⎯ HCl ⎯⎯ BaCl2 ⎯⎯ → → → 2) Ba(OH)2 + 2HCl → BaCl2 + 2H2O 4 NaCl ⎯⎯ Cl2 → 3) BaCl2 + Na2SO4 → BaSO4 + 2NaCl Trong c¸c ph¶n øng trªn, ph¶n øng nµo dp MN 4) 2NaCl + 2H2O ⎯⎯⎯⎯ 2NaCl → lµ ph¶n øng oxi ho¸ khö? v× sao? 0 0 + Cl2 + H 2 Trong c¸c ph¶n øng trªn, ph¶n øng 1, 4 lµ ph¶n øng oxi ho¸ − khö v× cã sù thay ®æi sè oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tè. GV: ChiÕu bµi lµm cña mét sè HS lªn mµn h×nh vµ nhËn xÐt. GV: Yªu cÇu HS lµm bµi tËp 2 (GV chiÕu ®Ò bµi lªn mµn h×nh) Bµi tËp 2: Cã hçn hîp gåm Fe vµ kim lo¹i A cã ho¸ trÞ kh«ng ®æi x. − NÕu hoµ tan hçn hîp trong HCl d−, thu ®−îc 7,84 lÝt khÝ. − NÕu cho hçn hîp trªn t¸c dông hÕt víi clo th× cÇn mét thÓ tÝch lµ 8,4 lÝt a) TÝnh thÓ tÝch khÝ clo ®· ho¸ hîp víi kim lo¹i A, biÕt r»ng trong hçn hîp, tØ lÖ sè nguyªn tö Fe vµ A lµ 1: 4. b) NÕu khèi l−îng kim lo¹i A trong hçn hîp lµ 5,4 gam th× A lµ kim lo¹i g×? (thÓ tÝch c¸c khÝ ®o ë ®ktc) GV: HS: Gäi vµ h−íng dÉn HS lµm tõng b−íc. ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng: 13
  14. Fe + 2HCl → FeCl2 + H2 (1) GV chiÕu lªn mµn h×nh. a a x A + xHCl → AClx + H2 (2) 2 to 2Fe + 3Cl2 ⎯⎯ 2FeCl3 → (3) a 1,5a x A + Cl2 → AClx (4) 2 4a 2ax + Gäi sè mol Fe cã trong hçn hîp ë mçi thÝ nghiÖm trªn lµ a → sè mol cña A lµ 4a + Ta cã hÖ: ⎧ 7,84 ⎪a + 2ax = 22, 4 = 0,35 ⎪ ⎨ ⎪1,5a + 2ax = 8, 4 = 0,375 ⎪ ⎩ 22, 4 Gi¶i hÖ ph−¬ng tr×nh ta cã: a = 0,05 ax = 0,15 →x=3 a) → thÓ tÝch khÝ clo ®· ho¸ hîp víi kim lo¹i A lµ: VCl2 (4) = 2ax × 22,4 = 0,3 × 22,4 = 6,72 lÝt b) 5, 4 MA = = 27 0,2 VËy A lµ Al. 14
  15. Ho¹t ®éng 4 (1 phót) GV: Ra bµi tËp vÒ nhµ: bµi tËp 5.8; 5.9; 5.12; 5.18; 5.19 (s¸ch bµi tËp trang 39, 40) PhiÕu häc tËp Bµi tËp 1: Hoµn thµnh ph−¬ng tr×nh ph¶n øng cho s¬ ®å: 1 2 3 4 Cl2 ⎯⎯ HCl ⎯⎯ BaCl2 ⎯⎯ NaCl ⎯⎯ Cl2 → → → → Trong c¸c ph¶n øng trªn, ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng oxi ho¸ khö? V× sao? Bµi tËp 2: Cã hçn hîp gåm Fe vµ kim lo¹i A cã ho¸ trÞ kh«ng ®æi x. − NÕu hoµ tan hçn hîp trong HCl d−, thu ®−îc 7,84 lÝt khÝ. − NÕu cho hçn hîp trªn t¸c dông hÕt víi clo th× cÇn mét thÓ tÝch lµ 8,4 lÝt a) TÝnh thÓ tÝch khÝ clo ®· ho¸ hîp víi kim lo¹i A, biÕt r»ng trong hçn hîp, tØ lÖ sè nguyªn tö Fe vµ A lµ 1: 4. b) NÕu khèi l−îng kim lo¹i A trong hçn hîp lµ 5,4 gam th× A lµ kim lo¹i g×? (thÓ tÝch c¸c khÝ ®o ë ®ktc) Hi®ro clorua − axit clohi®ric TiÕt 50 A - Môc tiªu 1. HS biÕt: − TÝnh chÊt vËt lÝ, tÝnh chÊt ho¸ häc cña hi®ro clorua vµ axit clohi®ric. − TÝnh chÊt cña muèi clorua vµ c¸ch nhËn biÕt ion clorua. 2. HS hiÓu: − Trong ph©n tö HCl: clo cã sè oxi ho¸ −1 lµ sè oxi ho¸ thÊp nhÊt, v× vËy HCl thÓ hiÖn tÝnh khö. 15
  16. − Nguyªn t¾c ®iÒu chÕ hi®ro clorua trong phßng thÝ nghiÖm vµ trong c«ng nghiÖp. 3. HS vËn dông: − ViÕt ph−¬ng tr×nh ho¸ häc minh ho¹ cho tÝnh axit vµ tÝnh khö cña axit clohidric. − NhËn biÕt hîp chÊt chøa ion clorua. B - ChuÈn bÞ cña GV vμ HS GV: − ChuÈn bÞ ho¸ chÊt, dông cô ®Ó lµm thÝ nghiÖm: thö tÝnh tan cña hi®ro clorua trong n−íc. − B×nh chøa khÝ hi®roclorua. − Qu× tÝm. − ChËu thuû tinh ®ùng H2O. − ThÝ nghiÖm ®iÒu chÕ hi®ro clorua; thÝ nghiÖm nhËn biÕt ion Cl− − Ho¸ chÊt: NaCl, H2SO4, ®Æc, dung dÞch AgNO3, dung dÞch NaCl. − Dông cô: ®Ìn cån, èng nghiÖm, èng dÉn khÝ, gi¸ s¾t. C - TiÕn tr×nh d¹y − häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 I. kiÓm tra bµi cò − ch÷a bµi tËp vÒ nhµ (10 phót) GV: HS1: KiÓm tra lÝ thuyÕt HS 1: Nªu c¸c tÝnh Tr¶ lêi lÝ thuyÕt chÊt ho¸ häc cña clo − Gäi hai HS ch÷a bµi tËp 3, 4 (SGK tr. 125) HS2: Ch÷a bµi tËp 3 (SGK tr. 125) 16
  17. Bµi tËp 3: Ph−¬ng tr×nh: to MnO2 + 4HCl ⎯⎯ MnCl2 + 2H2O → + Cl2↑ (1) 69,6 n MnO2 = = 0,8 mol 55 + 16 × 2 theo ph−¬ng tr×nh (1): n Cl2 = n MnO2 = 0,8 mol Cl2 + 2NaOH → NaCl + NaClO + H2O nNaOH ban ®Çu = 0,5 × 4 = 2 mol theo ph−¬ng tr×nh 2: nNaCl = nNaClO = n Cl2 = 0,8 mol → nNaOH ph¶n øng = 0,8 × 2 = 1,6 mol nNaOH d− = 2− 1,6 = 0,4 mol *) dung dÞch thu ®−îc sau ph¶n øng cã: NaOH, NaCl, NaClO. 0,8 → CM NaCl = CM NaClO = = 1,6M 0,5 0, 4 CM NaOH = = 0,8M 0,5 HS3: Ch÷a bµi tËp 4 (SGK 125) a) +2 +3 − 0 2 Fe Cl2 + Cl 2 → 2 Fe Cl3 Cl2 lµ chÊt oxi ho¸. b) Cl2 + SO2 + H2O → 2HCl + H2SO4 Cl2 lµ chÊt oxi ho¸. 17
  18. c) +5 − 0 6KOH + 3 Cl 2 →5K Cl + K Cl O3 + 3H2O Cl2: võa lµ chÊt khö võa lµ chÊt oxi ho¸. GV: d) + Gäi HS kh¸c nhËn xÐt → GV chÊm 0 2Ca(OH)2 + 2 Cl 2 → Ca (Cl O)2 ®iÓm. − + Ca Cl2 + 2H2O Cl2: võa lµ chÊt khö võa lµ chÊt oxi ho¸. Ho¹t ®éng 2 I. tÝnh chÊt vËt lÝ (5 phót) GV: HS: Cho HS quan s¸t b×nh ®ùng khÝ HCl, Quan s¸t thÝ nghiÖm vµ nhËn xÐt vÒ c¸c sau ®ã lµm thÝ nghiÖm thö tÝnh tan cña tÝnh chÊt vËt lÝ cña hi®ro clorua. hi®ro clorua trong n−íc → yªu cÇu HS nhËn xÐt vÒ tÝnh chÊt vËt lÝ cña hi®ro clorua. GV: Th«ng b¸o bæ xung c¸c tÝnh chÊt cßn l¹i. Ho¹t ®éng 3 II. tÝnh chÊt ho¸ häc (15 phót) GV: HS: Giíi thiÖu: hi®ro clorua kh« kh«ng lµm Nghe gi¶ng vµ ghi bµi. qu× tÝm ®æi mµu, kh«ng t¸c dông víi CaCO3 ®Ó gi¶i phãng khÝ CO2. − Dung dÞch hi®ro clorua trong n−íc gäi lµ dung dÞch axit clohi®ric. 18
  19. 1) TÝnh axit cña dung dÞch HCl GV: HS: Yªu cÇu c¸c nhãm th¶o luËn ®Ó dù ®o¸n Th¶o luËn nhãm ®Ó dù ®o¸n tÝnh chÊt tÝnh chÊt ho¸ häc cña HCl (dùa vµo ho¸ häc cña HCl: tr¹ng th¸i oxi ho¸ cña clo, thµnh phÇn − Dung dÞch HCl lµ axit m¹nh. ph©n tö...) vµ viÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n − T¸c dông víi oxit baz¬. øng minh ho¹. 2HCl + CaO → CaCl2 + H2O − T¸c dông víi baz¬. NaOH + HCl → NaCl + H2O Mg(OH)2 + 2HCl → MgCl2 + 2H2O − T¸c dông víi muèi. GV: CaCO3 + 2HCl → CaCl2 + CO2↑ + H2O Gîi ý ®Ó HS rót ra ®−îc tÝnh oxi ho¸ − T¸c dông víi kim lo¹i (®øng tr−íc H cña nguyªn tö hi®ro trong ph©n tö HCl trong d·y ho¹t ®éng ho¸ häc) (ë ph¶n øng víi kim lo¹i). Zn + 2HCl → ZnCl2 + H2↑ 2) TÝnh khö cña HCl GV: HS: − − 0 +6 Gäi HS gi¶i thÝch: v× sao HCl (ë thÓ khÝ K2 C 2 O7 + 14H Cl → 3 Cl 2 + 2K Cl vµ trong dung dÞch) cã tÝnh khö? +3 −1 GV: + 2 Cr C l3 + 7H2O +7 − KÕt luËn vÒ tÝnh chÊt cña HCl: 2K Mn O4 + 16H Cl → 2KCl − TÝnh axÝt m¹nh, tÝnh oxi ho¸. +2 0 − TÝnh khö. + 2 Mn Cl2 + 5 Cl 2 + 8H2O Ho¹t ®éng 4 (5 phót) III. ®iÒu chÕ 1) trong phßng thÝ nghiÖm GV: Lµm thÝ nghiÖm ®iÒu chÕ HCl vµ giíi thiÖu nguyªn liÖu ®Ó ®iÒu chÕ, c¸ch l¾p ®Æt. 19
  20. GV: HS: Yªu cÇu HS nh¾c l¹i nguyªn t¾c ®iÒu §iÒu chÕ hi®ro clorua tõ NaCl r¾n vµ chÕ hi®ro clorua trong phßng thÝ axÝt sunfuric ®Ëm ®Æc: t o nghiÖm (nguyªn liÖu, c¸ch thu, ph−¬ng NaCl + H2SO4 ⎯⎯⎯⎯⎯ NaHSO4 → tr×nh ph¶n øng...) + HCl (r¾n) (®Æc) t o > 400o C 2NaCl + H2SO4 ⎯⎯⎯⎯→ Na2SO4 + 2HCl (r¾n) (®Æc) + C¸ch thu khÝ HCl: − Thu khÝ HCl b»ng c¸ch ®Èy kh«ng khÝ (®Æt ®øng b×nh thu) − Hoµ tan khÝ HCl vµo n−íc, ta ®−îc dung dÞch axÝt clohi®ric 2) Trong c«ng nghiÖp: GV: HS: Giíi thiÖu c¸ch s¶n xuÊt HCl trong Nghe gi¶ng vµ ghi bµi. c«ng nghiÖp. Ho¹t ®éng 5 IV. muèi cña axit clohi®ric. nhËn biÕt ion clorua (5 phót) GV: 1) Muèi cña axÝt clohi®ric: Sö dông b¶ng tÝnh tan vµ giíi thiÖu vÒ HS: muèi cña axit HCl → yªu cÇu HS nhËn NhËn xÐt vÒ tÝnh tan cña muèi clorua: xÐt vÒ tÝnh tan. − §a sè muèi clorua dÔ tan trong n−íc: NaCl, KCl, MgCl2... − Mét sè muèi clorua hÇu nh− kh«ng tan: AgCl, PbCl2, CuCl... GV: Giíi thiÖu vÒ mét sè muèi cã øng dông quan träng. VÝ dô: NaCl, ZnCl2, AlCl3... 20
nguon tai.lieu . vn