Xem mẫu
- Vò Minh Hμ
ThiÕt kÕ bμi gi¶ng
N©ng cao − TËp hai
Nhμ xuÊt b¶n hμ néi
1
- Ch−¬ng 5
Nhãm HaLogen
TiÕt 47 Kh¸i qu¸t vÒ nhãm halogen
A - Môc tiªu
1. HS biÕt:
− Nhãm halogen gåm nh÷ng nguyªn tè nµo. VÞ trÝ vµ vai trß cña chóng trong
b¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc.
− §Æc ®iÓm chung vÒ cÊu t¹o nguyªn tö, liªn kÕt ho¸ häc trong c¸c ph©n tö
halogen.
− TÝnh chÊt ho¸ häc ®Æc tr−ng cña c¸c halogen lµ tÝnh oxi ho¸ m¹nh.
− Mét sè quy luËt biÕn ®æi tÝnh chÊt vËt lÝ, tÝnh chÊt ho¸ häc cña c¸c halogen
trong nhãm.
2. HS hiÓu:
− V× sao tÝnh chÊt ho¸ häc cña c¸c halogen biÕn ®æi cã quy luËt.
− Nguyªn nh©n sù biÕn ®æi tÝnh chÊt phi kim cña c¸c halogen lµ do sù biÕn
®æi vÒ cÊu t¹o nguyªn tö, ®é ©m ®iÖn...
− C¸c halogen cã sè oxi ho¸ −1; trõ flo, c¸c halogen kh¸c cã thÓ cã c¸c sè
oxi ho¸ + 1, + 3, + 5, + 7 lµ do ®é ©m ®iÖn vµ cÊu t¹o líp electron ngoµi
cïng cña chóng.
B - ChuÈn bÞ cña GV vμ HS
GV:
− M¸y chiÕu, bót d¹, giÊy trong.
− B¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc.
HS:
− ¤n l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ cÊu t¹o nguyªn tö, kh¸i niÖm vÒ ®é ©m ®iÖn, sè oxi
ho¸...
− RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt cÊu h×nh electron.
2
- C - TiÕn tr×nh d¹y − häc
Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS
Ho¹t ®éng 1
I. nhãm halogen trong B¶NG TUÇN HOµN c¸c nguyªn tè
(9 phót)
GV: HS:
Yªu cÇu HS quan s¸t vÞ trÝ cña c¸c Quan s¸t b¶ng tuÇn hoµn vµ nhËn xÐt:
nguyªn tè halogen trong b¶ng tuÇn hoµn Nhãm halogen gåm c¸c nguyªn tè
vµ nhËn xÐt (GV chiÕu c¸c c©u hái ®Þnh thuéc nhãm VII A:
−
h−íng sù quan s¸t cña HS lªn mµn h×nh): Flo (« sè 9, chu k× 2)
+ Nhãm halogen gåm nh÷ng nguyªn tè − Clo (« sè 17 chu k× 3)
−
nµo? Brom (« sè 35 chu k× 4)
− Iot (« sè 53 chu k× 5)
+ Nªu vÞ trÝ cña tõng nguyªn tè.
− Atatin (« sè 85 chu k× 6)
GV:
+ Giíi thiÖu: halogen tiÕng latinh cã
nghÜa lµ sinh ra muèi.
+ Atatin kh«ng gÆp trong thiªn nhiªn,
nã ®−îc ®iÒu chÕ nh©n t¹o b»ng c¸c
ph¶n øng h¹t nh©n → Nhãm halogen
®−îc nghiªn cøu ë ®©y gåm flo, clo,
brom, iot.
Ho¹t ®éng 2
II. cÊu h×nh electron nguyªn tö vµ cÊu t¹o ph©n tö
cña c¸c nguyªn tè trong nhãm halogen (14 phót)
GV: HS:
Yªu cÇu c¸c nhãm HS th¶o luËn víi Th¶o luËn nhãm theo c¸c néi dung mµ
c¸c néi dung sau: GV yªu cÇu:
+ ViÕt cÊu h×nh electron líp ngoµi cña − CÊu h×nh electron ë líp ngoµi cïng
c¸c nguyªn tè halogen, nhËn xÐt vÒ sù cña nguyªn tö c¸c halogen lµ: ns2np5
gièng nhau vµ kh¸c nhau vÒ cÊu h×nh
líp ngoµi cïng cña c¸c halogen.
3
- − NhËn xÐt sè electron ®éc th©n ë tr¹ng
*) So s¸nh:
th¸i c¬ b¶n vµ ë tr¹ng th¸i kÝch thÝch.
+ Líp ngoµi cïng cña nguyªn tö c¸c
Tõ ®ã so s¸nh vµ gi¶i thÝch vÒ sè oxi
halogen ®Òu cã 7 electron.
ho¸ cña c¸c halogen. + ë tr¹ng th¸i c¬ b¶n, nguyªn tö c¸c
− ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña c¸c ph©n
halogen ®Òu cã 1 electron ®éc th©n.
− Líp electron ngoµi cïng cña flo lµ
tö halogen vµ nhËn xÐt vÒ liªn kÕt gi÷a
c¸c nguyªn tö. líp 2 nªn kh«ng cã ph©n líp d.
− Nguyªn tö clo, brom, iot cã ph©n líp
d cßn trèng, ë tr¹ng th¸i kÝch thÝch cã
thÓ cã 3, 5 hoÆc 7 electron ®éc th©n.
GV: HS:
Gäi c¸c nhãm ph¸t biÓu ý kiÕn, GV − Ph©n tö ®¬n chÊt halogen gåm 2
chiÕu lªn mµn h×nh. nguyªn tö, liªn kÕt víi nhau b»ng liªn
kÕt céng ho¸ trÞ kh«ng cùc.
− C«ng thøc ph©n tö: X2
− C«ng thøc cÊu t¹o: X – X.
.. ..
− C«ng thøc electron: : X : X :
.. ..
Ho¹t ®éng 3
III. kh¸i qu¸t vÒ tÝnh chÊt cña c¸c halogen (20 phót)
1) TÝnh chÊt vËt lÝ:
GV: HS:
ChiÕu lªn mµn h×nh vµ giíi thiÖu mét Nghe vµ ghi bµi.
sè tÝnh chÊt vËt lÝ c¬ b¶n cña c¸c
nguyªn tè halogen nh− tr¹ng th¸i, mµu
s¾c, nhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i, ®é
©m ®iÖn...
GV: 2) TÝnh chÊt ho¸ häc:
ChiÕu c¸c hÖ thèng c©u hái lªn mµn Tr¶ lêi c¸c c©u hái cña GV.
h×nh vµ gäi HS lÇn l−ît tr¶ lêi:
− Dùa vµo cÊu h×nh electron cña
nguyªn tö c¸c halogen, em h·y dù ®o¸n
vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña c¸c
halogen?
4
- − So s¸nh c¸c tÝnh chÊt c¬ b¶n cña c¸c
halogen?
− NhËn xÐt vµ dù ®o¸n vÒ c¸c sè oxi
ho¸ cña flo, clo, brom, iot.
GV:
ChiÕu vµ tãm t¾t c¸c néi dung cÇn tr¶
lêi cña c¸c c©u hái trªn.
Ho¹t ®éng 4
Cñng cè bµi − bµi tËp vÒ nhµ (2 phót)
GV: HS:
Gäi mét HS tãm t¾t l¹i c¸c néi dung c¬ Nªu l¹i c¸c néi dung c¬ b¶n, kh¸i qu¸t
b¶n vÒ nhãm halogen vÒ nhãm halogen.
GV:
Ra bµi tËp vÒ nhµ: 1, 2, 3, 4, 5, 6 (SGK
tr. 119)
TiÕt 48 clo
A - Môc tiªu
1. HS biÕt:
Mét sè tÝnh chÊt vËt lÝ, øng dông, ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ clo trong phßng thÝ
nghiÖm vµ trong c«ng nghiÖp. Clo lµ chÊt khÝ ®éc.
2. HS hiÓu:
− TÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña clo lµ tÝnh chÊt oxi ho¸ m¹nh: oxi ho¸ kim
lo¹i, phi kim vµ mét sè hîp chÊt. Clo cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh lµ do ®é ©m
®iÖn lín.
− Trong mét sè ph¶n øng clo cßn thÓ hiÖn tÝnh khö.
3. HS vËn dung:
ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc minh ho¹ cho tÝnh oxi ho¸ m¹nh vµ tÝnh khö
cña clo, ph−¬ng tr×nh ho¸ häc cña ph¶n øng ®iÒu chÕ clo trong phßng thÝ
nghiÖm.
5
- B - ChuÈn bÞ cña GV vμ HS
GV:
− Tranh vÏ s¬ ®å b×nh ®iÖn ph©n dung dÞch NaCl cã mµng ng¨n.
− Hai lä chøa khÝ clo ®iÒu chÕ s½n, ®Ëy n¾p, ®Ìn cån, kÑp s¾t...
C - TiÕn tr×nh d¹y − häc
Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS
Ho¹t ®éng 1
kiÓm tra bµi cò − ch÷a bµi tËp vÒ nhµ (5 phót)
GV: HS1:
KiÓm tra lÝ thuyÕt HS 1: Tr¶ lêi lÝ thuyÕt.
CÊu h×nh electron nguyªn tö cña c¸c
nguyªn tè trong nhãm halogen cã ®iÓm
g× gièng vµ kh¸c nhau? Tõ ®ã nªu kh¸i
qu¸t vÒ tÝnh chÊt cña c¸c halogen.
GV: HS2:
Gäi HS 2 ch÷a bµi tËp 5 (SGK 119) Ch÷a bµi tËp 5 (SGK tr. 119)
GV:
NhËn xÐt vµ chÊm ®iÓm.
Ho¹t ®éng 2
I. tÝnh chÊt vËt lÝ cña clo (5 phót)
GV: HS:
Cho HS quan s¸t lä thuû tinh chøa clo Nªu tÝnh chÊt vËt lÝ cña clo:
→ yªu cÇu HS quan s¸t kÕt hîp víi ®äc − ë ®iÒu kiÖn th−êng, clo lµ chÊt khÝ
SGK vµ nªu tÝnh chÊt vËt lÝ cña clo. mµu vµng lôc, mïi xèc, nÆng h¬n kh«ng
71
≈ 2,5).
khÝ 2,5 lÇn (d Cl2 =
29
KK
− Clo tan võa ph¶i trong n−íc t¹o thµnh
n−íc clo.
− Clo ®éc.
6
- Ho¹t ®éng 3
II. tÝnh chÊt ho¸ häc cña clo (20 phót)
GV: HS:
Yªu cÇu HS viÕt cÊu h×nh electron cña ViÕt cÊu h×nh electron vµ dù ®o¸n tÝnh
clo, tra b¶ng ®é ©m ®iÖn vµ dù ®o¸n tÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña clo:
CÊu h×nh: 3s23p5
chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña clo.
− Nguyªn tö clo dÔ thu thªm 1 electron
−
®Ó trë thµnh anion Cl :
−
0
Cl + 1 e → Cl
3s23p5 3s23p6
− Clo cã ®é ©m ®iÖn 3,16 (nhá h¬n ®é
©m ®iÖn cña flo vµ oxi. V× vËy trong c¸c
hîp chÊt víi flo, oxi, clo cã sè oxi ho¸
d−¬ng (+ 1, + 3, + 5, + 7), cßn trong c¸c
hîp chÊt víi nguyªn tè kh¸c: clo cã sè
oxi ho¸ ©m (−1)
− Clo lµ mét phi kim ho¹t ®éng m¹nh,
trong mét sè ph¶n øng, clo còng thÓ
hiÖn tÝnh khö.
TÝnh chÊt ho¸ häc cña clo
GV: 1) T¸c dông hÇu hÕt kim lo¹i:
+ −
0 0
GV giíi thiÖu c¸c tÝnh chÊt cña clo vµ
2 Na + C l2 → 2 Na Cl
yªu cÇu HS viÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng
+3 −
0 0
minh ho¹ (HS ghi râ sè oxi ho¸ cña c¸c
2 Fe + 3C l2 → 2 Fe Cl3
nguyªn tè cã sù thay ®æi).
GV: 2) T¸c dông víi hi®ro:
−
0
0
Trong c¸c ph¶n øng trªn, clo thÓ hiÖn H 2 + Cl 2 → 2 Cl
tÝnh khö hay tÝnh oxi ho¸? Sè oxi ho¸ Trong c¸c ph¶n øng ë tÝnh chÊt 1, 2: clo
cña clo t¨ng hay gi¶m? (gäi HS tr¶ lêi).
thÓ hiÖn tÝnh oxi ho¸.
GV: 3) T¸c dông víi n−íc vµ dung dÞch
H−íng dÉn HS viÕt c¸c ph−¬ng tr×nh kiÒm:
− +
0
ph¶n øng cña clo víi n−íc, dung dÞch
H2O + Cl 2 Cl + H Cl O
7
- − +
0
NaOH, dung dÞch KOH. X¸c ®Þnh sè
Cl 2+ 2NaOH→Na Cl + Na Cl O + H2O
oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tè vµ nhËn xÐt
(N−íc gia ven)
vÒ vai trß cña clo ë c¸c ph¶n øng trªn.
− N−íc clo vµ n−íc gia ven cã tÝnh tÈy
mµu.
− Trong c¸c ph¶n øng trªn: clo võa lµ
chÊt oxi ho¸, võa lµ chÊt khö → c¸c
ph¶n øng trªn lµ nh÷ng ph¶n øng tù oxi
ho¸ − khö.
GV: HS:
Nªu c©u hái: Nhá vµi giät n−íc clo míi Tr¶ lêi c©u hái
®−îc ®iÒu chÕ vµ vµi giät n−íc gia ven
vµo mÈu giÊy qu× tÝm th× qu× tÝm chuyÓn
mµu nh− thÕ nµo?
GV: 4) T¸c dông víi muèi cña c¸c halogen
Giíi thiÖu víi HS: clo kh«ng oxi ho¸ kh¸c:
− −
®−îc ion F nh−ng oxi ho¸ ®−îc ion Br
−
vµ ion I trong dung dÞch muèi
halogenua.
−
0 0
GV:
C l 2 + 2NaBr → 2Na Cl + B r2
Yªu cÇu HS ghi c¸c sè oxi ho¸ cña c¸c −
0 0
C l 2 + 2NaI → 2Na Cl + I 2
nguyªn tè vµo ph−¬ng tr×nh ph¶n øng.
GV:
C¸c ph¶n øng trªn chøng minh trong
nhãm halogen: tÝnh oxi ho¸ cña clo
m¹nh m¹nh h¬n brom vµ iot.
GV: 5) T¸c dông víi chÊt khö kh¸c:
− +6
+4
Giíi thiÖu: clo oxi ho¸ ®−îc nhiÒu chÊt 0
Cl 2 + 2H2O + S O2→ 2H Cl + H 2 SO 4
kh¸c (GV h−íng dÉn HS viÕt ph−¬ng
− +3 −1
+2
0
Cl 2 + 2 Fe Cl 2 → 2 Fe Cl3
tr×nh ph¶n øng vµ x¸c ®Þnh sè oxi ho¸
cña c¸c nguyªn tö).
8
- Ho¹t ®éng 4 (5 phót)
III. øng dông
IV. Tr¹ng th¸i tù nhiªn
GV: HS:
Yªu cÇu HS ®äc SGK vµ tãm t¾t phÇn + Nªu øng dông:
øng dông, tr¹ng th¸i tù nhiªn. + Tr¹ng th¸i tù nhiªn:
Ho¹t ®éng 5
V. ®iÒu chÕ (7 phót)
GV: 1) Trong phßng thÝ nghiÖm:
Nªu nguyªn liÖu ®Ó ®iÒu chÕ clo vµ lµm *) Nguyªn liÖu:
thÝ nghiÖm ®iÒu chÕ clo. + C¸c chÊt oxi ho¸ m¹nh nh−: MnO2,
→ gäi HS viÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng KMnO4, KClO3 ...
®iÒu chÕ clo tõ KMnO4, MnO2, KClO3 + AxÝt HCl ®Æc.
vµ c¸ch thu khÝ clo (ghi râ sè oxi ho¸ Ph−¬ng tr×nh:
cña c¸c nguyªn tè vµ c©n b»ng ph−¬ng +4 +− +2 0
o
tr×nh ph¶n øng b»ng ph−¬ng ph¸p th¨ng Mn O2 + 4 H Cl ⎯t⎯ Mn Cl2 + Cl 2
→
b»ng electron).
+ H2O
+7 − +2
2K Mn O4 + 16H Cl → 2KCl + 2 Mn Cl2
0
+ 5 Cl 2 + 8H2O
+5 − 0
K Cl O3 + 6HCl → K Cl + 3 Cl 2
+ 3H2O
*) C¸ch thu khÝ clo: ph−¬ng ph¸p ®Èy
kh«ng khÝ ®Æt ®øng b×nh thu.
GV: HS:
− Yªu cÇu HS gi¶i thÝch vÒ vai trß cña Tr¶ lêi c¸c c©u hái cña GV.
H2SO4 ®Æc, dung dÞch NaCl, b«ng tÈm
NaOH trong c¸c dông cô, s¬ ®å ®iÒu
chÕ khÝ clo.
− Hái HS: Khi thu khÝ clo, v× sao ta ph¶i
®Æt ®øng b×nh thu?
9
- 2) Trong c«ng nghiÖp:
GV: HS:
Giíi thiÖu c¸ch s¶n xuÊt clo trong c«ng Clo ®−îc ®−îc s¶n xuÊt b»ng c¸ch ®iÖn
nghiÖp. ph©n dung dÞch NaCl cã mµng ng¨n.
GV treo tranh vµ ph©n tÝch vai trß cña 2NaCl + 2H2O ⎯dp MN → 2NaOH
⎯⎯⎯
mµng ng¨n → gäi HS viÕt ph−¬ng tr×nh + Cl2↑ + H2↑
ph¶n øng.
Ho¹t ®éng 6
Cñng cè bµi − Bµi tËp vÒ nhµ
GV: HS:
Yªu cÇu HS nh¾c l¹i c¸c néi dung chÝnh Nh¾c l¹i c¸c néi dung chÝnh cña bµi.
cña bµi.
• Bµi tËp vÒ nhµ: 1, 2, 3, 4 (SGK tr. 125).
TiÕt 49 LuyÖn tËp
A - Môc tiªu
− Cñng cè c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ tÝnh chÊt vËt lÝ, tÝnh chÊt ho¸ häc vµ ®iÒu
chÕ clo.
− RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng cña clo vµ ph¶n øng
®iÒu chÕ.
− TiÕp tôc rÌn luyÖn kÜ n¨ng x¸c ®Þnh sè oxi ho¸ vµ c©n b»ng c¸c ph−¬ng
tr×nh ph¶n øng oxi ho¸ khö.
− RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm c¸c bµi tËp tÝnh to¸n.
10
- B - ChuÈn bÞ cña GV vμ HS
GV:
M¸y chiÕu, giÊy trong, bót d¹.
HS:
Häc kÜ bµi cò.
C - TiÕn tr×nh d¹y − häc
Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS
Ho¹t ®éng 1
I. kiÓm tra bµi cò − ch÷a bµi tËp vÒ nhµ (20 phót)
GV: HS1 vµ HS2:
KiÓm tra lÝ thuyÕt hai HS: Tr¶ lêi lÝ thuyÕt.
- Nªu tÝnh chÊt ho¸ häc cña clo, viÕt
c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng minh ho¹.
- Nªu nguyªn t¾c ®iÒu chÕ clo trong
phßng thÝ nghiÖm vµ trong c«ng nghiÖp.
ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu
chÕ clo.
GV: HS3:
Gäi HS lªn ch÷a bµi tËp 3, 4 (SGK tr. Ch÷a bµi tËp 3: (SGK 125)
125) Bµi tËp 3:
Ph−¬ng tr×nh ph¶n øng:
to
MnO2 + 4HCl ⎯⎯ MnCl2 + Cl2↑
→
+ 2H2O (1)
Cl2 + 2NaOH → NaCl + NaClO + H2O
(2)
69,6
n MnO2 = = 0,8 (mol)
87
nNaOH ban ®Çu = 0,5 × 4 = 2 (mol)
theo ph−¬ng tr×nh 1:
11
- n Cl2 = n MnO2 = 0,8 (mol)
theo ph−¬ng tr×nh 2:
nNaOH ph¶n øng = 2 n Cl2 = 0,8×2 = 1,6 (mol)
nNaCl = nNaClO = n Cl2 = 0,8 (mol)
nNaOH cßn d− = 2− 1,6 = 0,4 (mol)
+ Nång ®é mol cña c¸c chÊt trong
dung dÞch thu ®−îc sau ph¶n øng lµ:
0, 4
C M (NaOH) = = 0,8 M
0,5
0,8
C M (NaCl) = C M (NaClO) = = 1,6 M
0,5
HS4:
+2 +3 −1
0
a) 2Fe Cl2 + Cl2 → 2FeCl3
→ Cl2 lµ chÊt oxi ho¸.
+6
+4 −1
0
b) Cl2 + SO2 + H2O → 2HCl + H2 SO4
→ Cl2 lµ chÊt oxi ho¸.
−1 +5
0
c) 6KOH + 3Cl2 → 5K Cl + K Cl O3
+3H2O
→ Cl2 võa lµ chÊt oxi ho¸, võa lµ chÊt
khö.
GV:
Gäi c¸c em HS kh¸c lªn nhËn xÐt, GV
bæ xung vµ chÊm ®iÓm.
Ho¹t ®éng 2
II. luyÖn tËp (24 phót)
GV:
ChiÕu bµi tËp 1 trong phiÕu häc tËp lªn
mµn h×nh – yªu cÇu HS lµm bµi tËp vµo
vë.
12
- Bµi tËp 1: HS:
Hoµn thµnh ph−¬ng tr×nh ph¶n øng cho Lµm bµi tËp vµo vë:
+−
s¬ ®å: 0 0
to
1) Cl2 + H 2 ⎯⎯ H C l
→
1 2 3
Cl2 ⎯⎯ HCl ⎯⎯ BaCl2 ⎯⎯
→ → →
2) Ba(OH)2 + 2HCl → BaCl2 + 2H2O
4
NaCl ⎯⎯ Cl2
→
3) BaCl2 + Na2SO4 → BaSO4 + 2NaCl
Trong c¸c ph¶n øng trªn, ph¶n øng nµo dp MN
4) 2NaCl + 2H2O ⎯⎯⎯⎯ 2NaCl
→
lµ ph¶n øng oxi ho¸ khö? v× sao?
0 0
+ Cl2 + H 2
Trong c¸c ph¶n øng trªn, ph¶n øng 1, 4
lµ ph¶n øng oxi ho¸ − khö v× cã sù thay
®æi sè oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tè.
GV:
ChiÕu bµi lµm cña mét sè HS lªn mµn
h×nh vµ nhËn xÐt.
GV:
Yªu cÇu HS lµm bµi tËp 2 (GV chiÕu
®Ò bµi lªn mµn h×nh)
Bµi tËp 2:
Cã hçn hîp gåm Fe vµ kim lo¹i A cã
ho¸ trÞ kh«ng ®æi x.
− NÕu hoµ tan hçn hîp trong HCl d−,
thu ®−îc 7,84 lÝt khÝ.
− NÕu cho hçn hîp trªn t¸c dông hÕt
víi clo th× cÇn mét thÓ tÝch lµ 8,4 lÝt
a) TÝnh thÓ tÝch khÝ clo ®· ho¸ hîp víi
kim lo¹i A, biÕt r»ng trong hçn hîp, tØ
lÖ sè nguyªn tö Fe vµ A lµ 1: 4.
b) NÕu khèi l−îng kim lo¹i A trong hçn
hîp lµ 5,4 gam th× A lµ kim lo¹i g×?
(thÓ tÝch c¸c khÝ ®o ë ®ktc)
GV: HS:
Gäi vµ h−íng dÉn HS lµm tõng b−íc. ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng:
13
- Fe + 2HCl → FeCl2 + H2 (1)
GV chiÕu lªn mµn h×nh.
a a
x
A + xHCl → AClx + H2 (2)
2
to
2Fe + 3Cl2 ⎯⎯ 2FeCl3
→ (3)
a 1,5a
x
A + Cl2 → AClx (4)
2
4a 2ax
+ Gäi sè mol Fe cã trong hçn hîp ë
mçi thÝ nghiÖm trªn lµ a → sè mol cña
A lµ 4a
+ Ta cã hÖ:
⎧ 7,84
⎪a + 2ax = 22, 4 = 0,35
⎪
⎨
⎪1,5a + 2ax = 8, 4 = 0,375
⎪
⎩ 22, 4
Gi¶i hÖ ph−¬ng tr×nh ta cã:
a = 0,05
ax = 0,15
→x=3
a)
→ thÓ tÝch khÝ clo ®· ho¸ hîp víi kim
lo¹i A lµ:
VCl2 (4) = 2ax × 22,4
= 0,3 × 22,4 = 6,72 lÝt
b)
5, 4
MA = = 27
0,2
VËy A lµ Al.
14
- Ho¹t ®éng 4 (1 phót)
GV:
Ra bµi tËp vÒ nhµ: bµi tËp 5.8; 5.9; 5.12;
5.18; 5.19 (s¸ch bµi tËp trang 39, 40)
PhiÕu häc tËp
Bµi tËp 1:
Hoµn thµnh ph−¬ng tr×nh ph¶n øng cho s¬ ®å:
1 2 3 4
Cl2 ⎯⎯ HCl ⎯⎯ BaCl2 ⎯⎯ NaCl ⎯⎯ Cl2
→ → → →
Trong c¸c ph¶n øng trªn, ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng oxi ho¸ khö? V× sao?
Bµi tËp 2:
Cã hçn hîp gåm Fe vµ kim lo¹i A cã ho¸ trÞ kh«ng ®æi x.
− NÕu hoµ tan hçn hîp trong HCl d−, thu ®−îc 7,84 lÝt khÝ.
− NÕu cho hçn hîp trªn t¸c dông hÕt víi clo th× cÇn mét thÓ tÝch lµ 8,4 lÝt
a) TÝnh thÓ tÝch khÝ clo ®· ho¸ hîp víi kim lo¹i A, biÕt r»ng trong hçn hîp,
tØ lÖ sè nguyªn tö Fe vµ A lµ 1: 4.
b) NÕu khèi l−îng kim lo¹i A trong hçn hîp lµ 5,4 gam th× A lµ kim lo¹i
g×? (thÓ tÝch c¸c khÝ ®o ë ®ktc)
Hi®ro clorua − axit clohi®ric
TiÕt 50
A - Môc tiªu
1. HS biÕt:
− TÝnh chÊt vËt lÝ, tÝnh chÊt ho¸ häc cña hi®ro clorua vµ axit clohi®ric.
− TÝnh chÊt cña muèi clorua vµ c¸ch nhËn biÕt ion clorua.
2. HS hiÓu:
− Trong ph©n tö HCl: clo cã sè oxi ho¸ −1 lµ sè oxi ho¸ thÊp nhÊt, v× vËy
HCl thÓ hiÖn tÝnh khö.
15
- − Nguyªn t¾c ®iÒu chÕ hi®ro clorua trong phßng thÝ nghiÖm vµ trong c«ng
nghiÖp.
3. HS vËn dông:
− ViÕt ph−¬ng tr×nh ho¸ häc minh ho¹ cho tÝnh axit vµ tÝnh khö cña axit
clohidric.
− NhËn biÕt hîp chÊt chøa ion clorua.
B - ChuÈn bÞ cña GV vμ HS
GV:
− ChuÈn bÞ ho¸ chÊt, dông cô ®Ó lµm thÝ nghiÖm: thö tÝnh tan cña hi®ro
clorua trong n−íc.
− B×nh chøa khÝ hi®roclorua.
− Qu× tÝm.
− ChËu thuû tinh ®ùng H2O.
− ThÝ nghiÖm ®iÒu chÕ hi®ro clorua; thÝ nghiÖm nhËn biÕt ion Cl−
− Ho¸ chÊt: NaCl, H2SO4, ®Æc, dung dÞch AgNO3, dung dÞch NaCl.
− Dông cô: ®Ìn cån, èng nghiÖm, èng dÉn khÝ, gi¸ s¾t.
C - TiÕn tr×nh d¹y − häc
Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS
Ho¹t ®éng 1
I. kiÓm tra bµi cò − ch÷a bµi tËp vÒ nhµ (10 phót)
GV: HS1:
KiÓm tra lÝ thuyÕt HS 1: Nªu c¸c tÝnh Tr¶ lêi lÝ thuyÕt
chÊt ho¸ häc cña clo
− Gäi hai HS ch÷a bµi tËp 3, 4 (SGK
tr. 125)
HS2:
Ch÷a bµi tËp 3 (SGK tr. 125)
16
- Bµi tËp 3:
Ph−¬ng tr×nh:
to
MnO2 + 4HCl ⎯⎯ MnCl2 + 2H2O
→
+ Cl2↑ (1)
69,6
n MnO2 = = 0,8 mol
55 + 16 × 2
theo ph−¬ng tr×nh (1):
n Cl2 = n MnO2 = 0,8 mol
Cl2 + 2NaOH → NaCl + NaClO + H2O
nNaOH ban ®Çu = 0,5 × 4 = 2 mol
theo ph−¬ng tr×nh 2:
nNaCl = nNaClO = n Cl2 = 0,8 mol
→ nNaOH ph¶n øng = 0,8 × 2 = 1,6 mol
nNaOH d− = 2− 1,6 = 0,4 mol
*) dung dÞch thu ®−îc sau ph¶n øng cã:
NaOH, NaCl, NaClO.
0,8
→ CM NaCl = CM NaClO = = 1,6M
0,5
0, 4
CM NaOH = = 0,8M
0,5
HS3:
Ch÷a bµi tËp 4 (SGK 125)
a)
+2 +3 −
0
2 Fe Cl2 + Cl 2 → 2 Fe Cl3
Cl2 lµ chÊt oxi ho¸.
b)
Cl2 + SO2 + H2O → 2HCl + H2SO4
Cl2 lµ chÊt oxi ho¸.
17
- c)
+5
−
0
6KOH + 3 Cl 2 →5K Cl + K Cl O3
+ 3H2O
Cl2: võa lµ chÊt khö võa lµ chÊt oxi ho¸.
GV: d)
+
Gäi HS kh¸c nhËn xÐt → GV chÊm 0
2Ca(OH)2 + 2 Cl 2 → Ca (Cl O)2
®iÓm.
−
+ Ca Cl2 + 2H2O
Cl2: võa lµ chÊt khö võa lµ chÊt oxi ho¸.
Ho¹t ®éng 2
I. tÝnh chÊt vËt lÝ (5 phót)
GV: HS:
Cho HS quan s¸t b×nh ®ùng khÝ HCl, Quan s¸t thÝ nghiÖm vµ nhËn xÐt vÒ c¸c
sau ®ã lµm thÝ nghiÖm thö tÝnh tan cña tÝnh chÊt vËt lÝ cña hi®ro clorua.
hi®ro clorua trong n−íc → yªu cÇu HS
nhËn xÐt vÒ tÝnh chÊt vËt lÝ cña hi®ro
clorua.
GV:
Th«ng b¸o bæ xung c¸c tÝnh chÊt cßn
l¹i.
Ho¹t ®éng 3
II. tÝnh chÊt ho¸ häc (15 phót)
GV: HS:
Giíi thiÖu: hi®ro clorua kh« kh«ng lµm Nghe gi¶ng vµ ghi bµi.
qu× tÝm ®æi mµu, kh«ng t¸c dông víi
CaCO3 ®Ó gi¶i phãng khÝ CO2.
− Dung dÞch hi®ro clorua trong n−íc
gäi lµ dung dÞch axit clohi®ric.
18
- 1) TÝnh axit cña dung dÞch HCl
GV: HS:
Yªu cÇu c¸c nhãm th¶o luËn ®Ó dù ®o¸n Th¶o luËn nhãm ®Ó dù ®o¸n tÝnh chÊt
tÝnh chÊt ho¸ häc cña HCl (dùa vµo ho¸ häc cña HCl:
tr¹ng th¸i oxi ho¸ cña clo, thµnh phÇn − Dung dÞch HCl lµ axit m¹nh.
ph©n tö...) vµ viÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n − T¸c dông víi oxit baz¬.
øng minh ho¹.
2HCl + CaO → CaCl2 + H2O
− T¸c dông víi baz¬.
NaOH + HCl → NaCl + H2O
Mg(OH)2 + 2HCl → MgCl2 + 2H2O
− T¸c dông víi muèi.
GV:
CaCO3 + 2HCl → CaCl2 + CO2↑ + H2O
Gîi ý ®Ó HS rót ra ®−îc tÝnh oxi ho¸
− T¸c dông víi kim lo¹i (®øng tr−íc H
cña nguyªn tö hi®ro trong ph©n tö HCl
trong d·y ho¹t ®éng ho¸ häc)
(ë ph¶n øng víi kim lo¹i).
Zn + 2HCl → ZnCl2 + H2↑
2) TÝnh khö cña HCl
GV: HS:
− −
0
+6
Gäi HS gi¶i thÝch: v× sao HCl (ë thÓ khÝ
K2 C 2 O7 + 14H Cl → 3 Cl 2 + 2K Cl
vµ trong dung dÞch) cã tÝnh khö?
+3 −1
GV: + 2 Cr C l3 + 7H2O
+7 −
KÕt luËn vÒ tÝnh chÊt cña HCl:
2K Mn O4 + 16H Cl → 2KCl
− TÝnh axÝt m¹nh, tÝnh oxi ho¸.
+2 0
− TÝnh khö. + 2 Mn Cl2 + 5 Cl 2 + 8H2O
Ho¹t ®éng 4 (5 phót)
III. ®iÒu chÕ
1) trong phßng thÝ nghiÖm
GV:
Lµm thÝ nghiÖm ®iÒu chÕ HCl vµ giíi
thiÖu nguyªn liÖu ®Ó ®iÒu chÕ, c¸ch l¾p
®Æt.
19
- GV: HS:
Yªu cÇu HS nh¾c l¹i nguyªn t¾c ®iÒu §iÒu chÕ hi®ro clorua tõ NaCl r¾n vµ
chÕ hi®ro clorua trong phßng thÝ axÝt sunfuric ®Ëm ®Æc:
t o
nghiÖm (nguyªn liÖu, c¸ch thu, ph−¬ng
NaCl + H2SO4 ⎯⎯⎯⎯⎯ NaHSO4 →
tr×nh ph¶n øng...)
+ HCl
(r¾n) (®Æc)
t o > 400o C
2NaCl + H2SO4 ⎯⎯⎯⎯→ Na2SO4
+ 2HCl
(r¾n) (®Æc)
+ C¸ch thu khÝ HCl:
− Thu khÝ HCl b»ng c¸ch ®Èy kh«ng
khÝ (®Æt ®øng b×nh thu)
− Hoµ tan khÝ HCl vµo n−íc, ta ®−îc
dung dÞch axÝt clohi®ric
2) Trong c«ng nghiÖp:
GV: HS:
Giíi thiÖu c¸ch s¶n xuÊt HCl trong Nghe gi¶ng vµ ghi bµi.
c«ng nghiÖp.
Ho¹t ®éng 5
IV. muèi cña axit clohi®ric. nhËn biÕt ion clorua (5 phót)
GV: 1) Muèi cña axÝt clohi®ric:
Sö dông b¶ng tÝnh tan vµ giíi thiÖu vÒ HS:
muèi cña axit HCl → yªu cÇu HS nhËn NhËn xÐt vÒ tÝnh tan cña muèi clorua:
xÐt vÒ tÝnh tan. − §a sè muèi clorua dÔ tan trong n−íc:
NaCl, KCl, MgCl2...
− Mét sè muèi clorua hÇu nh− kh«ng
tan: AgCl, PbCl2, CuCl...
GV:
Giíi thiÖu vÒ mét sè muèi cã øng dông
quan träng. VÝ dô: NaCl, ZnCl2,
AlCl3...
20
nguon tai.lieu . vn