Xem mẫu
- Phòng GD & ĐT huyện Yên Thành
ĐỀ KIỂM TRA CHỌN ĐỘI TUYỂN HỌC SINH GIỎI LỚP 9
NĂM HỌC 2009- 2010
Môn: Sinh học- Thời gian làm bài: 120 phút
Câu 1:
Qui luật di truyền liên kết đã bổ sung cho qui luật phân li độc lập như thế nào?
Giải thích vai trò của biến dị tổ hợp trong tiến hoá và chọn giống.
Câu 2:
Men đen đã giải thích kết quả lai một cặp tính trạng như thế nào?
Có thể dùng những cách nào để phân biệt được kiểu gen của kiểu hình trội?
Cho ví dụ minh hoạ.
Câu 3:
Phân biệt trội hoàn toàn và trội không hoàn toàn ở F1 và F2.
Câu 4:
Hãy trình bày sự giống và khác nhau giữa quá trình tạo trứng và tạo tinh
trùng, sự giống và khác nhau giữa trứng và tinh trùng ở động vật?
Câu 5:
Một tế bào sinh tinh có các cặp NST tương đồng được kí hiệu là AaBb, khi
giảm phân hình bình thường, tạo ra mấy loại tinh trùng? Viết thành phần NST của
các loại tinh trùng đó?
Nếu tế bào trên là tế bào sinh trứng thì khi giảm phân bình thường tạo ra mấy loại
trứng? Viết thành phần NST của các loại trứng đó.
Câu 6:
- Ở dâu tây, có ba màu quả: đỏ, trắng và hồng. Khi cho lai giữa giống dâu quả
hồng với nhau, người ta thu được ở đời con có cả 3 màu quả: 97 quả đỏ : 201 quả
hồng : 102 quả trắng.
a/ Hãy giải thích hiện tượng trên và viết sơ đồ lai minh hoạ, nếu quả đỏ là
tính trạng trội.
b/ Để F1 thu được toàn quả hồng thì phải chọn cây bố mẹ có kiểu gen và kiểu
hình như thế nào?
Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm
- HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN SINH HỌC 9
Câu Nội dung Điểm
- Không chỉ một gen trên một NST, mà có nhiều gen trên cùng 0,25
1 NST, các gen phân bố dọc theo chiều dài của NST.
- Các gen trên cùng một NST có hiện tượng di truyền liên kết và
hiện tượng DTLK mới là phổ biến
- Di truyền liên kết làm hạn chế sự xuất hiện biến dị tổ hợp, vì 0,25
vậy đảm bảo sự di truyền ổn định của nhóm tính trạng được qui
định bởi các gen nằm trên cùng một NST=> Giải thích được
1 trong thực tế có những nhóm tính trạng tốt luôn đi kèm nhau.
(1điểm)
- Vai trò của biến dị tổ hợp trong tiến hoá: 0,25
Sự phong phú về kiểu gen và kiểu hình trong loài làm tăng khả
năng sinh tồn và thích nghi với điều kiện môi trường sống luôn
thay đổi
- Vai trò của biến dị tổ hợp trong chọn giống: 0,25
Làm xuất hiện các kiểu hình mới, giúp con người có nguồn
nguyên liệu phong phú cho chọn giống.
- Mỗi tính trạng do một cặp nhân tố di truyền (gen ) nằm trong 0,25
nhân tế bào qui định: + A qui định hoa đỏ
+ a qui định hoa trắng
=> Cây đậu thuần chủng hoa đỏ có kiểu gen: AA
Cây đậu hoa trắng có kiểu gen: aa
- Trong quá trình phát sinh giao tử có sự phân li của các nhân tố 0,25
di truyền trong cặp nhân tố di truyền
2 - Trong quá trình thụ tinh có sự tổ hợp của các giao tử để tạo 0,25
(2điểm)
thành hợp tử.
Sơ đồ lai: Hình 2.3 SGK Sinh học 9 0,25
- Để xác định kiểu gen của kiểu hình trội, dùng phép lai phân 0,25
tích.
- Lấy ví dụ về lai phân tích 0,25
- Đối với thực vật có thể cho tự thụ phấn. 0,25
- Lấy ví dụ về tự thụ phấn ở thực vật 0,25
Trội hoàn toàn Trội không hoàn toàn
F1 biểu hiện kiểu hình trội F1 biểu hiện kiểu hình trung 0,5
gian
3 F2 có tỉ lệ kiểu hình 3 trội : 1 F2 có tỉ lệ kiểu hình 1trội: 2
(1.5điểm) lặn trung gian: 1 lặn 0,5
Cần sử dụng phép lai phân Không cần sử dụng phép lai
tích để xác định kiểu gen của phân tích 0,5
kiểu hình trội
- Sự giống nhau ở quá trình sinh tinh và sinh trứng:
4 + Đều xảy ra ở các tế bào sinh dục
(2điểm) + Đều trải qua 3 giai đoạn: Nguyên phân, sinh trưởng, giảm 0.75
phân
- + Kết quả đều tạo ra cac tinh trùng hoặc trứng có bộ NST đơn
bội, khác nhau về nguồn gốc là cơ chế góp phần duy trì ổn định
bộ NST của loài qua các thế hệ.
- Sự khác nhau ở quá trình sinh tinh và sinh trứng:
Sự sinh tinh Sự sinh trứng
Qua giảm phân I tạo ra 2 noãn Qua giảm phân I tạo ra 1 noãn 0,25
bào bậc 2 bào bậc 2 và 1 thể cực
Qua giảm phân II tạo ra 4 tinh Qua giảm phân II tạo ra 1 0,25
trùng trứng và 3 thể cực
- Điểm giống giữa trứng và tinh trùng: Đều có cấu tạo tế bào, 0,25
nhân chứa bộ NST đơn bội
- Điểm khác giữa trứng và tinh trùng:
Trứng Tinh trùng
Kích thước lớn, dạng hình cầu Kích thước bé, gồm 3 phần: 0,25
bên ngoài có màng lông đầu, cổ và đuôi
ở loài giới đực là dị giao, có 1 2 loại tinh trùng 0,25
loại trúng
- Do tế bào trên có 2 cặp NST tương đồng, nên số loại giao tử 0,25
tạo ra khi giảm phân là: 2 k = 22 = 4.
- Thành phần NST của các loại tinh trùng là: AB; Ab; aB; ab 0,25
5 - Nếu tế bào nói trên là tế bào sinh trứng, thì số loại trứng tạo ra 0,25
(1điểm) là 1, vì một tế bào sinh trứng qua giảm phân chỉ tạo ra một tế
bào trứng và 3 thể cực.
- Thành phần NST của trứng sẽ là một trong 4 loại: AB; Ab; aB; 0,25
ab
a. - Do đời con xuất hiện 3 loại kiểu hình: Quả đỏ: quả hồng: 0,5
quả trắng = 97: 201: 102 = 1: 2 :1=> tính trạng màu quả có hiện
tượng trội không hoàn toàn, trong đó, màu quả hồng là tính trạng
trung gian.
- S¬ ®å lai: Qui íc: gen A: qu¶ ®á; gen a: qu¶ tr¾ng. 1,0
Do P cã qu¶ hång, F1 thu ®îc 3 lo¹i kiÓu h×nh theo tØ lÖ: 1: 2: 1,
nªn qu¶ hång ë P cã kiÓu gen: Aa.
Ta cã s¬ ®å lai: P: Qu¶ hång x qu¶ hång
Aa Aa
6
(2.5điểm)
GP: A; a A; a
F1: 1AA : 2Aa : 1aa
TØ lÖ kiÓu h×nh F1: 1 qu¶ ®á: 2 qu¶ hång : 1 qu¶ tr¾ng
b. §Ó F1 thu ®îc toµn qu¶ hång th× c©y bè mÑ ®em lai ph¶i cã 1,0
qu¶ ®á vµ qu¶ tr¾ng.
S¬ ®å lai: P: Qu¶ ®á x qu¶ tr¾ng
AA aa
GP: A a
F1: Aa: qu¶ hång
- Phßng GD&§T B¾C NINH ®Ò thi häc sinh giái
Trêng THCS §¸p CÇu N¨m häc 2010-2011
M«n : Sinh häc 9
Thêi gian lµm bµi 120 phót.
A .LÝ THUYẾT:
Câu1: (2,5 điểm)
Phát biểu nội dung quy luật phân li và phân li độc lập của Men Đen? Điều kiện
nghiệm đúng của quy luật phân li độc lập của Men Đen?
Câu 2 : (2 điểm)
Một loài sinh vật có bộ nhiễm sắc thể 2n = 14. Có bao nhiêu nhiễm sắc thể được dự đoán
trong các trường hợp sau:
a. Thể một nhiễm
b. Thể ba nhiễm
c. Thể bốn nhiễm
d. Thể ba nhiễm kép
e. Thể không nhiễm
Câu 3 : (2,5 điểm)
Nªu nguyªn nh©n cña hiÖn tîng tho¸i hãa do sù tù thô phÊn hoÆc giao phèi cËn huyÕt
qua nhiÒu thÕ hÖ. Ngêi ta dïng ph¬ng ph¸p nµy nh»m môc ®Ých g×?
Câu 4 : (4 điểm)
a) Nêu tính chất đặc trưng của ADN.
b) Vì sao mARN được xem là bản sao của gen cấu trúc?
c) Cho biết một đoạn của một loại prôtêin có các trật tự axít amin như sau : Glixin –
valin - lizin- lơxin. Hãy xác định trình tự các cặp nuclêotít của đoạn gen đã điều khiển tổng
hợp prôtêin đó. Biết rằng các axít amin đó tương ứng với các bộ ba mã sao của ARN thông
tin như sau:
Glixin : GGG Valin : GUG
Lizin : AGG Lơxin : UUG
C©u 5 :(4 điểm)
Hãy giải thích ý nghĩa của nguyên phân đối với di truyền và đối với sinh trưởng ,
phát triển của cơ thể.
B . BÀI TẬP : (5 điểm)
Trong mét thÝ nghiÖm lai gi÷a c¸c ca thÓ kh¸c nhau cña mét lo¹i thùc vËt, thu ®îc kÕt
qu¶ nh sau: F1®ång lo¹t th©n cao, hoa hång, l¸ chia thïy. Cho F1t¹p giao ®îc F2 ph©n tÝnh
theo tû lÖ:
6 th©n cao, hoa hång, l¸ chia thïy
3 th©n cao, hoa ®á, l¸ chia thïy
3 th©n cao, hoa tr¾ng, l¸ chia thïy
2 th©n thÊp, hoa hång, l¸ nguyªn.
1 th©n thÊp, hoa ®á, l¸ nguyªn
1 th©n thÊp , hoa tr¾ng, l¸ nguyªn
Kh«ng viÕt s¬ ®å lai, h·y x¸c ®Þnh kiÓu gen cña P, F1(biÕt r»ng tÝnh tr¹ng do 1 gen quy
®Þnh)
HÕt
- HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN SINH HỌC
KỲ THI HỌC SINH NĂM HỌC 2010-2011
Câu 1: 2,5 điểm
- Phát biểu nội dung quy luật phân li: “Trong quá trình phát sinh 0,5
giao tử mỗi nhân tố di truyền trong cặp nhân tố di truyền phân li điểm
về một giao tử và giữ nguyên bản chất như ở cơ thể thuần chủng
của P”.
- Nội dung quy luật phân li độc lập: “Các cặp nhân tố di truyền 0,5
( cặp gen) đã phân li độc lập trong quá trình phát sinh giao tử”. điểm
- Điều kiện nghiệm đúng của quy luật phân li độc lập của Men
Đen.
+ P thuần chủng khác nhau về 2 hay nhiều cặp tính trạng 0,25đ
+ Trội phải lấn át hoàn toàn lặn 0,25đ
+ Các loại giao tử sinh ra phải bằng nhau, có sức sống ngang 0,25đ
nhau.
+ Khả năng gặp nhau và phối hợp với nhau gữa các loại giao tử 0,25đ
trong thụ tinh phải ngang nhau.
+ Sức sống của các loại hợp tử và sức sống của các cơ thể trưởng
thành phải giống nhau. 0,25đ
+ Phải có số lượng lớn cá thể thu được trong đời lai
+ Mỗi cặp nhân tố di truyền phải tồn tại trên mỗi cặp NST khác 0,25đ
nhau để khi phân li thì độc lập với nhau, không lệ thuộc vào
nhau.
Câu 2: 2 điểm
- Thể một nhiễm: 2n - 1 = 13 0,5đ 0,
- Thể ba nhiễm: 2n + 1 = 15 0,5đ 0,
- Thể bốn nhiễm: 2n + 2 = 16 0,5đ 0
- Thể ba nhiễm kép: 2n + 1 + 1 = 16 0,5đ 0
- Thể không nhiễm: 2n - 2 = 12 0,5đ 0
C©u 3: ( 2.5 ®iÓm)
a. Nguyªn nh©n cña hiÖn tîng tho¸i hãa gièng ( 1 ®iÓm)
- Sù tù thô phÊn, sù giao phèi cËn huyÕt kÐo dµi qua nhiÒu thÕ hÖ dÉn ®Õn tû lÖ dÞ hîp
trong quÇn thÓ gi¶m dÇn, tû lÖ ®ång hîp lÆn t¨ng dÇn trong ®ã c¸c gen lÆn cã h¹i ®îc
biÓu hiÖn.
b. Vai trß ( 1.5 ®iÓm)
- - T¹o dßng thuÇn ®ång hîp vÒ c¸c gen ®ang quan t©m ®Ó cñng cè mét sè tÝnh tr¹ng tèt
, ph¸t hiÖn vµ lo¹i bá c¸c tÝnh tr¹ng xÊu.
- Lµ biÖn ph¸p trung gian t¹o ra dßng thuÇn ®Ó chuÈn bÞ cho lai kh¸c dßng t¹o u thÕ
lai.
Câu 4: ( 4 điểm)
a) Nêu tính chất đặc trưng của ADN. ( 2 điểm) .Mỗi ý 0.5 điểm
- Số lượng, thành phần, trình tự sắp xếp các nuclêôtit trên mạch đơn AND
- Hàm lượng AND trong nhân
- Tỉ lệ giữa các nuclêotit : A+T / G+X
- Đặc trưng bởi số lượng, thành phần, trật tự phân bố các gen trong từng nhóm
gen liên kết
b) mARN được xem là bản sao của gen cấu trúc ( 1điểm). Vì:
Trình tự các nuclêotit của mARN bổ sung với trình tự các nuclêotit trên mạch khuôn
của gen cấu trúc ( mạch tổng hợp m ARN) và sao chép nguyên vẹn trình tự các
nuclêotit trên mạch đối diện( mạch bổ sung) trừ một chi tiết là T được thay thế bằng
U.
c) 1 điểm
Đoạn mạch prôtêin : - Glixin - valin - lizin - lơxin – ( 0.25đ)
Đoạn mARN - GGG - GUG - AGG - UUG - ( 0.25đ)
Đoạn gen { - Mạch khuôn mẫu - XXX - XAX - TXX - AAX -
{- Mạch bổ sung - GGG - GTG -AGG - TTG - ( 0.5đ)
Câu 5. (4 điểm)
+ Ý nghĩa của nguyên phân đối với di truyền.
- Nguyên phân là phương thức truyền đạt và ổn định bộ NST đặc trưng của
loài qua các thế hệ tế bào trong quá trình phat sinh cá thể ở các loài sinh
sản vô tính. (1 điểm)
- Bộ NST đăc trưng của loài được ổn định qua các thế hệ nhờ sự kết hợp
giữa 2 cơ chế là nhân đôi NST ( xảy ra ở kỳ trung gian) và phân ly ( xảy ra
ở kỳ sau) ( 1 điểm)
+ Ý nghĩa của nguyên phân đối với sinh trưởng và phát triển cơ thể.
- Nguyên phân làm tăng số lượng tế bào , giúp ch o sự sinh trưởng các
mô, cơ quan và nhờ đó tạo cho cơ thể đa bào lớn lên được. (0,5 điểm)
- Ở các mô , cơ quan, cơ thể còn non thì tốc độ nguyên phân diễn ra mạnh
.Khi các mô cơ quan đạt được khối lượng tối đa thì ngừng sinh trưởng; lúc
này nguyên phân bị ức chế. (1 điểm)
- Nguyên phân còn tạo ra các tế bào mới để bù đắp các tế bào của các
mô bị tổn thương hoặc thay thế các tế bào già , chết . (0,5 điểm)
- -
II. Bµi tËp ( 5 ®iÓm)
*XÐt tõng cÆp tÝnh tr¹ng ë F1 (1.5 ®iÓm)
6+3+3 12 3
+)Th©n cao : Th©n thÊp = = = => Th©n cao (A) tréi hoµn toµn
2+1+1 4 1
So víi th©n thÊp (a); F1 cã kiÓu gen: Aa x Aa (1)
+) Hoa ®á : hoa hång : hoa tr¾ng = 1 : 2 : 1 => Hoa ®á (D) tréi kh«ng hoµn toµn so víi
hoa tr¾ng (d)
F1 cã kiÓu gen: Dd x Dd (2)
+) L¸ chia thïy : l¸ nguyªn = 3 : 1 => l¸ chia thïy (B) tréi hoµn toµn so víi l¸ nguyªn
(b)
F1 cã kiÓu gen: Bb x Bb (3)
Tõ (1), (2) vµ (3), suy ra F1 dÞ hîp vÒ 3 cÆp gen
* XÐt hai cÆp tÝnh tr¹ng ë F2 (1.5 ®iÓm)
+) ChiÒu cao th©n vµ mµu hoa:
6 :3 :3 :2 :1 :1 = (3 :1) (1 :2 :1)
=> 2 cÆp gen quy ®Þnh 2 tÝnh tr¹ng nµy ph©n ly ®éc lËp víi nhau
+) ChiÒu cao th©n vµ l¸:
3 cao, chia thïy : 1 thÊp, l¸ nguyªn (3 :1)(3 :1)
=> 2 cÆp gen quy ®Þnh 2 tÝnh tr¹ng nµy di truyÒn liªn kÕt víi nhau
+) Mµu hoa, l¸ ë F2
6 :3 :3 :2 :1 :1 = (1 : 2 : 1) (3 :1)
=> 2 cÆp gen quy ®Þnh 2 tÝnh tr¹ng nµy ph©n ly ®éc lËp víi nhau
Tõ gi¶i thÝch trªn suy ra, kiÓu gen ë F1 lµ AB (v× F2 cã c©y thÊp, l¸ nguyªn)
Dd
ab (1 ®iÓm)
AB
F1: 100% Dd => P thuÇn chñng, kh¸c nhau vÒ 3 cÆp tÝnh tr¹ng
ab
t¬ng ph¶n (0.5 ®iÓm)
=> P cã kiÓu gen AB DD x ab hoÆc AB x ab
dd dd DD
AB ab AB ab
(0.5 ®iÓm)
nguon tai.lieu . vn
