Xem mẫu
- Ñeà 3 : ÑAÂY THOÂN VÓ DAÏ – Haøn Maëc Töû
Caên cöù vaøo baûn thaân vaên baûn thô, ta thaáy noåi leân haøng ñaàu laø hình aûnh Hueá ñeïp vaø
thô. Baøi thô goàm 3 khoå, 12 caâu thaát ngoân. Moãi khoå thô döôøng nhö ñöôïc daønh ñeå noùi
veà moät phöông dieän cuûa Hueá.
1/ “Sao anh khoâng veà chôi thoân Vó?” Caâu hoûi laøm soáng daäy kyû nieäm veà
thoân Vó, noùi roäng hôn veà xöù Hueá, trong taâm hoàn ñaèm thaém vaø thô moäng cuûa Haøn
Maëc Töû.
.vn
Caûnh buoåi sôùm nôi thoân Vó: Naéng môùi leân, chieáu saùng, laáp loaùng nhöõng
haøng cau. Vó Daï coù nhöõng haøng cau thaúng taép thaân cao vöôït leân treân caùc maùi nhaø
vaø nhöõng taùn caây. Nhöõng taøu cao con boùng loaùng söông ñeâm nhö huùt laáy aùnh saùng
luùc ban mai.
4h
“Vöôøn ai möôùt quaù xanh nhö ngoïc” laø caâu thô khoâng coù gì ñaëc saéc taân kyø
2
laém veà maët saùng taïo hình aûnh vaø töø ngöõ, nhöng caøng nghó caøng thaáy taû nhöõng vöôøn
c
caây töôi toát, xum xueâ cuûa Vó Daï cuõng chæ coù theå noùi nhö theá maø thoâi. Moãi ngoâi nhaø
ôû Vó Daï, noùi chung ôû Hueá, ñöôïc goïi laø nhöõng nhaø vöôøn. Vöôøn boïc quanh nhaø, gaén
o
vôùi ngoâi nhaø xinh xinh thöôøng laø nhaø treät, thaønh moät caáu truùc thaåm mó chaët cheõ.
ih
Xuaân Dieäu goïi moãi caáu truùc aáy laø moät baøi thô töù tuyeät. Vì theá vöôøn ñöôïc chaêm soùc
chu ñaùo – Nhöõng caây caûnh vaø caây aên quaû ñeàu xanh toát môn môûn vaø saïch seõ, döôøng
u
nhö ñöôïc caét tæa, lau chuøi, maøi giuõa thaønh nhöõng caønh vaøng laù ngoïc. Söï ví von ôû
ñaây ñöôïc naâng leân theo höôùng caùch ñieäu hoaù. Khuynh höôùng caùch ñieäu hoùa ñöôïc
V
ñaåy leân cao hôn nöõa ôû caâu thöù tö: “Laù truùc che ngang maët chöõ ñieàn”. Ñaõ goïi laø caùch
ñieäu hoùa thì khoâng neân hieåu theo nghóa taû thöïc, tuy raèng caùch ñieäu hoaù cuõng xuaát
phaùt töø söï thöïc: thaáp thoaùng ñaèng sau nhöõng haøng raøo xinh xaén, nhöõng khoùm truùc,
coù boùng ai ñoù kín ñaùo, dòu daøng, phuùc haäu.
2/ Trong khoå thô thöù hai, doøng kyû nieäm vaãn tieáp tuïc. Nhôù Hueá khoâng
theå khoâng nhôù doøng soâng Höông.
- Doøng soâng Höông, gioù vaø maây. Con thuyeàn ai ñoù ñaäu döôùi aùnh traêng nôi
beán vaéng... Boán caâu thô nhö dieãn taû caùi nhòp ñieäu nheï nhaøng, chaäm raõi cuûa Hueá.
Gioù theo loái gioù maây ñöôøng maây
Doøng nöôùc buoàn thiu, hoa baép lay
Caùi tinh teá ôû ñaây taû laøn gioù thoåi raát nheï, khoâng ñuû cho maây bay, khoâng ñuû
cho nöôùc gôïn, nhöng gioù vaãn run leân nheø nheï cho hoa baép lay. Taát nhieân ñaây phaûi
laø caûnh soâng Höông chaûy qua Vó Daï löõng lôø troâi veà phía cöûa Thuaän. Ñuùng laø nhòp
ñieäu cuûa Hueá roài.
Hai caâu tieáp theo ñaày traêng. Caûnh trong kyû nieäm neân caûnh cuõng chuyeån
theo loâgich cuûa kyû nieäm. Caûnh soâng Höông khoâng gì thô moäng hôn laø döôùi aùnh
traêng – Haøn Maëc Töû cuõng khoâng meâ gì hôn laø meâ traêng. Traêng trôû thaønh nhaân vaät
coù tính huyeàn thoaïi trong nhieàu baøi thô cuûa oâng. AÙnh traêng huyeàn aûo traøn ñaày vuõ
truï, taïo neân moät khoâng khí hö aûo, nhö laø trong moäng:
Thuyeàn ai ñaäu beán soâng traêng gioù
Coù chôû traêng veà kòp toái nay?
.v n
4 h
Phaûi ôû trong moäng thì soâng môùi coù theå laø “soâng traêng” vaø thuyeàn môùi coù
theå “chôû traêng veà” nhö moät du khaùch treân soâng Höông... Hình aûnh thuyeàn chôû traêng
2
khoâng gì môùi, nhöng “soâng traêng” thì coù leõ laø cuûa Haøn Maëc Töû.
c
3/ Khoå thöù ba: Ngöôøi xöa nôi thoân Vó.
o
Nhôù caûnh khoâng theå khoâng nhôù ngöôøi. Ngöôøi phuø hôïp vôùi caûnh Hueá
ih
khoâng gì hôn laø nhöõng coâ gaùi Hueá. Ai laøm thô veà Hueá maø chaúng nhôù ñeán nhöõng coâ
gaùi naøy (Hueá ñeïp vaø thô cuûa Nam Traân. Döûng döng cuûa Toá Höõu...)
V u Nhöõng khoå thô döôøng nhö môû ñaàu baèng moät lôøi thoát ra tröôùc moät hình aûnh
ai ñoù tuy môø aûo nhöng coù thöïc:
Mô khaùch ñöôøng xa khaùch ñöôøng xa
AÙo em traéng quaù nhìn khoâng ra
Môø aûo vì “khaùch ñöôøng xa” vaø “nhìn khoâng ra” nhöng coù thöïc vì “aùo em
traéng quaù”. Hình aûnh bieát bao thaân thieát nhöng cuõng raát ñoãi xa vôøi. Xa, khoâng chæ laø
khoaûng caùch khoâng gian maø coøn laø khoaûng caùch cuûa thôøi gian, vaø moái tình cuõng xa
vôøi – vì voán xöa ñaõ gaén boù, ñaõ höùa heïn gì ñaâu. Vì theá maø “ai bieát tình ai coù ñaäm
ñaø?”
“Ai” laø anh hay laø em? Coù leõ laø caû hai. Giöõa hai ngöôøi (Haøn Maëc Töû vaø
coâ gaùi maø nhaø thô ñaõ töøng thaàm yeâu troäm nhôù) laø “söông khoùi” cuûa khoâng gian, cuûa
thôøi gian, cuûa moái tình chöa coù lôøi öôùc heïn, laøm sao bieát ñöôïc coù ñaäm ñaø hay
khoâng? Lôøi thô cöù baâng khuaâng hö thöïc vaø gôïi moät noãi buoàn xoùt xa.
- .vn
Nhöng khoå thô khoâng chæ minh hoaï cho moái tình cuï theå giöõa nhaø thô vaø
ngöôøi baïn gaùi. Ñaët trong doøng kyû nieäm veà Hueá, ta thaáy hieän leân trong söông khoùi
4h
cuûa ñaát kinh ñoâ hình aûnh raát ñaëc tröng cuûa caùc coâ gaùi Hueá. Nhöõng coâ gaùi Hueá
thöôøng e leä quaù, kín ñaùo quaù neân xa vôøi, hö aûo quaù. Nhöõng coâ gaùi aáy khi yeâu, lieäu
2
tình yeâu coù ñaäm ñaø chaêng? Ñaây khoâng phaûi laø söï ñaùnh giaù hay traùch moùc ai. Tình
yeâu caøng thieát tha, caøng hay ñaët ra nhöõng nghi vaán nhö vaäy.
o c
Tình trong thô bao giôø cuõng laø tình rieâng. Nhöng tình rieâng chæ coù yù nghóa
khi noùi ñöôïc tình cuûa moïi ngöôøi. Pheùp bieän chöùng cuûa tình caûm ngheä só laø nhö vaäy.
ih
Ñoái vôùi söï tieáp nhaän cuûa ngöôøi ñoïc, noåi leân tröôùc heát trong khoå thô naøy, cuõng nhö
trong toaøn boä baøi thô vaãn laø hình aûnh thô moäng vaø ñaùng yeâu cuûa caûnh vaø ngöôøi xöù
Hueá.
nguon tai.lieu . vn
