Xem mẫu
UCE Academy_Nơi chắp cánh ước mơ đại học.
Tài liệu ôn luyện thi Vật Lí 2017 New
CHUYÊN ĐỀ SÓNG CƠ HỌC
Page | 1
ĐẠI CƯƠNG VỀ SÓNG CƠ HỌC
1. Sóng cơ - Định nghĩa - phân loại
+) Sóng cơ: là những dao động lan truyền Trong môi trường.
+) Khi sóng cơ truyền đi chỉ có pha dao động của các phần tử vật chất lan truyền còn
các phần tử vật chất thì dao động xung quanh vị trí cân bằng cố định.
+) Sóng ngang: là sóng Trong đó các phần tử của môi trường dao động theo phương
vuông góc với phương truyền sóng. Ví dụ: sóng trên mặt nước, sóng trên sợi dây cao
su.
+) Sóng dọc: là sóng Trong đó các phần tử của môi trường dao động theo phương
trùng với phương truyền sóng. Ví dụ: sóng âm, sóng trên một lò xo.
2. Các đặc trưng của một sóng hình sin
+) Biên độ của sóng A: là biên độ dao động của một phần tử của môi trường có sóng
truyền qua.
+) Chu kỳ sóng T: là chu kỳ dao động của một phần tử của môi trường sóng truyền
qua.
+) Tần số ƒ: là đại lượng nghịch đảo của chu kỳ sóng: ƒ =
1
T
+) Tốc độ truyền sóng v: là tốc độ lan truyền dao động Trong môi trường.
+) Bước sóng λ: là quảng đường mà sóng truyền được Trong một chu kỳ. λ = vT =
v
ƒ
λ
+) Bước sóng λ cũng là khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất trên phương truyền
sóng dao động cùng pha.
www.facebook.com/trungtamluyenthiuce
Link Tài liệu: https://www.facebook.com/ucecorporation/?fref=ts
Tổ Lí Trung Tâm UCE Academy
UCE Academy_Nơi chắp cánh ước mơ đại học.
Tài liệu ôn luyện thi Vật Lí 2017 New
+) Khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất trên phương truyền sóng mà dao động
λ
ngược pha là .
2
+) Khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất trên phương truyền sóng mà dao động
λ
vuông pha là .
4
+) Khoảng cách giữa hai điểm bất kỳ trên phương truyền sóng mà dao động cùng pha
là: kλ.
+) Khoảng cách giữa hai điểm bất kỳ trên phương truyền sóng mà dao động ngược
λ
pha là: (2k+1) .
2
Chú ý
- Quá trình truyền sóng là một quá trình truyền pha dao động, khi sóng lan truyền
thì các đỉnh sóng di chuyển còn các phần tử vật chất môi trường mà sóng truyền qua
thì vẫn dao động xung quanh vị trí cân bằng của chúng.
- Khi quan sát được n đỉnh sóng thì khi đó sóng lan truyền được quãng đường
bằng (n – 1)λ, tương ứng hết quãng thời gian là Δt = (n – 1)T.
3. Một số ví dụ minh họa
Ví dụ 1: Một người quan sát một chiếc phao trên mặt biển thấy phao nhấp nhô lên
xuống tại chỗ 16 lần trong 30 giây và khoảng cách giữa 5 đỉnh sóng liên tiếp nhau bằng
24m. Vận tốc truyền sóng trên mặt biển là
A. v = 4,5m/s
B. v = 12m/s.
www.facebook.com/trungtamluyenthiuce
Link Tài liệu: https://www.facebook.com/ucecorporation/?fref=ts
C. v = 3m/s
D. v = 2,25 m/s
Tổ Lí Trung Tâm UCE Academy
Page | 2
UCE Academy_Nơi chắp cánh ước mơ đại học.
Tài liệu ôn luyện thi Vật Lí 2017 New
Giải
Ta có: (16-1)T = 30 (s) T = 2 (s)
Khoảng cách giữa 5 đỉnh sáng liên tiếp: 4 = 24m 24m = 6(m)
v 6 3 (m/s) Đáp án C.
T
2
Ví Dụ 2 :Tại một điểm trên mặt chất lỏng có một nguồn dao động với tần số 120Hz, tạo
ra sóng ổn định trên mặt chất lỏng. Xét 5 gợn lồi liên tiếp trên một phương truyền sóng,
ở về một phía so với nguồn, gợn thứ nhất cách gợn thứ năm 0,5m. Tốc độ truyền sóng
là
A. 30 m/s
B. 15 m/s
C. 12 m/s
D. 25 m/s
Giải
4 = 0,5 m = 0,125m v = 15 m/s Đáp án B.
Ví Dụ 3: Tại điểm O trên mặt nước yên tĩnh, có một nguồn sóng dao động điều hoà
theo phương thẳng đứng với tần số f = 2Hz. Từ O có những gợn sóng tròn lan rộng ra
xung quanh. Khoảng cách giữa 2 gợn sóng liên tiếp là 20cm. Vận tốc truyền sóng trên
mặt nước là :
A.160(cm/s)
B.20(cm/s)
C.40(cm/s)
D.80(cm/s)
Giải
khoảng cách giữa hai gợn sóng : 20 cm v= . f 40cm / s Đáp án C.
Ví Dụ 4: Nguồn phát sóng S trên mặt nước tạo dao động với tần số f = 100Hz gây ra
các sóng tròn lan rộng trên mặt nước. Biết khoảng cách giữa 7 gợn lồi liên tiếp là 3cm.
Vận tốc truyền sóng trên mặt nước bằng bao nhiêu?
A. 25cm/s.
B. 50cm/s.
C. 100cm/s.
D. 150cm/s.
Giải
6 3 cm 0,5 cm v .f 100.0,5 50 cm / s
Đáp án B.
4. Bài Tập Trắc Nghiệm:
www.facebook.com/trungtamluyenthiuce
Link Tài liệu: https://www.facebook.com/ucecorporation/?fref=ts
Tổ Lí Trung Tâm UCE Academy
Page | 3
UCE Academy_Nơi chắp cánh ước mơ đại học.
Tài liệu ôn luyện thi Vật Lí 2017 New
Câu 1: Khi nói về sóng cơ học phát biểu nào sau đây là sai?
A. Sóng cơ học truyền được trong tất cả các môi trường rắn, lỏng, khí và chân không.
B. Sóng âm truyền trong không khí là sóng dọc.
Page | 4
C. Sóng cơ học lan truyền trên mặt nước là sóng ngang.
D. Sóng cơ là sự lan truyền dao động cơ trong môi trường vật chất.
Câu 2: Một sóng âm có tần số 200 Hz lan truyền trong môi trường nước với vận tốc
1500 m/s. Bước sóng của sóng này trong nước là
A. 7,5 m.
B. 30,5 m.
C. 3,0 m.
D. 75,0 m.
Câu 3: Một sóng lan truyền với vận tốc 200 m/s có bước sóng 4m. Tần số và chu kì của
sóng là
A. f = 800 Hz ; T = 1,25s.
B. f = 5 Hz ; T = 0,2 s.
C. f = 0,05 Hz ; T = 200
D. f = 50 Hz ; T = 0,02 s.
Câu 4. Một sóng truyền trên mặt nước có bước sóng 0,4 m. Hai điểm gần nhau nhất
trên một phương truyền sóng, dao động lệch pha nhau góc
nguon tai.lieu . vn
Tài liệu ôn luyện thi Vật Lí 2017 New
CHUYÊN ĐỀ SÓNG CƠ HỌC
Page | 1
ĐẠI CƯƠNG VỀ SÓNG CƠ HỌC
1. Sóng cơ - Định nghĩa - phân loại
+) Sóng cơ: là những dao động lan truyền Trong môi trường.
+) Khi sóng cơ truyền đi chỉ có pha dao động của các phần tử vật chất lan truyền còn
các phần tử vật chất thì dao động xung quanh vị trí cân bằng cố định.
+) Sóng ngang: là sóng Trong đó các phần tử của môi trường dao động theo phương
vuông góc với phương truyền sóng. Ví dụ: sóng trên mặt nước, sóng trên sợi dây cao
su.
+) Sóng dọc: là sóng Trong đó các phần tử của môi trường dao động theo phương
trùng với phương truyền sóng. Ví dụ: sóng âm, sóng trên một lò xo.
2. Các đặc trưng của một sóng hình sin
+) Biên độ của sóng A: là biên độ dao động của một phần tử của môi trường có sóng
truyền qua.
+) Chu kỳ sóng T: là chu kỳ dao động của một phần tử của môi trường sóng truyền
qua.
+) Tần số ƒ: là đại lượng nghịch đảo của chu kỳ sóng: ƒ =
1
T
+) Tốc độ truyền sóng v: là tốc độ lan truyền dao động Trong môi trường.
+) Bước sóng λ: là quảng đường mà sóng truyền được Trong một chu kỳ. λ = vT =
v
ƒ
λ
+) Bước sóng λ cũng là khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất trên phương truyền
sóng dao động cùng pha.
www.facebook.com/trungtamluyenthiuce
Link Tài liệu: https://www.facebook.com/ucecorporation/?fref=ts
Tổ Lí Trung Tâm UCE Academy
UCE Academy_Nơi chắp cánh ước mơ đại học.
Tài liệu ôn luyện thi Vật Lí 2017 New
+) Khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất trên phương truyền sóng mà dao động
λ
ngược pha là .
2
+) Khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất trên phương truyền sóng mà dao động
λ
vuông pha là .
4
+) Khoảng cách giữa hai điểm bất kỳ trên phương truyền sóng mà dao động cùng pha
là: kλ.
+) Khoảng cách giữa hai điểm bất kỳ trên phương truyền sóng mà dao động ngược
λ
pha là: (2k+1) .
2
Chú ý
- Quá trình truyền sóng là một quá trình truyền pha dao động, khi sóng lan truyền
thì các đỉnh sóng di chuyển còn các phần tử vật chất môi trường mà sóng truyền qua
thì vẫn dao động xung quanh vị trí cân bằng của chúng.
- Khi quan sát được n đỉnh sóng thì khi đó sóng lan truyền được quãng đường
bằng (n – 1)λ, tương ứng hết quãng thời gian là Δt = (n – 1)T.
3. Một số ví dụ minh họa
Ví dụ 1: Một người quan sát một chiếc phao trên mặt biển thấy phao nhấp nhô lên
xuống tại chỗ 16 lần trong 30 giây và khoảng cách giữa 5 đỉnh sóng liên tiếp nhau bằng
24m. Vận tốc truyền sóng trên mặt biển là
A. v = 4,5m/s
B. v = 12m/s.
www.facebook.com/trungtamluyenthiuce
Link Tài liệu: https://www.facebook.com/ucecorporation/?fref=ts
C. v = 3m/s
D. v = 2,25 m/s
Tổ Lí Trung Tâm UCE Academy
Page | 2
UCE Academy_Nơi chắp cánh ước mơ đại học.
Tài liệu ôn luyện thi Vật Lí 2017 New
Giải
Ta có: (16-1)T = 30 (s) T = 2 (s)
Khoảng cách giữa 5 đỉnh sáng liên tiếp: 4 = 24m 24m = 6(m)
v 6 3 (m/s) Đáp án C.
T
2
Ví Dụ 2 :Tại một điểm trên mặt chất lỏng có một nguồn dao động với tần số 120Hz, tạo
ra sóng ổn định trên mặt chất lỏng. Xét 5 gợn lồi liên tiếp trên một phương truyền sóng,
ở về một phía so với nguồn, gợn thứ nhất cách gợn thứ năm 0,5m. Tốc độ truyền sóng
là
A. 30 m/s
B. 15 m/s
C. 12 m/s
D. 25 m/s
Giải
4 = 0,5 m = 0,125m v = 15 m/s Đáp án B.
Ví Dụ 3: Tại điểm O trên mặt nước yên tĩnh, có một nguồn sóng dao động điều hoà
theo phương thẳng đứng với tần số f = 2Hz. Từ O có những gợn sóng tròn lan rộng ra
xung quanh. Khoảng cách giữa 2 gợn sóng liên tiếp là 20cm. Vận tốc truyền sóng trên
mặt nước là :
A.160(cm/s)
B.20(cm/s)
C.40(cm/s)
D.80(cm/s)
Giải
khoảng cách giữa hai gợn sóng : 20 cm v= . f 40cm / s Đáp án C.
Ví Dụ 4: Nguồn phát sóng S trên mặt nước tạo dao động với tần số f = 100Hz gây ra
các sóng tròn lan rộng trên mặt nước. Biết khoảng cách giữa 7 gợn lồi liên tiếp là 3cm.
Vận tốc truyền sóng trên mặt nước bằng bao nhiêu?
A. 25cm/s.
B. 50cm/s.
C. 100cm/s.
D. 150cm/s.
Giải
6 3 cm 0,5 cm v .f 100.0,5 50 cm / s
Đáp án B.
4. Bài Tập Trắc Nghiệm:
www.facebook.com/trungtamluyenthiuce
Link Tài liệu: https://www.facebook.com/ucecorporation/?fref=ts
Tổ Lí Trung Tâm UCE Academy
Page | 3
UCE Academy_Nơi chắp cánh ước mơ đại học.
Tài liệu ôn luyện thi Vật Lí 2017 New
Câu 1: Khi nói về sóng cơ học phát biểu nào sau đây là sai?
A. Sóng cơ học truyền được trong tất cả các môi trường rắn, lỏng, khí và chân không.
B. Sóng âm truyền trong không khí là sóng dọc.
Page | 4
C. Sóng cơ học lan truyền trên mặt nước là sóng ngang.
D. Sóng cơ là sự lan truyền dao động cơ trong môi trường vật chất.
Câu 2: Một sóng âm có tần số 200 Hz lan truyền trong môi trường nước với vận tốc
1500 m/s. Bước sóng của sóng này trong nước là
A. 7,5 m.
B. 30,5 m.
C. 3,0 m.
D. 75,0 m.
Câu 3: Một sóng lan truyền với vận tốc 200 m/s có bước sóng 4m. Tần số và chu kì của
sóng là
A. f = 800 Hz ; T = 1,25s.
B. f = 5 Hz ; T = 0,2 s.
C. f = 0,05 Hz ; T = 200
D. f = 50 Hz ; T = 0,02 s.
Câu 4. Một sóng truyền trên mặt nước có bước sóng 0,4 m. Hai điểm gần nhau nhất
trên một phương truyền sóng, dao động lệch pha nhau góc