Xem mẫu
- Cảm nhận về hình ảnh quê hương
trong thơ Tế Hanh
Quê hương trong xa cách là nguồn đề tài vô tận, là cả một
dòng cảm xúc dạt dào, lấp lánh suốt đời thơ Tế Hanh. Cái
làng quê nghèo ở một cù lao trên sông Trà Bồng đã nuôi
dưỡng tâm hồn Tế Hanh, đã trở thành nguồn cảm xúc vô
tận để ông viết nên những vần thơ tha thiết, lai láng như :
“Nhớ con sông quê hương”, “Quê hương”, “Trở lại con
sông quê hương”. Sinh ra và lớn lên trên mảnh đất miền
- Trung - Quãng Ngãi, một vùng đất cằn cỗi, quanh năm chỉ
có gió và cát, một vùng quê nghèo. Do hoàn cảnh bắt
buộc, ông rời xa quê hương từ thuở thiếu thời. Trong thời
gian xa quê ông viết rất nhiều tác phẩm, chủ yếu là về quê
hương, bằng tất cả những tình yêu, nỗi nhớ của mình.
Một vùng đất đầy thơ mộng và rất đẹp trong thơ Tế Hanh.
Trong đó có nói con sông quê mà ông gắn bó :
Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre
- Xa quê, xa cả con sông. Có thể nói đó là nỗi đau của ông.
Qua những kỉ niệm, hồi tưởng về con sông trong “nỗi nhớ
con sông quê hương”, Tế Hanh đã thể hiện một tình yêu
quê hương tha thiết, mãnh liệt, một hình ảnh quê hương
thân thiết, ruột rà.
- Làng tôi ở vốn nghề chài lưới
Nước bao vây cách biển nửa ngày sông
- Quê hương tôi có con sông xanh biếc
- Nước gương trong soi tóc những hàng tre
Thế đấy, quê hương trong thơ Tế Hanh hiện lên đẹp và
mát dịu như vậy. Còn người dân quê thì mạnh mẽ, tinh tế,
sống động :
Dân chài lưới làn da ngăm dám nắng
Có thân hình nồng thở vị xa xăm
Chỉ có ai là con người của sông nước, vạn chài mới có
thể tạo được hình ảnh người dân chài giữa đất trời ---g
- lộng gió với đủ hình khối, màu sắc và hương vị. Chất muối
mặn nồng ngấm vào thân hình người dân quê hương
cũng như ngấm sâu vào làn da, thớ thịt vào tận tâm hồn
thơ Tế Hanh. Bằng giọng thơ giãi bày, phơi trải, ông đã kể
về kỉ niệm tuổi thơ tươi đẹp :
Khi mặt nước chập chờn con cá nhảy
Bạn bè tôi tụm năm tụm bẩy...
Tôi đưa tay ôm nước vào lòng
Sông mở nước ôm tôi vào dạ
- Cao hơn, trong xa cách, nhưng với sức mạnh của tình
quê, không chỉ có hình ảnh đặc trưng của quê hương
"Màu nước xanh, cá bạc cánh buồm vôi / Thoảng con
thuyền rẽ sóng chạy ra khơi" hiện ra mà nhà thơ còn cảm
nhận được cả mùi vị quê :
Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ
Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá
Quê hương Tế Hanh là một làng chài nghèo, người dân
sống cần cù, khó nhọc, thế nhưng khi nhớ về quê, ông lại
- chỉ thấy vẻ đẹp tươi sáng. Phải chăng đó là nhờ làng quê
ấy có con sông êm đềm, tuơi tắn, lại gần biển tự do,
phóng khoáng và nhất là nhờ trái tim tuổi trẻ khoẻ khoắn ?
Mặt khác, cùng tình cảm đằm thắm, kỉ niệm sâu lắng, đẹp
đẽ, lời kể theo lối giãi bày, thủ thỉ chân thật và khả năng
miêu tả những cảm giác bên trong chân thành, mộc mạc,
nên ở thơ Tế Hanh, con sông trở thành một hình tượng
thẩm mĩ, gợi cảm, đầy chất trữ tình.
Đối với Tế Hanh, quê hương luôn là bông hoa đẹp nhất
trong vườn hoa. Ca dao, dân ca dường như cũng đã
- ngấm sâu vào hồn thơ Tế Hanh. Dù ở phương trời nào
lòng ông vẫn nhớ quê hương, nó luôn dạt dào, cháy bỏng
trong ông khiến nhà thơ thấy được hình ảnh quê hương
liên tục hiện ra. Quê hương chính là sức sống của ông, ở
một khía cạnh nào đó, ta lại thấy tình yêu quê hương của
Tế Hanh rất đa chiều và phức tạp. Lúc da diết, ngập tràn
với “Nhớ con sông quê hương”, nhưng lúc khác lại cho
người đọc thấy một hồn thơ trẻ trung phơi phới của “Quê
hương”. Nhưng dù ở góc độ, khía cạnh nào thì nó đều ẩn
chứa một tình yêu, nỗi khát khao đoàn tụ, bày tỏ khát
vọng gặp gỡ cụ thể. Không như thơ Huy Cận, Lưu Trọng
- Lư đầy chất mộng ảo, không như thơ Hàn Mặc Tử, Chế
Lan Viên hun hút sầu thương, thơ Tế Hanh trong sáng,
khoẻ mạnh, đắm đuối rất thực. Bởi ông có một vùng quê
bằng xương, bằng thịt, mà ông luôn dõi theo bằng đôi mắt
rất thực, bằng trái tim có địa chỉ rõ ràng.
Suốt nửa đời người, do thời thế, Tế Hanh phải xa quê, khi
trở lại sau mùa hè đại thắng, thống nhất đất nước - 1975,
con sông và làng quê đã đổi thay nhiều :
Tôi nhìn sông bên lở bên bồi
- Tre thưa thớt ngập tràn lau cỏ
Trong ánh sáng ngả nghiêng theo chiều gió
Thuyền máy dọc ngang tỏ trắng lòng sông
Nhà dân chài giăng những lưới ni lông
Màu xanh đỏ ngời ngời ánh nước
Kìa bãi sú nơi sáu năm về trước
Giặc Mĩ bao vây sát hai mốt trung đội dàn quân
Cây mù u không còn ngả bóng bên cồn
Cây xanh trước đình thân chỉ còn một nửa
Tác giả thật sự ngỡ ngàng :
Tôi đi học bờ sông bỡ ngỡ
- Quên cả khúc quanh rẽ lối vào nhà
Quê hương đẹp đẽ thơ mộng trong tâm trí tác giả nay trần
trụi những vết thương chiến tranh, vết thương do chia cắt
đất nước. Tác giả vừa vui vừa đau buồn một nỗi "hồi
hương".
Trở về, gặp lại, tuổi cũng đã cao, quê hương thì đổi thay
như thế, nên sau này, dẫu quê nhà vẫn mến yêu, thổn
thức trong trái tim nhà thơ, nhưng thơ về quê hương của
Tế Hanh thì đã khác. Không còn cái sức hấp dẫn của vẻ
- đẹp trai tráng. Cho nên, có thể nói, người ta chỉ còn nhớ
đến những bài thơ về quê hương, con sông quê của ông
mấy mươi năm về trước. Dù sao thế cũng là quá đủ với
một đời thơ.
Có thể nói những bài thơ về quê hương trước và hai mươi
năm sau Cách mạng Tháng Tám của Tế Hanh đã cất lên
một tiếng ca trong trẻo, nồng nàn, thơ mộng về con sông
hiền hòa đã “tắm cả đời tôi”, về cái làng vạn chài từng ôm
ấp, ru vỗ tuổi thơ ông. Mỗi chúng ta một lần nữa vui mừng
khi được giao tiếp với một hồn thơ khoẻ mạnh, trong sáng
- song lại rất đỗi bình dị mà sâu sắc. Nó không hề làm nặng
đầu ta với những bóng dáng siêu hình hay những vô thức
u minh, nó chấp cánh mộng mơ, bồi đắp cho mỗi chúng ta
tình yêu quê hương thắm thiết, là điểm trở về bình yên
của ta trong cuộc đời nhiều bươn trải, cũng là sự thôi thúc
ta vươn lên.
nguon tai.lieu . vn