Xem mẫu
- CÁCH MẠNG HÀ LAN VÀ CÁCH MẠNG ANH
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần nắm được:
1. Kiến thức
- Bài học giúp HS hiểu rằng, cuộc đấu tranh của nhân dân hà Lan lật
đổ vương triều Tây Ban Nha từ giữa thế kỷ XVI là một cuộc cách mạng tư
sản đầu tiên của thời kỳ Lịch sử cận đại thế giới. Cách mạng tư sản Anh (thế
kỷ XVIII) là sự tiếp tục cuộc tấn công vào chế độ phong kiến châu Âu, mở
đường cho lực lượng sản xuất tư bản phát triển.
2. Tư tưởng, tình cảm, thái độ
- Cách mạng tư sản trong buổi đầu thời cận đại thể hiện mặt tích cực ở
việc loại bỏ chế độ phong kiến ở một số quốc gia châu âu, song chỉ là sự
thay đổi hình thức bóc lột này bằng hình thức bóc lột khác mà thôi. Một chế
độ bóc lột mới, tinh vi và tàn bạo đang hình thành.
3. Kỹ năng
- Rèn luyện kỹ năng phân tích, khái quát, tổng hợp, đánh giá sự kiện.
- II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Bản đồ thế giới: bản đồ các vùng Tây Âu.
- Anh Ô-li-vơ Crôm-oen.
III. TIếN TRÌNH Tổ CHứC DạY - HọC
1. Giới thiệu bài mới
GV khái quát: Giai đoạn hậu kỳ trung đại (thế kỷ XV – XVII), chế độ
phong kiến khủng hoảng, suy vong. Giai cấp tư sản tuy mới ra đời nhưng đã
nhanh chóng khẳng định thế lực kinh tế ngày càng lớn mạnh của mình. Cuộc
đấu tranh của giai cấp tư sản chống chế độ phong kiến thể hiện trước hết trên
lĩnh vực tôn giáo, văn hoá, nghệ thuật… là bước dọn đường cho những cuộc
cách mạng tư sản không thể tránh khỏi ở tây Âu. Nhưng vì sao, những cuộc
cách mạng tư sản sớm nổ ra ở “vùng đất thấp” và xứ sở “sương mù” Ý nghĩa
của những sự kiện đó đối với tiến trình của Lịch sử nhân loại ra sao? Chúng
ta sẽ nghiên cứu làm sáng tỏ vấn đề này trong bài học hôm nay.
2. Tổ chức dạy học bài mới
Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
Cách mạng Hà Lan
Hoạt động 1:
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
- GV giới thiệu trên bản đồ vị trí của Hà
Lan trước Cách mạng (Gồm lãnh thổ các
nước Hà Lan, Bỉ, Luyxămbua và một số vùng
Đông Bắc Pháp) và giải thích vì sao vùng đất
này có tên gọi là “Nêđéclan” (Vùng đất thấp).
- GV: Dựa vào đâu để nói rằng, đầu thế kỷ - Từ đầu thế kỷ XVI Nêđéclan là một
XVI Nêđéclan là một trong những vùng kinh trong những vùng kinh tế TBCN phát
tế TBCN phát triển nhất Châu Âu? HS có thể triển nhất châu Âu.
tìm thấy câu trả lời qua kiến thức trong SGK.
- GV dẫn dắt: Sự phát triển kinh tế TBCN - Giai cấp tư sản Nêđéclan ra đời, thế
có ảnh hưởng thế nào đến tình hình xã hội lực kinh tế ngày càng lớn mạnh.
Nêđéclan? Sau khi trình bày tình hình kinh tế,
xã hội của Nêđéclan dưới thời cai trị của
chính quyền phong kiến Tây Ban Nha, GV
hướng dẫn HS nhận thức:
+ Vì sao tư tưởng cải cách tôn giáo của - Tháng 8 / 1566 nhân dân miền Bắc
Canvanh nhanh chóng được nơi này chấp Nêđéclan khởi nghĩa, lực lượng phát
nhận. triển mạnh, làm chủ nhiều nơi.
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
+ Tư tưởng cải cách đó là sự dọn đường
cho một cuộc cách mạng.
Hoạt động 2:
- HS đọc SGK tóm tắt những thành quả
chủ yếu của quá trình đấu tranh kéo dài suốt 4
thập kỹ cuối thế kỷ XVI như:
+ Giải phóng các tỉnh miền Bắc. - Năm 1609 Hiệp định đình chiến
+ Phân hoá lực lượng kẻ thù. dược ký kết, nhưng đến năm 1648
+ Hội nghị các tỉnh miền Bắc (U – trếch) mới được công nhận độc lập.
với nhiều quyết sách quan trọng. Ý nghĩa:
+ Chính quyền phong kiến Tây ban Nha + Là cuộc cách mạng tư sản đầu tiên
sụp đổ. trên thế giới.
+ Nước cộng hoà tư sản (Hà Lan) ra đời
+ Mở đường cho chủ nghĩa TB Hà
…
- GV gợi ý để HS nhận thức: Cách mạng Lan phát triển.
tư sản chỉ thay thế hình thức bóc lột này bằng + Mở ra thời đại mới – bùng nổ các
hình thức bóc lột khác, giai cấp bóc lột này cuộc cách mạng tư sản.
bằng giai cấp bóc lột khác, chế độ không thay + Hạn chế: Quan hệ sản xuất phong
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
đổi. kiến còn tồn tại ở một số nơi, nhân
dân không được hưởng quyền lợi
Kinh tế, Chính trị.
Hoạt động 3: 2. Cách mạng tư sản Anh
- Sự phát triển của nền kinh tế Anh được a. Tình hình nước Anh trước cách
thể hiện như thế nào? GV hướng dẫn HS dựa mạng
vào SGK để nhận thức nội dung cơ bản theo Kinh tế: đầu thế kỉ XVII, nền kinh tế
nước Anh phát triển nhất Châu Âu.
logic sau:
- Sự phát triển của công trường thủ công
dần lấn át phường hội. Sản phẩm tăng nhanh
về số lượng và chất lượng kích thích hoạt
động ngoại thương phát triển nhất là ngành
len dạ, buôn bán nô lệ da đen.
- Sự phát triển ngành len dạ kéo theo sự
phát triển của nghề nuôi cừu. Do vậy một bộ Xã hội: Tư sản, quý tộc mới giàu lên
phận quý tộc Anh chuyển sang kinh doanh nhanh chóng.
hàng hoá theo hướng TBCN, trở thành quý
tộc mới.
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
GV miêu tả cảnh “Rào đất cướp ruộng”
(Hình ảnh “Cừu ăn thịt người” của nhà văn
Tomat Morơ), sau đó hướng dẫn HS lý giải vì
sao tư sản, quý tộc mới ở Anh giàu lên nhanh
chóng như vậy.
- Sự bảo thủ, lạc hậu và phản động của chế Chính trị: Chế độ phong kiến kìm
độ phong kiến Anh thể hiện như thế nào? Sau hãm lực lượng sản xuất TBCN.
khi HS dựa vào SGK trả lời câu hỏi trên, GV
tiếp tục dẫn dắt HS giải quyết vấn đề: Mâu
thuẫn trong lòng xã hội Anh biểu hiện như
thế nào? Hướng giải quyết mâu thuẫn đó?
GV hướng dẫn HS theo dõi những diễn Cách mạng bùng nổ.
biến chính của cách mạng (có thể lập bảng
b. Diễn biến của cách mạng:
niên biểu sự kiện theo dữ liệu sau).
+ 1642 – 1648: Nội chiến (vua – Quốc hội) (theo dõi niên biểu nắm sự kiện
+ 1649: Xử tử vua, thành lập nước cộng chính)
+ Năm 1642 – 1648: nội chiến ác liệt
hoà.
+ 1653: Lập nền độc tài. (Vua – Quốc hội).
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
+ 1688: Quốc hội chính biến, xác lập chế + Năm 1449: xử tử vua, nước công
độ quân chủ lập hiến. hoà ra đời, cách mạng đạt đến đỉnh
cao.
+ 1653: Nền độc tài được thiết lập
Dựa vào niên biểu, hướng dẫn HS nắm (một bước tụt lùi).
được hướng phát triển của cách mạng Anh + Năm 1688: Quốc hội tiến hành
qua các mốc chính, sau đó lý giải vấn đề: chính biến, sau đó chế độ quân chủ
+ Vì sao cách mạng Anh có sự thoả hiệp lập hiến được xác lập.
giữa Quốc hội với lực lượng phong kiến cũ?
+ Vì sao nói cách mạng Anh là cuộc cách
mạng bảo thủ?
Điểm quan trọng mà GV cần khắc hoạ để
HS nhận thức sâu sắc về thái độ hai mặt của
giai cấp tư sản Anh. Khi chưa đủ mạnh, vì lợi
ích của giai cấp mình, chúng không chỉ lừa
phỉnh quần chúng đứng lên tranh đấu chống
chế độ phong kiến, mà còn lôi kéo cả một bộ
phận quý tộc mới (từng là kẻ thù của mình
- Những kiến thức HS cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
trước đó) tạo nên một liên minh chính trị mới.
Khi cách mạng thành công, giai cấp tư sản
phản bội lại quần chúng cách mạng, đồng
thời củng cố liên minh quý tộc – tư sản bằng
việc thiết lập một thể chế chính trị Quân chủ
lập hiến. Nhà vua “trị vì” mà không “cai tri” c. Ý nghĩa
vì không có thực quyền. Quyền lực chính trị Lật đổ chế độ phong kiến, mở đường
tập trung trong tay Quốc Hội lập hiến của giai cho CNTB ở Anh phát triển.
cấp tư sản. Dù còn có những hạn chế nhất Mở ra thời kỳ quá độ từ chế độ
định song sách mạng tư sản Anh vẫn có ý Phong kiến sang chế độ tư bản.
nghĩa trọng đại đối với Lịch sử thế giới.
4. Sơ kết bài học
- GV hướng dẫn HS nhận thức vấn đề chủ yếu sau:
- Vì sau cuộc cách mạng tư sản Hà Lan nổ ra dưới hình thức một cuộc
chiến tranh giải phóng dân tộc?
- Cả hai cuộc cách mạng nói trên có gì giống nhau?
- - Tổng kết nội dung trên , GV củng cố để HS hiểu rõ khái niệm cách
mạng tư sản (cả nội hàm và ngoại diên của khái niệm). Do những đặc điểm,
điều kiện hoàn cảnh Lịch sử, cách mạng tư sản ở 2 nước Hà Lan và Anh nổ
ra dưới những hình thức khác nhau, giải quyết những nhiệm vụ cụ thể khác
nhau, nhưng đều hướng vào mục tiêu chung là lật đổ chế độ phong kiến (bất
kỳ ở ngoài đô hộ hay đang tồn tại, thống trị trong nước), để mở đường cho
chủ nghĩa tư bản phát triển. Đây là những sự kiện mở đầu cho một thời kỳ
đấu tranh quyết liệt để giải quyết vấn đề “ai thắng ai” giữa chủ nghĩa tư bản
đang lên với chế độ phong kiến đã già nua, suy tàn, song chưa dễ từ bỏ võ
đài chính trị.
nguon tai.lieu . vn
