Xem mẫu
- Thu t ng chuyên d ng
trong nhi p nh
- “”C a ch p (shutter).
Là mành ch n ư c óng m cho phép ánh sáng l t qua it i
phim hay b c m bi n khi b m máy ch p. Kho ng th i gian mành m
ánh sáng l t (qua mành) vào phim hay b c m bi n nh n ánh sáng
i v i máy nh s -
cũng chính là th i gian phơi sáng c a phim hay b c m bi n
(exposure time) - ư c i u ch nh b i t c c a ch p (shutter speed)
và thư ng ư c tính b ng giây và ph n c a giây, ví d 1 giây, 1/60
(m t ph n 60 c a giây), 1/3200 (m t ph n 3200 c a giây). T c c a
ch p càng nhanh cho phép ch p ư c các i tư ng di chuy n nhanh
mà không b nhòe hình do “d ng” ư c hình nh trong m t kho nh
kh c r t nh , ví d “d ng” ư c chuy n ng c a m t con chim
ang bay, t c c a ch p ph i t ư c t i thi u t 1/1250 n 1/1600
giây m i m b o không b nhòe. T c c a ch p càng nhanh òi h i
ánh sáng càng m nh m i m b o nh không b quá t i.
Kh u m (apature).
Là l l t sáng n m trên ng kính c a máy nh. to nh c a
kh u ư c i u ch nh b ng thông s f (f-number), ví d f/2.8 hay
f/32, và ph thu c kh năng c a ng kính. Các kh u ph bi n g m
f/1.4, f/2, f/2.8, f/4, f/5.6, f/8, f/11, f/16, and f/22. Lưu ý: thông s f này
càng nh thì m c a l l t sáng càng l n, ví d f/5.6 cho l l t sáng
l n hơn so v i f/8, như v y, f/5.6 cho nhi u ánh sáng l t qua hơn so v i
f/8 - ây là cánh tính hay làm nhi u ngư i nh m l n v kh u m .
Các ng kính càng t t (và càng t ti n do òi h i công ngh s n xu t
- cao hơn) cho phép m kh u càng to, hi n nay hãng Leica ã s n xu t
ng kính thông thư ng v i m lên t i f/0.95. Kh u m to (thông
s f nh ) cho phép ánh sáng l t vào phim nay b c m bi n nhi u hơn,
t o kh năng tăng t c c a ch p (shutter speed) giúp m b o hình
không b nhòe (do rung tay hay v t chuy n ng), nh t là trong các môi
trư ng ánh sáng y u mà v n b o m ánh sáng c a nh. Tuy nhiên,
kh u m còn chi ph i chi u sâu c a nh (depth of field): Kh u
m càng to càng làm gi m chi u sâu c a nh.
Căn nét / l y nét (focus).
i u ch nh ng kính (nhi u khi là c v trí c a máy nh) căn
ch nh t o hình nh s c nét trên phim hay b c m bi n. m t s máy
nh, khi i u ch nh, v trí c a phim hay b c m bi n cũng di chuy n
t o nét. Lưu ý: có nhi u ngư i còn g i vi c này là “canh nét”.
Tiêu i m (focal point).
Là i m trên tr c quang h c (c a ng kính) ó các tia sáng (sau
khi ã i qua các th u kính) t o thành hình nh s c nét c a i tư ng
ư c ch p nh. Vi c i u ch nh ng kính (và v trí c a máy nh)
hình nh s c nét n m trên phim hay b c m bi n g i là l y/căn/canh nét.
Tiêu c (focal length).
Kho ng cách gi a b m t c a phim (hay b c m bi n nh n sáng
máy nh s ) t i trung tâm quang h c c a ng kính (g m h th u kính).
Tiêu c thư ng ư c tính b ng milimet (mm) và ư c ghi trên ng kính.
iv i nh d ng phim (kích c c m bi n toàn kh ) 35mm, tiêu c
- 50mm ư c coi là tiêu chu n (normal, thư ng ư c c là nóc-man -
tiêu c này hình nh qua ng kính sát th c v i hình nh nhìn thông
thư ng qua m t ngư i nh t, và cho chính xác cao nh t). Các tiêu c
ng n hơn 50mm ư c g i là góc r ng (wide) và các tiêu c dài hơn
50mm có th ư c g i là l n hay tê-lê (tele). cùng m t kho ng cách
gi a máy nh và i tư ng c n ch p, ng kính góc r ng cho hình nh
r ng hơn (phù h p v i ch p m t nhóm ngư i hay toàn c nh trong nhà,
v.v…) còn ng tele giúp ch p ư c i tư ng to hơn trong nh. Ghi
chú: Vi c s n xu t các ng tele có kh u m l n (f-number nh ) òi
h i k thu t cao, nên các ng kính này r t t).
ng phóng và ng c nh (zoom lens & fixed lens).
Các ng kính có kh năng thay i tiêu c g n xa ư c g i là các
ng zoom. Các ng ch có m t tiêu c duy nh t g i là ng c nh
(fixed lens / prime lens). Các ch s này thư ng ư c ghi trên trên ng
kính ho c trên thân máy (máy li n ng kính) v i ch s tiêu c nh nh t
t i l n nh t kèm ký hi u X ( c là nhân), ví d 17-50mm, 18-135mm
hay 12x. Ghi chú: Thu t ng ti ng Vi t “phóng” và “c nh” ây ch
ư c dùng gi i thích; trên th c t Vi t Nam, ngư i chơi nh
thư ng s d ng thu t ng vay mư n trong ti ng Anh và g i là ng
zoom ( c là dum) và ng fixed ( c là phích).
T l phóng quang h c và k thu t s (optical zoom & digital
zoom).
T l phóng quang h c (optical zoom) là kh năng phóng to hay
thu nh hình nh i tư ng ư c ch p cùng m t kho ng cách t máy
- nh t i i tư ng trên nh ch p ư c t o ra qua i u ch nh ng kính (h
th ng th u kính bên trong ng kính). i v i các máy nh s , vi c
phóng to thu nh này còn có th ư c th c hi n b ng cách s d ng tính
năng zoom k thu t s (digital zoom) phóng to m t ph n hình nh
thu nh n ư c qua ng kính sao cho b ng v i kích thư c toàn b c a
khuôn hình. Tư ng tư ng ơn gi n, b n có m t hình to b ng kh gi y
A4, b n c t l y m t góc ph n tư c a nh và em ra hàng photocopy
phóng to lên g p 4 l n s ư c m t hình to b ng kh gi y A4 v i nh ng
chi ti t ã ch n to hơn trư c g p 4 l n. Vi c phóng to như v y thư ng
làm gi m chi ti t và ch t lư ng c a nh. Vi c làm này cũng có th th c
hi n trên máy tính mà không c n tính năng zoom s c a máy nh. Vì
v y, khi mua máy nh, ngư i ta thư ng quan tâm t i t l phóng to
quang h c hơn là phóng to k thu t s . Ghi chú: Cũng như trên, các
thu t ng phóng to thu nh ây ư c dùng ch y u gi i thích, trên
th c t Vi t Nam, ph n l n m i ngư i u s d ng t vay mư n là
“zoom” v i các cách nói như “dum” ra, “dum” vào hay “dum” to,
“dum” nh .
Ch căn nét (focus mode).
Ch i u ch nh ng kinh căn nét cho hình nh. Thông
thư ng có hai lo i là căn nét th công b ng tay (manual focus) ho c căn
nét t ng (auto focus). ch căn nét t ng, nhi u hãng máy nh
còn phân bi t gi a căn nét cho các v t ng im và các v t chuy n ng.
Chi u sâu nh trư ng (depth of field - DOF).
- i v i m t s trư ng h p, do s d ng ng kính hay kho ng
cách gi a các i tư ng ư c ch p, khi căn nét m t i tư ng thì các
i tư ng khác trư c và sau i tư ng căn nét b nhòe i, nh ng
trư ng h p như v y s cho hình nh g i là i v i m t s trư ng h p,
do s d ng ng kính hay kho ng cách gi a các i tư ng ư c ch p,
khi căn nét m t i tư ng thì các i tư ng khác trư c và sau i
tư ng căn nét b nhòe i, nh ng trư ng h p như v y s cho hình nh
g i là nông v chi u sâu c a nh; trong nh ng trư ng h p khác, các i
tư ng trư c và sau i tư ng ư c căn nét v n tương i nét ho c th m
chí có nét ngang b ng v i i tư ng căn nét. Trong các trư ng h p
trình bày sau này, nh có chi u sâu l n hơn. Hi u ng này ư c t o ra
b i nhi u y u t khác nhau bao g m tiêu c (focal lengh), kh u m
ng kính (f-number), c ly ch p (kho ng cách t máy nh t i i tư ng
ch p). Kh u m càng l n, tiêu c càng dài và c ly ch p càng ng n
thì chi u sâu c a nh càng gi m, và ngư c l i. So v i ng kính tiêu
chu n (normal lens), ng góc r ng cho chi u sâu nh l n hơn n u t
kh u m (f-number) như nhau, còn các ng tele s cho chi u sâu
nông hơn.
ây là m t khái ni m quan tr ng trong nhi p nh, nh t là trong
vi c t o tính ngh thu t cho m t b c nh. M t cách ơn gi n hơn
hi u khái ni m này là kho ng cách gi a các i tư ng ( i tư ng l y
nét, i tư ng trư c và sau i tư ng l y nét) có nét ch p nh n ư c
trong m t b c nh. Kho ng cách này càng xa thì nh càng có chi u sâu.
nh phong c nh thư ng có chi u sâu l n m iv t u nét (nhìn rõ
chi ti t), nh chân dung thư ng có chi u sâu nông ngư i xem t p
- trung vào ngư i ư c ch p (hay khuôn m t) hơn là các c nh v t xung
quanh (thư ng nhòe i không gây chú ý cho ngư i xem).
Bô-kê (bokeh / boke).
Bô-kê là m t thu t ng có ngu n g c t ti ng Nh t có nghĩa là
“nhòa m ” (blur), ư c s d ng trong nhi p nh ngày nay mô t
hi n tư ng nhòa m nhưng m n c a vùng xung quanh i m ư c căn
nét trong khuôn hình m t b c nh có chi u sâu nh trư ng nông do hi u
ng c a ng kính t o ra. Bô-kê t o cho ngư i xem c m giác m n màng
d ch u vùng xung quanh i m l y nét và thư ng ư c s d ng t o
tính ngh thu t trong nhi p nh. ây là khái ni m khó o lư ng và
thư ng ư c ánh giá b ng m t thư ng. Ch t lư ng bô-kê có th ư c
ánh giá b ng các vòng tròn ánh sáng nhòa m , m n và phân b ánh
sáng u (hơn là ch t p trung sáng ư ng vi n c a m i hình tròn)
xung quanh các i m sáng ngoài vùng nét trong b c nh. Các ng kính
có nhi u m nh thép t o l l t sáng (apature) ho c các m nh này c t
cong s t o ư c hi u ng các hình tròn m m n t t hơn và cho ch t
lư ng bô-kê p hơn. Các ng kính có kh u m l n hơn (f-number
nh hơn) có kh năng gi m chi u sâu và t o bô-kê p hơn.
ISO (International Organization for Standardization).
ơn v tính nh y c a phim hay c a b c m bi n nh n ánh
sáng máy nh s do T ch c tiêu chu n th gi i qui chu n. nh y
ISO các máy nh s thư ng ư c tính t 80 t i 25000 và càng ngày
càng cao hơn. i v i phim nh a truy n th ng, nh y ư c qui nh
lo i phim, ví d phim ISO100, ISO400; i v i máy nh s , có th
- thay i ISO thông qua ch c năng i u ch nh ISO trên máy. Máy nh
lo i t t cho phép i u ch nh ISO cao hơn. nh y ISO càng l n cho
phép gi m th i gian l sáng (phơi sáng) - t c là tăng t c c a ch p
(shutter speed). Tuy nhiên, ISO càng l n thư ng làm cho nh càng b
nhi u (noise) nhi u hơn, khi phóng to b r n và s n. Trong i u ki n
nh sáng t t, nên ISO th p nh t có th . Các cách tính khác iv i
phim nh a bao g m ASA (American Standards Association - H i tiêu
chu n Hòa Kỳ) và DIN (Deutsches Institut für Normung - Vi n tiêu
chu n c).
nguon tai.lieu . vn
