Xem mẫu
- Th i gian phơi sáng (exposure time)
Th i gian phơi sáng (exposure time) chính là kho ng th i gian gi a
th i i m FC xu t phát (m ra) và th i i m RC xu t phát ( óng l i)
Như v y, cái mà chúng ta thư ng g i là "t c ch p", chúng ta thư ng
ch n là 30sec, 1sec, 1/100sec hay 1/8000sec, chính là "th i gian phơi sáng", là
"exposure time". Nó là kho ng tr gi a th i i m xu t phát c a FC & RC, còn c
hai cái màn tr p này luôn luôn ch y v i cùng m t t c c nh, ch k0 ph i cái
màn tr p có th lao m m v i t c 1/8000 sec. Ch ng h th ng cơ khí nào t
ư ct c kinh kh ng ó c . T c ó th p hơn nhi u.
V y nó b ng bao nhiêu ?
Gi s b ng 1/200 sec i, v y thì i u gì s x y ra ?
N u chúng ta ch p nh t c ch m hơn 1/200sec, ví d 1/60sec, hi n
tư ng s di n ra theo trình t t (a) n (f) như trên. T c là:
- FC m h t ra trong kho ng th i gian 1/200sec (0 n 1/200),
- 1/60 sec sau, t c là vào th i i m (1/60), RC b t u xu t phát óng l i,
- RC cũng k t thúc công vi c c a mình trong vòng 1/200sec, t c là vào th i
i m (1/200 + 1/60) sec.
- Như v y, b t kỳ m t i m nào trên b n film u ch ư c phơi sáng trong
vòng 1/60 sec mà thôi và trong kho ng th i gian t th i i m 1/200sec (khi FC
ã m h t) n 1/60sec (RC b t u ch y), toàn b 100% di n tích b n film
ư c phơi sáng trong lúc ch i này.
- N ut c ch p bây gi nhanh hơn 1/200sec thì sao? 1/500sec ch ng h n.
Nguyên lý v n k0 có gì thay i, tuy nhiên, hi n tư ng có khác ôi chút.
- FC cũng b t u ch y t th i i m 0 và k t thúc hành trình th i i m
1/200,
- T i th i i m 1/500, RC xu t phát, lúc này FC m i ch i ư c kho ng
1/3 quãng ư ng,
- RC cũng k t thúc nhi m v t i th i i m (1/500 + 1/200) sec
- Nguyên lý k0 h thay i, nên th i gian phơi sáng c a m i i m trên b n
film cũng v n ư c m b o là 1/500sec.
- Có i u, lúc này ti t di n b n film k0 h ư c phơi sáng 100% như trong
trư ng h p trên n a mà ch ư c ón ánh sáng qua m t khe h p b i FC chưa m
h t thì RC ã ph i óng l i r i.
B r ng c a khe quét kia l n hay nh tùy thu c t c ch p nhanh hay
ch m (th i gian phơi sáng nhi u hay ít), b i vì do RC xu t phát s m hay mu n.
- Như v y, chúng ta th y m t i u r ng, cho dù ta ch n t c ch p là
bao nhiêu i n a, bulb, 30sec, 1/100sec hay 1/8000sec thì màn ch p v n luôn
ch ch y v i 1 t c duy nh t. Và i u quan tr ng nh t th c hi n xong
m t pose nh b n ph i c n ít nh t 1 kho ng th i gian tương ng b ng :
th i gian phơi sáng + t c màn ch p
b i vì n u tính t lúc FC xu t phát, c n ph i i 1 kho ng th i gian
b ng th i gian phơi sáng RC xu t phát c ng v i t c màn ch p (kho ng
th i gian màn ch p RC hoàn thành x m nh) thì s phơi sáng m i ư c
coi là k t thúc.
M t ví d hài hư c, n u cái camera c a b n có t c màn ch p là 1 (m t)
sec, làm th nào b n có th b t ư c nh ng kho nh kh c c ph n trăm giây tr lên.
Như v y, t c màn ch p là r t quan tr ng i v i 1 camera body. Ngư i
ta g i nó là X-sync, hay còn mang m t tên n a là "t c ăn èn cao nh t".
Cái tên c a nó ư c g n li n v i èn flash, b i khi dùng èn flash, ta m i
th y s l i h i c a m t body co X-sync 1/250sec so v i X-sync 1/125sec.
3. High speed sync (H-sync)
Như v y, m t body có t c ch p cao 1/8000sec hay 1/16000sec, t t nhiên
cũng h p d n. Nhưng r t ít khi chúng ta s d ng n nh ng t c ó. Tuy nhiên,
n u máy có X-sync cao hơn l i là m t l i th l n. ó là khi chúng ta s d ng flash
trong nh ng tình hu ng fill in.
3.1 Standard Flash Synchronization
Flash phát sáng dư i d ng xung (pulse). M i l n phát sáng di n ra trong
m t kho ng th i gian c c ng n, c ph n nghìn sec ho c nhanh hơn, tùy thu c công
- su t phát. M t l n phát sáng là 1 xung duy nh t (single flash burst), sau ó, ta
thư ng ph i i flash recharged cho l n ch p ti p theo.
M c ích ch p flash là chi u sáng ch th , và ph i m b o chi u sáng
trên toàn b khuôn hình. Do ó, n u ch phát 1 xung duy nh t, thì ph i i khi
100% ti t di n b n film ư c phơi sáng thì camera m i ra l nh kích ho t flash.
i u này ch t ư c khi t c ch p (th i gian phơi sáng) ch m hơn t c
màn ch p X-sync như ã nói trên.
(Ph n minh h a này, Front Curtain ư c g i là First Curtain - FC, Rear
Curtain g i là Second Curtain- SC, và có màu s c trái ngư c v i ph n trên.
Nhưng b n ch t v n như nhau, hy v ng k0 làm các b n nh m l n!)
Liên quan n trư ng h p này, có hai cách phát sáng c a flash mà ta v n
thư ng nghe:
First curtain sync: Flash phát sáng ngay sau khi FC m h t (thư ng là ch
default trong camera)
Second curtain sync: Flash phát sáng ngay trư c khi SC chu n b xu t
phát óng l i.
- (Công d ng và hi u ng c a hai lo i này s nói sau)
3.2 Hi-speed Flash Synchronization (H-sync)
Thu t ng này thư ng ư c g i dư i tên khác là focal plane sync (FP sync)
ch vi c dùng flash khi t c ch p cao hơn t c màn ch p X-sync. Trư ng
h p này thư ng g p khi ta dùng flash làm fill in.
V it c ch p cao hơn X-sync, b n film k0 th phơi sáng 100% di n tích
c a mình mà ch nh n ánh sáng qua khe quét t o b i hai màn tr p FC & SC. Như
v y, flash mu n r i sáng toàn b b n film thì k0 th phát sáng 1 l n (1 xung duy
nh t) ư c, mà nó ph i "ch y theo" khe quét kia và phát liên t c ph sáng d n
d n nh ng ti t di n b n film ư c l sáng b i khe quét. T c là flash phát nhi u
xung liên t c. Vi c "ch y theo" khe quét b ng nhi u xung phát sáng chính là s
ng b gi a flash v i t c ch p cao. ó là xu t x c a thu t ng High speed
sync.
- N u ch phát 1 xung duy nh t như trư ng h p trên, flash có th t công
su t l n nh t c a nó và phát trong 1 kho ng th i gian c c ng n. Nay ph i phát làm
nhi u xung, th i gian phát kéo dài, cư ng flash s gi m i áng k . GN c a
flash gi m.
Như v y, n u t c ch p ch m, khe quét l n, s l n phát xung s ít, cư ng
flash gi m ít. T c ch p cao, khe quét h p, s l n phát xung nhi u hơn,
cư ng flash gi m nhi u hơn. Do ó, khi ch p fill in thì flash có GN càng l n
càng t t.
T i ây, chúng ta có th th y m t body có t c X-sync cao có l i như th
nào. X-sync càng cao thì flash càng có cơ h i phát h t cư ng t c ch p cao.
Ngư i ch p càng có nhi u l a ch n và linh ho t hơn trong vi c ch p fill flash
cân b ng ánh sáng gi a ch th và ánh sáng xung quanh (ambiance).
Ví d :
V i cùng m t i tư ng ch p, o sáng ta có thông s :
Body 1 (X-sync = 1/125sec): ISO 100, f/4, 1/125sec.
Body 2 (X-sync = 1/250sec): ISO 200, f/4, 1/250sec, ho c ISO 100, f/2.8,
1/250
Nh ng c p thông s trên u cho ra 2 b c nh có ánh sáng ambiance như
nhau. Vi c fill flash cũng n m trong kh năng c a c hai, nhưng rõ ràng nh cho
b i body 2 s có DOF nông hơn (f/2 vs f/4) và kh năng freeze hành ng c a ch
th t t hơn (1/250sec vs 1/125sec).
Body 1 mu n có t c 1/250sec nh m m c ích kh ng ch DOF m ng hay
action shot mà v n ph i dùng fill flash s g p b t l i hơn do khi ó Flash ph i ho t
- ng ch H-sync, cư ng c a nó s b y u i do ph i phát 2 xung liên ti p.
4. First Curtain Sync & Second Curtain Sync
Bài này trư c post bên TTVNOL r i, nay move v ây cho nó tr n b . T
lư i ch p nên ch dùng hình v minh h a thôi, các bác thông c m.
S khác nhau gi a First curtain Sync và Second curtain Sync th hi n rõ
nh t khi ta ch p hình m t v t di chuy n vào bu i t i v i t c th t ch m.
Ví d ch p m t cái xe hơi ch y trong màn êm, t c ch m.
- N u k0 dùng flash thì ch th y m t v t èn kéo dài trong th i gian
exposure.
- N u dùng flash bình thư ng t c 1st curtain (ch m c nh) thì khi màn
tr p (FC) v a m hoàn toàn, flash s n và r i sáng cái xe hơi v trí u (A). Sau
ó, flash t t, camera ti p t c l sáng, xe i t i i m B thì phơi sáng xong. Lúc này
k0 th y xe hơi ư c vì nó di chuy n, ch th y v t èn thôi.
- Trong trư ng h p này có c m giác như xe i gi t lùi.
- Còn khi set 2nd curtain thì khi màn tr p th hai (SC) chu n b óng thì
flash m i n . Lúc này v t èn ã in lên film (sensor) gi ng trư ng h p No flash.
Nhưng khi xe n v trí cu i (B) thì flash n và soi sáng xe hơi. V t èn s n m è
lên xe, nom có v như xe ang lư t i trong êm v y.
Còn n u ch th y hi n tư ng thì r t ơn gi n. Ch c n set t c ch p
kho ng 2 - 3 sec thì cũng th y th i i m phát sáng c a flash khác nhau.
- 1st curtain: Ngay sau khi b m ch p là th y flash n ngay, 2 - 3 sec sau
m i nghe ti ng màn tr p óng l i
- - 2nd curtain: B m ch p nhưng k0 th y flash có ng tĩnh gì, 2- 3 sec sau
thì flash n g n như ng th i v i ti ng óng màn tr p k t thúc pose nh.
5. C u t o màn tr p
M y ph n trên ch y u gi i thi u v nguyên lý ho t ng c a màn tr p lúc
bình thư ng và khi k t h p v i flash. V c u t o cơ khí c a nó, ch c các bác cũng
ít khi ý. V i máy SLR thì còn d , ch c n m cái back cover m i khi tháo l p
film là th y, còn v i DSLR thì coi như ch ng bao gi , vì hơi m o hi m v i sensor.
Em nh t m y cái hình trên net, n u bác nào quan tâm.
C u t o và phương th c v n hành c a màn tr p ch y u d a vào chi u di
chuy n c a chúng, có 2 lo i chính.
5.1 Màn tr p quét theo chi u ngang - Horizontal shutter curtain
ây là ki u mà các máy nh i cũ hay dùng, hai màn tr p di chuy n theo
chi u ngang.
Màn tr p quét ngang c a Nikon F3
và dư i ây là nguyên lý ho t ng c a nó
- Hai màn tr p là hai lá kim lo i m ng, àn h i cao, ch y i ch y l i trong
nh ng thanh ray làm nhi m v phơi sáng.
Ưu i m: b n c c cao, c u trúc ơn gi n, d ch t o.
Như c i m: T c màn tr p X-sync r t th p (kho ng 1/60 n 1/90 sec)
vì m y lý do:
- Do di chuy n theo chi u ngang nên quãng ư ng v n hành c a màn tr p
dài,
- Vi c cu n lá kim lo i dài òi h i th i gian và công s c khá nhi u.
- M t như c i m l n n a là do màn tr p d ch chuy n theo chi u ngang,
trong khi gương l i l t theo chi u d c, do ó, khi b m ch p, ph i i cho gương
l t lên hoàn toàn thì First curtain m i b t u ch y ư c m b o chi u d c b n
film ư c l sáng hoàn toàn. i u này làm cho shutter lag cao.
kh c ph c nh ng như c i m trên, các nhà ch t o hư ng vào lo i màn
tr p quét theo chi u d c.
5.2 Màn tr p quét theo chi u d c - Vertical shutter curtain
Ph n l n các máy nh hi n i ngày nay u dùng lo i màn tr p quét d c
này.
Màn tr p quét d c c a Nikon F5
Vi c di chuy n theo chi u d c ã giúp màn tr p rút ng n r t nhi u th i gian
v n hành nh quãng ư ng di chuy n ng n hơn.
Ngoài ra, tăng t c X-sync, màn tr p 1 lá kim lo i to và n ng n ư c
thay th b ng lo i có k t c u t nhi u lá (blade). C th là g m 4 lá, 2 lá b ng h p
kim nhôm, 2 lá b ng carbon fiber.
- Nh ng lá kim lo i này r t m ng, nh nên th i gian và tiêu hao năng lư ng
khi v n hành khá nh . T ng lá s ư c rút d n t dư i lên trên. Phương th c này
cũng d dàng ng b v i chuy n ng c a gương l t, làm gi m áng k shutter
lag. R t hi u qu trong vi c ch p nh t c cao, so v i lo i màn tr p quét ngang.
Như c i m chính c a lo i màn tr p này là c u trúc cơ khí i u khi n và
v n hành các lá kim lo i ph c t p hơn. Các lá kim lo i m ng, h p mà kích thư c
l i dài (theo chi u dài b n film) nên khi chuy n ng r t d rung, nh hư ng n
nét c a nh. ây là m t lý do r t "t nh " khi có ý ki n cho r ng body cũng nh
hư ng n ch t lư ng hình nh! Tuy nhiên, lĩnh v c này v n ti p t c ư c các nhà
ch t o tìm tòi, nghiên c u các lá kim lo i v n hành ngày càng hoàn thi n hơn,
nâng cao ư c X-sync, tu i th và tính n nh c a màn tr p. Cũng vì th mà các
máy (D)SLR ngày nay m i có thêm m t tiêu chí v "tu i th " là s ki u ch p,
tương ương s l n ho t ng c a màn tr p.
Màn tr p quét d c c a máy Nikon FE2, v i t c X-sync 1/200sec và t c
ch p cao nh t 1/4000sec. T c này là i u áng n vào nh ng năm c a th p
k 80.
- Máy Nikon FM2 ư c thay th b ng lo i màn tr p làm t Titanium. Kích
thư c b ph n cơ khí c i thi n áng k , nh g n hơn r t nhi u. Ni m t hào c a
Nikon nn ih ã óng tri n lên cái tr p này. Theo như qu ng cáo thì lo i
màn tr p titanium này cho phép tu i th camera t t i ít nh t là 100.000 shots !
6. Màn tr p i n t
Nh ng thu t ng X-sync, H-sync ch có ý nghĩa v i các máy (D)SLR s
d ng màn tr p cơ khí i u ti t th i gian phơi sáng. Còn i v i các máy digital
compact s d ng màn tr p i n t thì k0 còn khái ni m X-sync n a, ng th i,
m it c ch p u coi như H-sync.
Lý do X-sync k0 còn n a b i vì màn tr p cơ khí cũng k0 t n t i trong
nh ng máy DC P&S n a. nh ng máy này, ánh sáng i th ng qua lens, k0 có
gương, k0 có màn tr p, ánh sáng ti p xúc tr c ti p v i sensor. Tuy nhiên, khi chưa
ti n hành thao tác "ch p nh", sensor s tr ng thái OFF, t c là k0 ư c ti p i n,
k0 có ph n ng gì v i ánh sáng c . Ch khi b m ch p, s phơi sáng ư c ti n hành
khi sensor ư c ti p i n và chuy n sang tr ng thái ON. Các pixel s ti p nh n
thông tin ánh sáng th c hi n quá trình s hóa. Th i gian tr ng thái ON c a
sensor chính là t c ch p, là th i gian phơi sáng ư c máy / ngư i ch p thi t l p.
K t thúc kho ng th i gian này, sensor l i tr l i tr ng thái OFF. Th c t là ch ng
- có cái màn (curtain) nào c , th i gian phơi sáng ư c i u ti t b i tín hi u i n t
trong vi c cung c p (ON) và ng t i n (OFF) cho sensor. Nên g i bóng gió là
"màn tr p i n t ".
Như v y, trong b t c hoàn c nh nào, sensor cũng ư c phơi sáng 100%
di n tích c a nó. Do ó, vi c fill flash có th th c hi n v i b t c t c ch p nào,
trong i u ki n công su t flash cho phép. Có i u, GN c a nh ng build in flash
trên các máy P&S u r t nh (do gi i h n kích thư c flash và dung lư ng pin
dùng chung v i camera) nên ưu th H-sync này coi như k0 áng k .
nguon tai.lieu . vn
