Xem mẫu
- RAW - NH D NG NH
S CHO TƯƠNG LAI
N u là ngư i chơi nh s thì ch c h n b n ã quá quen thu c v i các nh
d ng ghi nh như JPG (khá thông d ng), TIFF... Nh ng nh d ng này s d ng k
thu t 'nén có m t d li u' (lossy compression) nên m t ph n thông tin nh s ư c
lư c b gi m dung lư ng t p tin. Nhưng v i nh d ng RAW thì khác. Tên
RAW không ph i ghép t các ký t u, mà chính xác mang nghĩa còn thô nguyên
g c (raw). RAW cũng là tên chung cho nhi u nh d ng t p tin nh riêng c a các
nhà s n xu t như .CRW, .CR2 c a Canon; .ORF c a Olympus,; .MRW c a
Minolta hay .NEF c a Nikon.
RAW là gì ?
Có th nói t p tin RAW ch a toàn b d li u mà b c m bi n trong các
máy nh s ghi ư c khi ch p. M i hãng có m t phương pháp mã hóa d li u b
c m ng thành t p tin nh 'thô' khác nhau nhưng trong t t c trư ng h p, thông tin
trong t p tin raw u ư c gi nguyên g c.
Máy nh s s d ng nhi u công ngh khác nhau x lý, chuy n i thông
tin nhưng h u như m i máy cho phép ch p RAW u s d ng b c m bi n d ng
'tranh ghép' (mosaic sensor); còn g i là c m bi n d ng m ng l c màu (color filter
array CFA) d ng 2 chi u. Trong ó, m i ô ơn v bi u di n m t i m nh (pixel)
trên t m nh.
Nhưng t bào c m quang ch có nhi m v qui i lư ng photon ánh sáng
ti p nh n ư c thành tín hi u i n nên thông tin mà t p tin thô nh n ư c t m ng
l c màu ch là d ng s c xám (grayscale).
- ƯU I M C A RAW
T i sao nhi u nhi p nh gia ch thích RAW mà không h quan tâm n JPG
hay TIFF? Có 3 nguyên nhân chính:
• Ch có nh d ng RAW m i h tr 12 bit màu
• Ch có các ph n m m chuy n i RAW trên máy tính m i cho phép áp
d ng các gi i thu t chuy n i nh màu phúc t p.
• Ch v i RAW b n m i t do thay i các thông s ch p (cân b ng tr ng,
kh h t, làm bén chi ti t, level, curve, bù sáng...) t n m t hi u qu sau cùng
cao nh t.
Làm th nào máy nh chuy n thành nh màu RGB?
Ngo i tr m t s máy nh th h m i s d ng b c m bi n Foveon ('Công
ngh Foveon X3 c a Sigma' (TGVT A , s 5/2002, Tr.46) có kh năng ghi nh n
c l p ba màu RGB. H u h t c m bi n nh CCD và CMOS hi n này u t trên
m ng t bào c m ng kính l c màu , l c, lam và t o ra hàng tri u t bào màu
nh , x p xen k nhau theo m t tr t t nh t nh. Lư ng màu l c luôn g p ôi vì
m t ngư i nh y v i màu l c hơn.
Không ch có d li u ghi nh n thông tin i m nh, t p tin RAW còn ch a
d li u d ng metadata c a b c nh ch p. Metadata, v m t ng nghĩa là 'd li u v
d li u' (siêu d li u), ư c máy nh t o ra m i khi ch p. Trong metadata, c hai
nh d ng JPEG và RAW u có ph n EXIF (Exchangeable Image Format - nh
d ng nh có th trao i) ch a nh ng thông tin v thao tác ch p nh như ki u máy
nh, s sêri c a máy, t c , kh u , tiêu c , ch flash...
Ngoài m i giá tr trong thang xám c a t ng i m nh, a s nh d ng
RAW còn ch a m t vòng gi i mã (decoder ring) trong metadata chuy n thông
tin s p x p các b l c màu trong c m bi n cho b chuy n i (RAW converter).
Nh ó, b chuy n i raw có th chuy n nh t d ng ghi thô thang xám thành
m t nh màu b ng cách ' i u ch ' n i suy các màu b thi u t các i m nh l n c n
- v i nh ng thu t toán chuy n màu c trưng riêng c a t ng hãng máy nh. Ti n
trình này ư c g i là 'rã ghép' (demosaicing), nhi m v ch ch t c a b chuy n
d ng, nhưng chưa ph i là ã hoàn t t. Quá trình chuy n d ng RAW có thêm các
bư c sau:
• Cân b ng tr ng (white balance) mà b n xác l p trên máy nh s khi ch p
không có b t kỳ tác ng nào lên i m nh khi ch p ch RAW; thông tin này
ch ư c ghi vào nh n trong metadata. Nhi u b chuy n dùng thông tin này g i
ch cân b ng tr ng m c nh nhưng có m t s t phân tích l i nh ch n cân
b ng tr ng t i ưu.
• Di n gi i thư c o màu (colorimetric interpretation). M i i m nh trong
t p tin RAW lưu m t b tr s bi u di n no màu , l c, lam. Th nhưng , l c,
lam l i h t s c 'mơ h '! B i h i 100 ngư i thì nh n ư c n 100 màu khác
nhau. Có nhi u b l c màu ư c s d ng trên các máy nh nên b chuy n d ng
RAW ph i gán màu chính xác v i thư c màu qui ư c; ví d , thư c CIE YXZ ư c
thi t l p theo kh năng c m nh n màu c a con ngư i.
• Hi u ch nh gamma. nh lưu theo d ng RAW có gamma tuy n tính (linear
gamma) r t khác v i s c trên film nên b chuy n d ng RAW ph i hi u ch nh
gamma cho phù h p v i kh năng c m nh n m t ngư i.
• Các b chuy n d ng RAW s d ng nhi u gi i thu t khác nhau làm
gi m h t, ch ng răng cưa, bén chi ti t v.v..
JPEG khác RAW ra sao?
Khi b n ch p nh v i nh d ng JPEG thì b chuy n d ng RAW trong máy
nh s s th c thi t t c các bư c trên bi n nh thô thành nh màu và nén l i
theo chu n nén JPEG. M t s máy nh cho phép ngư i dùng ch n thông s như
thang màu (sRGB, Adobe RGB), bén, tương ph n. ây là công vi c
nhiêu khê n u b n c ph i thay i thông s liên t c t nh này sang nh khác nên
r t nhi u b n giao phó luôn cho máy nh. JPEG không dành nhi u kh năng ch nh
- s a và do nén thông tin nên khi ch nh, b n d làm sai l ch các y u t khác; trong
ó có màu da.
Th nhưng khi ch p v i nh d ng RAW b n có ư c s ki m soát g n như
toàn b kh năng di n gi i t các thông tin nh. Khi ch p RAW, máy nh ch chi
ph i duy nh t n ISO, t c tr p và kh u . M i th còn l i u n m dư i s
ki m soát c a b n. Ví d , b n có th cân ch nh l i cân b ng tr ng, phân b màu,
s c , bén, m n h t c a các chi ti t,... Th m chí, b n có th cân ch nh l i bù
sáng. H u h t các máy nh ch p RAW u ghi nh n ư c 12 bit màu (tương
ương 4.096 s c màu) cho m i i m nh; trong khi, JPEG gi i h n 8 bit cho
m i kênh. Vì th khi ch p JPEG, b chuy n d ng c a máy nh lo i b khá
nhi u thông tin có ích.
Tương quan gi a nh d ng JPEG và RAW cũng tương t film âm b n màu
v i phim slide. JPEG gi ng film slide vì ghi nh n chính xác ngay lúc ch p và h n
ch trong kh năng ch nh s a v sau. RAW thì gi ng film âm b n vì cho phép
ch nh s a no màu, cân b ng màu... sau khi ch p. RAW còn n tàng nhi u ti m
năng l n căn c theo nh ng c i ti n b chuy n d ng c a các nhà s n xu t máy nh
s .
nh k thu t s ã không còn trong th i kỳ non tr n a, nhưng v n chưa
n tu i trư ng thành. nh d ng JPEG hi n nay là khá ph bi n, ti n d ng, th
nhưng không gian sáng t o trên JPEG r t khiêm t n. Mư i năm t i s có nh ng
thay i h t s c quan tr ng v b l c màu và nh d ng RAW s cho b n cho b n
khai thác tri t m i ti m năng c a nh d ng thô. Nhi u ngư i ã g i nh d ng
RAW là nh d ng nh s c a tương lai.
Như chúng ta ã bi t, RAW - là nh d ng nh k thu t s (KTS) ch a d
li u g c khi máy b t nh và d li u thô này chưa h qua m t công o n x lý nào -
ã ngày càng tr nên ph bi n do ch t lư ng hình cao hơn h n cũng như nh ng
tri n v ng ng d ng trong tương lai. Th nhưng, cho n nay v n chưa có b t kỳ
m t chu n m c chung nào cho nh d ng này, vì RAW c a t ng hãng ch t o máy
- nh hoàn toàn khác nhau, th m chí khác nhau c 2 ki u máy nh cùng hãng ch
t o.
T th c t trên, t p oàn Adobe Systems Incorporated trong tháng 9 năm
2004 v a qua ã không che gi u tham v ng “th ng nh t m i nh d ng RAW” khi
công b m t nh d ng chung cho m i lo i RAW: âm b n k thu t s (DNG -
Digital Negative), và Adobe cũng ã “hào phóng” cung c p mi n phí ph n m m
Adobe DNG Converter chuy n it tc nh d ng RAW sang nh d ng m i
DNG.
ÂM B N KTS LÀ GÌ?
Theo thu t ng truy n th ng c a nhi p nh, n u JPEG ư c xem như là t m
nh ã tráng r i (r a) hoàn ch nh, thì ch t li u g c t o ra t m nh y chính là
“âm b n”. M i l n b n x lý cùng m t ch t li u thô này nhưng l i áp d ng các xác
l p khác nhau cho gi i thu t cân b ng tr ng, c t màu, s c, hi u ch nh gamma,
gi m h t, làm bén chi ti t hay b t kỳ m t trong nhi u thu c tính khác c a RAW thì
b n l i có m t nh hoàn toàn khác. Ch v i ph n m m chuyên bi t b n m i có th
thâm nh p ư c các thông s quí giá trong RAW, tương t như vi c b n có th in
t 1 t m film duy nh t ra nhi u ki u nh khác nhau, v i nh ng hi u ng khác nhau
v y.
M t lý do khác ó là nhu c u h t s c c p thi t cho nh s : vi c t n tr lâu
dài, có h th ng các nh ch p d ng RAW cho các nhà nhi p nh chuyên nghi p.
Không gi ng như JPEG và TIFF, RAW ch ch a các d li u “nguyên ch t”. Th
nhưng v i các nh d ng RAW hi n nay, v n ch g n li n v i t ng lo i máy nh,
hay t ng nhà ch t o, ngư i ch p nh không th nào lưu tr theo h th ng ư c.
Và không có gì m b o là nh dang RAW hôm nay s còn ư c h tr sau 10,
20 năm n a, hay li u hãng ch t o máy nh s còn s n xu t ki u máy này n a
không?
- Adobe ã cam k t v i ngư i dùng là nh d ng RAW m i .DNG s giúp
ngư i ch p nh có kh năng lưu tr toàn v n nh g c c a mình m t cách dài lâu,
cho c các th h mai sau. nh d ng .DNG cũng s ư c tích h p trong m i ph n
m m x lý h a c a Adobe (Photoshop CS, Elements,...) và dĩ nhiên trong các
lưu làm vi c, hi u ch nh nh dành cho các nhà nhi p nh chuyên nghi p.
“ nh d ng RAW r t quan tr ng cho các nhi p nh gia chuyên nghi p và
Photoshop v n ang ng v trí ti n tiêu tích h p các t p tin d ng RAW vào
trong lưu hi u ch nh nh s ,” ó là tuyên b c a Phó ch t ch, ph trách b
ph n s n ph m v video và nh KTS c a Adobe. “Vi c phát hành Camera Raw
plug-in m i nh t có h tr nh d ng .DNG là m t bư c phát tri n có ý nghĩa
nh m giúp cho vi c lưu tr nh d ng RAW cho tương lai cũng như vi c h tr
m nh hơn cho các lưu làm vi c cho gi i nh nhà ngh , v n luôn ánh giá cao
phương pháp ki m soát hình nh m t cách chính xác.”
AI Ư C HƯ NG L I?
Dĩ nhiên là t p oàn Adobe. Tuy nhiên, chính c ng ng nh KTS s
hư ng l i nhi u nh t, khi có ư c m t công ty ph n m m th ba, c l p v i các
nhà ch t o máy nh, phát tri n các ng d ng cho m t nh d ng RAW th ng nh t.
Adobe, t p oàn hàng u v x lý nh KTS v i kh năng, tài chính hùng m nh ã
và ang h tr cho trên 60 nh d ng RAW khác nhau. Ngoài ra, các công ty v a
và nh khác cũng có th góp ph n phát tri n cho nh d ng chung .DNG thay vì
ph i ch y theo hàng ch c lo i RAW thay i liên t c.
NH NG ƯU I M C A .DNG
V n hành cl p
V i t ng nh d ng RAW riêng hi n hành, các chương trình ph n m m
mu n x lý ph i bi t các thông tin c bi t v lo i máy nh ã ch p b c nh ó.
C m i ki u máy nh m i tung ra th trư ng, công ty ph n m m l i ph i c p nh t
nh d ng RAW m i. Nhưng v i .DNG thì siêu d li u (metadata) công khai nên
- các trình x lý kèm theo như Adobe Camera Raw plug-in không còn c n các thông
tin riêng c a máy nh gi i mã n a.
Kh năng lưu tr
Các nhà ch t o máy nh thư ng b rơi a con RAW c a mình sau ch vài
năm khi không còn s n xu t ki u máy nh ó n a. Và n u không còn ư c ph n
m m chuyên dùng c a hãng ch t o h tr thì nh ã lưu tr dư i d ng RAW ó
vô giá tr . V i .DNG thì khác, do công khai nên trong tương lai s có nhi u ph n
m m c ư c nh d ng này.
Tương thích v i TIFF
DNG là phiên b n ti p n i nh d ng TIFF 6.0 và cũng tương thích v i
chu n TIFF-EP, nghĩa là ngư i dùng có 1 t p tin RAW cùng lúc áp ng c chu n
c a DNG l n TIFF-EP
Adobe khuy n cáo ngư i dùng v n lưu gi nh d ng RAW nguyên g c có
ch a các siêu d li u c a hãng ch t o máy nh.
Tóm l i, có th còn có m t s ý ki n hoài nghi v kh năng “th ng nh t”
RAW v m t m i c a Adobe, có th m t s nhà vi t ph n m m v n còn phân vân
li u có nên gia nh p cu c chơi y c nh tranh v DNG v i gã kh ng l Adobe hay
không, nhưng dù sao v i .DNG, ngư i tiêu dùng và nh t là gi i nhi p nh “bán và
chuyên nghi p” cũng có thêm cơ h i, công c t t khai thác m i ti m năng c a
nh KTS.
nguon tai.lieu . vn
