Xem mẫu
- Mùa cá ch t tr ng
Năm nay mưa mu n, nên nh ng món ngon t cá ch t tr ng tao
ng dân m i u ch m hơn m i năm n g n m t tháng. T Hu tr ra
B c, cá ch t còn ư c g i tên khác là cá ng nh. Trư c ây cá ch t ư c
coi là món nhà nghèo, song nay ã lên ngôi trong các nhà hàng c s n.
Cá ch t tr ng d y lên nh ng cung b c mùi v h p d n và quy n rũ
- Nh ng mùa cá ch t
ư c bi t cá ch t có th s ng nư c ng t và nư c l , thư ng qu n
t theo b y, có quanh năm. Có nhi u lo i ch t: ch t gi y, ch t en, ch t
vàng... Trong ó ch t gi y ít ăn t p nên ư c nhi u ngư i chu ng. Ch t
vàng th t thơm l n beo béo...
Vào mùa sinh s n, cá ch t xu t hi n nhi u, c mư i con có tám con
ôm tr ng. Riêng mi n Tây Nam b , cá ch t cái thư ng ôm tr ng ngay
mùa sa mưa, kho ng tháng Tư âm l ch. Nhưng vùng Khánh Hòa, cá thư ng
nh m mùa nư c lũ t thư ng ngu n cu n cu n v , kho ng tháng 8 - 9
âm l ch.
Nói chung, th t cá ch t l n ch c, ng t và không có h u tanh “n ng”
như ám cá da trơn to xác như tra hay basa... Mi t Cà Mau, B c Liêu trư c
kia là “x cá ch t” có nhi u con to g n b ng c ng cái ngư i l n, “ i n
nư c” y mà không b béo phì. Còn tr ng lư ng cá ch t mi n Trung
ch b ng phân n a cá ch t mi n Tây, trông còm cõi hơn. Song chúng có
m t i m gi ng nhau: có th chích n c c khi n b n au nh c t vài gi
n m t hai ngày, tùy cơ a m i ngư i.
Có nhi u cách ngư i ta b t cá ch t: giăng lư i, câu, chài... và li u
m ng nh t là dùng ba ngón tay n m râu cá. Theo bút ký Chuy n ng quê
c a tác gi Tr n Văn, và m t s bô lão vùng An Giang, hơn ba mươi năm
trư c, nhi u ph n và tr em Châu c ã b t cá ch t b ng cách này.
T t nhiên, lúc ó cá ch t còn r t nhi u. Vào nh ng bu i t i, h ng i trên
nh ng chi c xu ng nh , khoan mũi ch a y nư c xu ng thêm kh m, be
xu ng th p g n b ng m t nư c. M i nh cá ch t là vài con cá nh hơi
ươn, phơi n ng sơ, r i nư ng lên, ư c bóp v n ra th xu ng sông. Kho ng
5 phút sau, lũ cá ch t s nghe mùi kéo n lũ lư t, n i l nh, ngoe ngu y
như L B khoe râu trông th t vui m t, r ng kho ng vài chi c m. Ch có
- th , ngư i b t ng i c nh mép xu ng, nhanh nh n dùng ba ngón tay th p râu
chúng gi lên b g n vào xu ng. B t c 1-2 ti ng ng h là h m i tay,
m i ghe thu ư c kho ng ch c ký cá ch t “s ng nhăn”, kêu “éc éc” như
heo con.
H s ch n nh ng con l n làm món kho quéo s m mai mang cơm
ra ng c y lúa mùa. S còn l i s ư c ch t ng nh, b ru t, r a s ch, ư p
mu i r i nh n m m.
Ngư i vi t bài này cũng có ký c tươi rói v nh ng mùa giăng lư i
cá ch t tr ng mi n quê Gò Công, Ti n Giang. Lư i giăng cá ch t ph i là
lo i m ng mà ch c (lư i m nh) m i d dính cá. ng th i ngư i giăng ph i
th lư i dùng, vì cá ch t thư ng qu n lư i và i theo b y. Ti t tr i tháng Tư
v n vũ, m y cây me u ngõ, sau hè lún phún nh ng ch i non tràn y
nh a s ng như báo hi u mùa cá ch t tr ng ang v . C nghe ông tr i g m
g và ph nh ng hơi gió l nh là bi t tr i s p mưa. Th là tôi v i vã b
tay lư i bén vào gi m, lén má ch y th c m ng vào khúc sông Xoài R p,
cách nhà g n cây s .
N u g p con nư c sông ang “bò” vào b ê th nào cũng trúng cá
ch t tr ng. ám cá ch t thư ng i theo lu ng, và thích ch y nư c ngư c.
Nh ng nơi có nhi u nhánh cây nh (chà), nư c xoáy chúng r t thích n.
N u g p nư c ròng, tôi s b a lư i ch n ư ng rút cá ra sông l n và ph i
“ i” lư i chìm... C kho ng n a ti ng sau ã th y lư i gi t gi t liên h i.
V y là tôi hí h ng thâu lư i mang v nh ba g ph v i g n hai ký ch t
tr ng “óc nóc”. B n v , ngư i ã th m l nh, b ng ói meo, tôi mơ tư ng
n n i canh chua lá me non thơm ph c v i nh ng c p tr ng cá ch t vàng
ươm, béo ng y do má n u. L i nghe ói và thèm n... dã man!
- V mi n cá ch t
Hơn hai năm r i chúng tôi m i có d p v cá ch t B c Liêu, vì th
ph i tìm ăn cho ư c các món cá ch t ngon líu lư i.
Năm này mùa mưa n ch m hơn m i năm, nên nh ng con cá ch t
tr ng v n chưa k p , th m i tuy t di u... Ăn cho ã cái s nh , chúng tôi
t hàng luôn hai món: cá ch t kho s t, cá ch t n u canh chua. i md
thương c a các món ngon t cá ch t là lâu ngán. N i l u canh chua cơm m
cá ch t ang b c khói g i m i. Vì là khách, tôi ư c anh b n th a ưu ái
g p m i m y c p tr ng b dư ng. T ng h t tr ng vàng tươi, v a béo v a
bùi, th m m ng t ngào thay cho lòng hi u khách c a anh b n. Tôi húp t
t mu ng nư c l u chua thanh, ng t m, thơm d y làng m c cho m hôi
vã ra l m t m.
Thích nh t là m y chùm bông thiên lý chúm chím, em nhúng sơ
qua nư c l u lư n l , nhai nghe giòn s n s t l i ng t thơm. Còn v bông bí
thì bùi bùi, cù nèo ng t thanh, m ng nư c. Riêng m b p chu i bào u ng
no nư c l u giòn mát, beo béo. n món cá ch t kho s , nư c s n s t, v i
ít nư c m m ngon, tiêu s , tóp m ... không kém ph n h p d n. Rau ăn kèm
là m b n b n giòn ng t chân phương, t ng là hàng xóm v i h hàng cá
ch t nên y ưa ngư i ăn n căng b ng. V y mà v n còn thòm thèm!
nguon tai.lieu . vn
