Xem mẫu
- Ph¹m H÷u Doanh - L−u Kú
Kü ThuËt
Nu«i lîn n¸i
m¾n ®Î sai con
(In lÇn thø hai)
Nhµ xuÊt b¶n n«ng nghiÖp
Hµ néi - 1997
- Môc lôc
lêi TùA .............................................................................................................7
Ch−¬ng I: MéT Sè §ÆC §iÓM CHUNG CÇN BIÕT VÒ CON LîN ........8
I. sù Ho¹T §éNG C¸C Bé M¸y TRoNG C¬ THÓ LîN ........................................8
1. Bé m¸y tiªu hãa..............................................................................................................8
2. Bé m¸y tuÇn hoµn vµ h« hÊp ..........................................................................................8
3. Bé m¸y bµi tiÕt ...............................................................................................................9
II. Sù LI£N QUAN Gi÷a tÇm VãC lîn n¸i víi n¨ng suÊt lîn con .......9
1. Khèi l−îng lîn thÞt .........................................................................................................9
2. Khèi l−îng lîn c¸i gi÷ lµm gièng...................................................................................9
3. Khèi l−îng bµo thai ........................................................................................................9
4. Khèi l−îng lîn con.......................................................................................................10
III. §ÆC §iÓM SINH Lý, SINH TR¦ëNG ..................................................................11
1. §Æc ®iÓm sinh lý lîn con..............................................................................................11
2. §Æc ®iÓm sinh tr−ëng cña lîn lai vµ lîn ngo¹i .............................................................11
3. Sù h×nh thµnh thÞt vµ sù ph¸t triÓn cña lîn theo h−íng n¹c ..........................................11
4. Sù ho¹t ®éng cña lîn ....................................................................................................12
Ch−¬ng II: GIèNG LîN .................................................................................13
I. NH÷Ng yªu cÇu chung........................................................................................13
1. C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng gièng ................................................................13
2. §Æc ®iÓm cña mét gièng lîn tèt ...................................................................................13
II. chän lîn c¸i lµm gièng sinh s¶n .............................................................15
1. C¸c tiªu chuÈn chän läc ...............................................................................................15
2
- 2. C¸c giai ®o¹n chän läc .................................................................................................15
III. §ÆC §iÓM MéT Sè GIèNG LîN NU¤i TRONG N¦íC.................................16
A. C¸c gièng lîn néi ........................................................................................................16
B. C¸c gièng lîn ngo¹i .....................................................................................................19
1. Lîn Yorkshire (§¹i b¹ch) ............................................................................................20
2. Lîn Landrace ...............................................................................................................20
3. Lîn Duroc ....................................................................................................................21
4. Lîn Berkshire ...............................................................................................................21
5. Lîn Corwvall (Cãocvan) ..............................................................................................21
IV. LAI GIèNG................................................................................................................22
1. Sù biÓu hiÖn vµ sö dông −u thÕ lai ................................................................................22
2. Sù kh¸c nhau gi÷a lai kinh tÕ vµ lai ®Þnh h−íng...........................................................23
3. Mét sè c«ng thøc lai nh»m ®¹t tû lÖ n¹c kh¸c nhau .....................................................23
Ch−¬ng III: KH¶ N¡NG SINH S¶N CñA LîN N¸I .................................25
I. sINH Lý §éNG DôC vµ PHèi GièNG CñA LîN Néi, LîN LAI vµ lîN
NGo¹i.................................................................................................................................25
1. Tuæi ®éng ®ùc ®Çu tiªn.................................................................................................25
2. Tuæi ®Î løa ®Çu.............................................................................................................25
3. Chu kú ®éng dôc cña lîn n¸i vµ ®éng dôc trë l¹i sau ®Î ..............................................25
4. §Æc ®iÓm ®éng dôc ë lîn néi, lîn lai vµ lîn ngo¹i thuÇn.............................................26
5. Thêi ®iÓm phèi gièng thÝch hîp ...................................................................................26
II. KH¶ N¡NG SiNH S¶N CñA lîN N¸i...................................................................28
1. Sè løa ®Î vµ tuæi lo¹i th¶i cña lîn n¸i néi, n¸i lai vµ n¸i ngo¹i ....................................28
2. Sè løa ®Î cña lîn n¸i néi, n¸i lai vµ n¸i ngo¹i trong 1 n¨m..........................................28
III. CHäN LîN §ùC CHO PHèI GIèNG ...................................................................29
1. Chän lîn ®ùc ................................................................................................................29
3
- Ch−¬ng IV: NU¤I D−ìNG Vµ CH¡M SãC LîN N¸i, LîN CON .......32
I. Nu«i D¦ìNG vµ CH¨m sãC LîN N¸I siNH S¶N............................................32
1. Lîn c¸i t¬......................................................................................................................32
2. Lîn n¸i chöa.................................................................................................................32
3. Ch¨m sãc lîn n¸i ®Î .....................................................................................................33
4. Sù tiÕt s÷a cña lîn.........................................................................................................34
II. NU¤I D¦ìNG CH¨M SãC LîN CON ...................................................................34
1. Lîn s¬ sinh ...................................................................................................................34
2. TËp cho lîn con ¨n sím................................................................................................35
3. Cai s÷a lîn con .............................................................................................................36
III. C¸c lo¹i thøc ¨n vµ t¸c dông ..................................................................37
A. C¸c lo¹i thøc ¨n dïng trong ch¨n nu«i lîn ..................................................................37
B. X©y dùng khÈu phÇn ¨n cho lîn...................................................................................42
c. KhÈu phÇn thøc ¨n cho c¸c lo¹i lîn..............................................................................47
Ch−¬ng V: CHUåNG LîN N¸I.....................................................................52
I. yªu cÇu cHUNG vÒ x¢y DùNG CHUåNG........................................................52
1. §Þa ®iÓm ......................................................................................................................52
2. H−íng chuång ..............................................................................................................52
II. NH÷NG YÕU Tè CÇN CHó ý KHI X¢Y DùNG CHUåNG ...............................53
1. VËt liÖu x©y dùng .........................................................................................................53
2. NÒn chuång ..................................................................................................................53
3. S©n ch¬i ®Ó vËn ®éng....................................................................................................53
4. R·nh n−íc tiÓu, n−íc röa chuång.................................................................................53
5. Hè ñ ph©n .....................................................................................................................54
6. T−êng chuång...............................................................................................................54
4
- 7. M¸ng ¨n: (xem h×nh vÏ) ...............................................................................................55
III. MéT Sè KiÓU ChuåNG ........................................................................................56
1. KÝch th−íc c¸c lo¹i chuång ..........................................................................................56
2. Chuång mét m¸i ...........................................................................................................56
3. Chuång hai m¸i ............................................................................................................59
4. VÖ sinh chuång vµ thêi gian ch¨m sãc lîn...................................................................61
Ch−¬ng vi: pHßNG CH÷A BÖNH CHO LîN .......................................62
I. PH¢N BIÖT lîN KHoÎ, LîN èM...........................................................................62
1. Lîn kháe.......................................................................................................................62
2. Lîn èm .........................................................................................................................62
3. Ch¨m sãc lîn èm..........................................................................................................62
II. XEM XÐT L¢M SµNG LîN BÞ BÖNH....................................................................63
III. CHÈN §O¸N S¬ Bé MéT Sè BÖNH....................................................................63
1. BÖnh ®−êng tiªu hãa.....................................................................................................63
2. BÖnh d−êng h« hÊp.......................................................................................................63
3. BÖnh ë bé m¸y bµi tiÕt..................................................................................................63
4. BÖnh ngoµi da ...............................................................................................................64
5. BÖnh toµn th©n..............................................................................................................64
IV. MéT Sè BÖNH TH¦êNG GÆP ë LîN N¸i ........................................................64
A. BÖnh sinh s¶n...............................................................................................................64
B. Bèn bÖnh nhiÔm trïng chÝnh ë lîn...............................................................................67
C. Mét sè bÖnh kh¸c.........................................................................................................69
5
- Ch−¬ng VII: TÝNH HIÖU QU¶ KINH TÕ ....................................................72
I. Tæ CHøC THEo Dâi s¶N PHÈM............................................................................72
1. BÊm sè tai .....................................................................................................................72
2. Sæ ghi chÐp sè liÖu ban ®Çu ..........................................................................................74
3. MÉu theo dâi ghi chÐp ë chuång nu«i ..........................................................................74
II. tÝnh hiÖu qu¶ ch¨n nu«i.................................................................................75
4. Tû lÖ chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm ........................................................................76
III. Dù trï tæ chøc mét trang tr¹i lîn n¸i lÊy lîn con b¸n
gièng vµ nu«i thÞt ...................................................................................................77
A. Chi ...............................................................................................................................78
B. Thu ...............................................................................................................................79
Phô lôc...........................................................................................................80
i- gi¸ trÞ t−¬ng ®−¬ng mét sè lo¹i thøc ¨n cho lîn........................80
II- qui ®æi träng l−îng thøc ¨n qua lon s÷a bß...................................81
III- h−íng dÉn sö dông b¶ng tÝnh s½n khÈu phÇn thøc ¨n hçn
hîp cho c¸c lo¹i lîn.............................................................................................82
Iv- THµNH pHÇN DINH D¦ìNG MéT Sè LOµI THøC ¡N CñA Lîn .............96
6
- lêi TùA
Ch¨n nu«i lîn lµ mét nghÒ phæ biÕn ë n−íc ta. GÇn 90% gia ®×nh n«ng d©n vµ nh©n d©n vïng
ven ®« thÞ ®Òu ch¨n nu«i lîn. ThÞt lîn chiÕm 70-80% so víi c¸c lo¹i thÞt trong ch¨n nu«i.
Con lîn sö dông tèt c¸c s¶n phÈm c©y mµu vô ®«ng nh− ng«, khoai, s¾n vµ thùc phÈm c©y
l−¬ng thùc sau chÕ biÕn. Con lîn cung cÊp thùc phÈm cho ng−êi tiªu dïng ngµy cµng nhiÒu,
víi chÊt l−îng ngµy cµng cao, thÞt nhiÒu n¹c, ph©n bãn tèt cho ®ång ruéng, v−ên c©y ao c¸
v.v...
Ph−¬ng thøc ch¨n nu«i còng cã nhiÒu thay ®æi. Tõ chç nu«i lîn truyÒn thèng mang tÝnh chÊt
tËn dông thøc ¨n, nh»m "bá èng" mét mãn tiÒn ®Ó chi tiªu khi cÇn thiÕt, dÇn tõng b−íc
chuyÓn sang s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt hµng hãa, ®· xuÊt hiÖn nh÷ng gia ®×nh, víi nh÷ng trang tr¹i
nhá nu«i tõ 5-10 con n¸i hoÆc 30 - 50 lîn thÞt, hµng n¨m b¸n cho thÞ tr−êng hµng tÊn thÞt h¬i.
NghÒ nu«i lîn n−íc ta ®· vµ ®ang ®−îc ¸p dông nhiÒu thµnh tùu khoa häc vµ chuyÒn dÇn tõ
ph−¬ng thøc ch¨n nu«i tù tóc sang ch¨n nu«i cã tÝnh to¸n vµ cã l·i.
Trong ngµnh ch¨n nu«i lîn, lîn n¸i cã vai trß rÊt quan träng, nhÊt lµ nu«i lîn n¸i ®Ó cã ®µn
con nu«i thÞt lín nhanh, nhiÒu n¹c.
§Ó gióp c¸c gia ®×nh còng nh− c¸c trang tr¹i cã ý muèn nu«i lîn n¸i tõ quy m« nhá ®Õn quy
m« lín h¬n nh÷ng kiÕn thøc cÇn thiÕt vÒ khoa häc c«ng nghÖ ch¨n nu«i vµ mét sè biÖn ph¸p
chÝnh qu¶n lý kinh tÕ sao cho cã lîi nhÊt ®Ó m¹nh d¹n ®Çu t− ph¸t triÓn, chóng t«i viÕt cuèn
"Kü thuËt nu«i lîn n¸i m¾n ®Î sai con".
Víi nh÷ng tiÕn bé kü thuËt vµ nh÷ng kinh nghiÖm thu ®−îc tõ thùc tiÔn chóng t«i cè g¾ng
tr×nh bµy néi dung kü thuËt tõ kh©u chän gièng, nu«i d−ìng lîn n¸i, lîn s¬ sinh ®Õn khi cã
®µn con cai s÷a b¸n nu«i lµm gièng hoÆc nu«i thÞt vµ mét sè ph−¬ng ph¸p chÝnh ®Ó tÝnh to¸n
kinh tÕ x©y dùng m« h×nh ch¨n nu«i gia ®×nh vµ trang tr¹i nhá víi 5-10 con n¸i. S¸ch viÕt chñ
yÕu dïng cho nh÷ng gia ®×nh nu«i lîn n¸i sinh s¶n nh»m t¹o ra s¶n phÈm nhiÒu vµ chÊt l−îng
s¶n phÈm cao (nhiÒu n¹c).
Ch¾c ch¾n s¸ch cßn nh÷ng thiÕu sãt, mong b¹n ®äc gãp ý phÒ b×nh, chóng t«i xin tiÕp thu víi
lßng biÕt ¬n ®Ó bæ sung söa ch÷a cho lÇn xuÊt b¶n sau.
C¸c t¸c gi¶
7
- Ch−¬ng I
MéT Sè §ÆC §iÓM CHUNG CÇN BIÕT
VÒ CON LîN
I. sù Ho¹T §éNG C¸C Bé M¸y TRoNG C¬ THÓ LîN
1. Bé m¸y tiªu hãa
Lîn thuéc loµi ¨n t¹p, ¨n ®−îc c¶ thøc ¨n sèng vµ nÊu chÝn. D¹ dµy cã søc chøa tõ 5-6 lÝt (lîn
100kg).
Ruét non lîn dµi gÊp 14 lÇn chiÒu dµi th©n hay b»ng 20-25m ë lîn 100kg. Nhê ®ã lîn tiªu
hãa vµ ®ång hãa thøc ¨n tèt.
ë lîn con, bé m¸y tiªu hãa ph¸t triÓn chËm vµ ch−a hoµn chØnh, trong khi ®ã søc sinh tr−ëng
l¹i cã tèc ®é ph¸t triÓn cao. DÞch tiªu hãa träng d¹ dµy lîn con còng kh¸c víi lîn tr−ëng
thµnh.
ë lîn lín, dÞch vÞ tiÕt nhiÒu vµo ban ngµy tíi 62%, cßn ban ®ªm chØ 38%, trong khi ®ã lîn
con bó s÷a tiÕt dÞch vÞ ban ngµy lµ 31%, cßn ban ®ªm lµ 69%. Lîn con bó nhiÒu vÒ ®ªm nhê
sù yªn tÜnh. V× vËy, gi÷ yªn tÜnh ®èi víi lîn con trong thêi kú bó s÷a lµ rÊt cÇn thiÕt.
Hai tuÇn ®Çu sau khi sinh, chÊt toan (HCL) tù do ch−a cã trong d¹ dµy nªn tÝnh kh¸ng khuÈn
ë d¹ dµy ch−a cã, lîn con dÔ bÞ nhiÔm bÖnh. ChÊt toan tù do b¾t ®Çu cã sau 25 ngµy tuæi vµ
tÝnh kh¸ng khuÈn chØ thÓ hiÖn sau 40-45 ngµy tuæi.
Lîn con 25-30 ngµy tuæi ch−a thñy ph©n ®−îc ®¹m thùc, ®éng vËt, ch−a nªn cai s÷a sím lîn
con ph¶i cã giai ®o¹n tËp ¨n ®Ó thóc ®Èy viÖc tiÕt dÞch vÞ tiªu hãa ë d¹ dµy sím h¬n. Cai s÷a
lîn con vµo lóc 45 ngµy tuæi trë ®i míi phï hîp víi ®iÒu kiÖn nu«i d−ìng ch¨m sãc hiÖn nay
t¹i n−íc ta.
Gan lîn nÆng tõ 1,5-2kg ë lîn 100kg ®ñ ®¶m b¶o cho tiªu ho¸ tèt thøc ¨n.
2. Bé m¸y tuÇn hoµn vµ h« hÊp
Tim lîn nhá kh«ng qu¸ 300g so víi khèi l−îng lîn h¬i 100kg.
M¸u lîn tr−ëng thµnh cã tõ 3,5-4 lÝt ë lîn lai vµ lîn ngo¹i, tõ 2,3-3 lÝt ë lîn néi.
Phæi lîn rÊt nhá, nÆng kh«ng qu¸ 600g ë lîn 100kg. Tim vµ phæi l¹i n»m trong lång ngùc
nhá bÐ, cßn d¹ dµy, ruét, gan n»m ë khoang bông, khi ®−îc ¨n no l¹i dån lªn phÝa ngùc, lµm
chç chøa tim phæi hÑp thªm. V× thÕ khi vËn chuyÓn lîn thÞt, ®−êng xa trêi nãng, lîn dÔ bÞ
chÕt do thiÕu d−ìng khÝ. Lîn thë b×nh th−êng 20 lÇn trong 1 phót, nh−ng cã thÓ thë ®Õn 200
lÇn trªn 1 phót khi cÇn chèng nãng cho c¬ thÓ.
8
- 3. Bé m¸y bµi tiÕt
Da lîn kh«ng cã tuyÕn må h«i nªn kh«ng thÓ tho¸t n−íc qua da.
Må h«i lîn chØ cã thÓ tho¸t qua ®−êng n−íc tiÓu. Bµng quang (bäng ®¸i) cã søc chøa chõng
mét lÝt. Mçi ngµy lîn lín th¶i 3-4 lÝt n−íc tiÓu.
V× lîn kh«ng cã tuyÕn må h«i nªn ®¸i nhiÒu ta cÇn chó ý ®Õn nÒn chuång khi x©y dùng sao
cho dÔ tho¸t n−íc, kh«ng bÞ ø ®äng Èm −ít.
II. Sù LI£N QUAN Gi÷a tÇm VãC lîn n¸i víi n¨ng suÊt lîn con
Lîn n¸i tr−ëng thµnh vµo lóc 30-32 th¸ng tuæi. TÇm vãc khèi l−îng lîn n¸i vÒ mÆt di truyÒn
cã liªn quan ®Õn sù ph¸t triÓn vµ n¨ng suÊt ®µn lîn con. D−íi ®©y lµ mét sè vÝ dô cã liªn
quan ®Õn kü thuËt ch¨n nu«i.
1. Khèi l−îng lîn thÞt
Khèi l−îng lîn thÞt lóc 6-7 th¸ng tuæi b»ng 75% hay b»ng 3/4 khèi l−îng lîn n¸i tr−ëng
thµnh. Nh− vËy muèn cã lîn giÕt mæ ®¹t 90-100kg lóc 6-7 th¸ng tuæi th× lîn n¸i mÑ ph¶i cã
khèi l−îng tõ 130-150kg trë lªn.
Gièng lîn Ø, lîn Mãng C¸i n−íc ta, n¸i tr−ëng thµnh b×nh qu©n chØ ®¹t 90kg, nªn lîn thÞt lóc 7
th¸ng tuæi chØ cã thÓ ®¹t 50-55kg. Muèn ®¹t khèi l−îng cao h¬n ph¶i nu«i kÐo dµi 10-12
th¸ng, tèn nhiÒu thøc ¨n vµ c«ng lao ®éng mµ vÉn kh«ng ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.
2. Khèi l−îng lîn c¸i gi÷ lµm gièng
Lîn c¸i gi÷ lµm gièng còng vËy, nu«i 6-7 th¸ng tuæi ph¶i ®¹t khèi l−îng b»ng 75% khèi
l−îng lîn thÞt cïng tuæi. NÕu chØ tiªu ®ã kh«ng ®¹t, ng−êi ch¨n nu«i cÇn xem xÐt khÈu phÇn
¨n cña lîn (xem cã ®ñ dinh d−ìng kh«ng) hay lîn bÞ bÖnh (giun s¸n) ®Ó t×m c¸ch kh¾c phôc.
3. Khèi l−îng bµo thai
Khèi l−îng bµo thai lîn b»ng 1/12 ®Õn 1/14-1/16 khèi l−îng lîn mÑ tr−ëng thµnh. Nh− vËy
lîn n¸i cã khèi l−îng lín bµo thai sÏ lín, lîn con s¬ sinh cã khèi l−îng lín h¬n so víi n¸i cã
khèi l−îng nhá. Bµo thai lîn gåm cã: sè l−îng con ®Î ra, nhau thai vµ n−íc èi. Nhau thai vµ
n−íc èi chiÕm 2,5-3 phÇn m−êi bµo thai, cßn l¹i 7-7,5 phÇn m−êi lµ khèi l−îng lîn con. VÝ
dô:
1 lîn n¸i ngo¹i cã khèi l−îng 180-200kg th× bµo thai sÏ lµ: 200kg/14 = 14,28kg lÊy trßn lµ
14kg, nÕu trõ nhau thai vµ n−íc èi chiÕm ba phÇn m−êi, th× toµn æ lîn con s¬ sinh sÏ lµ:
(14/10) x 7 = 9,8kg, lÊy trßn lµ 10kg.
NÕu lîn ®Î 10 con th× mçi con nÆng 10kg/10 = 1kg. NÕu lîn ®Î 8 con 10kg/8 = 1,25kg.
ë lîn n¸i néi 85 - 90kg th× lîn con sÏ cã khèi l−îng sau:
VÉn tÝnh khèi l−îng bµo thai b»ng 1/14 khèi l−îng lîn mÑ.
90kg/14 = 6,42kg lÊy trßn 6,5kg.
9
- Nhau thai vµ n−íc èi chiÕm 30% gÇn b»ng 2kg. Khèi l−îng lîn con sÏ lµ:
(6,5kg - 2kg) = 4,5kg.
NÕu lîn ®Î 10 con th×:
4,5kg : 10 = 0,450kg/con.
NÕu lîn ®Î 8 con th×:
4,5kg : 8 = 0,560kg/con.
Lîn thÞt nu«i lÊy n¹c (lîn lai hoÆc lîn ngo¹i), khèi l−îng lîn con s¬ sinh ®¹t 0,9-1kg lµ tèt
nhÊt.
4. Khèi l−îng lîn con
Khèi l−îng lîn con toµn æ lóc 21 ngµy tuæi lµ chØ tiªu ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng cho s÷a cña lîn mÑ.
V× s¶n l−îng s÷a mÑ cao nhÊt chØ trong 21 ngµy sau khi ®Î. Khèi l−îng toµn æ lîn cao th× s¶n
l−îng tiÕt s÷a cña lîn mÑ cao.
Khèi l−îng lîn con 21 ngµy tuæi t¨ng gÊp 8-10 lÇn so víi lóc s¬ sinh phô thuéc vµo kh¶ n¨ng
di truyÒn cña tõng gièng. ë gièng lîn néi nh− Mãng C¸i, Ø khèi l−îng toµn æ 21 ngµy tuæi
th−êng ®¹t 25kg. ë lîn gièng ngo¹i thuÇn nu«i thÝch nghi ë n−íc ta vµ lîn lai cã m¸u ngo¹i
®¹t tõ 35-50kg.
Khèi l−îng lîn con lóc cai s÷a (50-55 ngµy tuæi) th−êng ®¹t gÊp 2 lÇn so víi lóc 21 ngµy tuæi,
trong s¶n xuÊt cã tr−êng hîp cao h¬n tõ 2,1-2,5 lÇn.
N¾m v÷ng nh÷ng chØ tiªu trªn ®©y, ng−êi ch¨n nu«i cã thÓ ®¸nh gi¸ ®óng gi¸ trÞ con gièng
hoÆc ®iÒu chØnh chÕ ®é nu«i d−ìng ®Ó ch¨n nu«i ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.
10
- III. §ÆC §iÓM SINH Lý, SINH TR¦ëNG
1. §Æc ®iÓm sinh lý lîn con
Khi míi sinh, c¬ thÓ lîn con chøa tíi 82% n−íc. Sau khi sinh 30 phót tû lÖ n−íc ë lîn gi¶m
1-2%, nhiÖt ®é c¬ thÓ gi¶m tíi 50C. Do bÞ mÊt n−íc, mÊt nhiÖt nhanh, c¬ thÓ bÞ l¹nh, lµm ho¹t
®éng chøc n¨ng cña c¸c bé m¸y trong c¬ thÓ bÞ rèi lo¹n. Lîn s¬ sinh trao ®æi n¨ng l−îng vµ
trao ®æi vËt chÊt rÊt cao, trong khi ®ã nhiÖt ®é c¬ thÓ l¹i gi¶m nhanh, v× thÕ nhu cÇu Êm ®èi
víi lîn con rÊt quan träng. 7 ngµy ®Çu lîn cÇn nhiÖt ®é 32-340C; 7-10 ngµy sau cÇn 29-300C.
ViÖc s−ëi Êm lîn, tr¶i æ r¬m cho lîn con n»m lµ rÊt cÇn thiÕt. Sau 10 ngµy tuæi, lîn con míi
tù c©n b»ng ®−îc nhiÖt. Ng−îc l¹i, lîn n¸i n−«i con cÇn, nhiÖt ®é tõ 18-200C. NhiÖt ®é cao
h¬n sÏ ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng tiÕt s÷a cña lîn n¸i. V× thÕ, cÇn cã chuång nu«i riªng cho lîn
n¸i nu«i con ngay tõ ®Çu.
2. §Æc ®iÓm sinh tr−ëng cña lîn lai vµ lîn ngo¹i
Dïng lîn n¸i néi ®Ó s¶n xuÊt ra con lai cã m¸u ngo¹i (2 lÇn m¸u ngo¹i vµ 1 lÇn m¸u néi) vµ
lîn ngo¹i thuÇn ®¹t khèi l−îng lóc cai s÷a 55 ngµy tuæi lµ 14-16kg trong ®iÒu kiÖn nu«i d−ìng
hiÖn nay. Lîn nu«i thÞt lÊy nhiÒu n¹c cµng lín, møc t¨ng träng hµng ngµy cµng cao vÝ dô:
Lîn sau cai s÷a T¨ng träng ngµy
15-25kg 350-400g
30-40kg 400g
40-60kg 500g
60-80kg 600g
80-100kg 650g
Qua sè liÖu trªn, nu«i lîn lai lÊy n¹c kh«ng cã giai ®o¹n nu«i kÐo x¸c lóc b¾t ®Çu vµ nu«i vç
bÐo vµo th¸ng cuèi kÕt thóc nu«i thÞt nh− lîn néi hoÆc lîn lai kinh tÕ.
§©y còng lµ sù kh¸c nhau gi÷a lîn nu«i lÊy nhiÒu n¹c víi lîn néi vµ lîn lai kinh tÕ nhiÒu mì.
3. Sù h×nh thµnh thÞt vµ sù ph¸t triÓn cña lîn theo h−íng n¹c
Tû lÖ thÞt xÎ lµ chØ tiªu tæng hîp vÒ chÊt l−îng thÞt. ThÞt xÎ bao gåm: th©n thÞt bá ®Çu, bá bèn
c¼ng ch©n, néi t¹ng (tim, gan, ruét) kÓ c¶ 2 l¸ mì.
Lîn nu«i h−íng n¹c lo¹i 100kg lóc 7-7,5 th¸ng tuæi cã tû lÖ thÞt xÎ 70-75% so víi khèi l−îng
lîn h¬i (lîn cßn sèng).
Lîn h−íng mì vµ mì-n¹c, lóc 8 th¸ng tuæi cã tû lÖ thÞt xÎ 75-78%, nh−ng chÊt l−îng thÞt thÊp
h¬n, tû lÖ mì cao h¬n.
Lîn lai kinh tÕ F1 gi÷a lîn ngo¹i víi lîn néi (Mãng C¸i, Ø) cã tû lÖ n¹c 25-30%, so víi khèi
l−îng lîn lóc mæ.
Nh− vËy cø mæ mét lîn 100kg th× cã 25-30kg thÞt n¹c.
Lîn lai theo h−íng t¨ng m¸u ngo¹i, tøc lµ n¸i lai F1 (ngo¹i x néi) cho phèi tiÕp víi lîn ®ùc
ngo¹i h−íng n¹c, nu«i thÞt lóc 100kg ®¹t tû lÖ n¹c tõ 45-48%.
11
- ë lîn ngo¹i thuÇn vµ lai ngo¹i x ngo¹i, tû lÖ thÞt n¹c trªn lîn h¬i cã thÓ ®¹t tõ 55-60%.
Râ rµng lîn lai nhiÒu m¸u ngo¹i vµ lai ngo¹i x ngo¹i cho tû lÖ n¹c cao h¬n so víi lîn lai kinh
tÕ F1.
Tû lÖ n¹c cao cßn phô thuéc vµo kü thuËt nu«i vµ chän gièng còng nh− chän c«ng thøc lai.
Lîn h−íng mì vµ mì - n¹c th× bé m¸y tiªu hãa ph¸t triÓn m¹nh nhÊt lµ d¹ dµy ngay tõ lóc 2
th¸ng tuæi. Tim phæi, l¸ l¸ch ph¸t triÓn chËm. ë lîn h−íng n¹c, tim phæi ruét non ph¸t triÓn
m¹nh do t¨ng c−êng trao ®æi chÊt ®Ó t¹o s¶n phÈm n¹c.
§©y còng lµ sù kh¸c nhau vÒ ph¸t triÓn gi÷a lîn h−íng n¹c víi lîn h−íng mì vµ mì-n¹c.
Lîn h−íng n¹c, tõ s¬ sinh ®Õn 5 th¸ng tuæi ph¸t triÓn vÒ chiÒu dµi th©n. Lóc 6-7 th¸ng tuæi,
ph¸t triÓn vÒ chiÒu réng. Khi chiÒu réng th©n ë gi÷a c¸c ®iÓm ®o phÇn ngùc bông vµ m«ng
kh«ng chªnh qu¸ 1,00cm ®Õn 1,2cm, cã thÓ coi lµ lîn ®¹t khèi l−îng mæ thÞt.
4. Sù ho¹t ®éng cña lîn
Lîn thÝch sèng theo ®µn ®Ó b¶o vÖ nhau vµ kiÕm ¨n chung.
Lîn con cã nh÷ng ®Æc tÝnh: míi ®Î ra ®i t×m vó mÑ ®Ó bó. Qua thø tù vó tõ ngùc xuèng bông,
ta cã thÓ ph©n biÖt con kháe con yÕu. Lîn kháe th−êng chiÕm vó phÝa ngùc, v× vó ë ngùc tiÕt
nhiÒu s÷a h¬n so víi vó phÝa bông. Ta cã thÓ ®iÒu chØnh ngay tõ ®Çu ®Ó lîn con ph¸t triÓn ®Òu
h¬n (cho con nhá bó vó ngùc, con lín bó vó bông).
Lîn cã ph¶n x¹ ¨n ®óng giê theo quy ®Þnh hµng ngµy. TiÕng ®éng do ph©n phèi thøc ¨n còng
t¸c ®éng ®Õn tiÕt dÞch vÞ cña lîn. CÇn ph©n phèi thøc ¨n ®óng giê, s¾p xÕp b÷a ¨n hîp lý vµ
yªn tÜnh khi ¨n.
Lîn Øa ®¸i ®óng n¬i quy ®Þnh, cÇn huÊn luyÖn ngay tõ ®Çu thãi quen Øa ®¸i ®óng chç khi ®−a
vµo chuång míi.
Khi sî h·i lîn th−êng kªu rÝt, c¬ b¾p run, chôm vµo nhau ë mét gãc chuång. Lîn thÝch ngñ
n¬i tèi.
HiÓu ®−îc c¸c ®Æc ®iÓm trªn, ng−êi ch¨n nu«i sÏ x¸c ®Þnh ®−îc h−íng nu«i, ®iÒu kiÖn nu«i
d−ìng, ¸p dông c¸c quy tr×nh kü thuËt ®Ó ®¹t n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.
12
nguon tai.lieu . vn
