Xem mẫu
- Kinh nghi m đo sáng
T khi nhi p nh ra i cho n này thì v n o sáng khi ch p nh luôn là
m t tài nóng b ng và h p d n. B i vì nhi p nh là v b ng ánh sáng nên vi c
xác nh úng lư ng sáng c n thi t cho n i dung th hi n c a m t t m nh là c c
kỳ quan tr ng. S khác bi t gi a nhi p nh gia Pro và nghi p dư cũng n m t i ánh
sáng trong nh. K thu t o sáng ã không ng ng phát tri n mà thi t b chuyên
d ng n i ti ng nh t là các máy o sáng c m tay - Exposure Meter. Vào tho ng
th p niên 70 c a th k XX thì s ti n b vư t b c c a máy o sáng l p s n trong
máy nh ã th t s t o m t bư c ngo t và ưa các thi t b o sáng c m tay tr
thành công c riêng c a Studio. Cùng v i th i gian, kinh nghi m và ti n b c a
khoa h c thì các máy nh SLR và dSLR g n ây cho k t qu o sáng chính xác và
n nh. Nhưng chưa bao gi máy móc có th thay th con ngư i 100%. Chính
b n là ngư i duy nh t bi t mình c n m t lư ng sáng bao nhiêu cho t m nh s
ch p. Máy móc giúp b n bi t ư c các thông s k thu t v ánh sáng nhưng nó
không th nói v i b n chính xác c p thông s "kh u ng kính/t c ch p nh"
c n thi t là bao nhiêu? có th o sáng úng, hay xác nh chính xác, lư ng ánh
sáng này ta c n bi t nh ng nguyên t c căn b n sau ây:
1. T p cách phát hi n ánh sáng p: NTL mu n nói ngay v i b n r ng
không ph i khi tr i n ng to thì cũng ng nghĩa v i ánh sáng p. Ánh sáng p
thư ng r t ph c t p, có nhi u chuy n, t o kh i t t...B n có th g p ánh sáng
p khi tr i n ng, lúc ngày mưa hay th m chí trong m t bu i chi u ông m m.
Hãy t p thói quen quan sát và phát hi n.
2. T p cách di n gi i ánh sáng th c a: v i kinh nghi m c a riêng cá
nhân mình thì m t c nh v i ánh n ng chan hòa l i thư ng r t khó th hi n nh p
và ngh thu t như ý mu n. Trái l i m t ngày tr i nhi u mây l i có cơ h i sáng tác
t t. Trư c khi b m máy b n nên vài phút t phân tích hư ng sáng, bóng ,s
- khác bi t c a tương ph n gi a các vùng...Nhi u khi cùng m t c nh nhưng v i ánh
sáng khác nhau s cho nh ng k t qu r t khác bi t. Chính i u ki n ánh sáng là
y u t quy t nh b c c và k thu t c a nh. Ch p nh cũng c n s kiên nh n i
n khi có ánh sáng thích h p.
3. T p cách ư c lư ng ánh sáng: ây là m t vi c làm không d , có v như
r t Pro, th nhưng n u b n th t s mu n t ư c thì ch c n luy n t p thư ng
xuyên. u tiên b n hãy l y ISO 100 làm chu n r i t p t ưa ra c p kh u /t c
, sau ó dùng máy nh xác nh l i k t qu này. Khi b n có kh năng ư c lư ng
úng ánh sáng thì hoàn toàn có th xác nh chính xác chênh sáng gi a các
vùng và có gi i pháp h p lý.
4. C n bi t mình mu n th hi n cái gì? M t nhi p nh gia n i ti ng ngư i
Nh t ã nói: cách ơn gi n nh t xác nh úng lư ng sáng c n thi t cho t m
nh là bi t ư c mình nhìn t m nh ó "sáng" hay "t i". N u l y tr s "0" làm
m c cho k t qu o sáng c a máy thì khi ta ti n t i + 2,5 Ev nh s r t sáng, khi
ti n t i -2,5 Ev thì nh s rât t i. ây cũng là nguyên t c căn b n ti n hành hi u
ch nh k t qu o sáng.
5. C n bi t ưu/như c i m c a thi t b ch p nh mà mình ang s
d ng. Không ph i ai cũng bi t r ng gi a phim âm b n và dương b n có hai
nguyên t c o sáng r t khác nhau: phim âm b n c n ưu tiên vùng ánh sáng th p,
phim dương b n c n ưu tiên vùng ánh sáng cao. Bên c nh ó b n cũng c n bi t
chính xác "Latitude d'exposition" (Exposure Latitude) c a t ng lo i phim. Xin b n
ng nh m l n khái ni m này v i "Gamme Dynamique" (Dynamic Range) nhé.
Còn v i k thu t s hi n t i thì tr chi c máy Fuji S3 ra t t c các dSLR u tuân
th nguyên t c ưu tiên vùng ánh sáng cao.
có th s d ng hi u qu các thi t b o sáng thì trư c h t c n hi u ho t
ng c a chúng. Ta có th phân ra thành 2 dòng máy o sáng chính:
- 1. Exposure Meter, g m có:
- Light Meter: dùng o ánh sáng liên t c
- Flash Meter: dùng o ánh sáng èn flash trong studio
2. TTL Meter: là lo i thi t b g n s n trong máy nh SLR, dSLR, MF...
Hai dòng thi t b này ho t ng trên hai nguyên t c kh c h n nhau.
"Exposure Meter" o ánh sáng chi u t i ch th . bi t k t qu o sáng chính xác
ta c n t Meter g n nh t v i ch th ng th i hư ng chính xác hình bán c u m u
tr ng c a máy v phía ng kính. Góc nh hư ng này có nh hư ng r t quan tr ng
t i k t qu o sáng. Thông thư ng ngư i ta tìm cách sao cho tr c c a ng kính
máy nh th ng hàng v i hình bán c u tr ng này. Ưu i m c a Meter c m tay là nó
không ch u nh hư ng c a m u s c hay s m, nh t c a ch th . Nhưng trái l i
không ph i lúc nào ta cũng có th t i g n o sáng như trong trư ng h p nh
phong c nh xa. M o gi i quy t trư ng h p này là b n giơ cao Meter hơn u và
hư ng hình bán c u tr ng theo hư ng xa máy nh nh t. K t qu o sáng c a Meter
ch chính xác theo t ng vùng và ây là m t như c i m l n.
Lo i TTL Meter o ánh sáng ph n x t v t th qua ng kính máy nh.
Cách o sáng này chính xác theo phương di n là nó s nh n ư c ánh sáng t v t
th có k n c nh ng thay i trên quãng ư ng i. Nhưng như c i m c a nó là
b nh hư ng m nh b i m u s c c a v t th cũng như s m, nh t c a nó. Như
th k t qu o sáng s không chính xác và ta c n áp d ng thêm hi u ch nh k t qu
o sáng (s c p t i sau) Trong các máy SLR, dSLR cao c p thư ng có 3 k
thu t o sáng i n hình:
- Matrix hay Multizone: ây là k thu t tiên ti n nh t cho phép máy nh
thao tác o sáng t i nhi u vùng khác nhau trên nh r i sau ó so sánh v i các
trư ng h p o sáng ư c tính toán trư c và lưu trong b nh , ti p theo máy s cho
gia m t k t qu hoàn ch nh nh t. N n nh r ng trư c ây TTL Meter ch tính giá
tr trung bình c a toàn nh mà thôi.
- - o sáng trung tâm: ta hay th y ph n dành cho o sáng có ký hi u hình
tròn, chi m kho ng 75% khuôn ng m. Khi thao tác o sáng thì máy s ch tính
toán các giá tr ư c th y trong ph m vi gi i h n này mà thôi. ây là phương pháp
o sáng c bi t hi u qu v i th lo i nh chân dung.
- o sáng i m: tuỳ theo máy mà góc o sáng "spot" thay i trong kho ng
t 1° t i 5°. ây là phương pháp ư c các nhi p nh gia Pro ưa chu ng nh t vì nó
cho bi t chính xác tương ph n c a nh và cho m t kh năng sáng t o vô cùng.
C hai lo i thi t b o sáng này u ho t ng d a trên chu n c ng nghi p
" xám trung mình 18%". Hãng Kodak ã ch t o "Grey Card" ph c v cho nhu
c u o sáng "chu n" này. Trong ph m vi bài vi t này NTL ch mu n c pt i
thao tác o sáng ngoài tr i v i ánh sáng t nhiên ch không ph i ánh sáng nhân
t o, r t ch ng, trong các studio.
Như ã c p t i trong bài vi t #1 thì vi c phân tích ánh sáng c a m t
khuôn hình óng vai trò c bi t quan tr ng trong sáng t o. D a trên nguyên lý
"Zone System" ta có th chia tương ph n c a nh theo các c p sau:
1. Tương ph n y u: khi chênh sáng gi a vùng sáng nh t/t i nh t nh
hơn 4 Ev. Trong trư ng h p này thì s can thi p c a k thu t bu ng t i v i phim
c i ns em l i cho ta tương ph n c n thi t.
2. tương ph n trung bình: khi chênh sáng này là 5 Ev. ây là m t
trư ng h p căn b n và lý tư ng cho các lo i nh.
3. tương ph n cao: khi chênh sáng l n hơn 6 Ev. V i hoàn c nh này
ta s b m t chi ti t ho c trong vùng ánh sáng cao, ho c trong vùng ánh sáng th p
tuỳ theo l a ch n ưu tiên. Vi c x lý t thao tác tráng phim cho n ch n lo i gi y
phóng nh có vai trò quy t nh cho ch t lư ng nh.
V i k thu t s ta hoàn toàn có th áp d ng các nguyên t c này và ti n hành
ch nh s a thêm nh v i các công c tin h c. V i các c nh tĩnh thì khi chênh
sáng quá l n, gi i pháp hoàn h o nh t là ch p 2 ki u nh riêng bi t r i ghép l i v i
- nhau. B n nên nh r ng n u nh g c ã m t chi ti t thì không m t ph n m m nào
có th tái t o l i ư c chúng ngoài cách "copy & paste". M t gi i pháp n a có th
áp d ng là dùng thêm kính l c ND v i h s l n.
Bây gi ta hãy quay l i v i k thu t o sáng dùng "TTL Meter" - lo i thi t
b ph bi n nh t. Theo kinh nghi m c a riêng cá nhân mình thì NTL nh n th y k
thu t "Matrix" hoàn toàn áng tin c y v i i u ki n ánh sáng không tr c ti p, ánh
sáng t n hay ph n x . Khi chênh sáng cao thì o sáng trung tâm là gi i pháp
linh ho t nh t ng th i cho phép ta thao tác r t nhanh. Cu i cùng là k thu t o
sáng i m "spot" c bi t dàng cho sáng t o, ch có k thu t này m i cho b n bi t
c c kỳ chính xác lư ng ánh sáng c n thi t cho t m nh trong m t hoàn c nh tinh
t v ánh sáng.
Bên c nh ó ta có th dùng "Grey card" o sáng khi ch p nh phong
c nh ch ng h n. B n ch c n Grey Card trong cùng m t ánh sáng chi u chung
cho c nh ch p r i ti n hành o sáng trên ó b ng TTL Meter. Gi i pháp này tránh
ư c nh hư ng c a m u s c trên ch th nhưng b n c n làm hi u ch nh thêm k t
qu o sáng +1/2 Ev n +1 Ev v i các c nh sáng m u và -1/2 Ev n -1 Ev v i
các c nh s m m u. Ngư c l i, khi b n o sáng tr c ti p b ng TTL Meter thì v i
các nh s m m u ta c n thao tác -Ev và +Ev v i các c nh sáng m u. Lý do r t ơn
gi n: máy nh nhìn t t c theo xám 18% nên nó "cho r ng" các c nh sáng m u
là "th a sáng" nên ch ng gi m b t lư ng sáng, ngư c l i cho các c nh s m.
N u ta l y v d nh ch p than en c n hi u ch nh k t qu o sáng ch ng - 2Ev thì
m t c nh tuy t tr ng có th c n t i +2 Ev. Thao tác hi u ch nh k t qu o sáng này
c bi t quan tr ng v i nh macro khi ch th m u s c chi m ph n l n khuôn hình.
V i kinh nghi m th c t ta có th th y r ng m u vàng c n +1 1/2 Ev; m u tím s m
hay s m c n -1 1/2 Ev...
Khi b n g p m t tình hu ng ánh sáng quá ph c t p thì thao tác o sáng trên
lòng bàn tay s là m t gi i pháp hay. B n ch vi c hư ng ng kính vào ó là xem
- k t qu c a c p "kh u /t c " nhưng nên nh r ng da tay ph n x ánh sáng
nhi u g p 2 l n xám 18% nên ta c n gi m b t i -1 Ev có k t qu úng.
Trên ây là nh ng nguyên t c căn b n nh t mà b n c n nh và thành th o
khi ch p nh. Không có m t lý thuy t nào hi u qu hơn kinh nghi m th c hành,
b n c n t p luy n và t rút ra bài h c cho chính mình.
NTL hy v ng v i chùm bài vi t ng n này ã giúp các b n gi i áp ư c
ph n nào nh ng th c m c khi o sáng cho m t t m nh. Nh ng th c m c, trao i
s giúp chúng mình cùng i lên y.
Đ t tên cho nh
t tên cho nh t a như làm khai sinh cho a con tinh th n trư c khi vào
i giao ti p v i xã h i. N u không có ngo i l cái tên y s vĩnh vi n g n v i nh
theo quy trình khép kín: cu c s ng - tác gi - tác ph m - ngư i xem - cu c s ng.
Nhâm d p u xuân Bính Tu t, t nh ng th c t qua các cu c thi và tri n lãm, xin
ư c t m t ng k t nh ng l i nên tránh khi t tên cho nh như m t tư li u tham
kh o:
1.Tham kh o quá nhi u ý ki n:
Khi t tên tác ph m, có nhà nhi p nh tham v n ngư i có v trí cao trong
xã h i ho c trong lĩnh v c b n ang công tác. Có ngư i còn xem vi c t tên cho
nh g n li n v i "cái tôi" nên có th gây nhi u tr c tr ng m trong m i quan h lâu
dài. tránh v p ph i chuy n t nh , ch nên tham kh o ý ki n c a nh ng ngư i
gi i chuyên môn th t thân thi t, càng cô ng càng t t. Và ng quên gi kèm
m t l i c m ơn chân thành khi nh vào gi i hay ư c ch n tri n lãm!
2.Sáo r ng và khoa trương:
ây là b c nh ch có l thu t, n i dung bình thư ng nhưng l i c áp t
m t tri t lý cao siêu. Vi c này t a như sính dùng ch quá kêu t tên cho m t s n
ph m ch t lư ng kém. Tên nh khoa trương, sáo r ng d gây ph n c m, ôi khi l i
ư c hi u là thi u c n tr ng!
- 3.Dài dòng và thi u tr ng tâm:
M t b c nh bi u c m l p t c thu hút ngay s chú ý c a m i ngư i, nên
không nh t thi t ph i c n dùng nhi u ch minh ho - ngo i tr nh báo chí c n chú
thích h i các thông tin c n thi t - tên nh quá dài d làm ngư i xem m t m i,
ng i c b i hình tư ng m i là y u t quan tr ng. t tên cho nh quá dài còn cho
th y tác gi chưa lĩnh h i ư c tư tư ng ch c a hình tư ng do chính tay mình
ch p!
4.Trùng l p và thi u sinh khí:
Dù vô tình hay c ý, vi c l y nh m cái tên ã thành danh c a m t b c nh
khác u gây ra s nhàm chán và làm gi m giá tr c a nh... Ngư i xem c m nh n
s thi u u tư trí tu c a ch nhân b c nh. T a như m t thi u n có nhan s c
p nhưng vì khi xư ng danh thì ai cũng ph i ng n ngơ ti c th m vì tên quá nh t
không x ng v i ngư i!
5. nh và tên ch là... m t:
Anh b n ch p H i An vào ban êm r i t tên cho nh là: " êm ph c " !.
Ch " êm" ây là th a, vì nhìn vào không gian hi n h u ai cũng ã rõ. M t
trong nh ng nguyên t c t tên cho nh là không tìm cách di n gi i nh ng gì
ngư i xem ã th y. C g ng thoát kh i nghĩa en c a h b ng cách c vài tác
ph m văn h c hay, vài bài thơ giàu c m xúc... có th nhi u ý tư ng m i s n...
6. ánh ngư i xem:
c xong tên nh r i nhìn vào hình tư ng, suy nghĩ mãi ch ng th y có m i
liên h g n - xa nào! Ki u như l y "râu ông n c m c m bà kia"... ng r i ro
này xu t hi n b i sai m t ly có th ... i m t d m.
7. T i nghĩa và sai chính t :
Th t áng ti c khi i u này x y ra b i, b i t thân tên nh tr thành t m
gương ph n ánh ph n nào th c ch t b n thân. N u t th y v n văn h c còn kém
- thì ph i c g ng kh c ph c - b i nhà nhi p nh không ch bi t ch p gi i mà còn
bi t b o v ý ki n trư c ng nghi p và trư c ngư i xem. M i khi t bút vi t hãy
tra c u t i n c n th n, tránh vi t sai ng pháp hay l i chính t .
V y th nào là m t cái tên nh hay? Mư i lăm năm ã trôi qua, tôi v n gi
nguyên c m xúc khi nh n "M t tr i c a m " c a tác gi Vũ Khánh - gi i nh t
cu c thi nh Tr em Vi t Nam và m i quan tâm c a chúng ta (1991). Nhà báo
Hoàng Nguyên Kỳ ã khéo mư n ý thơ c a Nguy n Khoa i m t tên cho
b c nh:
M t tr i c a b p thì n m trên i
M t tr i c a m , em n m trên lưng
khơi g i cho "màu " bi u c m nơi hình tư ng bi t bao m i liên tư ng, kỳ
v ng tương lai vư t ra ngoài khuôn kh h n h p c a khung gi y. Xét cho cùng,
t tên cho nh cũng chính là quá trình sáng t o,góp ph n cho s thành công tr n
v n c a tác ph m./.
nguon tai.lieu . vn
