Xem mẫu
- H s nhân tiêu c
H s nhân tiêu c (crop factor)
Th c ra d ch là h s nhân tiêu c cũng không hoàn toàn chính xác, r t d
gây hi u l m. N u c úng theo nghĩa en c a nó (d ch word by word) là h s
"c t cúp" thì v n chính xác hơn. Nhưng quan tr ng là c n hi u rõ b n ch t v n .
L y theo ví d c a b n Nostar:
Khi tăng tiêu c th c s t 100mm lên 150mm (optical zoom) thì s có 2 h
qu x y ra:
(i) Góc thu hình (angle view) s h p l i,
(ii) Kích thư c NH trên film (sensor) s l n hơn.
C th là kích thư c nh s l n hơn 1.5 l n, và góc thu hình cũng h p l i
1.5 l n. (Th c ra s ph thu c gi a angle view và focal length không hoàn toàn
tuy n tính như t l gi a kích thư c nh và focal length. Nhưng trong ph m vi
middle range thì có th coi g n như tuy n tính. S phi tuy n th hi n rõ hơn
wide). Nhưng t m th i trong trư ng h p này, ta có th " ơn gi n hoá" nó là tuy n
tính cho d hi u v n .
Như v y là khi thay i focal length, chúng ta nh n ư c ng th i hai h
qu (i) và (ii). Ngư c l i, n u chúng ta th y xu t hi n (i) và (ii) thì có nghĩa là
focal length ã thay i TH C S .
- Quay tr l i v i máy DSLR v i crop factor 1.5x.
Q:Con s 1.5 âu ra?
A: M t b n film (full frame film) có kích thư c 24mm x 36mm, dài
ư ng chéo c a b n film s là: 43.266mm
Kích thư c sensor máy Nikon Dx là 15.7mm x 23.7mm, dài ư ng chéo
c a sensor s là : 28.428mm
1.5 = 43.266 / 28.428
T i sao l i l y t l ư ng chéo c a film and/or sensor làm crop factor. Lý
do chính là góc t o b i gi a hai nh chéo nhau c a film (sensor) v i tâm h th u
kính chính là angle view!
Như v y, v i m t sensor có kích thư c 15.7mm x 23.7mm, hay nói cách
khác có crop factor là 1.5, nh ch p v i m t tiêu c nào ó (vd 100mm) s có
angle view h p hơn 1.5 l n so v i nh ch p cũng v i chính tiêu c ó (v n
100mm) trên full frame ! T c là ây chúng ta ã có h qu (i).
Q: V n sensor này, v n focal này (100mm), li u chúng ta có h qu th hai
(ii) không?
A: KHÔNG ! Vì v trí t film và sensor là hoàn toàn như nhau, t c là kích
thư c c a subject trên film or sensor là như nhau.
Tóm l i, vi c dùng tiêu c 100mm trên DSLR có crop factor 1.5x s cho
chúng ta hai h qu sau:
(i) Góc thu hình (angle view) s h p l i tương ương 1.5 l n so v i full
frame. T c là tương ương vi c dùng 150mm trên full frame;
- (ii ') kích thư c nh ko thay i so v i full frame. T c là kích thư c nh s
nh hơn kích thư c nh cho b i 150mm trên full frame.
K t lu n: 100mm trên DSLR có crop factor 1.5x không cho chúng ta m t
b c nh TH C S tương t như ch p tiêu c 150mm trên full frame. Ta ch
ư c m t n a, ây là y u t angle view. ây chính là i u mà m i ngư i hay
l m l n khi t nh r ng v i máy DSLR 1.x, b thi t thòi khi dùng wide lens, nhưng
ư c l i khi dùng tele lens. Vi c thu nh kích thư c sensor u làm cho góc thu
hình b h p l i mà cũng ch ng làm tăng kích thư c nh trên M I TIÊU C c a
lens. i u này th hi n rõ nh t cái nghĩa c a thu t ng CROP FACTOR, th c ch t
nó ch là m t s c t cúp khuôn hình nh l i mà thôi.
Expansion:
Q:V y t i sao m t s nơi v n dùng thu t ng "focal length multiplier" ?
A: B n ch t c a v n như mình ã trình bày trên. Và trong m t s
trư ng h p kích thư c nh, ch t lư ng hình nh không quan tr ng thì hai thu t
ng này có th ư c hi u m t cách ng nh t.
Q: Nh ng trư ng h p ó là nh ng trư ng h p nào?
A: Ngay t i ây thôi, ví d như post nh lên chia s v i m i ngư i trên
HNC.
Gi s nh post lên HNC ch ch p nh n kích thư c t i a 600x400 (pixel).
V i cùng m t subject, NTL ch p b ng Nikon Dx (1.5x) focal 100mm, Nostar
ch p b ng 1Ds Mk II (full frame) 150mm. C hai b c hình khi xem trên PC s
hoàn toàn gi ng nhau v khuôn hình (angle view), ph i c nh. (T t nhiên c hai
b n u ch p cùng 1 distance, b qua nét, màu s c, blah blah nhé... ) Tuy
nhiên, kích thư c hai b c hình (s lư ng pixel) s khác nhau nhi u y. Nhưng
- gi ây, post ư c hai t m hình ó lên HNC, c hai u ph i resize xu ng
600x400, kích thư c nh lúc này s hoàn toàn như nhau, t ư c h qu (ii) r i.
Và lúc này thì 100mm + Nikon Dx có th t hào hình c a mình y h t như 150mm
+ D1sMk II.
Tóm l i, n u ta không t n d ng tri t cái kích thư c sensor (film) trong
vi c phóng nh, ngư c l i còn resize i n a thì có th rung ùi mà t n hư ng cái
"multiple focal length" kia. Còn n u mu n phóng nh to, ho c crop m t ph n nh
b c nh mà v n m b o ch t lư ng thì full frame v n ưu vi t hơn, DSLR 1.x crop
factor v n b thi t thòi m i tiêu c .
Nhân i u này mình cũng mu n lý gi i thêm cái th c m c th hai c a
Nostar trong v n này.
B n h i tiêu c 100mm trong máy s 1.5x không gi ng như máy film
150mm là không gi ng ch nào?
Mình cũng ã t ng th ng m 2 trư ng h p qua viewfinder và th y r ng:
- Khuôn hình nhìn trong hai máy u như nhau. T t nhiên ch mang tính
ch t tương i thôi, vì con s 1.5 x kia có ph n l th p phân ng sau dài d ng d c.
Hơn n a, không ph i trên lens nào cũng ánh d u c tiêu c 100 l n 150mm.
- i u khác nhau duy nh t là hình ng m trong viewfinder máy DSLR s
nh hơn là ng m trong SLR film. i u này là hoàn toàn hi n nhiên vì ph n quang
h c c a DSLR's viewfinder ph i correct l i cho t l v i crop factor.
nh đen tr ng trong th i đ i s
N u xét theo các th ng kê kinh t thì th lo i nh en tr ng c i n ch p
phim ang m t d n th trư ng. Th nhưng trong s nh ng ngư i am mê nhi p
nh v n còn r t nhi u am mê v i th lo i nh này. Tuy nhiên vào th i i m hôm
- nay ch p nh en tr ng b ng phim ta c n ph i có m t Labo riêng. "Mu n ăn
ph i lăn vào b p" mà l i, thêm n a n u ăn ngon li u ta có th tho mãn v i
chi c lò vi sóng? T p chí nhi p nh RP #151 gi i thi u v i chúng ta 10 lý do
trung thành v i nh phim en tr ng c a Philippe Bachelier và Jean-Christophe
Béchet, NTL xin ư c lư c d ch l i cùng các b n.
1. Khoái c m c a ti p xúc
T khi nhi p nh t b vi c lưu nh trên kính thì ch p nh en tr ng luôn
g n li n v i phim và gi y nh, i u này có nghĩa là nh ng thao tác c a ti p xúc.
Chính y u t k thu t này ã t o thành thói quen, m t cách nhìn nh n và ch p nh.
Khi ta l p phim vào máy nh là lúc ta ti p xúc tr c ti p v i v t th s tr thành
phim âm b n sau này. T t c nh ng gì ã ch p, thành công hay th t b i, u ư c
ghi l i trên phim theo m t tr t t nh t nh. Dĩ nhiên t t c nh ng th này u
không th nhìn th y, v n là ti m n m t khi cu n phim chưa ư c tráng r a. Th
nhưng hình nh ã th t s t n t i m t cách hoàn toàn v t lý trong nh ng l p nhũ
tương. Ti p theo công o n tráng phim, ta ã có th nhìn ng m nh ng hình nh
trong su t trên m t bàn soi phim chuyên d ng. Như th nh ng c m xúc u tiên
trào t i: ta nh n ra hay th p th m hy v ng m t hình nh thành công em i in
nh. Nhưng ta cũng có th hoàn toàn nh ng âm b n này vào lưu tr , th m chí
không in c nh m c l c, cho t i ngày ta có h ng thú mu n nhìn th y chúng hi n
trên gi y.
V i phim c i n, m t cu n phim ư c tráng r a v i nh ng "nghi l " trong
ánh èn c a Labo, ngư i thao tác th t s m t mình...Thao tác r i nh áp t ta
ph i tách r i v i th gi i bên ngoài: bàn tay t o nên ánh sáng trên t m gi y nh r t
nh y sáng r i ti p theo là nh ng x lý mang tính hóa h c...Ta c m nh n ư c s
khoái c m c a vi c ng ch m vào nh ng trang thi t b ư c dùng t o nên hình
nh. Cũng như v y, các thao tác hi u ch nh tông xám, chi ti t...trên t ng ph n c a
- hình nh, ta có c m giác như trong m t kho nh kh c c a không gian ã tr thành
m t nhà luy n kim c a th i xa xưa...
2. Thi t b nhi p nh không bao gi l i m t
Trong nh phim en tr ng, nh ng m o ch p nh luôn có hi u qu . Ta có th
hoàn toàn ch p nh "theo phong cách c a ai ó" v i m t thân máy SLR "c i n"
hay v i m t chi c Leica, m t ng kính 50mm và m t cu n phim Tri-X n u như ta
có ư c c m h ng t HCB, ch p nh phong c nh v i ng kính góc r ng ki u Sieff,
nh ng t m nh chân dung v i Rolleiflex như Irving Penn ho c nh ng t m nh
panorama ki u Koudelka. T t c truy n th ng c a nh en tr ng ng sau chúng
ta, hãy t n hư ng nh ng kinh nghi m quý báu ó t th a mãn hay l y c m
h ng ch p nh.
Ta không h ph i i m t v i nh ng r i ro c a vi c tương thích khi s d ng
ng kính, thân máy l i m t b i m t dSLR khác có nhi u pixels hơn...Cũng s
không còn là c n thi t vi c thư ng xuyên theo dõi thông tin "update" trên internet.
Như v y, nhi p nh gia en tr ng có th nghiên c u sâu hơn v k thu t và tr
v ng v i nó. Nh ng căn b n ư c n m ch c r i thì ta ch c n t p trung vào riêng
sáng t o...
3. T kh 24x36 t i 4x5...
Nhi p nh en tr ng r t a d ng trong ch ng lo i phim, v nh y cũng
như nh d ng. N u như ta nói r ng m t chi c dSLR 6 Mpix cho nh có ch t
lư ng nói chung tương ương v i m t chi c SLR l p phim 24x36 ISO 100 thì
chi c máy nh "Moyen- Format", v i giá khá i chúng, l i cho k t qu p hơn
nhi u. Giá c a m t cu n phim 120 vào kho ng 2,5 - 3,5€ và các thao tác tráng, in
nh cũng không có gì c bi t hơn lo i phim 135. Và như th thì t i sao ta l i
không nghiêng v ch t lư ng hình nh khó có th so sánh n i v i dòng máy
"Moyen-Format". Hi n t i, mua m t chi c máy 20x25cm mác Edward Weston
- "second-hand" ch kho ng 1 500€, và trang b m t labo in nh "planches-
contact" cũng r t ơn gi n.
V i m i m t "format" ta có m t ch t lư ng nh r t c trưng. Ta v n hay
thư ng nói là có th ch p nh n phân gi i th p vì s ng ng m t m nh t xa,
t i thi u là t i m t kho ng cách tương ương v i ư ng chéo c a nh. Nhưng m t
trong nh ng khoái c m c a nh phim là có th ng m nhìn các t m nh kh l n th t
g n thích thú v i nh ng chi ti t hay các "motif" c a h t nh mà n u ng xa ta
ch có th nhìn r t chung chung mà thôi. ó chính là lý do khi n ta dùng máy nh
"Moyen-Format", "Grand-Format" hay lo i phim như "Technical Pan".
4. T t c m i nh y
T nh y siêu chính xác c a Technical t i h t nh c a Delta 3200 hay
Tmax 3200, chúng ta có m t s l a ch n r t r ng. Ta có th nh m tính ư c t i
thi u là 20 lo i phim "tiêu chu n". Và m i lo i phim có m t ch t riêng không th
nào b t chư c v i m t gam m u xám c a chính nó. So v i k thu t s thì phim c
i n hoàn toàn chi m ưu th v i nh y l n hơn ISO 400. T i ISO 800, ISO 1600
hay ISO 3200, lúc ch p nh trong nhà, khi m t cú èn flash làm h ng h t ánh sáng
không gian, thì phim en tr ng v n là không th nào sánh ư c.
5. u tư cho Labo r
Khi ta c l i nh ng gì ư c vi t trong quy n "La Photo" c a Sieff ho c
trong "La Photopgraphie" c a Boubat, nh ng tác ph m ư c tái b n nhi u l n t
30 năm nay, ta có th nh n th y r ng nh ng l i khuyên và kinh nghi m quý báu
không h m t i giá tr c a chúng. M t chi c máy phóng "Durst" c a nh ng năm
60, 70 luôn cho phép phóng nh ng t m nh p. Th trư ng thi t b nhi p nh cũ
ngày càng phong phú cho phép ta mua ư c nh ng th t t và r . Và n u như b n
quy t nh u tư vào thi t b m i toanh thì ch c ch n trong vòng 10 năm s ch ng
ph i lo l ng gì v k thu t c .
- i u quan tâm duy nh t là tìm ư c m t di n tích r ng l p t Labo.
V i chi phí kho ng giá ti n m t chi c dSLR lo i nghi p dư, mà giá tr c a nó s
m t i -50% trong vòng 6 tháng, b n hoàn toàn có th trang b m t Labo "Pro" cho
th lo i 24x36 hay 6x7...
6. Phóng nh m i kích thư c
ây là m t tiêu chu n mà nhi u ngư i quên khi l a ch n k thu t s : ta b
h n ch v i kh gi y c a máy in, A4, trong 90% các nhu c u s d ng thông d ng.
Trái l i trong Labo ta có th phóng nh 30x40 cm cũng như 24x30 hay
40x50, 50x60 mà ch c n s p x p l i m t chút. Gam gi y phóng nh v n còn r t
phong phú t s lư ng cho t i các tông gi y khác nhau. N u như b n mu n làm
m t tri n lãm nh thì hoàn toàn có th in nh t i gia. V i k thu t s , ta b t bu c
ph i mang nh t i các Labo Pro v i giá c t c hay t m hài lòng v i ch t lư ng
phóng nh " i chúng" c a các Lab bình dân.
Và ta cũng không nên quên r ng v i phim, ta s có ư c t m nh chung
cu c ch t lư ng cao và giá r hơn là t phóng l y v i máy in. Cu i cùng thì nh
phóng t phim không b hi n tư ng "métamérisme" - thay i tông m u tuỳ theo
ngu n sáng như v i nh in b ng inkjet.
7. Ch t h t trên nh
nh t phim mang m t d u n c trưng: h t nh. Nó chính là ADN c a
phim, hi n thân c a c u trúc phim - r t không u. Cho dù h t phim có hi n rõ hay
không trên nh thì chúng v n là m t ph n c a th gi i phim.
M t s ngư i tìm cách tránh, m t s khác l i i tìm h t phim th hi n trên
nh. Khi ta mu n h n ch h t phim thì có th dùng các phim có nh y th p, như
Technical Pan ISO 100, Acros, Delta hay Tmax. Chuy n sang dùng MF hay
- "chambre" cũng cho phép t o nên nh ng hình nh mà h t phim là không nhìn th y
hay r t m n. Ngư c l i, khi ta mu n th hi n s n i h t trên nh thì ch c n dùng
các phim có nh y ISO t i thi u t 400 hay th m chí dùng ISO 1000 (Fuji
Neopan, Ilford Delta và Kodak Tmax).
M i m t lo i phim có m t c u trúc h t i n hình c a nó, như th ta ch c n
l a ch n lo i phim thích h p v i ch mà mình nh th hi n mà thôi. Thi t b
tráng phim cũng là m t y u t nh hư ng t i h t c a phim. C p Tri-X/Rodinal
r t n i ti ng v ch t lư ng nh h t.
Trong k thu t s , m i lao tâm kh t c a nhi p nh giá u b kh ng ch
b i kh năng th hi n c a thi t b in như kích thư c c a gi t m c ch ng h n.
B c c - h i h a và nhi p nh?
tr l i cho câu h i v s khác nhau gi a b c c m t b c tranh và
khuôn hình c a m t t m nh s t n r t nhi u gi y m c, hay nói m t cách hi n
i hơn là s m t r t nhi u gi internet và hao mòn bàn phím.
Ch ng ư ng i t i k t lu n cu i cùng còn dài hay th m chí ta không th
có m t k t lu n rõ ràng. Câu h i t ra r t lý thú và chúng ta hãy cùng nhau gi i
áp.
Có ngư i nói " nh cao c a Nhi p nh là H i ho ", câu nói này úng trong
gi i h n th hi n c a ngh thu t mu n mang l i c m xúc cho ngư i xem. Nhưng
ng v m t k thu t ơn thu n thì gi a H i ho và Nhi p nh có t n t i nhi u s
khác bi t.
S chu n b mang tính hi n nhiên c a m t ho sĩ trư c khi th hi n ý tư ng
c a mình là l a ch n v t li u v i m t b m t thích h p (Toan, l a, gi y...) cũng
như m t khung tranh v i kích thư c hoàn toàn c bi t. Chính trong khung tranh
- này ngư i ho sĩ s th hi n c m xúc c a mình. Ngư i ho sĩ ch u trách nhi m v
khuôn kh c a khung v , gi ng như nhà nhi p nh l a ch n cu n phim th hi n
nh ng gì mình nhìn th y, c m nh n ư c b ng tâm h n mình. V i m t nhi p nh
gia thì khuôn hình hoàn toàn là bi u hi n mang tính v t lý thông qua khuôn ng m
c a máy nh - m t khái ni m mang tính m c nh trư c. Còn v i ho sĩ thì khung
tranh ch ơn thu n là ý ni m, là s sáng t o c a hình nh.
V y s khác bi t n m âu trong b c c?
1. Ta không th ch n l a m t khuôn kh tranh mang tính tiêu chu n cho
h i ho
2. cho h i ho và nhi p nh g n l i nhau thì có l nên l a ch n m t
khung v có t l g n v i t l c a kích thu c khuôn ng m c a máy nh?
3.M t b c tranh có th không th hi n m t i u gì ó th t c th nhưng m t
b c nh thì không th là siêu tư ng.
4.Trong m t khung v có th ch a ng nhi u khung v khác nhau, ch ng
chéo trên m t ph ng, m t b c nh thư ng gi ng như m t khung c a s hay c a i
mà ta v n quen g i là khuôn hình.
5. Cu i cùng thì trong nhi p nh b n có th l a ch n b t c i u gì mình
mu n th hi n nhưng không th làm thay i v t th t n t i, trong H i ho b n có
th s p t và t ch c b c c các y u t hình th c theo trí tư ng tư ng phong phú
c a mình.
V y ó, ngay t trong khái ni m căn b n thì b c c c a H i ho và Nhi p
nh ã r t khác nhau r i.
nguon tai.lieu . vn
