Xem mẫu
- Giáo trình Máy điện
1.8 TƢ TRƢƠNG LUC CO TAI CỦ A MAY ĐIỆN MỘT CHIỀU
̀ ̀ ́ ́ ̉ ́
1.8.1 Đại cƣơng:
Khi không tải từ thông trong máy do dây quấ n kich từ gây nên .
́
Khi có tải trong máy không những do dây quấ n kích từ gây nên mà còn có từ
thông phầ n ứng (ư) do cuô ̣n dây phầ n ứng gây nên . Để triê ̣t tiêu tia lửa điê ̣n còn
có từ thông cực từ phụ f và từ thông dây quấn bù b. Tấ t cả các từ thông đó tác
dụng với nhau để tạo thành từ thông khe hở làm thay đổi từ trường lúc không tải
của máy.
1.8.2 Từ trƣờng trong dây quấn phần ứng:
a) Sự phân bố của từ trường trên bề mặt phầ n ứng :
Gọi N: tổ ng số thanh dẫn của phầ n ứng.
2a: số ma ̣ch nhánh song song.
iư: dòng điện trong 1 thanh dẫn.
Iư: dòng điện phần ứng.
Iö
iö
2a
Tải đường A =
N.i ö
.D ö [ m ]
A m
Dư: đường kinh ngoài phầ n ứng.
́
Ta có: Fư = A . : bước cực ( m)
=> iư A Iư Fư
b) Phản ứng phần ứng trong máy điện một chiều:
Khi má y điê ̣n 1 chiề u cha ̣y không tải , trong máy chỉ có từ trường của các cực từ
chính sinh ra gọi là từ trường chính hay từ trường phần cảm . Lúc này đường
trung tinh vâ ̣t lý mm' trùng với đường trung tính hình học nn'.
́
Đường trung tính hình ho :̣c là đường thẳng thẳng góc ́ i tru ̣c cực từ N
vơ -S
Đường trung tính vật lý : là đường xuyên qua phần ứng tại 2 điể m có từ
trường bằ ng 0 (B = 0).
Khi máy mang tải , dòng điện trong dây quấn phần ứng sinh ra từ tr ường phần
ứng.
Do tác du ̣ng của từ trường phầ n ứng , các đường sức trên mặt cực từ phân bố
không đề u, không còn đố i xứng qua tru ̣c cực từ . Ở một nửa mặc cực từ, từ trường
phầ n ứng có tác du ̣ng trơ ̣ từ làm cho từ trường tăng, nửa mă ̣t từ kia thì từ trường
phầ n ứng có tác du ̣ng khử từ làm cho từ trường giảm đi
Trang 25
- Giáo trình Máy điện
Khi ma ̣ch từ của máy chưa bao hoà thì tác du ̣ng trơ ̣ từ và khử từ bằ ng nhau , nên
̃
từ trường tổ ng không đổ i . Khi ma ̣ch từ bao hòa thì tác dụng trợ từ ít hơn . Khử
̃
từ, nên từ trường tổ ng trong máy giảm , do đó sđđ cảm ứng trong các thanh dẫn
sẽ giảm. Đồng thời phản ứng phần ứng làm cho từ trường tại 2 điể m trên đường
trung tính hình ho ̣c khác 0, hay nói cách khác là phản ứng phầ n ứng làm cho
đường trung tính vâ ̣t lý lê ̣ch khỏi trung tính hình ho ̣c mô t góc nào đó theo chiều
̣
quay của máy phát ( đố i với đô ̣ng cơ thì ngươ ̣c la ̣i ). Nế u chổ i điê ̣n vẫn đă ̣t trên
đường trung tinh hinh ho ̣c thì do từ trường ta ̣i chỗ tiế p xúc giữa chổ i điê ̣n và cổ
́ ̀
góp khác 0, sđđ cảm ứng trong ph ần tử dây quấn phần ứng sẽ bị chổi điện làm
ngắ n ma ̣ch, đây là mô ̣t nguyên nhân làm phát sinh tia lửa ở chỗ tiế p xúc . Để khắ c
phục điều này phải xê dịch chổi điện lệch khỏi trung tính hình học một góc
N
n n'
TTHH
S
Từ trường phầ n cảm
Trang 26
- Giáo trình Máy điện
1.8.3 Tƣ̀ trƣờng cƣ ̣c tƣ̀ phu ̣:
Trong hầ u hế t các máy điê ̣n mô ̣t chiề u ( trừ những máy công suấ t nhỏ hơn 0,5
Kw) đều có đặt các cực từ phụ để trừ bỏ ảnh hưởng của phản ứng phần ứng làm
xê dich đường trung tính vâ ̣t lý khỏi đường trung tính hình học
̣
Để trừ bỏ từ trường ta ̣i đường trung tính hình ho ̣c , cực từ phu ̣ đươ ̣c đă ̣t xen kẽ
với cực từ chính và cực tính của cực từ phu ̣ cùng cực tính với cực từ chính đứng
sau nó theo chiề u qu ay của rotor đố i với máy phát , hoă ̣c đứng trước nó theo
chiề u quay rotor đố i với đô ̣ng cơ . Đồng thời , để triệt tiêu từ trường trên đường
trung tính hình ho ̣c thì từ trường cực từ phu ̣ phải tỉ lê ̣ thuâ ̣n với dòng điê ̣n tải nên
dây quấ n cực từ phu ̣ đươ ̣c nố i tiế p với dây quấ n phầ n ứng .
1.8.4 Tƣ̀ trƣờng dây quấ n bù:
Do sự phân bố của từ trường trên phầ n ứng dưới bề mă ̣t cực từ không đồ ng đề u
làm xuất hiện sức điện động trên phiến góp có trị số khác nhau , do đó gây nên tia
lửa điê ̣n trên chổ i than khi máy làm viê ̣c . Để khắ c phu ̣c tình tra ̣ng này trong các
máy có công suất lớn, người ta chế ta ̣o dây quấ n bù .
Trang 27
- Giáo trình Máy điện
Dây quấ n bù đươ ̣c đă ̣t trong các ranh trên bề mă ̣ t cực từ và đươ ̣c nố i tiế p với dây
̃
quấ n phầ n ứng . Chiề u dòng điê ̣n trong dây quấ n bù phải có chiề u sao cho triê ̣t
tiêu đươ ̣c sđđ của phầ n ứng trên bề mă ̣t cực từ .
Trang 28
nguon tai.lieu . vn
