Xem mẫu
- I H C QU C GIA HÀ N I
TRƯ NG I H C KHOA H C XÃ H I VÀ NHÂN VĂN
L I TH H I BÌNH
BÁO CHÍ V I QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH NHÂN CÁCH
C A H C SINH - SINH VIÊN
(Kh o sát trên các báo Sinh viên Vi t Nam, Giáo d c & Th i i,
Ti n phong, Tu i tr , Thanh niên)
Chuyên ngành: Báo chí h c
Mã s : 60. 32. 01
TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ KHOA H C BÁO CHÍ
1
- M U
1. LÍ DO CH N TÀI
Nh ng năm qua, trong b i c nh c a công cu c i m i, h th ng báo chí
nư c ta ã trư ng thành nhanh chóng c v s lư ng và ch t lư ng. Báo chí có nh
hư ng sâu r ng t i các nhóm dân cư, các t ng l p xã h i trong ó có h c sinh- sinh
viên (HS-SV). Báo chí dành cho i tư ng này phong phú và a d ng v i s góp
m t c a các báo tên tu i như: Giáo d c & Th i i, Sinh viên, Ti n Phong, Thanh
Niên và Tu i Tr .
có m t k t lu n chính xác, rút kinh nghi m và t hi u qu cao trong
công tác, ư c s ng ý và hư ng d n c a Ti n s Tr n ăng Thao tác gi m nh
d n nghiên c u tài: “Báo chí v i quá trình hình thành nhân cách c a h c
sinh- sinh viên” làm tài b o v Lu n văn Th c s Khoa h c xã h i và Nhân văn
chuyên ngành Báo chí.
2. L CH S V N
Hi n nay Vi t Nam nghiên c u v i tư ng HS-SV có th nói là không
nhi u. Các công trình nghiên c u v nh hư ng và tác ng c a báo chí n quá
trình hình thành nhân cách c a HS-SV l i càng ít n u không mu n nói là không có.
Vì v y khi nghiên c u tài này tác gi g p nhi u khó khăn khi tìm tài li u.
Vài năm g n ây có m t s công trình nghiên c u v i tư ng công chúng
là HS-SV như: nghiên c u “Vai trò c a báo chí trong vi c hình thành l i s ng c a
thanh niên sinh viên” c a Ti n s Nguy n Th Thoa th c hi n năm 2000 và Lu n
văn Th c s báo chí “Tâm lí ti p nh n s n ph m báo chí c a thanh niên sinh viên
hi n nay” c a Thu H ng th c hi n năm 2002.
3. M C ÍCH NGHIÊN C U
Làm vi c trong môi trư ng giáo d c ào t o, qua quá trình gi ng d y v
chuyên ngành báo chí, quá trình ho t ng báo chí th c ti n tác gi nh n th y a s
sinh viên th ng trong vi c ti p c n và th m nh thông tin. T th c t ó tác gi
th y ph i có m t nh n nh khách quan v vai trò c a báo chí v i quá trình hình
2
- thành nhân cách c a HS-SV.
4. PH M VI NGHIÊN C U
Ph m vi nghiên c u tài thu h p m c tìm ra các óng góp c a báo chí
và làm n i b t vai trò c a nó i v i quá trình hình thành nhân cách c a h c sinh-
sinh viên. tài ư c kh o sát, t ng h p ngu n tư li u t các t báo l n dành cho
i tư ng h c sinh- sinh viên t năm 2003-2005 như báo: Giáo d c & Th i i,
Sinh viên, Ti n Phong, Thanh Niên, Tu i Tr …. Vì i u ki n năng l c cũng như
qu th i gian, lu n văn không th nghiên c u v tác ng và nh hư ng c a báo chí
v i i tư ng HS-SV trên kh p c nư c. Tác gi ch n nghiên c u tài trong
ph m vi nh hư ng c a nó v i i tư ng HS-SV các t nh phía B c trong ó ch
y u là nghiên c u trong HS-SV c a th ô Hà N i và t nh Hà Nam.
5. I TƯ NG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U
tài l y i tư ng nghiên c u là sinh viên và tác ph m báo chí ph n ánh v
h c sinh - sinh viên nh m gi i quy t ba nhi m v chính mà lu n văn t ra:
- Tìm hi u m t cách khái quát v n lí lu n v vai trò c a báo chí và quá
trình hình thành nhân cách c a sinh viên.
- Kh o sát các báo l y sinh viên làm i tư ng ph n ánh chính rút ra
nh ng nh n nh v v n ã nêu.
tài ư c nghiên c u d a trên phương pháp: Kh o sát, t ng h p, phân tích
l y ý ki n và i u tra b ng b ng h i.
6. K T C U
D a trên n i dung chính mà lu n văn t ra, tác gi chia lu n văn làm 3
chương l n và có thêm ph n m u, k t lu n, ph l c, tài ti u tham kh o:
M U: G m các n i dung Lý do ch n tài, L ch s v n nghiên c u,
i tư ng nghiên c u, Ph m vi nghiên c u, Phương pháp nghiên c u…
CHƯƠNG M T: BÁO CHÍ V I VI C GIÁO D C NHÂN CÁCH CHO
H C SINH- SINH VIÊN. Chương này ch y u i sâu tìm hi u các v n lí lu n
v vai trò c a báo chí iv i i s ng xã h i và vai trò c a báo chí v i vi c hình
3
- thành và giáo d c nhân cách cho h c sinh- sinh viên.
CHƯƠNG HAI: BÁO CHÍ V I TÀI H C SINH- SINH VIÊN. Qua
kh o sát s ph n ánh c a báo chí t năm 2003-2005 trên các báo dành cho h c
sinh- sinh viên như: Giáo d c & Th i i, Sinh viên, Ti n Phong, Thanh Niên,
Tu i Tr … tác gi rút ra k t lu n, ánh giá, nh n nh v vai trò c a báo chí v i
quá trình hình thành nhân cách c a i tư ng công chúng này.
CHƯƠNG BA: VAI TRÒ C A BÁO CHÍ V I QUÁ TRÌNH HÌNH
THÀNH NHÂN CÁCH CHO SINH VIÊN. Qua i u tra s ti p nh n c a công
chúng v i các s n ph m báo chí ã nghiên c u trong chương m t và chương hai,
tác gi rút ra k t lu n và nh n nh v vai trò c a báo chí v i quá trình hình thành
nhân cách c a sinh viên. ng th i tác gi cũng nêu ra các gi i pháp có tính nh
hư ng nh m nâng cao vai trò c a báo chí v i quá trình hình thành nhân cách cho
HS-SV.
4
- CHƯƠNG M T: BÁO CHÍ V I VI C GIÁO D C NHÂN CÁCH CHO
H C SINH - SINH VIÊN
1. V TRÍ, VAI TRÒ C A BÁO CHÍ TRONG I S NG XÃ H I
1.1. V trí
Báo chí ra i do nhu c u thông tin giao ti p, gi i trí và nh n th c c a con
ngư i. Dù ra i ch m hơn các hình thái ý th c xã h i khác nhưng báo chí nhanh
chóng tr thành l c lư ng xung kích trên m t tr n thông tin b i kh năng ph n ánh
hi n th c. Báo chí là b ph n không th thi u trong i s ng tinh th n c a con
ngư i, là công c ho t ng quan tr ng c a con ngư i và các giai c p trong cu c
u tranh vì s ti n b và văn minh nhân lo i. V i tính ch t là phương ti n truy n
thông i chúng ho t ng trên quy mô toàn xã h i, báo chí tham gia vào vi c tìm
tòi phát hi n nh ng con ư ng, phương pháp h p lí nh m gi i quy t các nhi m v
th c ti n.
1.2. Vai trò
1.2.1. V chính tr
Báo chí là công c , vũ khí quan tr ng trên m t tr n tư tư ng- văn hoá. Vai
trò c a báo chí là hư ng d n nh n th c và hành ng cho công chúng. nư c ta
báo chí cách m ng v a là ngư i tuyên truy n, ph bi n ch nghĩa Mác Lênin, tư
tư ng H Chí Minh, ư ng l i, chính sách c a ng, Nhà nư c, v a là ngư i phát
hi n, nhân r ng nh ng cái hay, cái p, nh ng nhân t m i ng th i tích c c phê
phán cái x u, cái tiêu c c trong xã h i.
1.2.2. Trong lĩnh v c kinh t
Ho t ng báo chí có vai trò to l n trong vi c cung c p thông tin có giá tr
như: thông tin th trư ng hàng hoá, thông tin th trư ng tài chính, th trư ng lao
ng, v t tư, thi t b , c bi t là th trư ng công ngh (chu kỳ công ngh , s chuy n
giao công ngh ).
1.2.3. Trong lĩnh v c văn hoá- xã h i
5
- Báo chí góp ph n nâng cao văn hoá, gi i trí, làm cho m i ngư i ngày càng
hi u nhau, xích l i g n nhau hơn, chia s tâm tư, tình c m, ng th i cùng h c t p,
ti p thu n n văn hoá a d ng, phong phú c a các dân t c khác làm giàu cho văn hoá
dân t c mình.
1.3. Cơ ch tác ng và hi u qu xã h i c a báo chí
1.3.1. Cơ ch tác ng c a báo chí
Báo chí tác ng vào xã h i b ng thông tin thông qua cơ ch sau:
Ch Thông Ý th c Hàn h vi Hi u
th đi p xã h i xã h i qu xã
h i
{SHAPE \* MERGEFORMAT }
Cơ ch này bi u hi n vi c ch th xây d ng các thông i p hàm ch a n i
dung thông tin thông qua phương ti n truy n thông truy n t i n công chúng.
Thông tin ó tác ng vào ý th c xã h i, hình thành tri th c, thái m i hay thay
i nh n th c, thái cũ. S thay i v ý th c xã h i d n n hành vi xã h i t o ra
hi u qu xã h i.
1.3.2. Hi u qu xã h i c a ho t ng báo chí
Hi u qu xã h i c a ho t ng báo chí th hi n nh ng m c khác nhau.
Chúng ta có th chia làm ba m c ti p nh n:
-M c th nh t là hi u qu ti p nh n
-M c th hai là hi u ng xã h i
-M c th ba- m c cao nh t c a hi u qu xã h i là hi u qu th c t
2. VAI TRÒ VÀ V TRÍ C A SINH VIÊN TRONG I S NG XÃ
H I
2.1. Vai trò c a sinh viên
Ngay t khi m i thành l p, ng ta xác nh HS-SV là l c lư ng nòng c t,
i u trong s nghi p phát tri n t nư c. L c lư ng này s làm thay i di n m o
c a t nư c, làm vinh danh t nư c v i b n bè qu c t . Sau 20 năm i m i,
cùng v i s i thay c a dân t c, i ngũ thanh niên sinh viên cũng thay i. H ã
6
- kh ng nh v trí quan tr ng c a t ng l p trí th c tr , l c lư ng nòng c t, i u
trong s nghi p xây d ng và phát tri n t nư c.
2.2. Báo chí i v i sinh viên
Ho t ng báo chí là ho t ng c bi t tác ng nh t nh n i s ng tinh
th n c a con ngư i. Sinh viên không n m ngoài quy lu t ó. Cho dù i s ng sinh
viên thi u th n nhưng h v n c g ng tìm cm ts n ph m văn hoá tinh th n
làm gi u thêm ki n th c. Sinh viên hi n nay c báo ít hơn nhưng kh năng ti p
c n v i truy n thông a phương ti n (mass media) nhanh hơn các i tư ng khác.
Báo chí th hi n vai trò v i công chúng sinh viên trên các phương di n sau:
- Vai trò c a báo chí trong vi c giáo d c, nâng cao trình văn hoá cho SV
- Vai trò c a báo chí trong vi c giáo d c l i s ng cho sinh viên
- Vai trò c a báo chí trong vi c áp ng nhu c u văn hoá c a sinh viên.
2.3. Các chính sách c a ng và Nhà nư c v xây d ng i ngũ thanh
niên- sinh viên
Sinh viên hi n nay nh n ư c s quan tâm ưu ái c a các c p chính quy n,
oàn th . Trong các văn ki n i h i VI, VII, VIII, IX và m i ây nh t là ih i
Xc a ng u chú tr ng nh n m nh vai trò quan tr ng c a sinh viên. Văn ki n
ih i ng IX nêu rõ: “M r ng h p lý quy mô giáo d c i h c, làm chuy n
bi n rõ nét v ch t lư ng và hi u qu ào t o... Tăng cư ng giáo d c chính tr , tư
tư ng, o c, l i s ng cho h c sinh, sinh viên. C i ti n vi c gi ng d y và h c t p
các môn khoa h c Mác Lênin và tư tư ng H Chí Minh các trư ng i h c, cao
ng, trung h c chuyên nghi p và d y ngh ”.2
3. M T S V N V NHÂN CÁCH H C SINH- SINH VIÊN
3.1. Khái ni m v nhân cách
Có nhi u cách hi u v khái ni m nhân cách. Theo T i n Ti ng Vi t (tái
b n l n th 7- 2000) thì: “Nhân cách là tư cách và ph m ch t con ngư i”. Theo
GS.Vi n s Ph m Minh H c: “Nhân cách c a con ngư i là h th ng các thái c a
m i ngư i th hi n m c phù h p gi a thang giá tr và thư c o giá tr c a
7
- ngư i y v i thang giá tr và thư c o giá tr c a c ng ng và xã h i; phù h p
càng cao thì nhân cách càng l n”.
PGS. TS Lê c Phúc trong công trình nghiên c u: “V nhân cách và nghiên
c u nhân cách” ưa ra quan ni m: “Nhân cách là c u t o tâm lý ph c h p bao g m
nh ng thu c tính tâm lý cá nhân, ư c hình thành và phát tri n trong cu c s ng và
ho t ng, t o nên nhân di n và quy nh giá tr xã h i c a m i ngư i”. 3
3.2. M t s v n v nhân cách và nghiên c u nhân cách
3.2.1. Tri t h c phương ông bàn v nhân cách con ngư i
Khi bàn v khái ni m NGƯ I và vi c xây d ng nên nh ng con ngư i có
các y u t tài, c v n toàn ã có nhi u nhà nghiên c u, danh nhân văn hoá c p
n. Th i Xuân Thu- Chi n Qu c, Kh ng T cho r ng ngư i àn ông trong xã h i
ph i là ngư i: “Tu nhân, t gia, tr qu c, bình thiên h ”. Quan i m c a Kh ng T
ch y u là nh ng quan i m v vũ tr và con ngư i v i tư tư ng “Thiên nhân
tương ng”. N i dung cơ b n nh t trong h c thuy t o c c a Kh ng T là:
Nhân, L , Trí, Dũng… Trong ó ch “Nhân” ư c ông c p v i ý nghĩa sâu r ng
nh t.
3.2.2. Nghiên c u con ngư i và nhân cách con ngư i
Con ngư i v i tư cách là t t nh ti n hoá c a th gi i sinh v t và ti p t c
phát tri n thành cá th , cá nhân và nhân cách. Khi con ngư i là i di n c a loài ta
g i là CÁ TH . V i tư cách là thành viên xã h i ta g i là CÁ NHÂN và khi nó có
kh năng tr thành ch th c a ho t ng h c t p, lao ng, vui chơi, con
ngư i tr thành NHÂN CÁCH.
3.2.3. Giáo d c nhân cách theo tư tư ng H Chí Minh
Nhân cách H Chí Minh là nhân cách Vi t Nam tiêu bi u ư c hun úc
trong h th ng giá tr truy n th ng m y nghìn năm l ch s hùng tráng, qu t cư ng,
b t khu t, hy sinh, ch u ng c a dân t c. Nhân cách y nh hư ng n s hình
thành, phát tri n nhân cách ngư i Vi t Nam. Tinh th n H Chí Minh, nhân cách H
Chí Minh t o ra s c m nh tâm lý kỳ di u H Chí Minh.
8
- Giáo d c nhân cách là c t lõi nhi m v giáo d c cho th h tr và toàn xã
h i. Giáo d c nhân cách là m u ch t s hình thành và phát tri n con ngư i: giáo
d c là d y và h c làm ngư i. Con ngư i theo tư tư ng H Chí Minh, có c u trúc
nhân cách C và TÀI, trong ó C là n n t ng. Thành t TÀI có c u trúc là
năng l c, thành t C có c u trúc cơ b n là c n- ki m- liêm- chính.
3.2.4. Nghiên c u nhân cách trong các chương trình khoa h c công ngh
c p nhà nư c
Chương trình KX07 là h th ng tài nghiên c u v con ngư i, trong ó
tài nghiên c u tr c ti p v nhân cách là tài KX07-04. tài có tên g i: “ c
trưng và xu th phát tri n nhân cách con ngư i Vi t Nam trong s phát tri n
kinh t - xã h i”.
Chương trình KHXH04 là chương trình nghiên c u c p nhà nư c tr c ti p
liên quan n nhân cách v i tài “Mô hình nhân cách con ngư i Vi t Nam
trong th i kỳ công nghi p hoá, hi n i hoá t nư c”.
3.3. V nhân cách và mô hình nhân cách con ngư i Vi t Nam trong giai
o n CNH-H H
3.3.1. Cơ s phác th o mô hình nhân cách con ngư i Vi t Nam trong th i
kỳ CNH-H H
3.3.1.1. Văn ki n ih i ng v òi h i c a s nghi p CNH-H H t
nư c i v i nhân cách con ngư i
i h i l n th IX ng C ng s n Vi t Nam xác nh m c tiêu t ng
quát v ư ng l i phát tri n kinh t là: “ y m nh CNH-H H, xây d ng n n kinh
t c l p t ch , ưa nư c ta tr thành m t nư c công nghi p, ưu tiên phát tri n
l c lư ng s n xu t ng th i xây d ng quan h s n xu t phù h p theo nh hư ng
xã h i ch nghĩa; phát huy cao n i l c, ng th i tranh th ngu n l c bên ngoài
và h i nh p kinh t qu c t phát tri n nhanh, có hi u qu và b n v ng; tăng
trư ng kinh t i li n v i phát tri n văn hoá, t ng bư c c i thi n i s ng v t ch t
và tinh th n c a nhân dân, th c hi n ti n b và công b ng xã h i, b o v và c i
9
- thi n môi trư ng; k t h p phát tri n kinh t - xã h i v i tăng cư ng qu c phòng an
ninh”.
3.3.1.2. M t s nghiên c u c a các nhà khoa h c v mô hình nhân cách
con ngư i Vi t Nam i vào CNH- H H
- Chương trình c p nhà nư c KX07 “Con ngư i Vi t Nam- m c tiêu và
ng l c c a s phát tri n kinh t - xã h i” nh hư ng giá tr cơ b n c a con ngư i
như sau: con ngư i có ni m tin v ng ch c và quy t tâm cao th c hi n nhi m v
l ch s tr ng i là CNH- H H t nư c; con ngư i m à b n s c dân t c, có
tinh th n yêu nư c; có b n ch t nhân văn, nhân o, có ý th c c ng ng; con
ngư i khoa h c, phát tri n cao v trí tu ; con ngư i công ngh ư c ào t o, có tay
ngh ; con ngư i công dân, có ý th c v nghĩa v và quy n l i công dân.
- T i h i th o khoa h c c a H i Tâm lý- giáo d c v “Nhân cách con
ngư i th i kỳ công nghi p hoá, hi n i hoá” ông Tr n Tr ng Thu xu t mô
hình nhân cách như sau: con ngư i có s phát tri n hài hoà tâm lý bên trong, nhu
c u và ng cơ, h ng thú, s thích, trí tu và tài năng, lý tư ng và ni m tin, tính
cách và khí ch t phát tri n theo hư ng lành m nh; có nhân cách lành m nh s lý
úng các m i quan h nhân tình, phát tri n tình b n; có th v n d ng hi u qu trí
tu và năng l c t ư c thành công trong s nghi p.
3.3.2. Phác th o mô hình nhân cách con ngư i th i kỳ CNH- H H
Mô hình nhân cách con ngư i Vi t Nam g m năm thành ph n cơ b n: con
ngư i nhân văn và xã h i; con ngư i công ngh ; con ngư i thích nghi; con ngư i
thiên nhiên; con ngư i sáng t o.
3.4. M t s i m c n chú ý trong nghiên c u văn hoá con ngư i và
ngu n l c sinh viên
3.4.1. V thái c a sinh viên
3.4.2. V ý th c, s t ý th c và s phát tri n nhân cách
3.4.3. Hình thành và phát tri n “CÁI TÔI” c a sinh viên Vi t Nam trong
th i kỳ công nghi p hoá, hi n i hoá t nư c.
10
- 3.5. c i m cơ b n và thu c tính nhân cách c a sinh viên
M t sinh viên hi n i là ngư i h i t ư c các y u t PH M CH T ( c)
và NĂNG L C (Tài) như sau:
- Ph m ch t: ph m ch t xã h i; ph m ch t cá nhân; ph m ch t ý chí; cung
cách ng x .
- Năng l c: m t sinh viên ưu tú là sinh viên có nh ng năng l c sau: năng l c
xã h i hoá; năng l c ch th hoá; năng l c hành ng; năng l c giao lưu.
4. THÔNG TIN BÁO CHÍ VÀ V N THO MÃN H TH NG
NHU C U VÀ L I ÍCH C A H C SINH- SINH VIÊN
4.1. V nhu c u và tho mãn nhu c u c a con ngư i
Sinh viên có nhu c u ư c tho mãn v v t ch t, nhu c u m b o an ninh và
an toàn trong xã h i, nhu c u vui chơi gi i trí, nhu c u ư c th a nh n, ư c trang
b ki n th c giao ti p trong i u ki n n n kinh t tri th c (nhu c u s d ng m ng
Internet), nhu c u ư c h c t p không ng ng phát tri n.
4.2. V nhu c u và tho mãn nhu c u c a sinh viên trong giai o n
CNH- H H
4.2.1. Nhu c u văn hoá th m m
4.2.2. Nhu c u văn hoá giao ti p, ng x
4.2.3. Nhu c u lao ng, h c t p
4.2.4. Nhu c u sinh ho t v t ch t, tinh th n
5. Ti u k t chương m t
Báo chí là hi n tư ng c bi t có v trí, vai trò quan tr ng trong i s ng xã
h i. Bên c nh vi c cung c p thông tin báo chí có tác d ng hư ng d n và nh
hư ng dư lu n, tác ng vào i s ng kinh t xã h i và quá trình hình thành nhân
cách c a công chúng.
Nhân cách m i ngư i không th hình thành trong m t ngày, m t tháng, m t
năm mà là m t quá trình phát tri n theo su t cu c i con ngư i t khi là a tr
n khi v già. Trong su t quá trình ó, giai o n hình thành và phát tri n nhân
11
- cách sinh viên là quá trình quan tr ng nh hư ng n nhân cách c a công dân sau
này. Báo chí ã ph n ánh và xây d ng m t m u hình nhân cách sinh viên Vi t Nam
th i kỳ CNH- H H t nư c v i các tiêu chí: say mê h c t p, nghiên c u, hi u
bi t, ti p c n khoa h c công ngh nhanh, có ý th c v trách nhi m c a b n thân v i
xã h i, có văn hoá trong giao ti p và ng x .
12
- CHƯƠNG 2: BÁO CHÍ V I TÀI H C SINH- SINH VIÊN
1. I U KI N VÀ PHƯƠNG TI N TI P NH N S N PH M BÁO
CHÍ C A H C SINH- SINH VIÊN
1.1. M t s nh n nh bư c uv i u ki n ti p nh n các s n ph m
báo chí c a sinh viên
Báo chí là s n ph m văn hoá tinh th n c bi t dành cho sinh viên. H th ng
n ph m báo chí dành cho sinh viên c a nư c ta không ph i là ít. Có th th y
nh ng tên tu i l n như: Giáo D c & Th i i, Ti n Phong, Thanh Niên, Tu i
Tr thành ph H Chí Minh, Sinh viên Vi t Nam… Ngoài ra các t báo khác
cũng dành m t di n tích khá l n ph n ánh v nhóm i tư ng này như: Lao
ng, Tu i tr Th ô, Văn hoá…
Kh o sát vi c ti p nh n s n ph m báo chí cho th y, h u h t sinh viên ti p c n
ư c v i thông tin báo chí là do “mư n”, “nh ”. a s sinh viên l a ch n ti p nh n
n ph m báo chí qua thư vi n. H th ng thư vi n t i Hà N i ư c xem là h th ng
thư vi n l n nh t c nư c v i các tên tu i như: Thư vi n Qu c Gia, Thư vi n Hà
N i, Thư vi n Khoa h c t nhiên và Thư vi n Khoa h c xã h i, Thư vi n Quân i,
thư vi n các vi n nghiên c u, các trư ng i h c l n t i Hà N i.
Sinh viên thích xem truy n hình nhưng ây là lo i hình báo chí sinh viên ít
ư c áp ng nh t. M t s trư ng có h th ng loa truy n thanh nhưng g n ây h
th ng này g n như tê li t.
1.2. Cơ c u t ch c h th ng báo chí dành cho sinh viên
H th ng báo chí dành cho sinh viên ư c t ch c tương i ch t ch , nh m
tho mãn nhu c u thông tin m t cách y v i t l thích h p như sau:
- Báo l y i tư ng ph n ánh chính là SV như Sinh viên Vi t Nam, T p chí
Sinh viên.
- Báo l y i tư ng ph n ánh chính là thanh niên- sinh viên như: Ti n Phong,
Thanh Niên, Tu i Tr thành ph H Chí Minh, Giáo D c & Th i i.
- Báo chính tr xã h i ph n ánh v sinh viên như: Lao ng, Nhân Dân, Tin
13
- T c, Th Thao & Văn hoá…
- Báo, t p chí có thông tin gi i trí dành cho sinh viên như: Th thao, Bóng
á, Th i Trang Tr , Ngư i p Vi t Nam, M t, p, M Ph m, Ti p th và Gia
ình…
Kh o sát th c t m t s t báo l y i tư ng ph n ánh là sinh viên. Ngo i tr
t Sinh viên Vi t Nam có i tư ng ph n ánh là sinh viên nên có t i 80-90% s
lư ng bài vi t v sinh viên. Còn l i k t qu thu ư c v i các t báo khác v m c
xu t hi n này như sau:
STT TÊN BÁO NĂM S S BÁO T L
LƯ NG PHÁT (%)
BÀI HÀNH/NĂM
1 Giáo d c & 2004 118 160 73,7
Th i i
2 Thanh Niên 2005 108 365 29,6
3 Tu i Tr T9-10/2005 29 51 56,8
4 Tu i Tr 2004 178 365 48,8
5 Ti n Phong 2003 64 258 24,8
1.3. Vai trò và tác ng c a t ch c oàn th , trư ng i h c và cao
ng v i thói quen ti p nh n s n ph m báo chí c a sinh viên
1.3.1. Vai trò c a trư ng i h c, cao ng
i u ki n v t ch t trong các trư ng giúp sinh viên ti p c n thư ng xuyên v i
s n ph m báo chí. M t s trư ng chú ý trang b báo chí a d ng v i nhi u u báo
sinh viên c. Các trư ng cũng quan tâm xây d ng cơ s v t ch t như m r ng
thư vi n, phòng xem truy n hình, h th ng loa truy n thanh n i b , phát hành b n
tin sinh viên...
1.3.2. Vai trò c a các t ch c oàn th
14
- Các t ch c oàn th trong trư ng i h c và cao ng, nh t là oàn Thanh
niên C ng s n H Chí Minh và H i Sinh viên Vi t Nam có i u ki n g n bó, g n
gũi v i sinh viên. oàn thanh niên và H i sinh viên có th khai thác các hi u ng
lây lan và nh hư ng dư lu n cho sinh viên.
1.3.3. V n t rèn luy n ý th c và thói quen ti p nh n s n ph m báo chí
c a sinh viên
Sinh viên là ch th ti p nh n s n ph m báo chí. Vì v y tính ch ng, kh
năng cũng như h ng thú c a sinh viên v i báo chí và thông tin báo chí quy t nh
tr c ti p hi u qu ti p nh n. ng cơ, m c ích ti p nh n c a sinh viên v i các s n
ph m báo chí hi n nay chưa tho mãn ư c yêu c u d y h c và giáo d c i h c.
2. VÀI NÉT V H TH NG BÁO CHÍ DÀNH CHO SINH VIÊN HI N
NAY
2.1. Báo Giáo d c & Th i i
Giáo d c & Th i i có n i dung ph n ánh chính là tình hình ngành giáo
d c nư c ta. Trình văn hoá c a c gi t báo này cao và ng u. N i dung
g m các bài vi t v lí lu n d y h c, các bài vi t nh hư ng giáo d c Vi t Nam,
thông tin giáo d c, thông tin liên quan n ngành giáo d c, phương pháp gi ng d y
các môn h c trong trư ng ph thông, giáo d c m t s qu c gia trên th gi i. S
lư ng phát hành c a báo l n và n ư c v i công chúng sinh viên.
2.2. Báo Sinh viên Vi t Nam
Ti n thân là t Sinh viên có tr s và Ban biên t p cùng v i n ph m Hoa
H c Trò và báo Thi u niên Ti n phong, sau i tên thành Sinh viên Vi t Nam có
tr s t i s 5, Hoà Mã, Hà N i. ây là t báo duy nh t hi n nay l y i tư ng
ph n ánh chính là sinh viên v i nhi u góc khác nhau t nhà trư ng n gia ình,
t gia ình n ký túc xá, nơi vui chơi gi i trí.
2.3. Báo Ti n Phong
Là báo có tu i i l n so v i các báo khác dành cho i tư ng thanh niên
sinh viên, báo Ti n Phong xu t b n nh ng n ph m u tiên t i tr s chính s 15,
15
- H Xuân Hương, Hà N i. Các n ph m c a báo th c hi n úng tôn ch m c ích là:
“Ti ng nói, là di n àn c a thanh niên, tu i tr Vi t Nam”.
2.4. Báo Thanh Niên
Tr s chính t t i thành ph H Chí Minh, sau này báo có chi nhánh t i
Hà N i. L y i tư ng công chúng là thanh niên nhưng báo m r ng ph n ánh các
lĩnh v c khác. Báo t o cho công chúng cách nhìn y v di n m o sinh viên
Vi t Nam v i ưu i m, h n ch , lý tư ng, hoài bão và ư c mơ c a h .
2.5. Báo “Tu i Tr ” thành ph H Chí Minh
Là t báo c a a phương nhưng m c nh hư ng và s lư ng phát hành
c a Tu i Tr không nh . i tư ng ph n ánh chính là các v n di n ra trong i
s ng xã h i. V i tên g i Tu i tr báo dành s lư ng l n bài vi t ph n ánh v công
chúng là sinh viên.
2.6. M t s báo khác
Bên c nh nh ng t báo l y i tư ng ph n ánh chính là sinh viên như trên,
h u h t các báo chính tr xã h i u có bài vi t ph n ánh v i tư ng này như: Lao
ng, Nhân Dân, Ph N Vi t Nam, i oàn K t, Th thao & Văn hoá…
3. BÁO CHÍ PH N ÁNH TH C TR NG V SINH VIÊN TRONG
GIAI O N HI N NAY
3.1. V m c ích, ng cơ h c t p c a sinh viên
M c ích ng cơ h c t p c a sinh viên ư c các báo chú tr ng ph n ánh.
Sinh viên ngày nay h c gì và h c làm gì? ó là câu h i nhi u ngư i trong chúng
ta quan tâm. Sinh viên bây gi nghĩ và hành ng thi t th c hơn. H bi t vươn t i
nh ng ư c mơ, hoài bão nhưng không xa r i th c t .
Nh ng sinh viên ngày nay “bi t r t nhi u, h i r t nhi u và không i nào
ch u c nh c m u c m c chép chính t ” hoàn toàn khác v i th h sinh viên
trư c. H bi t mình h c làm gì, và mu n gì i h c. H bư c vào gi ng ư ng
t tin. H ý th c ư c vai trò c a mình, nh ng kỳ v ng ang t vào mình và nh
hư ng con ư ng cho tương lai áp l i nh ng kỳ v ng y.
16
- 3.2. Báo chí ph n ánh v i u ki n, ch t lư ng h c t p c a sinh viên
3.2.1. V i u ki n h c t p
i u ki n h c t p c a sinh viên là n i dung ư c các báo t p trung ph n ánh
nhi u nh t. i u ki n h c t p c a sinh viên có th th y trên nhi u phương di n. Có
th là i u ki n h c t p v phía nhà trư ng hay i u ki n cho con em i h c v phía
gia ình. Sinh viên ư c t o i u ki n t t trong h c t p, ư c tham gia vào nhi u
chương trình khác nhau v i h th ng cơ s v t ch t, trang thi t b ng b .
Các trư ng quan tâm t o i u ki n cho sinh viên có tư li u nghiên c u. Tuy
nhiên t i thư vi n các trư ng i h c bên c nh nh ng giáo trình m i xu t b n v n
còn lư ng l n giáo trình quá cũ, th m chí có “tu i th ” tương i cao. Báo Giáo
d c & Th i i s 156 năm 2004 có bài “Nh ng v n t ra trong 10 năm t i
cho thư vi n i h c Vi t Nam” c a tác gi Bách Vi t v i nh n nh“thư vi n i
h c Vi t Nam c n có nh ng thay i mang tính cách m ng thì m i có th áp ng
ư c nhu c u i m i n n giáo d c H hi n nay”.
Xã h i phát tri n sinh viên ư c ti p c n nhi u v i công ngh thông tin,
truy n thông trong ó có Internet ph c v h c t p, nghiên c u, gi i trí. Báo Giáo
d c & Th i i s 91 năm 2004 có bài “Internet trong các trư ng i h c: l ch pha
gi a cung và c u” c a tác gi Thanh Huy n.
Năm 2005, B Giáo d c- ào t o có án trình chính ph v vi c tăng h c
phí i h c ngay l p t c nh n ư c s ph n ng gay g t c a công lu n. làm
sáng t v n này tác gi Ki u H i có bài ph ng v n GS.TSKH Nguy n Xuân Hãn
( HQG Hà N i) “Không nh ng không tăng mà còn có th gi m h c phí!”.
Sinh viên g p nhi u khó khăn trang tr i các kho n h c t p t i trư ng. V i
m c ích tìm ra hư ng gi i quy t và ti ng nói chung cho v n này, H i Sinh viên
Vi t Nam t th c di n àn “H tr i s ng và h c t p c a sinh viên”. Báo Thanh
niên s 10 (3306) ra th hai ngày 10-01-2005 có bài “Không sinh viên b h c vì
nghèo” c a tác gi T.H.
3.2.2. V ch t lư ng h c t p
17
- Ch t lư ng ào t o và i m s c a sinh viên khi còn ng i trên gh gi ng
ư ng cũng như hi u qu công vi c mà sinh viên làm ư c sau khi ra trư ng là v n
thu hút s quan tâm c a dư lu n. V y ch t lư ng h c t p c a sinh viên như th
nào?
Tác gi Ph m Thu Hà trong phóng s “Khó nh n v h n mùa thi” ăng trên
Sinh viên Vi t Nam tu n l t 25/5/2005 n 01/6/2005 cho r ng SV hi n nay h c
kém hơn so v i trư c. Báo Sinh viên Vi t Nam tu n l t 17/8/2005 n 24/8/2005
có phóng s “Mùa tr n và n i c c c a sinh viên i h c Thu l i” c a tác gi
Ph m Thu Hà nêu hi n tr ng có quá nhi u sinh viên trư ng Thu l i ph i thi l i.
Cũng tác gi Ph m Thu Hà có phóng s “Ch ng l chúng tôi u m y u p p?
Hay chúng tôi “có v n v trí tu ”?” nêu hi n tr ng a s sinh viên trư ng H
Văn hoá Hà N i thi trư t môn Giáo d c th ch t. ã có 20% sinh viên c a trư ng
này b treo b ng ch vì thi không qua môn giáo d c th ch t.
Làm sao có sinh viên gi i, làm sao tăng ch t lư ng h c t p? ây là câu
h i khi n nh ng ngư i làm công tác giáo d c ph i au u. Câu tr l i là ph i có
th y gi i, ti p ó là th y ph i giúp cho sinh viên phát tri n tư duy sáng t o và có
phương pháp h c t t. Báo Tu i Tr ra ngày th hai, 8/01/2004 có bài “Nâng cao
ch t lư ng ào t o i h c: Khó hay d ?” c a TS Lê Ng c Trà. Tác gi cho r ng
nâng cao ư c ch t lư ng ào t o i h c trư c h t ph i có ư c th y gi i b i
“Th y gi i = 1/2 trư ng H”. Yêu c u th hai là giúp sinh viên phát tri n tư duy
sáng t o SV bi t cách t h c, t nghiên c u.
Tác gi bài báo cũng c p n hai căn b nh ph bi n c a ngành giáo d c
hi n nay. ây là nguyên nhân c a tình tr ng ch t lư ng sinh viên kém ó là b nh
thành tích và b nh h c ư ng. N u hai căn b nh này còn t n t i song song v i s
phát tri n c a ngành giáo d c thì t l sinh viên không t t nghi p úng kỳ h n ho c
sinh viên t t nghi p có trình , tay ngh th p… ngày càng cao.
3.3. Báo chí ph n ánh v i s ng tinh th n c a sinh viên
3.3.1. M ng tài th thao, gi i trí, du l ch
18
- 3.3.2. M ng tài âm nh c và i n nh
3.3.3. M ng tài sinh viên nghiên c u- khoa h c và các ý tư ng sáng t o
3.4. Báo chí v i vi c giáo d c ý th c chính tr và tư tư ng cho sinh viên
Giáo d c ý th c chính tr và tư tư ng cho sinh viên là công vi c c n làm
thư ng xuyên và liên t c. M t ho t ng có ý nghĩa xã h i r ng l n giáo d c lý
tư ng cách m ng cho sinh viên là phát ng sinh viên tham gia cu c thi “Tìm hi u
75 năm l ch s ng c ng s n Vi t Nam”. Trong cu c thi c p thành ph , sinh
viên năm th ba khoa Ngo i ng , trư ng i h c Bách khoa Hà N i- Tr n Thu
H ng ã giành gi i nh t. Tác gi Nguy n Th ng có bài trên báo Giáo d c & Th i
i năm 2004 v i t a “Cô sinh viên và gi i nh t cu c thi: “Tìm hi u 75 năm l ch
s ng c ng s n Vi t Nam”.
Bên c ch vi c gi i thi u các t m gương i n hình t t cho sinh viên h c t p
các báo còn chú tr ng gi i thi u nh ng gương i n hình t t nh m m c ích nh
hư ng tư tư ng cho th h tr . Báo Thanh Niên s 8 (3304) th b y, ra ngày
8/1/2005 gi i thi u hai trong s 55 gương m t h c sinh, sinh viên c a TP. HCM
ư c tuyên dương là “sinh viên 3 t t” (h c t p t t, rèn luy n t t, th l c t t) là
gương m t tiêu bi u i di n cho m t th h sinh viên m i.
3.5. M ng tài Tình yêu- Hôn nhân- Gia ình trên báo Ti n Phong,
Thanh Niên, Tu i Tr
Có th nh n th y i u này qua s ph n ánh c a báo chí. i n hình trên trang
“Tu i tr - Tình yêu- Cu c s ng” c a báo Ti n Phong có di n àn “S ng th - nên
hay không?” thu hút s tham gia c a nhi u sinh viên. Quan i m sinh viên nêu ra
trong di n àn cho th y h suy nghĩ khác v tình yêu so v i th h trư c. Báo Ti n
Phong s 114, ra ngày th hai, 9/6/2003 có bài “S ào hoa” c a tác gi Th
Ng c Hà. Tác gi nêu hi n tr ng không ch có các cô gái xinh p tài s c v n toàn
m i ư c nhi u ngư i yêu mà có c nh ng chàng trai “t t x u c ” cũng có s
ào hoa, ư c nhi u ngư i yêu nhưng s ph n ch ng sung sư ng gì.
19
- 4. NH NG M T M NH VÀ H N CH C A SINH VIÊN TH I KỲ
CÔNG NGHI P HOÁ- HI N I HOÁ T NƯ C
4.1. Nh ng m t m nh c a h c sinh- sinh viên
4.1.1- Kh năng sáng t o trong lĩnh v c khoa h c công ngh
4.1.2- Tham gia nhi t tình vào các ho t ng xã h i
4.1.3- Thi ua h c t p và rèn luy n vì ngày mai l p nghi p
4.2. Nh ng h n ch tiêu c c còn t n t i trong h c sinh- sinh viên
4.2.1. L i s ng th c d ng không có ni m tin
M t b ph n sinh viên tr l i r ng nhi u khi h bu n vô c mà ch bi t vì
sao l i bu n. Nguyên nhân c a tình tr ng này là do “nhàn r i quá sinh hư”. M t s
khác do thói quen ua òi, s ng ch bi t hư ng th , không có ni m tin và lý tư ng
s ng. ó là thông tin c a tác gi Minh Hương trên báo Giáo d c & th i i s 144
v it a “Nh ng n i bu n vô c ”.
Nh ng n i bu n vô c ưa sinh viên n v i nh ng cu c “t u chi n” tri n
miên và b t t n. Trên báo Sinh viên Vi t Nam tu n l t 12/01/2005 n
19/01/2005 có phóng s “t u chi n sinh viên” c a Hoàng Chi n Th ng và s trư c
ó có bài “Thi u n và i p khúc “dzô… dzô”” c a T Nga. M t bi u hi n n a c a
l i s ng không có ni m tin là b n thân m i sinh viên c m th y t ti v mình. Tuy
m i vào h c năm th nh t nhưng h s m th t v ng v nh ng gì ang ư c h c, v
môi trư ng h ang s ng. ó là thông tin trên bài “Sinh viên ngo i t nh năm nh t:
Vì sao s m m t l a” c a oàn Minh ăng trên báo Sinh viên Vi t Nam. H i
ch ng “lái xe” cũng là bi u hi n c a vi c sinh viên s ng thi u ni m tin. “Lái xe” là
ti ng lóng ch vi c xin i m, ch y i m trong gi i sinh viên.
4.2.2. L a ch n ngành ngh không cân i
Hi n nay có tình tr ng sinh viên xô thi vào nh ng trư ng ư c cho là
m t, là t giá nhưng không bi t mình có thích h p h c ngành y không? Vì v y
sau khi ra trư ng có m t t l l n sinh viên th t nghi p do không tìm ư c vi c làm
phù h p v i chuyên ngành ào t o. Trên hai s báo (s 38 và s 39/2003), báo Ti n
20
nguon tai.lieu . vn
