Xem mẫu
- Cung c p b i kiemtoan.com.vn
QUY T ð NH
C A B TRƯ NG B TÀI CHÍNH S 219/2000/Qð-BTC
NGÀY 29 THÁNG 12 NĂM 2000 V VI C BAN HÀNH VÀ CÔNG B
SÁU (06) CHU N M C KI M TOÁN VI T NAM (ð T 2)
B TRƯ NG B TÀI CHÍNH
Căn c Ngh ñ nh s 15/CP ngày 2/3/1993 c a Chính ph v Nhi m v , quy n
h n và trách nhi m qu n lý Nhà nư c c a B , cơ quan ngang B ;
Căn c Ngh ñ nh s 178/CP ngày 28/10/1994 c a Chính ph v Nhi m v ,
quy n h n và t ch c b máy B Tài chính;
Căn c Ngh ñ nh s 07/CP ngày 29/01/1994 c a Chính ph ban hành Quy ch
ki m toán ñ c l p trong n n kinh t qu c dân;
ð ñáp ng yêu c u ñ i m i cơ ch qu n lý kinh t , tài chính, nâng cao ch t
lư ng c a ki m toán ñ c l p trong n n kinh t qu c dân; Ki m tra, ki m soát ch t
lư ng ho t ñ ng ki m toán ñ c l p, lành m nh hoá thông tin tài chính trong n n kinh
t qu c dân;
Theo ñ ngh c a V trư ng V Ch ñ k toán, Chánh Văn phòng B Tài
chính,
QUY T ð NH:
ði u 1: Ban hành sáu (06) chu n m c ki m toán Vi t Nam (ñ t 2) có s
hi u và tên g i sau ñây:
1. Chu n m c s 250 - Xem xét tính tuân th pháp lu t và các qui ñ nh
trong ki m toán báo cáo tài chính;
2. Chu n m c s 310 - Hi u bi t v tình hình kinh doanh;
3. Chu n m c s 500 - B ng ch ng ki m toán;
4. Chu n m c s 510 - Ki m toán năm ñ u tiên - S dư ñ u năm tài chính;
5. Chu n m c s 520 - Quy trình phân tích;
6. Chu n m c s 580 - Gi i trình c a Giám ñ c.
ði u 2: Chu n m c ki m toán Vi t Nam ñư c ban hành kèm theo Quy t
ñ nh này áp d ng ñ i v i ho t ñ ng ki m toán ñ c l p các báo cáo tài chính. D ch v
ki m toán ñ c l p các thông tin tài chính khác và d ch v liên quan c a Công ty ki m
toán ñư c áp d ng theo quy ñ nh c th c a t ng chu n m c.
- Cung c p b i kiemtoan.com.vn
ði u 3: Quy t ñ nh này có hi u l c thi hành sau 15 ngày k t ngày ký.
ði u 4: Ki m toán viên và Công ty ki m toán ho t ñ ng h p pháp t i Vi t
Nam có trách nhi m tri n khai th c hi n chu n m c ki m toán Vi t Nam trong ho t
ñ ng c a m i Công ty.
V trư ng V Ch ñ k toán, Chánh Văn phòng B và Th trư ng các ñơn v
liên quan thu c và tr c thu c B Tài chính có trách nhi m hư ng d n, ki m tra và thi
hành Quy t ñ nh này.
2
- Cung c p b i kiemtoan.com.vn
H TH NG
CHU N M C KI M TOÁN VI T NAM
CHU N M C S 250
XEM XÉT TÍNH TUÂN TH PHÁP LU T VÀ CÁC
QUY ð NH TRONG KI M TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH
(Ban hành theo Quy t ñ nh s 219/2000/Qð-BTC
ngày 29 tháng 12 năm 2000 c a B trư ng B Tài chính)
QUI ð NH CHUNG
01. M c ñích c a chu n m c này là quy ñ nh các nguyên t c, th t c cơ b n và
hư ng d n th th c áp d ng các nguyên t c, th t c cơ b n liên quan ñ n ki m toán
viên và công ty ki m toán khi xem xét tính tuân th pháp lu t và các quy ñ nh c a ñơn
v ñư c ki m toán trong quá trình ki m toán báo cáo tài chính.
02. Khi l p k ho ch và th c hi n các th t c ki m toán, khi ñánh giá k t qu và
l p báo cáo ki m toán, ki m toán viên và công ty ki m toán ph i chú ý ñ n v n ñ ñơn
v ñư c ki m toán không tuân th pháp lu t và các quy ñ nh có liên quan có th nh
hư ng tr ng y u ñ n báo cáo tài chính. M c dù trong m t cu c ki m toán báo cáo tài
chính không th phát hi n h t m i hành vi không tuân th pháp lu t và các quy ñ nh
có liên quan.
03. Vi c ñánh giá và xác ñ nh hành vi không tuân th pháp lu t và các quy ñ nh
nói chung không ph i là trách nhi m ngh nghi p c a ki m toán viên và công ty ki m
toán. Trư ng h p ph i xác ñ nh hành vi không tuân th pháp lu t và các quy ñ nh làm
nh hư ng tr ng y u ñ n báo cáo tài chính thì ki m toán viên và công ty ki m toán
ph i tham kh o ý ki n c a chuyên gia pháp lu t ho c cơ quan ch c năng có liên quan.
04. Quy ñ nh và hư ng d n v trách nhi m c a ki m toán viên và công ty ki m
toán trong vi c xem xét “gian l n và sai sót” trong m t cu c ki m toán báo cáo tài
chính ñư c quy ñ nh trong m t chu n m c riêng khác mà không quy ñ nh trong chu n
m c này.
05. Chu n m c này áp d ng cho cu c ki m toán báo cáo tài chính và cũng ñư c
v n d ng cho ki m toán thông tin tài chính khác và các d ch v liên quan c a công ty
ki m toán. Chu n m c này không áp d ng cho cu c ki m toán tuân th do công ty
ki m toán th c hi n ñư c l p thành h p ñ ng riêng.
Ki m toán viên và công ty ki m toán ph i tuân th các quy ñ nh c a chu n m c
này khi xem xét tính tuân th pháp lu t và các quy ñ nh trong quá trình ki m toán báo
cáo tài chính.
ðơn v ñư c ki m toán và các bên s d ng k t qu ki m toán ph i có nh ng
hi u bi t c n thi t v các nguyên t c và th t c quy ñ nh trong chu n m c này ñ th c
hi n trách nhi m c a mình và ñ ph i h p công vi c v i ki m toán viên và công ty
ki m toán gi i quy t các m i quan h trong quá trình ki m toán.
Các thu t ng trong chu n m c này ñư c hi u như sau:
3
- Cung c p b i kiemtoan.com.vn
06. Pháp lu t và các quy ñ nh: Là nh ng văn b n quy ph m pháp lu t do các cơ
quan có th m quy n ban hành (Qu c h i, U ban Thư ng v Qu c h i, Ch t ch nư c,
Chính ph , Th tư ng Chính ph , các B và cơ quan ngang B , cơ quan thu c Chính
ph ; văn b n liên t ch c a các cơ quan, t ch c có th m quy n, H i ñ ng Nhân dân và
U ban Nhân dân các c p và các cơ quan khác theo quy ñ nh c a pháp lu t); các văn
b n do c p trên, h i ngh nghi p, H i ñ ng qu n tr và Giám ñ c quy ñ nh không trái
v i pháp lu t, liên quan ñ n ho t ñ ng s n xu t, kinh doanh và qu n lý kinh t , tài
chính, k toán thu c lĩnh v c c a ñơn v .
07. Không tuân th : Là ch nh ng hành vi th c hi n sai, b sót, th c hi n không
ñ y ñ , không k p th i ho c không th c hi n pháp lu t và các quy ñ nh dù là vô tình
hay c ý c a ñơn v . Nh ng hành vi này bao g m hành vi c a t p th , cá nhân dư i
danh nghĩa ñơn v ho c c a nh ng ngư i ñ i di n cho ñơn v gây ra. Chu n m c này
không ñ c p ñ n hành vi không tuân th do t p th ho c cá nhân c a ñơn v gây ra
nhưng không liên quan ñ n báo cáo tài chính c a ñơn v .
N I DUNG CHU N M C
Trách nhi m c a ñơn v ñư c ki m toán trong vi c tuân th pháp lu t và
các quy ñ nh
08. Giám ñ c (ho c ngư i ñ ng ñ u) ñơn v ñư c ki m toán có trách nhi m ñ m
b o cho ñơn v tuân th ñúng pháp lu t và các quy ñ nh hi n hành; ngăn ng a, phát
hi n và x lý nh ng hành vi không tuân th pháp lu t và các quy ñ nh trong ñơn v .
09. ðơn v ñư c ki m toán ph i áp d ng các bi n pháp và th t c nh m ngăn
ng a, phát hi n nh ng hành vi không tuân th pháp lu t và các quy ñ nh, g m:
- N m b t k p th i yêu c u c a pháp lu t và các quy ñ nh liên quan ñ n ho t
ñ ng c a ñơn v , và có các bi n pháp ñ th c hi n nh ng yêu c u ñó;
- Thi t l p và v n hành m t h th ng ki m soát n i b thích h p và hi u qu ;
- Xây d ng và th c hi n các quy t c trong ho t ñ ng kinh doanh c a ñơn v , có
bi n pháp theo dõi, khen thư ng, k lu t k p th i;
- S d ng d ch v tư v n pháp lu t, k c d ch v tư v n tài chính, k toán ñ
th c hi n ñúng các yêu c u c a pháp lu t và các quy ñ nh;
- T ch c b ph n ki m toán n i b phù h p v i quy mô và yêu c u c a ñơn v ;
- Lưu tr ñ y ñ các văn b n pháp lu t và các quy ñ nh liên quan mà ñơn v ph i
tuân th và nh ng tài li u có liên quan ñ n các v tranh ch p, ki n t ng.
Xem xét c a ki m toán viên v tính tuân th pháp lu t và các quy ñ nh
10. Trách nhi m c a ñơn v ñư c ki m toán là ph i tuân th pháp lu t và các qui
ñ nh. Thông qua vi c ki m toán báo cáo tài chính hàng năm, ki m toán viên và công
ty ki m toán s giúp cho ñơn v ñư c ki m toán ngăn ng a, phát hi n m t ph n các
hành vi không tuân th pháp lu t và các qui ñ nh.
4
- Cung c p b i kiemtoan.com.vn
11. Công vi c ki m toán luôn ph i ch u r i ro ki m toán là r t khó phát hi n h t
m i sai sót làm nh hư ng tr ng y u ñ n báo cáo tài chính, k c khi cu c ki m toán
ñã ñư c l p k ho ch và ti n hành th n tr ng, ñúng theo chu n m c ki m toán.
Nguyên nhân r i ro ki m toán g m:
- H th ng ki m soát n i b và h th ng k toán c a ñơn v không ñáp ng ñư c
ñ y ñ yêu c u c a các văn b n pháp lu t và các quy ñ nh có liên quan ñ n ho t ñ ng
và báo cáo tài chính c a ñơn v ;
- H th ng ki m soát n i b và h th ng k toán có nh ng h n ch ti m tàng
trong vi c ngăn ng a và phát hi n sai ph m, nh t là nh ng sai ph m do hành vi không
tuân th pháp lu t và các quy ñ nh;
- Ki m toán viên s d ng phương pháp ch n m u;
- B ng ch ng ki m toán thư ng có tính xét ñoán và thuy t ph c nhi u hơn là
tính kh ng ñ nh ch c ch n;
- ðơn v có th c tình che d u nh ng vi ph m c a mình (Ví d : Thông ñ ng,
che d u, gi m o ch ng t , c tình h ch toán sai...) ho c c tình cung c p sai thông tin
cho ki m toán viên.
12. Khi l p k ho ch và th c hi n ki m toán, ki m toán viên và công ty ki m
toán ph i có thái ñ th n tr ng ngh nghi p (theo quy ñ nh t i Chu n m c ki m toán
Vi t Nam s 200), ph i chú ý ñ n hành vi không tuân th pháp lu t và các quy ñ nh
d n ñ n sai sót nh hư ng tr ng y u ñ n báo cáo tài chính. Khi phát hi n th y m t
hành vi c ý không tuân th pháp lu t và các quy ñ nh, ki m toán viên ph i tính ñ n
kh năng ñơn v còn có nh ng vi ph m khác n a. Ngư c l i, n u hành vi là vô tình,
ki m toán viên không nh t thi t ph i áp d ng yêu c u trên.
13. Trư ng h p lu t pháp qui ñ nh ho c m t h p ñ ng ki m toán có yêu c u
ph i báo cáo v vi c tuân th nh ng ñi u kho n nh t ñ nh c a các quy ñ nh pháp lu t,
ki m toán viên và công ty ki m toán ph i l p k ho ch ñ ki m tra vi c tuân th c a
ñơn v ñư c ki m toán v nh ng ñi u kho n này.
14. ð l p k ho ch ki m toán, ki m toán viên ph i có s hi u bi t t ng th v
pháp lu t và các quy ñ nh liên quan ñ n ho t ñ ng và ngành ngh kinh doanh c a ñơn
v ñư c ki m toán; ph i n m ñư c cách th c, bi n pháp th c hi n pháp lu t và các quy
ñ nh c a ñơn v . Ki m toán viên ph i chú ý ñ n các quy ñ nh mà n u vi ph m nh ng
quy ñ nh này s gây nh hư ng tr ng y u ñ n báo cáo tài chính, ho c nh hư ng ñ n
kh năng ho t ñ ng liên t c c a ñơn v ñư c ki m toán.
15. ð hi u bi t t ng th v pháp lu t và các quy ñ nh có liên quan ñ n ñơn v
ñư c ki m toán, ki m toán viên áp d ng nh ng bi n pháp sau ñây:
- S d ng các ki n th c hi n có liên quan ñ n ho t ñ ng và ngành ngh kinh
doanh c a ñơn v ;
- Yêu c u ñơn v cung c p và gi i trình v nh ng qui ñ nh và th t c n i b c a
ñơn v liên quan ñ n vi c tuân th pháp lu t và các quy ñ nh;
- Trao ñ i v i lãnh ñ o ñơn v v pháp lu t và các quy ñ nh có nh hư ng tr ng
y u ñ n báo cáo tài chính c a ñơn v ;
- Xem xét các qui ñ nh và th t c gi i quy t c th c a ñơn v khi x y ra tranh
ch p ho c x ph t;
5
- Cung c p b i kiemtoan.com.vn
- Th o lu n v i nh ng cơ quan ch c năng liên quan, chuyên gia tư v n pháp lu t
và cá nhân khác ñ hi u bi t thêm v pháp lu t và các quy ñ nh liên quan ñ n ho t
ñ ng c a ñơn v .
16. D a trên nh ng hi u bi t t ng th v pháp lu t và các quy ñ nh liên quan ñ n
ho t ñ ng c a ñơn v ñư c ki m toán, ki m toán viên và công ty ki m toán ph i ti n
hành các th t c c n thi t ñ xác ñ nh hành vi không tuân th pháp lu t và các quy
ñ nh liên quan ñ n quá trình l p báo cáo tài chính, ñ c bi t ph i chú ý ñ n các th t c
sau:
- Trao ñ i v i Giám ñ c (ho c ngư i ñ ng ñ u) ñơn v ñư c ki m toán v vi c
tuân th pháp lu t và các quy ñ nh;
- Trao ñ i v i các cơ quan ch c năng có liên quan.
17. Ki m toán viên ph i thu th p ñ y ñ b ng ch ng ki m toán thích h p v
vi c không tuân th pháp lu t và các quy ñ nh c a ñơn v làm nh hư ng tr ng y u
ñ n báo cáo tài chính. Ki m toán viên ph i có nh ng hi u bi t ñ y ñ v pháp lu t và
các quy ñ nh nh m m c ñích xem xét tính tuân th pháp lu t và các qui ñ nh khi ki m
toán cơ s d n li u liên quan ñ n các thông tin trên báo cáo tài chính.
18. Khi nh ng văn b n pháp lu t và các quy ñ nh liên quan ñ n ho t ñ ng c a
ñơn v và ngành kinh doanh có thay ñ i trong t ng giai ño n, ki m toán viên và công
ty ki m toán ph i xem xét tính tuân th nh ng quy ñ nh này trong quan h phù h p v
m t th i gian v i vi c l p báo cáo tài chính.
19. Ngoài nh ng nguyên t c và th t c ñã nêu trong các ño n 16, 17 và 18, ki m
toán viên và công ty ki m toán không c n th c hi n nh ng th t c ki m tra khác ñ i
v i vi c tuân th pháp lu t và các quy ñ nh c a ñơn v , n u nh ng th t c ñó n m
ngoài ph m vi ki m toán báo cáo tài chính.
20. Vi c th c hi n các th t c ki m toán báo cáo tài chính s giúp cho ki m toán
viên và công ty ki m toán phát hi n ra nh ng hành vi không tuân th pháp lu t và các
quy ñ nh.
21. Ki m toán viên ph i thu th p ñư c b n gi i trình c a Giám ñ c và các tài
li u c a ñơn v liên quan ñ n hành vi không tuân th pháp lu t và các quy ñ nh th c t
ñã x y ra ho c có th x y ra làm nh hư ng ñ n tính trung th c và h p lý c a báo cáo
tài chính.
22. Sau khi ti n hành các th t c xem xét ñúng theo yêu c u c a chu n m c này,
n u không thu ñư c các b ng ch ng v hành vi không tuân th pháp lu t và các quy
ñ nh thì ki m toán viên có quy n xem như ñơn v ñã tuân th pháp lu t và các quy
ñ nh.
Các th t c ph i th c hi n khi phát hi n hành vi không tuân th pháp lu t
và các quy ñ nh
23. Ki m toán viên ph i luôn chú ý t i các d u hi u d n ñ n hành vi không tuân
th pháp lu t và các quy ñ nh c a ñơn v . M t s d u hi u ch y u này ñư c nêu t i
Ph l c s 01.
24. Khi phát hi n ra nh ng thông tin liên quan ñ n hành vi không tuân th pháp
lu t và các quy ñ nh, ki m toán viên và công ty ki m toán ph i tìm hi u rõ tính ch t
6
- Cung c p b i kiemtoan.com.vn
c a hành vi, hoàn c nh phát sinh hành vi và nh ng thông tin liên quan ñ ñánh giá nh
hư ng có th có ñ n báo cáo tài chính.
25. Khi xét th y các hành vi không tuân th pháp lu t và các quy ñ nh có nh
hư ng ñ n báo cáo tài chính, ki m toán viên ph i xem xét ñ n:
- Kh năng x y ra h u qu v tài chính, th m chí d n ñ n r i ro bu c ñơn v
ñư c ki m toán ph i ng ng ho t ñ ng;
- S c n thi t ph i gi i trình h u qu v tài chính trong ph n Thuy t minh báo
cáo tài chính;
-M cñ nh hư ng ñ n tính trung th c và h p lý c a báo cáo tài chính.
26. Khi có nghi ng ho c khi ñã phát hi n có hành vi không tuân th pháp lu t
và các quy ñ nh, ki m toán viên ph i ghi l i và lưu h sơ ki m toán nh ng phát hi n
ñó và th o lu n v i Giám ñ c (ho c ngư i ñ ng ñ u) c a ñơn v ñư c ki m toán. H
sơ lưu bao g m b n trích sao ch ng t , s k toán, biên b n h p và các tài li u khác có
liên quan.
27. Trư ng h p Giám ñ c (ho c ngư i ñ ng ñ u) ñơn v không cung c p ñ y ñ
thông tin ch ng minh r ng ñơn v tuân th ñúng pháp lu t và các quy ñ nh thì ki m
toán viên và công ty ki m toán c n th o lu n, trao ñ i v i các chuyên gia tư v n pháp
lu t ho c cơ quan ch c năng có liên quan v các hành vi b nghi ng là không tuân th
nh hư ng ñ n báo cáo tài chính. Vi c trao ñ i này giúp cho ki m toán viên và công ty
ki m toán hi u rõ thêm v nh ng h u qu x y ra và nh ng bi n pháp ph i ti p t c th c
hi n.
28. Trư ng h p không th thu th p ñư c ñ y ñ thông tin ñ xoá b nghi ng v
hành vi không tuân th pháp lu t và các quy ñ nh, ki m toán viên và công ty ki m
toán ph i xem xét nh hư ng c a vi c thi u b ng ch ng và ph i trình bày ñi u ñó
trong báo cáo ki m toán.
29. Ki m toán viên và công ty ki m toán ph i phân tích h u qu c a vi c không
tuân th pháp lu t và các quy ñ nh liên quan ñ n công vi c ki m toán, nh t là ñ i v i
ñ tin c y vào các b n gi i trình c a Giám ñ c. Ki m toán viên ph i ñánh giá l i r i ro
và xem xét l i các b n gi i trình c a Giám ñ c trong các trư ng h p:
- H th ng ki m soát n i b không phát hi n và không ngăn ng a ñư c hành vi
không tuân th ;
- Hành vi không tuân th không ñư c nêu trong b n gi i trình, ñ c bi t là nh ng
hành vi mà ñơn v c tình che d u.
Thông báo nh ng hành vi không tuân th pháp lu t và các quy ñ nh
Thông báo cho Giám ñ c (ho c ngư i ñ ng ñ u) ñơn v ñư c ki m toán
30. Trong quá trình ki m toán, ki m toán viên ph i thông báo cho Giám ñ c
(ho c ngư i ñ ng ñ u) ñơn v v các hành vi không tuân th pháp lu t và các quy ñ nh
do ki m toán viên phát hi n ñư c. Ki m toán viên ñư c phép không ph i thông báo
nh ng hành vi không tuân th n u xác ñ nh là không gây h u qu ñáng k , tr trư ng
h p ki m toán viên và ñơn v có tho thu n khác.
31. N u ki m toán viên và công ty ki m toán xác ñ nh các hành vi không tuân
th pháp lu t và các quy ñ nh là c ý và có nh hư ng tr ng y u ñ n báo cáo tài chính
7
- Cung c p b i kiemtoan.com.vn
thì ph i thông báo ngay phát hi n c a mình b ng văn b n cho Giám ñ c (ho c ngư i
ñ ng ñ u) ñơn v .
32. N u ki m toán viên và công ty ki m toán phát hi n Giám ñ c (ho c ngư i
ñ ng ñ u) ñơn v có liên quan ñ n các hành vi không tuân th pháp lu t và các quy
ñ nh làm nh hư ng tr ng y u ñ n báo cáo tài chính thì ph i tham kh o ý ki n c a
chuyên gia pháp lu t và báo cáo lên c p cao hơn c a ñơn v ñư c ki m toán.
8
- Cung c p b i kiemtoan.com.vn
Thông báo cho ngư i s d ng báo cáo ki m toán v báo cáo tài chính
33. N u ki m toán viên k t lu n là nh ng hành vi không tuân th pháp lu t và
các quy ñ nh làm nh hư ng tr ng y u ñ n báo cáo tài chính nhưng không ñư c ph n
nh ñúng trong báo cáo tài chính m c dù ki m toán viên ñã ñ ngh s a ñ i, ñi u
ch nh thì ki m toán viên ph i ñưa ra ý ki n ch p nh n t ng ph n, ho c ý ki n không
ch p nh n.
34. N u ñơn v không t o ñi u ki n cho ki m toán viên thu th p ñư c ñ y ñ
b ng ch ng ki m toán thích h p ñ ñánh giá các hành vi không tuân th pháp lu t và
các qui ñ nh có nh hư ng tr ng y u ñ n báo cáo tài chính, thì ki m toán viên ph i
ñưa ra ý ki n ch p nh n t ng ph n, ho c ý ki n t ch i ñưa ra ý ki n vì b h n ch v
ph m vi ki m toán.
35. N u không th thu th p ñư c ñ y ñ b ng ch ng v các hành vi không tuân
th pháp lu t và các quy ñ nh ñã x y ra thì ki m toán viên ph i xem xét nh hư ng
c a nó ñ n báo cáo ki m toán.
Thông báo cho cơ quan ch c năng có liên quan
36. Ki m toán viên và công ty ki m toán có trách nhi m b o m t các thông tin,
s li u c a khách hàng. Tuy nhiên, n u ñơn v ñư c ki m toán có hành vi không tuân
th pháp lu t và các quy ñ nh thì tuỳ theo yêu c u c a pháp lu t, ki m toán viên và
công ty ki m toán ph i thông báo hành vi ñó cho cơ quan ch c năng có liên quan.
Trư ng h p này, ki m toán viên ñư c phép trao ñ i trư c v i chuyên gia tư v n pháp
lu t.
Ki m toán viên và công ty ki m toán rút kh i h p ñ ng ki m toán
37. Khi xét th y ñơn v ñư c ki m toán không có bi n pháp c n thi t ñ x lý
các hành vi, ho c nh ng bi u hi n không tuân th pháp lu t và các quy ñ nh, k c
nh ng hành vi không nh hư ng tr ng y u ñ n báo cáo tài chính, thì công ty ki m
toán ñư c phép ch m d t h p ñ ng ki m toán. Công ty ki m toán ph i cân nh c k
lư ng và trao ñ i v i chuyên gia tư v n pháp lu t trư c khi ñưa ra quy t ñ nh này.
38. Khi ki m toán viên khác ñư c thay th yêu c u cung c p thông tin v khách
hàng, ki m toán viên hi n t i ph i có trách nhi m:
- N u khách hàng cho phép th o lu n v công vi c c a h thì ki m toán viên
hi n t i ph i ñưa ra nh ng thông tin v hành vi không tuân th pháp lu t và các qui
ñ nh, lý do ch m d t h p ñ ng và khuy n ngh v i ki m toán viên khác ñư c thay th
nên t ch i ho c ch p nh n h p ñ ng;
- N u khách hàng không cho phép th o lu n v công vi c c a h thì ki m toán
viên và công ty ki m toán hi n t i cũng ph i thông báo v vi c không cho phép này
cho ki m toán viên ñư c thay th .
9
- Cung c p b i kiemtoan.com.vn
PH L C S 01
CÁC D U HI U CH Y U D N ð N HÀNH VI
KHÔNG TUÂN TH PHÁP LU T VÀ CÁC QUY ð NH
- ðã có s ki m tra, thanh tra, ñi u tra c a cơ quan ch c năng có liên quan v
vi c vi ph m pháp lu t và các qui ñ nh, như vay mư n, quan h thanh toán, ti n
ph t...;
- Có nh ng kho n thanh toán không rõ ràng, ho c cho các ñ i tư ng là nh ng
ngư i có ch c, có quy n vay;
- Các kho n chi phí tr cho các d ch v quá cao so v i các doanh nghi p khác
cùng ngành ho c so v i giá tr b n thân d ch v nh n ñư c;
- Giá c mua bán quá cao ho c quá th p so v i m c giá c a th trư ng;
- Doanh nghi p có nh ng quan h không bình thư ng v i nh ng công ty có
nhi u ñ c quy n, kinh doanh quá thu n l i ho c nh ng công ty có v n ñ nghi v n;
- Thanh toán hàng hoá và d ch v cho m t nư c khác v i nư c s n xu t ho c
cung c p hàng hoá, d ch v ñó;
- Không có ch ng t mua bán h p l , thích h p khi thanh toán;
- Ch p hành không ñúng, không ñ y ñ ch ñ k toán ph i th c hi n;
- Nh ng nghi p v thu, chi không ñư c phê duy t ho c nh ng nghi p v ghi
chép sai quy ñ nh;
- ðơn v ñã b t giác, ho c ñã có dư lu n không t t trên các phương ti n thông
tin ñ i chúng ho c t xã h i;
- K t qu s n xu t, kinh doanh c a doanh nghi p không n ñ nh, báo cáo k t qu
ho t ñ ng kinh doanh thư ng xuyên bi n ñ ng;
- Chi phí qu n lý, chi phí qu ng cáo quá cao;
- B nhi m k toán trư ng không ñúng quy ñ nh;
- Th c hi n ch ñ ki m kê không ñúng quy ñ nh.
10
- Cung c p b i kiemtoan.com.vn
H TH NG
CHU N M C KI M TOÁN VI T NAM
CHU N M C S 310
HI U BI T V TÌNH HÌNH KINH DOANH
(Ban hành theo Quy t ñ nh s 219/2000/Qð-BTC
ngày 29 tháng 12 năm 2000 c a B trư ng B Tài chính )
QUY ð NH CHUNG
01. M c ñích c a chu n m c này là quy ñ nh các nguyên t c, th t c cơ b n và hư ng
d n th th c áp d ng các nguyên t c, th t c cơ b n ñ tìm hi u tình hình kinh doanh và
vi c s d ng nh ng hi u bi t ñó trong quá trình ki m toán báo cáo tài chính.
02. ð th c hi n ki m toán báo cáo tài chính, ki m toán viên ph i có hi u bi t c n
thi t, ñ y ñ v tình hình kinh doanh nh m ñánh giá và phân tích ñư c các s ki n, nghi p
v và th c ti n ho t ñ ng c a ñơn v ñư c ki m toán mà theo ki m toán viên thì có nh
hư ng tr ng y u ñ n báo cáo tài chính, ñ n vi c ki m tra c a ki m toán viên ho c ñ n báo
cáo ki m toán. Ví d : Ki m toán viên s d ng s hi u bi t v tình hình kinh doanh ñ xác
ñ nh r i ro ti m tàng, r i ro ki m soát và xác ñ nh n i dung, l ch trình, ph m vi c a các th
t c ki m toán.
03. Hi u bi t c n thi t c a ki m toán viên ñ th c hi n m t cu c ki m toán bao g m
nh ng hi u bi t t ng quan v n n kinh t , lĩnh v c ho t ñ ng c a ñơn v , hi u bi t c th
hơn v t ch c và ho t ñ ng c a ñơn v ñư c ki m toán. M c ñ hi u bi t v ñơn v c a
ki m toán viên không nh t thi t ph i như Ban Giám ñ c c a ñơn v ñư c ki m toán.
N i dung c th nh ng v n ñ c n hi u bi t khi th c hi n m t cu c ki m toán báo cáo
tài chính ñư c trình bày trong Ph l c s 01. Ki m toán viên ñư c phép b sung thêm các
n i dung vào danh m c này và cũng ñư c phép không ph i áp d ng t t c danh m c này cho
m t cu c ki m toán c th .
04. Chu n m c này áp d ng cho ki m toán báo cáo tài chính và cũng ñư c v n d ng
cho ki m toán thông tin tài chính khác và các d ch v có liên quan c a công ty ki m toán.
Ki m toán viên và công ty ki m toán ph i tuân th các quy ñ nh c a chu n m c này
trong quá trình th c hi n ki m toán báo cáo tài chính.
N I DUNG CHU N M C
Thu th p thông tin
05. Trư c khi ch p nh n m t h p ñ ng ki m toán, ki m toán viên và công ty ki m
toán ph i thu th p nh ng thông tin sơ b v lĩnh v c ho t ñ ng, lo i hình doanh nghi p,
hình th c s h u, công ngh s n xu t, t ch c b máy qu n lý và th c ti n ho t ñ ng c a
- Cung c p b i kiemtoan.com.vn
ñơn v , qua ñó ñánh giá kh năng có th thu th p ñư c nh ng thông tin (hi u bi t) c n thi t
v tình hình kinh doanh ñ th c hi n công vi c ki m toán.
06. Sau khi ch p nh n h p ñ ng ki m toán, ki m toán viên ph i thu th p nh ng thông
tin chi ti t c n thi t ngay t khi b t ñ u công vi c ki m toán. Trong quá trình ki m toán,
ki m toán viên ph i luôn xem xét, ñánh giá, c p nh t và b sung thêm các thông tin m i.
07. Vi c thu th p các thông tin c n thi t v tình hình kinh doanh c a ñơn v là m t quá
trình tích lu liên t c, bao g m vi c thu th p, ñánh giá và ñ i chi u thông tin thu th p ñư c
v i các b ng ch ng ki m toán t t c các giai ño n c a quá trình ki m toán. Ví d : Các
thông tin ñã thu th p giai ño n l p k ho ch v n ph i ñư c ti p t c c p nh t và b sung
thêm các giai ño n k ti p ñ ki m toán viên hi u bi t ñ y ñ hơn v ho t ñ ng c a ñơn
v.
08. ð i v i h p ñ ng ki m toán năm sau, ki m toán viên ph i c p nh t và ñánh giá l i
nh ng thông tin ñã thu th p trư c ñây, nh t là nh ng thông tin trong h sơ ki m toán các
năm trư c. Ki m toán viên ph i chú ý ñ n các v n ñ t n t i ñã phát hi n trong năm trư c
và th c hi n các th t c nh m phát hi n ra nh ng thay ñ i ñáng k phát sinh sau l n ki m
toán trư c.
09. Ki m toán viên thu th p thông tin v tình hình kinh doanh t các ngu n như:
- Kinh nghi m th c ti n v ñơn v và ngành ngh kinh doanh c a ñơn v ñư c ki m
toán trên báo cáo t ng k t, biên b n làm vi c, báo chí;
- H sơ ki m toán năm trư c;
- Trao ñ i v i Giám ñ c, k toán trư ng ho c cán b , nhân viên c a ñơn v ñư c ki m
toán;
- Trao ñ i v i ki m toán viên n i b và xem xét báo cáo ki m toán n i b c a ñơn v
ñư c ki m toán;
- Trao ñ i v i ki m toán viên khác và v i các nhà tư v n ñã cung c p d ch v cho ñơn
v ñư c ki m toán ho c ho t ñ ng trong cùng lĩnh v c v i ñơn v ñư c ki m toán;
- Trao ñ i v i chuyên gia, ñ i tư ng bên ngoài có hi u bi t v ñơn v ñư c ki m toán
(Ví d : Chuyên gia kinh t , cơ quan c p trên, khách hàng, nhà cung c p, các ñ i th c nh
tranh...);
- Tham kh o các n ph m liên quan ñ n lĩnh v c ho t ñ ng c a ñơn v ñư c ki m toán
(Ví d : S li u th ng kê c a Chính ph , báo chí chuyên ngành, thông tin c a ngân hàng,
thông tin c a th trư ng ch ng khoán...);
- Các văn b n pháp lý và các quy ñ nh có nh hư ng ñ n ñơn v ñư c ki m toán;
- Kh o sát th c t văn phòng, nhà xư ng c a ñơn v ñư c ki m toán;
- Các tài li u do ñơn v ñư c ki m toán cung c p (Ví d : Ngh quy t và biên b n các
cu c h p, tài li u g i cho các c ñông hay cho cơ quan c p trên, báo cáo qu n lý n i b , báo
cáo tài chính ñ nh kỳ, các chính sách v qu n lý kinh t , tài chính, thu , h th ng k toán, tài
li u ki m soát n i b , quy ñ nh v quy n h n, ch c năng, nhi m v c a t ng b ph n trong
ñơn v ...).
S d ng hi u bi t
11
- Cung c p b i kiemtoan.com.vn
10. Nh ng hi u bi t v tình hình kinh doanh là cơ s quan tr ng ñ ki m toán viên
ñưa ra các xét ñoán chuyên môn. M c ñ hi u bi t tình hình kinh doanh và vi c s d ng các
hi u bi t này m t cách h p lý s tr giúp ki m toán viên trong các công vi c:
- ðánh giá r i ro và xác ñ nh các v n ñ ñáng chú ý;
- L p k ho ch và th c hi n công vi c ki m toán m t cách hi u qu ;
- ðánh giá b ng ch ng ki m toán;
- Cung c p d ch v t t hơn cho ñơn v ñư c ki m toán.
11. Trong quá trình ki m toán, hi u bi t v tình hình kinh doanh là r t quan tr ng ñ
giúp ki m toán viên xét ñoán trên các khía c nh c th sau:
- ðánh giá r i ro ti m tàng và r i ro ki m soát;
- Phân tích r i ro kinh doanh và các phương án gi i quy t c a Giám ñ c (ho c ngư i
ñ ng ñ u);
- Xây d ng k ho ch và chương trình ki m toán;
- Xác ñ nh m c ñ tr ng y u và ñánh giá s phù h p c a m c ñ tr ng y u ñó trong
quá trình ki m toán;
- ðánh giá v s ñ y ñ và tính thích h p c a các b ng ch ng ki m toán;
- ðánh giá các ư c tính k toán và gi i trình c a Giám ñ c;
- Xác ñ nh các vùng ph i chú ý ñ c bi t trong vi c ki m toán và các k năng ki m toán
c n thi t;
- Xác ñ nh các bên liên quan và nghi p v phát sinh gi a các bên liên quan;
- Xác ñ nh các thông tin có mâu thu n ;
- Xác ñ nh các tình hu ng b t thư ng (Ví d : Gian l n ho c không tuân th pháp lu t
và các qui ñ nh; s li u th ng kê mâu thu n v i s li u báo cáo tài chính...);
- ð t ra câu h i thăm dò và ñánh giá m c ñ h p lý c a các câu tr l i;
- Xem xét s phù h p c a ch ñ k toán, các thông tin trình bày trên báo cáo tài
chính.
12. Ki m toán viên và công ty ki m toán s d ng các tr lý ki m toán ñư c phân công
th c hi n công vi c ki m toán cũng ph i ñ m b o ñ t ñư c s hi u bi t nh t ñ nh v tình
hình kinh doanh ñ th c hi n công vi c c a mình. Ngoài ra, các tr lý ph i th c hi n vi c
thu th p thông tin b sung ñáp ng yêu c u công vi c c a mình và trao ñ i các thông tin ñó
v i các thành viên khác c a nhóm.
13. ð s d ng hi u qu các hi u bi t v tình hình kinh doanh, ki m toán viên ph i
ñánh giá, xem xét m c ñ nh hư ng t ng th t nh ng hi u bi t c a mình ñ n báo cáo tài
chính c a ñơn v , cũng như s phù h p c a các cơ s d n li u trong báo cáo tài chính so v i
nh ng hi u bi t c a ki m toán viên v tình hình kinh doanh./.
12
- Cung c p b i kiemtoan.com.vn
PH L C S 01
NH NG N I DUNG C TH KI M TOÁN VIÊN PH I
HI U BI T V TÌNH HÌNH KINH DOANH C A ðƠN V ðƯ C KI M TOÁN
A- HI U BI T CHUNG V N N KINH T :
- Th c tr ng n n kinh t (Ví d : Suy thoái, tăng trư ng kinh t ,...);
- Các t l lãi su t và kh năng tài chính c a n n kinh t ;
- M c ñ l m phát và giá tr ñơn v ti n t ;
- Các chính sách c a Chính ph :
+ Chính sách ti n t ngân hàng (Ví d : M c lãi su t, t giá h i ñoái, h n m c tín
d ng,...);
+ Chính sách tài chính;
+ Chính sách thu ( Ví d : Thu giá tr gia tăng; thu xu t nh p kh u; thu thu nh p
doanh nghi p,...);
+ Chính sách khuy n khích ñ u tư (Ví d : Các chương trình tr giúp c a Chính
ph ,...).
- Bi n ñ ng th trư ng ch ng khoán và các t l ñ m b o an toàn trong ho t ñ ng kinh
doanh c a ñơn v ñư c ki m toán;
- Ki m soát ngo i h i và t giá ngo i t .
B- MÔI TRƯ NG VÀ LĨNH V C HO T ð NG C A
ðƠN V ðƯ C KI M TOÁN:
- Các yêu c u v môi trư ng và các v n ñ liên quan;
- Th trư ng và c nh tranh;
- ð c ñi m ho t ñ ng kinh doanh (liên t c hay theo th i v );
- Các thay ñ i trong công ngh s n xu t, kinh doanh;
- R i ro kinh doanh (Ví d : Công ngh cao, th hi u c a th trư ng, c nh tranh,...);
- S thu h p hay m r ng quy mô kinh doanh;
- Các ñi u ki n b t l i (Ví d : Cung, c u tăng ho c gi m, chi n tranh, giá c ,...);
- Các t su t quan tr ng và các s li u th ng kê v ho t ñ ng kinh doanh hàng năm;
- Chu n m c, ch ñ k toán và các v n ñ liên quan;
- Các quy ñ nh pháp lu t và các chính sách, ch ñ c th có liên quan;
- Các ngu n cung c p (Ví d : Hàng hóa, d ch v , lao ñ ng,...) và giá c .
C- NHÂN T N I T I C A ðƠN V ðƯ C KI M TOÁN:
13
- Cung c p b i kiemtoan.com.vn
1- Các ñ c ñi m quan tr ng v s h u và qu n lý
- H i ñ ng qu n tr :
+ S lư ng u viên và thành ph n;
+ Uy tín và kinh nghi m c a t ng cá nhân;
+ Tính ñ c l p ñ i v i Giám ñ c và ki m soát ho t ñ ng c a Giám ñ c;
+ Các cu c h p ñ nh kỳ;
+ S t n t i và ph m vi ho t ñ ng c a Ban ki m soát;
+ S t n t i và tác ñ ng c a quy ch ho t ñ ng c a ñơn v ;
+ Nh ng thay ñ i v các c v n chuyên môn (n u có).
- Giám ñ c (ngư i ñ ng ñ u) và b máy ñi u hành:
+ Thay ñ i nhân s (Ví d : Giám ñ c, Phó Giám ñ c, K toán trư ng,...);
+ Kinh nghi m và uy tín;
+ Thu nh p;
+ Các cán b tài chính ch ch t và v trí c a h trong ñơn v ;
+ K toán trư ng và nhân viên k toán;
+ Các ch ñ khuy n khích v t ch t, khen thư ng, k lu t;
+ S d ng các ư c tính k toán và d toán;
+ Phân c p quy n h n và trách nhi m trong b máy ñi u hành;
+ áp l c ñ i v i Giám ñ c (ho c ngư i ñ ng ñ u);
+ Các h th ng thông tin qu n lý.
- Lo i hình doanh nghi p ( Ví d : Nhà nư c, t p th , tư nhân, c ph n, trách nhi m
h u h n, doanh nghi p có v n ñ u tư nư c ngoài...);
- Lĩnh v c, ph m vi và ñ i tư ng ñư c phép kinh doanh;
- Th i h n ñư c phép ho t ñ ng;
- Các ch s h u v n và các bên liên quan (Ví d : Trong nư c, ngoài nư c, uy tín và
kinh nghi m, ...);
- Cơ c u v n (nh ng thay ñ i g n ñây hay d ki n trong tương lai, ...);
- Sơ ñ t ch c b máy s n xu t, kinh doanh;
- Ph m vi ho t ñ ng;
- Cơ s s n xu t, kinh doanh chính và các chi nhánh, ñ i lý;
- Sơ ñ t ch c b máy qu n lý;
- Các m c tiêu qu n lý và k ho ch chi n lư c;
- Thu h p hay m r ng ho t ñ ng kinh doanh (ñã lên k ho ch hay ñã th c hi n g n
ñây);
- Các ngu n và bi n pháp tài chính;
14
- Cung c p b i kiemtoan.com.vn
- Ch c năng và ch t lư ng ho t ñ ng c a b ph n ki m toán n i b (n u có);
- Quan ni m và thái ñ c a Giám ñ c ñ i v i h th ng ki m soát n i b ;
- Công ty ki m toán và ki m toán viên các năm trư c.
2- Tình hình kinh doanh c a ñơn v
(S n ph m, th trư ng, các nhà cung c p, chi phí, các ho t ñ ng nghi p v )
- ð c ñi m và qui mô ho t ñ ng s n xu t, kinh doanh;
- Các ñi u ki n s n xu t, kho bãi, văn phòng;
- Các v n ñ v nhân l c (Ví d : S lư ng, ch t lư ng lao ñ ng, s phân b nhân l c,
ngu n cung c p, m c lương, quy ch nhân viên, tho ư c lao ñ ng t p th và công ñoàn,
vi c th c hi n ch ñ hưu trí và quy ñ nh c a Chính ph v lao ñ ng,...);
- S n ph m, d ch v và th trư ng (Ví d : Các khách hàng và h p ñ ng chính, các ñi u
kho n v thanh toán, t l l i nhu n g p, ph n th trư ng chi m lĩnh, các ñ i th c nh tranh,
xu t kh u, các chính sách giá c , danh ti ng các m t hàng, b o hành, ñơn ñ t hàng, xu
hư ng, chi n lư c và m c tiêu ti p th , quy trình s n xu t,...);
- Các nhà cung c p hàng hoá và d ch v quan tr ng (Ví d : Các h p ñ ng dài h n,
m c ñ n ñ nh c a nhà cung c p, các ñi u ki n thanh toán, các hình th c nh p kh u, các
hình th c cung ng,...);
- Hàng t n kho (Ví d : ð a ñi m, s lư ng, ch t lư ng, quy cách,...);
- L i th thương m i, quy n s d ng nhãn hi u, b ng phát minh sáng ch ...;
- Các kho n chi phí quan tr ng;
- Nghiên c u và phát tri n;
- Các tài s n, công n , nghi p v b ng ngo i t và các nghi p v b o hi m r i ro h i
ñoái;
- Lu t pháp và các quy ñ nh có nh hư ng l n ñ n ñơn v ñư c ki m toán;
- Các h th ng thông tin qu n lý (Tình tr ng hi n t i, d ki n thay ñ i, ...);
- Cơ c u n vay, các ñi u kho n thu h p và gi i h n n .
3- Kh năng tài chính
(Các nhân t liên quan ñ n tình hình tài chính và kh năng sinh l i c a ñơn v ñư c
ki m toán)
- Các t su t quan tr ng và s li u th ng kê v ho t ñ ng kinh doanh;
- Xu hư ng bi n ñ ng c a k t qu tài chính.
4- Môi trư ng l p báo cáo
(Các tác ñ ng khách quan có nh hư ng ñ n Giám ñ c (ho c ngư i ñ ng ñ u) ñơn v
trong vi c l p các báo cáo tài chính)
5- Y u t lu t pháp
- Môi trư ng và các quy ñ nh pháp lu t;
- Các chính sách tài chính và chính sách thu ;
- Các yêu c u ñ i v i báo cáo ki m toán;
15
- Cung c p b i kiemtoan.com.vn
- Nh ng ngư i s d ng báo cáo tài chính.
16
- Cung c p b i kiemtoan.com.vn
H TH NG
CHU N M C KI M TOÁN VI T NAM
CHU N M C S 500
B NG CH NG KI M TOÁN
(Ban hành theo Quy t ñ nh s 219/2000/Qð-BTC
ngày 29 tháng 12 năm 2000 c a B trư ng B Tài chính)
QUI ð NH CHUNG
01. M c ñích c a chu n m c này là quy ñ nh các nguyên t c, th t c cơ b n và hư ng
d n th th c áp d ng các nguyên t c, th t c cơ b n ñ i v i s lư ng và ch t lư ng các b ng
ch ng ki m toán ph i thu th p khi ki m toán báo cáo tài chính.
02. Ki m toán viên và công ty ki m toán ph i thu th p ñ y ñ các b ng ch ng ki m
toán thích h p ñ làm cơ s ñưa ra ý ki n c a mình v báo cáo tài chính c a ñơn v ñư c
ki m toán.
03. Chu n m c này áp d ng cho ki m toán báo cáo tài chính và cũng ñư c v n d ng
cho ki m toán thông tin tài chính khác và các d ch v có liên quan c a công ty ki m toán.
Ki m toán viên và công ty ki m toán ph i tuân th các qui ñ nh c a chu n m c này
trong quá trình thu th p và x lý b ng ch ng ki m toán.
ðơn v ñư c ki m toán (khách hàng) và các bên s d ng k t qu ki m toán ph i có
nh ng hi u bi t c n thi t v chu n m c này ñ ph i h p công vi c và x lý các m i quan h
liên quan ñ n quá trình cung c p và thu th p b ng ch ng ki m toán.
04. B ng ch ng ki m toán ñư c thu th p b ng s k t h p thích h p gi a các th t c
th nghi m ki m soát và th nghi m cơ b n. Trong m t s trư ng h p, b ng ch ng ki m
toán ch có th thu th p ñư c b ng th nghi m cơ b n.
Các thu t ng trong chu n m c này ñư c hi u như sau:
05. B ng ch ng ki m toán: Là t t c các tài li u, thông tin do ki m toán viên thu th p
ñư c liên quan ñ n cu c ki m toán và d a trên các thông tin này ki m toán viên hình thành
nên ý ki n c a mình.
B ng ch ng ki m toán bao g m các tài li u, ch ng t , s k toán, báo cáo tài chính và
các tài li u, thông tin t nh ng ngu n khác.
06. Th nghi m ki m soát (ki m tra h th ng ki m soát): Là vi c ki m tra ñ thu th p
b ng ch ng ki m toán v s thi t k phù h p và s v n hành h u hi u c a h th ng k toán
và h th ng ki m soát n i b .
07. Th nghi m cơ b n (ki m tra cơ b n): Là vi c ki m tra ñ thu th p b ng ch ng
ki m toán liên quan ñ n báo cáo tài chính nh m phát hi n ra nh ng sai sót tr ng y u làm
nh hư ng ñ n báo cáo tài chính. “Th nghi m cơ b n" g m:
a/ Ki m tra chi ti t các nghi p v và s dư;
b/ Quy trình phân tích.
- Cung c p b i kiemtoan.com.vn
N I DUNG CHU N M C
B ng ch ng ki m toán ñ y ñ và thích h p
08. Ki m toán viên ph i thu th p ñ y ñ các b ng ch ng ki m toán thích h p cho m i
lo i ý ki n c a mình. S "ñ y ñ " và tính "thích h p" luôn ñi li n v i nhau và ñư c áp d ng
cho các b ng ch ng ki m toán thu th p ñư c t các th t c th nghi m ki m soát và th
nghi m cơ b n. “ð y ñ ” là tiêu chu n th hi n v s lư ng b ng ch ng ki m toán; “Thích
h p” là tiêu chu n th hi n ch t lư ng, ñ tin c y c a b ng ch ng ki m toán. Thông thư ng
ki m toán viên d a trên các b ng ch ng mang tính xét ñoán và thuy t ph c nhi u hơn là tính
kh ng ñ nh ch c ch n. B ng ch ng ki m toán thư ng thu ñư c t nhi u ngu n, nhi u d ng
khác nhau ñ làm căn c cho cùng m t cơ s d n li u.
09. Trong quá trình hình thành ý ki n c a mình, ki m toán viên không nh t thi t ph i
ki m tra t t c các thông tin có s n. Ki m toán viên ñư c phép ñưa ra k t lu n v s dư tài
kho n, các nghi p v kinh t ho c h th ng ki m soát n i b trên cơ s ki m tra ch n m u
theo phương pháp th ng kê ho c theo xét ñoán cá nhân.
10. ðánh giá c a ki m toán viên v s ñ y ñ và tính thích h p c a b ng ch ng ki m
toán ch y u ph thu c vào:
. Tính ch t, n i dung và m c ñ r i ro ti m tàng c a toàn b báo cáo tài chính, t ng s
dư tài kho n ho c t ng lo i nghi p v ;
. H th ng k toán, h th ng ki m soát n i b và s ñánh giá v r i ro ki m soát;
. Tính tr ng y u c a kho n m c ñư c ki m tra;
. Kinh nghi m t các l n ki m toán trư c;
. K t qu các th t c ki m toán, k c các sai sót ho c gian l n ñã ñư c phát hi n;
. Ngu n g c, ñ tin c y c a các tài li u, thông tin.
11. Khi thu th p b ng ch ng ki m toán t các th nghi m ki m soát, ki m toán viên
ph i xem xét s ñ y ñ và tính thích h p c a các b ng ch ng làm cơ s cho vi c ñánh giá
c a mình v r i ro ki m soát.
12. Ki m toán viên c n thu th p b ng ch ng ki m toán t h th ng k toán và h
th ng ki m soát n i b v các phương di n:
Thi t k : H th ng k toán và h th ng ki m soát n i b ñư c thi t k sao cho có kh
năng ngăn ng a, phát hi n và s a ch a các sai sót tr ng y u;
Th c hi n: H th ng k toán và h th ng ki m soát n i b t n t i và ho t ñ ng m t
cách h u hi u trong su t th i kỳ xem xét.
13. Khi thu th p b ng ch ng ki m toán t các th nghi m cơ b n, ki m toán viên ph i
xem xét s ñ y ñ và tính thích h p c a các b ng ch ng t các th nghi m cơ b n k t h p
v i các b ng ch ng thu ñư c t th nghi m ki m soát nh m kh ng ñ nh cơ s d n li u c a
báo cáo tài chính.
14. Cơ s d n li u c a báo cáo tài chính: Là căn c c a các kho n m c và thông tin
trình bày trong báo cáo tài chính do Giám ñ c (ho c ngư i ñ ng ñ u) ñơn v ch u trách
nhi m l p trên cơ s các chu n m c và ch ñ k toán qui ñ nh ph i ñư c th hi n rõ ràng
ho c có cơ s ñ i v i t ng ch tiêu trong báo cáo tài chính.
Cơ s d n li u c a báo cáo tài chính ph i có các tiêu chu n sau:
18
- Cung c p b i kiemtoan.com.vn
a/ Hi n h u: M t tài s n hay m t kho n n ph n ánh trên báo cáo tài chính th c t
ph i t n t i (có th c) vào th i ñi m l p báo cáo;
b/ Quy n và nghĩa v : M t tài s n hay m t kho n n ph n ánh trên báo cáo tài chính
ñơn v ph i có quy n s h u ho c có trách nhi m hoàn tr t i th i ñi m l p báo cáo;
c/ Phát sinh: M t nghi p v hay m t s ki n ñã ghi chép thì ph i ñã x y ra và có liên
quan ñ n ñơn v trong th i kỳ xem xét;
d/ ð y ñ : Toàn b tài s n, các kho n n , nghi p v hay giao d ch ñã x y ra có liên
quan ñ n báo cáo tài chính ph i ñư c ghi chép h t các s ki n liên quan;
e/ ðánh giá: M t tài s n hay m t kho n n ñư c ghi chép theo giá tr thích h p trên cơ
s chu n m c và ch ñ k toán hi n hành (ho c ñư c th a nh n);
f/ Chính xác: M t nghi p v hay m t s ki n ñư c ghi chép theo ñúng giá tr c a nó,
doanh thu hay chi phí ñư c ghi nh n ñúng kỳ, ñúng kho n m c và ñúng v toán h c.
g/ Trình bày và công b : Các kho n m c ñư c phân lo i, di n ñ t và công b phù h p
v i chu n m c và ch ñ k toán hi n hành (ho c ñư c ch p nh n).
15. B ng ch ng ki m toán ph i ñư c thu th p cho t ng cơ s d n li u c a báo cáo tài
chính. B ng ch ng liên quan ñ n m t cơ s d n li u (như s hi n h u c a hàng t n kho)
không th bù ñ p cho vi c thi u b ng ch ng liên quan ñ n cơ s d n li u khác (như giá tr
c a hàng t n kho ñó). N i dung, l ch trình và ph m vi c a các th nghi m cơ b n ñư c thay
ñ i tuỳ thu c vào t ng cơ s d n li u. Các th nghi m có th cung c p b ng ch ng ki m
toán cho nhi u cơ s d n li u cùng m t lúc (như vi c thu h i các kho n ph i thu có th cung
c p b ng ch ng cho s hi n h u và giá tr c a các kho n ph i thu ñó).
16. ð tin c y c a b ng ch ng ki m toán ph thu c vào ngu n g c ( bên trong hay
bên ngoài); hình th c (hình nh, tài li u, ho c l i nói) và t ng trư ng h p c th . Vi c ñánh
giá ñ tin c y c a b ng ch ng ki m toán d a trên các nguyên t c sau ñây:
. B ng ch ng có ngu n g c t bên ngoài ñơn v ñáng tin c y hơn b ng ch ng có ngu n
g c t bên trong;
. B ng ch ng có ngu n g c t bên trong ñơn v có ñ tin c y cao hơn khi h th ng k
toán và h th ng ki m soát n i b ho t ñ ng có hi u qu ;
. B ng ch ng do ki m toán viên t thu th p có ñ tin c y cao hơn b ng ch ng do ñơn
v cung c p;
. B ng ch ng dư i d ng văn b n, hình nh ñáng tin c y hơn b ng ch ng ghi l i l i nói.
17. B ng ch ng ki m toán có s c thuy t ph c cao hơn khi có ñư c thông tin t nhi u
ngu n và nhi u lo i khác nhau cùng xác nh n. Trư ng h p này ki m toán viên có th có
ñư c ñ tin c y cao hơn ñ i v i b ng ch ng ki m toán so v i trư ng h p thông tin có ñư c
t nh ng b ng ch ng riêng r . Ngư c l i, trư ng h p b ng ch ng có t ngu n này mâu
thu n v i b ng ch ng có t ngu n khác, thì ki m toán viên ph i xác ñ nh nh ng th t c
ki m tra b sung c n thi t ñ gi i quy t mâu thu n trên.
18. Trong quá trình ki m toán, ki m toán viên ph i xem xét m i quan h gi a chi phí
cho vi c thu th p b ng ch ng ki m toán v i l i ích c a các thông tin ñó. Khó khăn và chí
phí phát sinh ñ thu th p b ng ch ng không ph i là lý do ñ b qua m t s th t c ki m toán
c n thi t.
19. Khi có nghi ng liên quan ñ n cơ s d n li u có th nh hư ng tr ng y u ñ n báo
cáo tài chính, ki m toán viên ph i thu th p thêm b ng ch ng ki m toán ñ lo i tr s nghi
19
nguon tai.lieu . vn
