Xem mẫu
- Xét nghiệm
Hemoglobin A1c
(HbA1c)
Nếu bạn bị đái tháo đường, bạn cần phải hợp tác tốt với bác sĩ để giữ lượng đường trong
máu ở mức tối ưu. Có 2 lý do rất chính đáng để làm điều này:
Bạn sẽ cảm thấy khỏe hơn.
Có thể bạn sẽ phòng chống được hoặc làm chậm lại sự khởi phái của các biến
chứng đái tháo đường, chẳng hạn như những tổn thương thần kinh, mắt, thận và
mạch máu.
Một cách để theo dõi sự thay đổi đường huyết là kiểm tra đường huyết tại nhà. Xét
nghiệm này sẽ cho bạn biết lượng đường trong máu của mình tại bất kỳ một thời điểm
nhất định nào đó.
- Tuy nhiên, để biết được bạn có kiểm soát được đường huyết của mình ở mọi thời điểm
hay không, xét nghiệm A1c (còn được gọi là glycated hemoglobin hoặc Hemoglobin
A1c, hoặc HbA1c) có thể giúp được bạn điều đó, nó sẽ cho bạn thấy bức tranh to àn thể
của quá trình kiểm soát đường huyết trung bình trong 2 - 3 tháng gần nhất. Những kết
quả trả về sẽ giúp bạn đánh giá được hiệu quả của phương pháp điều trị mà bạn đang
theo.
MẪU THỬ
Xét nghiệm A1c đánh giá lượng đường trung bình có trong máu trong vòng 2 - 3 tháng
gần nhất bằng cách đo nồng độ của glycosylated hemoglobin. Như bạn đã biết, đường có
tính chất kết dính, và nếu như đã dính vào đâu đó một thời gian thì rất khó để lấy chúng
ra. Đường ở bên trong cơ thể (glucose) cũng vậy, khi glucose tuần ho àn trong máu, một
phần glucose sẽ tự động kết dính vào hemoglobin A (dạng hemoglobin chủ yếu trong cơ
thể của người trưởng thành). Hemoglobin là một loại protein đỏ của hồng cầu giữ nhiệm
vụ mang oxygen. Một khi glucose dính vào hemoglobin A, nó sẽ ở đó vĩnh viễn cho đến
khi kết thúc đời sống của hồng cầu (khoảng 120 ng ày). Glucose có càng nhiều trong máu
thì sẽ có càng nhiều glucose kết dính vào hemoglobin A. Dạng kết hợp giữa glucose và
hemoglobin A được gọi là A1c (hemoglobin A1c hoặc glycohemoglobin). Nồng độ A1c
sẽ không thay đổi nhanh chó ng, nhưng nó sẽ thay đổi khi các tế bào hồng cầu cũ chết đi
và bị thay thế bởi những tế bào hồng cầu mới.
Để làm xét nghiệm, người ta sẽ lấy một mẫu máu của bệnh nhân bằng cách đâm kim vào
tĩnh mạch ở cánh tay hoặc nặn ra một giọt máu từ ngón tay sau khi đâm một lancet nhỏ,
có đầu nhọn vào đó.
XÉT NGHIỆM
Công dụng
Xét nghiệm HbA1c được dùng chủ yếu để theo dõi sự kiểm soát đường huyết ở những
bệnh nhân đái tháo đường. Mục tiêu của những bệnh nhân đái tháo đường là giữ lượng
đường huyết của mình càng gần với giá trị bình thường càng tốt vì điều này sẽ làm hạn
chế những biến chứng gây ra bởi nồng độ đường trong máu tăng kéo dài, chẳng hạn như
tổn thương thận, mắt, hệ tim mạch và các dây thần kinh. Xét nghiệm HbA1c cho chúng ta
một bức tranh toàn cảnh về lượng đường trung bình trong máu ở một vài tháng gần nhất.
Nó giúp bệnh nhân và bác sĩ đánh giá được sự kiểm soát đường huyết có thành công
không hay là cần phải được điều chỉnh lại.
Xét nghiệm HbA1c thường được thử ở những bệnh nhân mới được chẩn đoán là đái tháo
đường để xác định xem mức đường huyết không được kiểm soát đã tăng cao như thế nào.
Nó có thể sẽ được làm khoảng 7,8 lần khi đang cố gắng kiểm soát đường huyết và sau đó
khoảng 7,8 lần/năm để xác định xem đường huyết có được kiểm soát tốt hay không.
Chỉ định
- Tùy thuộc vào bạn bị đái tháo đường type nào, mức độ kiểm soát ra sao và quyết định của
bác sĩ, bạn có thể sẽ được cho thử HbA1c 2 đến 4 lần mỗi năm. Hiệp hội đái tháo đường
Hoa Kỳ (ADA - American Diabetes Association) khuyến cáo nên thử đường huyết:
4 lần mỗi năm nếu bạn bị đái tháo đường type 1 hoặc type 2 có sử dụng insulin,
hoặc
2 lần mỗi năm nếu bạn bị đái tháo đường type 2 và không sử dụng insulin.
Nếu bệnh nhân mới được chẩn đoán đái tháo đường và không kiểm soát tốt, HbA1c sẽ
được thử thường xuyên hơn.
Ý nghĩa của kết quả xét nghiệm
Cứ 1% thay đổi trên kết quả của HbA1c phản ánh sự thay đổi khoảng 30mg/dL
(1.67mmol/L) ở lượng đường huyết trung bình. Ví dụ như giá trị HbA1c là 6% tương ứng
với giá trị đường huyết là 135mg/dL (7.5 mmol/L), giá trị HbA1c là 9% tương ứng với
giá trị của glucose trung bình khoảng 240 mg/dL (13.5 mmol/L). Bệnh nhân đái tháo
đường càng giữ giá trị HbA1c gần với mức 6% bao nhiêu thì đường huyết càng được
kiểm soát tốt bấy nhiêu, và nếu giá trị HbA1c tăng thì nguy cơ bị các biến chứng cũng
tăng theo.
HbA1c(%) Giá trị đường huyết trung bình (mg/dl)
6 135
7 170
8 205
9 240
10 275
11 310
12 345
Cần nhớ rằng sự tương ứng giữa giá trị glucose huyết trung bình và giá trị của HbA1c chỉ
mang tính chất ước lượng, nó tùy thuộc vào phương pháp tính toán và nhiều yếu tố khác,
chẳng hạn như đời sống hồng cầu. Giá trị đường huyết chính xác được cung cấp bởi
phòng xét nghiệm có thể sẽ không trùng khớp hoàn toàn với công thức được cho ở trên.
Ngoài ra
HbA1c không phản ánh được những đợt tăng hay giảm đường huyết cấp tính.
Nếu bạn có những loại hemoglobin bất thường, như hemoglobin hình liềm, có thể lượng
hemoglobin A trong máu sẽ giảm xuống. Nó sẽ ảnh hưởng đến lượng glucose dính vào
hemoglobin và do đó có thể hạn chế công dụng của xét nghiệm HbA1c trong việc theo
dõi đái tháo đường. Ở những bệnh nhân bị tán huyết hoặc xuất huyết nặng, giá trị của
- HbA1c có thể sẽ xuống rất thấp. Ở những bệnh nhân bị thiếu sắt, lượng HbA1c cũng có
thể tăng.
NHỮNG CÂU HỎI THƯỜNG GẶP
1. Có thể thực hiện xét nghiệm này tại nhà được không?
Có. Đây là xét nghiệm đã được FDA chứng nhận cho phép sử dụng tại nhà. Tuy nhiên,
khác với một số xét nghiệm tại nhà khác, muốn làm xét nghiệm này thì cần phải có chỉ
định của bác sĩ.
2. Có phải tất cả các xét nghiệm HbA1c đều giống nhau ?
Không phải là bây giờ. Đã có một nỗ lực của quốc tế để tiêu chuẩn hóa những xét nghiệm
HbA1c. Nhiều tổ chức đang làm việc với nhau trong chương trình tiêu chuẩn hóa
Glycohemoglobin quốc gia và/hoặc International Federation of Clinical Chemistry and
Laboratory Medicine (IFCC). Dưới đây là những bước tiến bộ đã đạt được:
Tên A1c được khuyến cáo trở thành tên chính thức cho xét nghiệm này.
Phương pháp tham khảo được đề nghị của IFCC được chấp nhận và phát triển
thành phương pháp xét nghiệm chuẩn.
Với phương pháp của IFCC, các bác sĩ và bệnh nhân sẽ được thông báo và huấn
luyện lại vì kết quả cho ra có thể sẽ khác so với kết quả của phương pháp hiện
đang được sử dụng. Trong tương lai xa, nỗ lực này sẽ làm cho xét nghiệm A1c trở
nên thích hợp với tiêu chuẩn quốc tế.
Trong tương lai gần, phương pháp hiện tại [được chuẩn hóa thành phương pháp
được chứng nhận ở những nghiên cứu lâm sàng lớn lên quan đến DCCT (Diabetes
Complications and Control Trial) và những kết quả hiện tại sẽ vẫn tiếp tục được
sử dụng.
nguon tai.lieu . vn