Xem mẫu

TAÏP CHÍ ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 8 - Thaùng 2/2012


XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH TIÊN TIẾN CHUYÊN NGÀNH
KHOA HỌC MÁY TÍNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

PHAN LÊ NA (*)

TÓM TẮT
Hiện nay việc xây dựng các chương trình tiên tiến trong các trường Đại học là một
trong những yêu cầu quan trong góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đại học. Bài viết
giới thiệu các chương trình tiên tiến tại một số trường đại học Việt Nam và Trường Đại
học bang Arizona (Hoa Kì). Bài viết cũng đề cập đến mục tiêu xây dựng chương trình tiên
tiến ngành Khoa học máy tính (KHMT) tại trường Đại học Vinh.

ABSTRACT
Construction of advanced programs at universities now is one of the important
requirements that contribute to improve the quality of higher education. This paper
introduces advanced programs at universities in Vietnam and Arizona State University
(USA). We also discuss about the aims for construction of advanced program in Computer
Science at Vinh University.


1. XÂY DỰNG CÁC CHƢƠNG TRÌNH hƣớng tới những chuẩn mực tiên tiến của
TIÊN TIẾN Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC quốc tế trong giáo dục đại học. Ngày
TRÊN THẾ GIỚI LIÊN KẾT VỚI CÁC 15/10/2008, Chính phủ đã phê duyệt đề án
TRƢỜNG ĐẠI HỌC VIỆT NAM (*) "Đào tạo theo chương trình tiên tiến tại
Giáo dục đại học Việt Nam đang đứng một số trường đại học của Việt Nam giai
trƣớc các thách thức lớn trong quá trình đoạn 2008 -2015". Trên tinh thần “tiếp thu
cạnh tranh hội nhập quốc tế. Để có thể phát có chọn lọc và đào tạo thí điểm một số
triển bền vững, các trƣờng cần phải đổi chương trình và giáo trình tiên tiến hiện
mới mạnh mẽ từ năng lực quản lí, đội ngũ đại đang giảng dạy ở các trường đại học
cán bộ, chƣơng trình, phƣơng pháp dạy nước ngoài phù hợp yêu cầu phát triển của
học. Thực hiện Nghị quyết của Chính phủ Việt Nam”, đến nay đã có 23 trƣờng đại
về "Đổi mới cơ bản và toàn diện giáo dục học trên cả nƣớc triển khai chƣơng trình
đại học Việt Nam giai đoạn 2006-2020" đào tạo tiên tiến (CTTT). Các trƣờng đại
(Nghị quyết số 14/2005/NQ-CP ngày học Việt Nam đã hợp tác, liên kết với 22
02/11/2005) với chiến lƣợc từ 2006 đến trƣờng đại học lớn trên thế giới và triển
2020 đƣa giáo dục đại học Việt Nam đạt khai thực hiện 35 CTTT, trong đó có 20
trình độ tiên tiến trong khu vực và tiếp cận chƣơng trình thuộc khối ngành kĩ thuật,
trình độ tiên tiến của thế giới, Bộ Giáo dục công nghệ, 5 chƣơng trình thuộc khối
và Đào tạo và các trƣờng Đại học đã nhanh ngành kinh tế, 1 chƣơng trình thuộc khối
chóng hoàn thiện chƣơng trình, từng bƣớc ngành khoa học sức khỏe, 6 chƣơng trình
thuộc khối ngành khoa học tự nhiên và môi
(*)
trƣờng, 3 chƣơng trình thuộc khối nông
TS, Trƣờng Đại học Vinh
XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH TIÊN TIẾN CHUYÊN NGÀNH KHOA HỌC MÁY TÍNH TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH


nghiệp. Hầu hết các trƣờng đối tác nƣớc chƣơng trình đào tạo đạt chuẩn AUN tƣơng
ngoài đƣợc xếp hạng trong tốp 200 theo đƣơng với chƣơng trình đào tạo của 6
bảng xếp hạng của US News. trƣờng đại học hàng đầu Đông Nam Á.
Nhiều trƣờng đại học lớn trong cả 2. XÂY DỰNG CTTT NGÀNH KHMT Ở
nƣớc đã triển khai thực hiện CTTT cho CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC VIỆT NAM
nhóm ngành Công nghệ Thông tin (CNTT) Ngành Khoa học máy tính (Computer
nhƣ Trƣờng Đại học CNTT thuộc Đại học Science) thuộc lĩnh vực khoa học tính toán,
Quốc gia TP. Hồ Chí Minh (chuyên ngành lập trình, hệ thống thông tin, hệ thống tri
Khoa học máy tính kết hợp với Đại học thức, xây dựng phần mềm và phát triển ứng
Portland State University - Hoa Kì năm dụng xử lí hình ảnh, âm thanh, lí thuyết
2006); Trƣờng Đại học Đà Nẵng (chuyên khai thác cơ sở dữ liệu… Chƣơng trình đào
ngành Hệ thống nhúng kết hợp với tạo ngành KHMT đƣợc thiết kế dựa trên
University of Washington- Hoa Kì năm chƣơng trình khung quy định của Bộ Giáo
2008); Trƣờng Đại học Công nghệ thuộc dục và Đào tạo và chƣơng trình KHMT của
Đại học Quốc gia Hà Nội (chuyên ngành các đại học tiên tiến. Chƣơng trình giúp
Hệ thống thông tin kết hợp với Oklahoma ngƣời học có khả năng thiết kế và hiện thực
State University, Hoa Kì năm 2008). hoá các hệ thống thông tin, hệ thống tri
Trƣờng Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại thức và hệ thống phần mềm. Các trƣờng
học Quốc gia TP. HCM đƣợc Bộ Giáo dục đào tạo ngành KHMT gồm: Đại học Hà
và Đào tạo giao nhiệm vụ triển khai đào Nội, Đại học Công nghệ (Đại học QGHN),
tạo thí điểm một trong mƣời CTTT đầu Học viện Bƣu chính Viễn thông, Đại học
tiên (khoá tuyển sinh từ năm học 2006- Sƣ phạm Hà Nội, Đại học Kinh tế Quốc
2007). Cho đến nay, Đại học Khoa học Tự dân, Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học
Nhiên thuộc ĐHQG Thành phố Hồ Chí Điện lực, Đại học CNTT thuộc Đại học
Minh đƣợc đánh giá là một trong năm Quốc gia TP. HCM, Đại học Quốc tế Sài
trƣờng đại học đào tạo CNTT theo CTTT Gòn, Đại học Vinh... Trong đó, ngành
tốt nhất cả nƣớc. Sau năm khoá đào tạo KHMT của Đại học Công nghệ (Đại học
theo CTTT, sinh viên tốt nghiệp khá, giỏi Quốc gia Hà Nội) đƣợc triển khai đào tạo
chiếm tỉ lệ cao. Tại Trƣờng Đại học Công theo CTTT thuộc đề án của Đại học QGHN
nghệ thuộc ĐHQG Hà Nội, các chƣơng phát triển 16 ngành và 23 chuyên ngành
trình đào tạo cũng đƣợc xây dựng theo các đào tạo đạt trình độ quốc tế (Đề án 16+23).
CTTT và quản lí, tổ chức đào tạo theo các Còn Trƣờng Đại học Hà Nội, ngành KHMT
tiêu chuẩn kiểm định quốc tế, trong đó có của trƣờng đƣợc xây dựng chú trọng khả
các chuẩn kiểm định chất lƣợng của mạng năng ứng dụng thông tin, sử dụng CNTT
lƣới các trƣờng đại học ASEAN (AUN) và trong quản lí kinh tế, xã hội... Cử nhân
ABET. Tháng 12/2009, chƣơng trình đào KHMT của Trƣờng Đại học Kinh tế Quốc
tạo ngành CNTT của Trƣờng Đại học dân đƣợc đào tạo có kiến thức chuyên sâu
Công nghệ là chƣơng trình đầu tiên của về ngành KHMT, thành thạo những kĩ năng
Việt Nam đƣợc kiểm định theo bộ tiêu cần thiết trong lĩnh vực CNTT và truyền
chuẩn AUN. Theo đánh giá của đoàn thông, có khả năng thích ứng tốt với môi
chuyên gia đánh giá ngoài của AUN, trƣờng công việc thay đổi. Chƣơng trình cử
PHAN LÊ NA


nhân KHMT của Trƣờng Đại học Quốc tế giáo sƣ từ Hoa Kì, Hà Lan, Ba Lan, Hàn
Sài Gòn là chƣơng trình kết hợp giữa lí Quốc, Nhật bản, Trung Quốc.... đến giảng
thuyết và thực tiễn của ngành KHMT, trang dạy, hợp tác khoa học nhằm xây dựng các
bị cho sinh viên những kiến thức và kĩ năng CTTT, trong đó có chƣơng trình CNTT.
cần thiết để thích nghi với thế giới CNTT. Nhà trƣờng và Khoa chủ động tham khảo
Sinh viên có khả năng lập trình, khả năng chƣơng trình của một số trƣờng đại học ở
phát triển hệ thống máy tính, thiết kế phần Hoa Kì (South Florida, New Mexico,
mềm và thiết lập các hệ thống xử lí thông Arizona), Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung
tin và ngoại ngữ phải đạt trình độ TOEIC Quốc, Pháp, Ba Lan, Hà Lan... để xây dựng
quốc tế 500. Tại Trƣờng Đại học Vinh, chƣơng trình khung, chƣơng trình chi tiết
khoa CNTT đang triển khai CTTT theo Dự các học phần, tìm hiểu tài liệu, giáo trình
án Giáo dục đại học pha II (do Ngân hàng các môn học. Cách thức tổ chức đào tạo,
thế giới tài trợ). Sau khi tốt nghiệp chuyên phƣơng pháp giảng dạy, đánh giá sinh viên
ngành KHMT sinh viên có thể làm việc với đã có nhiều đổi mới phù hợp với điều kiện
các chức danh: Cán bộ nghiên cứu, ứng của trƣờng cũng nhƣ phù hợp với các
dụng CNTT hoặc cán bộ giảng dạy ở các chuẩn quy định của Bộ Giáo dục và Đào
trƣờng ĐH, CĐ, TCCN; cán bộ quản lí và tạo. Với nguồn vốn của Dự án Giáo dục đại
thực hiện các dự án CNTT ở các cơ quan, học, trƣờng hƣớng tới triển khai các CTTT
công ty. cho 4 ngành đào tạo là Xây dựng, CNTT,
3. TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH VỚI VIỆC Điện tử viễn thông và Kinh tế. Các Khoa
XÂY DỰNG CTTT CHUYÊN đã có vài chục lƣợt cán bộ đi thực tế đến
NGÀNH KHMT các trƣờng đại học trên thế giới để tìm hiểu
Ngày 11/7/2011, Phó Thủ tƣớng Chính cách tổ chức cũng nhƣ xây dựng CTTT.
phủ Nguyễn Thiện Nhân đã kí Công văn số Ngành xây dựng dân dụng và công nghiệp,
1136/TTg-KGVX về việc bổ sung Đại học với sự giúp đỡ của các chuyên gia Hà Lan
Vinh vào danh sách các trƣờng đại học xây từ Trƣờng Đại học Hanze đã xây dựng
dựng thành trƣờng đại học trọng điểm quốc đƣợc chƣơng trình đào tạo mới theo định
gia. Thực ra, trƣớc thời điểm này nhiều hƣớng nghề nghiệp. Các ngành CNTT,
năm, Trƣờng Đại học Vinh đã có những Nông - Lâm - Ngƣ, Sinh - Hoá đã đƣợc
nỗ lực nâng cao chất lƣợng đào tạo, phấn tăng cƣờng cơ sở vật chất, tăng cƣờng đầu
đấu xây dựng một số ngành đạt chuẩn khu tƣ năng lực nghiên cứu, đào tạo.
vực và quốc tế nhƣ ngành CNTT, ngành Tại Trƣờng Kĩ thuật Công nghệ Ira A.
xây dựng dân dụng và công nghiệp. Mặc Fulton (trƣờng thành viên của Đại học
dù không nằm trong Đề án thí điểm thực Bang Arizona (ASU), Hoa Kì) có khoa
hiện đào tạo CTTT nhƣng nhà trƣờng đã CNTT với CTTT rất phù hợp với chƣơng
chủ động có những bƣớc đi thích hợp để trình mà Trƣờng Đại học Vinh đang xây
xây dựng và triển khai một số CTTT. dựng và triển khai. CTTT của Arizona đào
Trƣờng đã cử hàng chục cán bộ, trong đó tạo 4 năm cho hệ kĩ sƣ. Chuyên ngành
có cán bộ khoa CNTT đi học thạc sĩ, tiến sĩ KHMT là một trong 4 ngành CNTT: Khoa
ở nƣớc ngoài theo diện hiệp định, diện hợp học Máy tính, Kĩ thuật Máy tính, Tin học,
tác giữa các trƣờng và bằng ngân sách nhà Hệ thống thông tin. Chƣơng trình đào tạo
nƣớc. Đại học Vinh cũng đã mời nhiều của KHMT có liên quan với thiết kế máy
XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH TIÊN TIẾN CHUYÊN NGÀNH KHOA HỌC MÁY TÍNH TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH


tính, quá trình tính toán và chuyển giao chức máy tính và lập trình hợp ngữ, Ứng
chuyển đổi thông tin, thiết kế và phân tích dụng đại số tuyến tính, Xử lí ảnh video, Đa
phần mềm cho nhiều ứng dụng khác nhau, phương tiện, Cơ sở dữ liệu tiên tiến, Lập
bao gồm mạng lƣới, đồ hoạ, trí tuệ nhân trình hệ thống, Công nghệ phần mềm, Dữ
tạo và các hệ thống cơ sở dữ liệu. Chƣơng liệu và bảo mật thông tin, Công nghệ phần
trình đào tạo cũng tập trung vào việc cải mềm… Chƣơng trình đào tạo tăng cƣờng
thiện độ tin cậy phần mềm, hệ thống an sự lựa chọn trong việc đăng kí môn học.
ninh mạng hoặc tìm kiếm thông tin, tìm Các môn lựa chọn đƣợc chia làm hai loại:
hiểu thiết kế hệ thống máy tính thế hệ mới, lựa chọn kĩ thuật (Technical Elective) và
mạng máy tính, hệ thống thông tin y sinh lựa chọn khoa học (Science Elective). Các
học, hệ thống chơi game, công cụ tìm môn học này có thể là môn học của khoa
kiếm, trình duyệt Web và các hệ thống gói chuyên ngành hoặc của các khoa liên quan
phân phối máy tính. Khoa có 14 cơ sở máy và có thể thay đổi hàng năm. Một sinh viên
tính và các quan hệ đối tác nghiên cứu về chuyên ngành KHMT (CS) có thể lựa chọn
mô hình hoá không gian, có Trung tâm một số tín chỉ bên Toán học (MAT) hoặc
máy tính nhận thức, Trung tâm Nghiên cứu Công nghệ sinh học (BME)… Sinh viên tốt
thông tin y tế và Hiệp hội Hệ thống nhúng. nghiệp cử nhân KHMT có thể tìm các việc
Đây là những nơi cho sinh viên đến thực làm liên quan đến máy tính và phần mềm
tập. Trƣờng Kĩ thuật Ira A. Fulton đang thiết kế phát triển CNTT. Công việc
hợp tác với các cộng đồng học thuật của thƣờng đƣợc phân biệt bởi mức độ cao về
Intel tích hợp máy tính song song vào chuyên môn lí thuyết, cách giải quyết các
KHMT và kĩ thuật, Toán học, Khoa học vấn đề phức tạp, sự sáng tạo và ứng dụng
chƣơng trình thống kê, Tính toán với hiệu công nghệ mới. Một số công việc hấp dẫn
suất cao (High Performance Computing là tạo các trò chơi video và hệ thống, thiết
Initiative) để cấp bằng đại học và bằng thạc kế hệ thống trí tuệ nhân tạo, phát triển các
sĩ. Sinh viên chuyên ngành KHMT có thể ứng dụng an ninh mạng, phát minh và thực
giải quyết tốt các vấn đề kĩ thuật, có tƣ duy hiện hiệu quả hơn hệ thống quản lí dữ liệu.
phân tích và sáng tạo. Các môn học đòi hỏi Theo kết quả điều tra của 15 ngành kĩ sƣ
sinh viên áp dụng các nguyên tắc thiết kế sau khi tốt nghiệp Đại học ở Hoa Kì thì
và phát triển trong việc xây dựng các hệ chuyên gia ngành KHMT thu nhập cao
thống phần mềm phức tạp khác nhau. Do đứng vị trí thứ năm.
đó, ngoài các môn chuyên ngành KHMT Đào tạo sinh viên CNTT có khả năng
nhƣ Phân tích và thiết kế thuật toán, Toán đáp ứng đƣợc nhu cầu xã hội là điều cần
rời rạc, Lí thuyết ngôn ngữ hình thức, thiết và cấp bách. Hiện nay trƣờng Đại học
Chương trình dịch, Trí tuệ nhân tạo, Đồ Vinh đặt ra yêu cầu đào tạo sinh viên
hoạ máy tính, Xử lí ngôn ngữ tự nhiên, Hệ CNTT vừa có trình độ ngoại ngữ vừa có
điều hành, Tương tác người máy, An toàn chuyên môn ngang tầm khu vực và quốc tế.
thông tin, Mạng máy tính, Kiến trúc máy Xây dựng CTTT nhằm đẩy mạnh công tác
tính, Cấu trúc dữ liệu và lập trình hướng nghiên cứu khoa học trong cán bộ và sinh
đối tượng, sinh viên còn đƣợc học thêm viên, có thêm nhiều suất học bổng cho sinh
các môn nhƣ: Quản lí cơ sở dữ liệu, Tổ viên, xây dựng hệ thống trao đổi giảng
PHAN LÊ NA


viên, sinh viên trong nƣớc và quốc tế, tạo Ngày 22/9/2010, Thủ tƣớng Chính phủ
cơ chế cụ thể để các doanh nghiệp có thể đã phê duyệt Đề án “Đưa Việt Nam sớm
đóng góp vào đào tạo và sử dụng nguồn trở thành nước mạnh về CNTT-TT”. Đề án
nhân lực cho đất nƣớc. Hơn nữa tăng này hi vọng sẽ thúc đẩy sự phát triển mạnh
cƣờng sự phối hợp giữa sinh viên với nhà mẽ của CNTT-TT ở nƣớc ta. Trƣờng Đại
tuyển dụng để giải quyết đầu ra cho sinh học Vinh đƣợc Chính phủ đƣa vào danh
viên tốt nghiệp của Nhà trƣờng. Chuyên sách 16 trƣờng đại học xây dựng thành
ngành KHMT sẽ hƣớng tới sự liên kết trƣờng đại học trọng điểm quốc gia sẽ là
mạnh mẽ giữa máy tính và nhiều lĩnh vực một thuận lợi lớn để triển khai các CTTT.
của đời sống. Chƣơng trình đào tạo sẽ tập Với đội ngũ cán bộ giảng dạy có trình độ
trung kiến thức chuyên ngành phù hợp với cao, đƣợc tăng cƣờng đầu tƣ cơ sở vật chất,
yêu cầu của CNTT, nắm vững một trong đƣợc sự giúp đỡ của nhiều trƣờng đại học
các công nghệ lập trình tiên tiến và có đủ có danh tiếng trên thế giới, trong đó có
tri thức, khả năng để tiếp cận với công Trƣờng đại học bang Arizona – Hoa Kì, hi
nghệ mới theo chuyên ngành đƣợc đào tạo. vọng trong tƣơng lai không xa, một số
Chuyên ngành KHMT tăng thêm các môn CTTT, trong đó có chƣơng trình của nhóm
tự chọn thuộc chuyên ngành KHMT hoặc ngành CNTT sẽ đƣợc triển khai ở trƣờng
sinh viên đƣợc đăng kí các môn của Đại học Vinh.
chuyên ngành khác nhƣ: Kĩ thuật máy tính, Bài báo được tài trợ của Dự án Giáo
Mạng và truyền thông hay Hệ thống thông dục đại học pha II (Ngân hàng thế giới).
tin gồm các môn Công nghệ phần mềm, Xử
lí ảnh video, Học máy, Tổ chức máy tính và
lập trình hợp ngữ, Cơ sở dữ liệu tiên tiến,
Hệ nhúng trên không gian thực, Đồ hoạ
nâng cao, Hệ thống an ninh mạng máy
tính, Tương tác người máy, Xử lí song
song,... Ngoài ra cần tăng cƣờng khả năng
thực hành và tự học, tự nghiên cứu cho
sinh viên.
Khoa CNTT, Trƣờng Đại học Vinh đã
liên kết đào tạo với Đại học bang Arizona
(ASU), Đại học New Mexico của Hoa Kì,
Đại học Saga của Nhật Bản,… trong vấn
đề trao đổi cán bộ giảng dạy. Về đội ngũ
cán bộ giảng dạy, hiện nay khoa CNTT có
10 cán bộ làm NCS trong nƣớc và nƣớc
ngoài (Nhật Bản, Hoa Kì, Đức, Hàn Quốc,
Trung Quốc). Đây chính là sự chuẩn bị đội
ngũ chất lƣợng cao trong vòng hai, ba năm
tới nhằm đáp ứng yêu cầu giảng dạy các
môn học bằng tiếng Anh và thực hiện
CTTT.
TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Bước tạo đà cho nâng cao chất lượng giáo dục đại học, Báo Giáo dục và thời đại, (số
208), ngày 30/12/2010
2. Đinh Xuân Khoa, Đại học Vinh hướng tới đào tạo theo các chương trình tiên tiến, Báo
GD&TĐ, 30/12/2010 (http://www.gdtd.vn)
3. http://www.apcs.hcmuns.edu.vn, http://www2.uet.vnu.edu.vn/coltech,
http://soict.hut.edu.vn, http://www.uit.edu.vn, http://engineering.asu.edu/cidse,
http://fit.hanu.edu.vn/
nguon tai.lieu . vn