Xem mẫu

  1. VIEÂM NOÄI TAÂM MAÏC NHIEÃM TRUØNG ÔÛ TREÛ EM I. ÑAÏI CÖÔNG: Vieâm noäi taâm maïc nhieãm truøng (VNTMNT) laø tình traïng vieâm ôû lôùp noäi taâm maïc (van tim bình thöôøng, van tim nhaân taïo, vaùch tim, vò trí caùc maûnh gheùp, vaù) vaø ôû lôùp noäi maïc ñoäng maïch (oáng ÑM, tuùi phình ÑM, shunt ñoäng - tónh maïch, shunt nhaân taïo, vò trí ñaët catheter trong loøng maïch); do vi truøng, naám, rickettsiae, sieâu vi. Beänh coù theå xaûy ra ôû moïi löùa tuoåi nhöng thöôøng gaëp nhaát ôû treû 10-15 tuoåi. Beänh thöôøng xaûy ra treân cô ñòa coù beänh tim saün coù. II. CHAÅN ÑOAÙN : 1. Coâng vieäc chaån ñoaùn: a) Hoûi beänh:  Tieàn caên: beänh tim, coù ñöôøng tieâm truyeàn TM, coù laøm nhöõng thuû thuaät gaây chaûy maùu.  Soát: tính chaát, thôøi gian soát bao laâu.  Caùc trieäu chöùng khaùc ñi keøm. b) Khaùm beänh: khaùm toaøn dieän, ñaëc bieät chuù yù tìm:  Beänh tim.  Caùc oå nhieãm truøng ôû: raêng mieäng, tai muõi hoïng, da, ñöôøng hoâ haáp, tieát nieäu.  Daáu xuaát huyeát ôû: keát maïc, da.  Noát Osler ôû ñaàu ngoùn tay, sang thöông Janeway ôû loøng baøn tay, chaám Roth ôû voõng maïc (soi ñaùy maét).  Daáu hieäu thuyeân taéc maïch. c) Ñeà nghò xeùt nghieäm:  Caáy maùu tröôùc khi cho khaùng sinh 3 maãu ôû 3 vò trí khaùc nhau caùch nhau 1 giôø.  Pheát maùu ngoaïi bieân (PMNB).  VS, CRP, RF.  Toång phaân tích nöôùc tieåu (TPTNT), caën Addis nöôùc tieåu.  X quang tim phoåi, ECG, sieâu aâm tim. 2. Chaån ñoaùn:  Tieâu chuaån chính : a) Caáy maùu döông tính kieåu VNTMNT :  Caáy moïc vi truøng ñaëc hieäu cuûa VNTMNT töø 2 maãu maùu rieâng bieät: Viridans streptococci, Streptococcus bovis, Staphylococcus aureus, Enterococci, HACEK (Hemophilus Actinobacillus, Cardiobacterium, Eikenella, Kingella).  Caû 2 maãu laáy caùch xa nhau 12 giôø ñeàu (+).  Caû 3 maãu laáy rieâng bieät ñeàu (+) vôùi maãu ñaàu vaø cuoái caùch xa nhau ít nhaát 1 giôø.
  2. b) Baèng chöùng lieân quan ñeán noäi taâm maïc: sieâu aâm tim coù  Caáu truùc gioáng suøi, naèm ôû vò trí phuø hôïp trong VNTMNT hoaëc ôû choã coù maûnh gheùp, van nhaân taïo maø khoâng theå giaûi thích ñöôïc,  hoaëc abceøs,  hoaëc môùi xuaát hieän bong van nhaân taïo,  hoaëc hôû van tim môùi xuaát hieän (chöùng minh treân sieâu aâm).  Tieâu chuaån phuï : a) Coù beänh tim saün coù; coù tieâm truyeàn TM. b) Soát  38C ( 1004F ). c) Hieän töôïng maïch maùu : thuyeân taéc ÑM lôùn, nhoài maùu phoåi nhieãm truøng, phình maïch, xuaát huyeát noäi soï, xuaát huyeát keát maïc, sang thöông Janeway. d) Hieän töôïng mieãn dòch : vieâm caàu thaän, noát Osler, chaám Roth, RF (+). e) Baèng chöùng vi truøng hoïc :  Caáy maùu (+) nhöng khoâng theo kieåu VNTMNT.  Hoaëc baèng chöùng huyeát thanh hoïc caùc vi truøng ñaëc hieäu cho VNTMNT. f) Sieâu aâm tim : coù gôïi yù VNTMNT nhöng khoâng ñuû tieâu chuaån xeáp vaøo tieâu chuaån chính. 2.1. Chaån ñoaùn chaéc chaén VNTMNT :  Neáu coù baèng chöùng veà giaûi phaãu beänh : – Caáy hoaëc laøm moâ hoïc cuïc suøi, cuïc thuyeân taéc, khoái abceøs trong tim, thaáy coù söï hieän dieän cuûa vi truøng, – Hoaëc treân moâ hoïc thaáy coù hieän töôïng VNTM tieán trieån trong cuïc suøi hoaëc trong khoái abceøs trong tim.  Neáu ñaït ñöôïc: - 2 tieâu chuaån chính, hoaëc - 1 tieâu chuaån chính +  3 tieâu chuaån phuï, hoaëc -  5 tieâu chuaån phuï. 2.2. Chaån ñoaùn coù theå coù VNTMNT: Coù nhöõng trieäu chöùng cuûa VNTMNT nhöng khoâng ñaït ñuû tieâu chuaån chaån ñoaùn chaéc chaén vaø khoâng coù chaån ñoaùn loaïi tröø. 2.3 Chaån ñoaùn loaïi tröø:  Coù chaån ñoaùn khaùc giaûi thích ñöôïc caùc trieäu chöùng cuûa VNMT, hoaëc  Caùc trieäu chöùng bieán maát khi duøng khaùng sinh khoâng quaù 4 ngaøy. 3. Chaån ñoaùn phaân bieät :  Caùc beänh caûnh nhieãm truøng khaùc: Thöông haøn, vieâm phoåi naëng, abceøs phoåi, abceøs naõo, vieâm maøng naõo, nhieãm truøng tieåu, lao.  Beänh lyù mieãn dòch : thaáp tim, lupus ñoû, vieâm ña khôùp daïng thaáp, Kawasaki. III. ÑIEÀU TRÒ : 1. Noäi khoa : a) Khaùng sinh : * Nguyeân taéc :  Choïn khaùng sinh dieät khuaån.
  3.  Duøng lieàu cao  Duøng ñöôøng tónh maïch.  Chia nhieàu laàn trong ngaøy.  Thôøi gian ñieàu trò laâu ñuû ñeå laøm saïch truøng trong suøi. * Thôøi ñieåm baét ñaàu cho khaùng sinh :  Duøng ngay sau khi caáy 3 maãu maùu trong : - Beänh caûnh laâm saøng ñieån hình + tình traïng beänh nhi naëng. - Laâm saøng gôïi yù + toån thöông van ÑMC hoaëc coù thuyeân taéc naõo, phoåi.  Taát caû nhöõng tröôøng hôïp khaùc coù theå chôø ñôïi keát quaû caáy maùu. * Choïn khaùng sinh khi chöa coù keát quaû caáy maùu :  Coù van tim nhaân taïo: Vancomycin 30mg/ kg/ ngaøy, chia 2 laàn TTM vaø Gentamycin 5 mg/ kg/ ngaøy, chia 2 laàn TB  Khoâng coù van tim nhaân taïo: Penicillin 300.000 ñv/ kg/ ngaøy, chia 4 - 6 laàn TM vaø Gentamycin 5 mg/ kg/ ngaøy, chia 2 laàn TB  Beänh caûnh gôïi yù tuï caàu: Oxacillin 200 mg/ kg/ ngaøy, chia 4-6 laàn TM vaø Gentamycin 5 mg/ kg/ ngaøy, chia 2 laàn TB Taát caû khaùng sinh ñöôïc duøng toái thieåu 4-6 tuaàn, rieâng Gentamycin duøng trong 2 tuaàn. * Khi coù keát quaû caáy maùu:  Khaùng sinh ñang duøng phuø hôïp khaùng sinh ñoà: tieáp tuïc duøng cho ñuû thôøi gian.  Khaùng sinh ñang duøng khoâng phuø hôïp vôùi khaùng sinh ñoà: - Laâm saøng dieãn tieán toát: tieáp tuïc khaùng sinh ñang duøng. - Laâm saøng khoâng caûi thieän: ñoåi khaùng sinh theo khaùng sinh ñoà. Thôøi gian Taùc nhaân Khaùng sinh Lieàu ñieàu trò S.viridans PNC G 300.000 U/kg/24 g chia 6 laàn 4 tuaàn Gentamycine 5 mg/kg/24 g chia 2 laàn 2 tuaàn Enterococcus PNC G hay 300.000 U/kg/24 g chia 6 laàn 4 – 6 tuaàn AMP + 300 mg/ kg/24g chia 4- 6 laàn 4 – 6 tuaàn Gentamycine 5 mg/kg/24 g chia 2 laàn 2 – 4 tuaàn S.aureus Oxacilline + 200 mg/ kg/24g chia 4- 6 laàn 4 – 6 tuaàn Gentamycine 5 mg/kg/24 g chia 2 laàn 2 tuaàn MRSA Vancomycine + 40 mg/kg/24g chia 3 laàn 4 – 6 tuaàn Gentamycin 5mg/kg/24 g chia 2 laàn 2 tuaàn S.epidermidis Vancomycine + 40 mg/kg/24g chia 3 laàn 4 – 6 tuaàn Gentamycine  5mg/kg/24 g chia 2 laàn 2 tuaàn Rifampicine 10 – 20 mg/kg/24 g chia 2 laàn 4 – 6 tuaàn HACEK PNC G hay 300.000 U/kg/24 g chia 6 laàn 4 – 6 tuaàn AMP hay 300 mg/ kg/24g chia 4- 6 laàn 4 – 6 tuaàn Cefotaxime + 200 mg/kg/24h chia 3-4 laàn 4 – 6 tuaàn
  4. Gentamycine 5 mg/kg/24 g chia 2 laàn 2 – 4 tuaàn b) Ñieàu trò suy tim ñi keøm: c) Vaán ñeà duøng thuoác choáng ñoâng: chæ duøng trong chæ ñònh ngaên ngöøa thuyeân taéc do cuïc huyeát khoái trong tröôøng hôïp rung nhó, hoaëc coù van tim nhaân taïo. d) Ñaùp öùng vôùi ñieàu trò: thöôøng ñaùp öùng vôùi ñieàu trò sau 3 –10 ngaøy. Caáy maùu laäp laïi sau 5 –7 ngaøy ñieàu trò ñeå ñaùnh giaù ñaùp öùng, laäp laïi cho ñeán khi voâ truøng. Soát keùo daøi coù theå do nhieãm truøng lan roäng, do huyeát khoái nhieãm truøng, soát do thuoác. Soát thöôøng hieám khi gôïi yù tình traïng khaùng khaùng sinh. Chæ thay ñoåi khaùng sinh khi coù baèng chöùng cuûa nhieãm truøng khaùc hay dò öùng thuoác. 2. Ngoaïi khoa : 2.1. Chæ ñònh tuyeät ñoái :  Suy tim khoâng ñaùp öùng ñieàu trò gaây roái loaïn chöùc naêng van tim (keå caû van nhaân taïo).  Abceøs cô tim hoaëc abceøs quanh van.  Ñieàu trò noäi khoa khoâng hieäu quaû (du khuaån huyeát keùo daøi hoaëc nhieãm naám).  VNTMNT taùi phaùt nhieàu laàn.  Van nhaân taïo khoâng oån ñònh. 2.2. Chæ ñònh töông ñoái :  Thuyeân taéc nhieàu nôi (van bình thöôøng hoaëc van nhaân taïo).  Coù moät laàn thuyeân taéc vôùi söï hieän dieän cuûa cuïc suøi treân sieâu aâm, coù ñöôøng kính  10mm. IV. PHOØNG VIEÂM NOÄI TAÂM MAÏC NHIEÃM TRUØNG: 1. Nhöõng tình huoáng sau coù chæ ñònh duøng khaùng sinh phoøng VNTMNT :  Coù van tim nhaân taïo,  Coù tieàn caên töøng bò VNTMNT (keå caû caùc tröôøng hôïp khoâng coù beänh tim),  Taát caû caùc beänh tim baåm sinh,  Beänh van tim haäu thaáp vaø beänh van tim maéc phaûi do nguyeân nhaân khaùc (ngay caû sau khi ñaõ phaãu thuaät).  Beänh cô tim phì ñaïi,  Sa van 2 laù gaây hôû van 2 laù (chöùng minh baèng sieâu aâm tim). 2. Nhöõng thuû thuaät vaø phaãu thuaät caàn duøng khaùng sinh phoøng VNTMNT :  Nhöõng thuû thuaät vuøng raêng mieäng, tai muõi hoïng gaây chaûy maùu nöôùu hoaëc nieâm maïc  Phaãu thuaät ñöôøng ñöôøng hoâ haáp, tuaàn hoaøn, tieâu hoùa, tieát nieäu - sinh duïc  Raïch daãn löu moâ nhieãm truøng 3. Caùch duøng khaùng sinh : 3.1. Khi laøm thuû thuaät vuøng raêng, mieäng, hoaëc ñöôøng hoâ haáp treân cho nhöõng beänh nhaân thuoäc nhoùm nguy cô : PHAÙC ÑOÀ CHUAÅN
  5. 1- Amoxicillin 50mg/kg (3g) uoáng 1 giôø tröôùc thuû thuaät; 25mg/kg (1,5g) uoáng 6 giôø sau lieàu ñaàu. 2- Penicillin V < 30 kg: 1g uoáng 1 giôø tröôùc thuû thuaät; 0,5g uoáng 6 giôø sau lieàu ñaàu. > 30 kg : 2g uoáng 1 giôø tröôùc thuû thuaät; 1g uoáng 6 giôø sau lieàu ñaàu. 3- Dò öùng Penicillin /Amoxicillin : Erythromycin 20mg/kg (1g) uoáng 1 giôø tröôùc thuû thuaät; 10mg/kg (0,5g) uoáng 6 giôø sau lieàu ñaàu. Hoaëc Clindamycin 6mg/kg (300mg) uoáng 1 giôø tröôùc thuû thuaät; 3mg/kg (150mg) uoáng 6 giôø sau lieàu ñaàu. PHAÙC ÑOÀ THAY THEÁ 1- Beänh nhaân khoâng theå uoáng ñöôïc : Ampicillin 50mg/kg (2g) IV hay IM 30phuùt - 1giôø tröôùc thuû thuaät; 25mg/kg (1g) IV hay IM 6giôø sau lieàu ñaàu. Hoaëc: Penicillin G 50.000ñv/kg IV hay IM 30phuùt - 1giôø tröôùc thuû thuaät; 8giôø sau laëp laïi moät lieàu töông töï. 2- Beänh nhaân khoâng theå uoáng ñöôïc, dò öùng Ampicillin/Amoxicillin/ Penicillin : Clindamycin 6mg/kg (300m) IV 30phuùt tröôùc thuû thuaät; 3mg/kg (150m) IV 6giôø sau lieàu ñaàu. 3- Beänh nhaân thuoäc nhoùm nguy cô raát cao : a) Ampicillin 50mg/kg (2g) IV hay IM 30 phuùt tröôùc thuû thuaät + Gentamycin 2mg/kg (< 80mg) IV hay IM 6 giôø sau lieàu ñaàu Amoxicillin 25mg/kg uoáng b) Ampicillin 50mg/kg (2g) IV hay IM 30 phuùt tröôùc thuû thuaät + Gentamycin 2mg/kg (< 80mg) IV hay IM laëp laïi moät lieàu sau ñoù 8 giôø c) Penicillin 50.000 ñv/kg IV hay IM 30 phuùt tröôùc thuû thuaät + Gentamycin 2mg/kg ( < 80mg ) IV hay IM laëp laïi moät lieàu sau ñoù 8 giôø 4- Beänh nhaân thuoäc nhoùm nguy cô raát cao, dò öùng vôùi Amoxicillin/ Ampicillin /Penicillin : Vancomycin 20mg/kg truyeàn TM trong 1giôø, baét ñaàu 1giôø tröôùc thuû thuaät, laëp laïi 1 lieàu sau ñoù 8 giôø. 3.2. Khi laøm thuû thuaät ñöôøng tieâu hoùa vaø tieát nieäu sinh duïc: PHAÙC ÑOÀ CHUAÅN 1- Ampicillin 50mg/kg IV hay IM 30 phuùt tröôùc thuû thuaät + Gentamycin 2mg/kg IV hay IM (< 80mg) 6 giôø sau lieàu ñaàu Amoxicillin 25mg/kg uoáng
  6. 2- Ampicillin 50mg/kg (2g) IV hay IM 30 phuùt tröôùc thuû thuaät + Gentamycin 2mg/kg (< 80mg) IV hay IM laëp laïi moät lieàu sau ñoù 8 giôø BEÄNH NHAÂN DÒ ÖÙNG AMOXICILLIN/AMPICILLIN/PENICILLIN Vancomycin 20mg/kg (1g) baét ñaàu 1 giôø tröôùc thuû thuaät truyeàn TM trong 1 giôø 8 giôø sau laëp laïi 1 lieàu töông töï + Gentamycin 2mg/kg (< 80mg) IV hay IM PHAÙC ÑOÀ UOÁNG CHO NHÖÕNG BEÄNH NHAÂN NGUY CÔ THAÁP Amoxicillin 50mg/kg (3g) uoáng 1 giôø tröôùc thuû thuaät; 25mg/kg (1g) uoáng 6 giôø sau lieàu ñaàu 3.3. Khi laøm phaãu thuaät tim maïch coù thay van hoaëc ngoaïi vaät : Cefazolin 50mg/kg (2g) IV ngay tröôùc phaãu thuaät; moãi 6 giôø sau phaãu thuaät trong 24 - 48 giôø + Gentamycin 2mg/kg(< 80mg) IV ngay tröôùc phaãu thuaät; moãi 8 giôø sau phaãu thuaät trong 24 giôø TRONG NHÖÕNG BEÄNH VIEÄN COÙ TÆ LEÄ STAPHYLOCOCCI KHAÙNG METHICILLIN CAO Vancomycin 20mg/kg truyeàn TM trong 1giôø ngay tröôùc phaãu thuaät; + 10mg/kg truyeàn TM trong 1 giôø ngay sau phaãu thuaät. Gentamycin 2mg/kg (< 80mg) IV ngay tröôùc phaãu thuaät; moãi 8 giôø sau phaãu thuaät trong 24 giôø.
nguon tai.lieu . vn