Xem mẫu
- Môc lôc
Néi dung Trang
Më dÇu
Ch¬ng1 VËt liÖu vµ dông cô vÏ
1.1. VËt liÖu vÏ
1.2. Dông cô vÏ vµ c¸ch sö dông
1.3 Tr×nh tù hoµn thµnh b¶n vÏ
Ch¬ng II Nh÷ng tiªu chuÈn vÒ c¸ch tr×nh bµy b¶n vÏ
2.1. Tiªu chuÈn vÒ b¶n vÏ kÜ thuËt
2.2. Khæ giÊy
2.3. Khung b¶n vÏ vµ khung tªn
2.4. TØ lÖ
2.5. C¸c nÐt VÏ
2.6. Ch÷ vµ sè
2.7. Ghi kÝch thíc
2.8. KÝ hiÖu vËt liÖu trªn mÆt c¾t
Ch¬ng III VÏ h×nh häc
3.1. Dùng ®êng th¼ng song song vµ vu«ng gãc
3.2. Chia ®Òu ®o¹n th¼ng vµ chia ®Òu ®êng trßn
3.3. VÏ ®é dèc vµ ®é c«n
3.4. VÏ nèi tiÕp
3.5. vÏ mét sè ®êng cong h×nh häc
Ch¬ng IV H×nh chiÕu vu«ng gãc
4.1. Kh¸i niÖm vÒ c¸c phÐp chiÕu
4.2. H×nh chiÕu vu«ng gãc cña ®iÓm, ®êng th¼ng
vµ mÆt ph¼ng
4.3. H×nh chiÕu cña c¸c khèi h×nh häc
4.4. KÝch thíc cña c¸c khèi h×nh häc
Ch¬ng V H×nh chiÕu trôc ®o
5.1. Kh¸i niÖm vÒ h×nh chiÕu trôc ®o
5.2. C¸c lo¹i h×nh chiÕu trôc ®o thêng dïng
5.3. C¸ch dùng h×nh chiÕu trôc ®o
Ch¬ng VI Giao tuyÕn cña vËt thÓ
6.1. Giao tuyÕn cña mÆt ph¼ng víi c¸c khèi h×nh
häc
- 6.2. Giao tuyÕn cña c¸c khèi h×nh häc
Ch¬ng VII C¸c lo¹i h×nh biÓu diÔn
7.1. H×nh chiÕu
7.2. §äc b¶n vÏ vµ vÏ h×nh chiÕu thø ba
7.3. H×nh c¾t
7.4. MÆt c¾t
7.5. H×nh trÝch
Ch¬ng VIII VÏ quy íc c¸c lo¹i mèi ghÐp
8.1. Mèi ghÐp b»ng ren
8.2. Mèi ghÐp b»ng then, chèt
8.3. Mèi ghÐp b»ng ®inh t¸n
8.4. Mèi ghÐp b»ng hµn
Ch¬ng IX VÏ quy íc b¸nh r¨ng, lß xo
9.1. VÏ quy íc b¸nh r¨ng
9.2. VÏ quy íc lß xo
Ch¬ng X B¶n vÏ chi tiÕt
10.1. H×nh biÓu diÔn cña chi tiÕt
10.2. Ghi kÝch thíc trªn b¶n vÏ chi tiÕt
10.3. Dung sai kÝch thíc
10.4. §é nh¸m bÒ mÆt
10.5. C¸ch ®äc b¶n vÏ chi tiÕt
Ch¬ng XI B¶n vÏ l¾p
11.1. Néi dung cña b¶n vÏ l¾p
11.2. C¸c quy íc biÓu diÔn trªn b¶n vÏ l¾p
11.3. C¸ch ®äc b¶n vÏ l¾p
Ch¬ng XII B¶n vÏ s¬ ®å
12.1. S¬ ®å hÖ thèng truyÒn ®éng c¬ khÝ
12.2. S¬ ®å hÖ thèng ®iÖn
12.3. S¬ ®å hÖ thèng thuû lùc, khÝ nÐn
Tµi liÖu tham kh¶o
Ch¬ng I`
VËt liÖu vµ dông cô vÏ
Muèn vÏ ®îc nhanh vµ ®Ñp, cÇn ph¶i biÕt lùa chän vµ sö dông thµnh th¹o c¸c vËt liÖu,
dông cô vÏ. Díi ®©y giíi thiÖu mét sè vËt liÖu vµ dông cô thêng dïng trong vÏ kÜ thuËt.
- §Ó lËp c¸c b¶n vÏ kü thuËt cÇn ph¶i cã nh÷ng vËt liÖu vµ dông cô vÏ riªng. BiÕt c¸ch sö
dông vµ sö dông thµnh th¹o c¸c dông cô vÏ lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o chÊt lîng
b¶n vÏ vµ n©ng cao hiÖu suÊt c«ng t¸c.
1.1. VËt liÖu vÏ
1.1.1. GiÊy vÏ
Thêng cã c¸c lo¹i giÊy sau ®©y:
- GiÊy vÏ tinh (giÊy cr«ki), lµ lo¹i giÊy dµy, h¬i cøng cã mét mÆt nh½n vµ mét mÆt r¸p.
Khi vÏ b»ng ch× hay b»ng mùc ®Òu dïng mÆt nh½n ®Ó vÏ.
- GiÊy can dïng ®Ó sao chôp b¶n vÏ.
- GiÊy vÏ ph¸c lµ lo¹i giÊy thêng hoÆc giÊy kÎ li, kÎ « vu«ng.
1.1.2. Bót vÏ
ChØ dïng bót ch× ®en ®Ó thùc hiÖn c¸c b¶n vÏ kÜ thuËt.
Cã nhiÒu lo¹i bót ch×, bót lo¹i cøng ký hiÖu b»ng ch÷ H (2H, 3H ... 6H) vµ lo¹i mÒm ký
hiÖu b»ng ch÷ B (2B, 3B ... 6B). Ch÷ sè ®øng tríc ch÷ H hoÆc B cµng lín th× bót cã ®é cøng
hoÆc ®é mÒm cµng lín. Bót ch× lo¹i võa cã ký hiÖu lµ HB.
Trong vÏ kÜ thuËt, thêng dïng lo¹i bót ch× HB ®Ó vÏ mê, vÏ c¸c nÐt m¶nh vµ bót ch× 2B
®Ó t« ®Ëm c¸c nÐt vÏ hoÆc ®Ó viÕt ch÷.
Bót ch× th©n gç ®îc vãt nhän hay vãt theo h×nh lìi ®ôc nh ë h×nh 1-1.
H×nh 1-1
Ngµy nay ngêi ta thêng dïng c¸c lo¹i bót ch× bÊm, rÊt thuËn tiÖn khi sö dông. Nªn dïng
lo¹i bót lâi ch× cã ®êng kÝnh vµ ®é cøng phï hîp (H×nh 1-2).
H×nh 1-2
1.1.3. TÈy
ChØ nªn dïng lo¹i tÈy mÒm. Khi cÇn tÈy xo¸ c¸c nÐt vÏ b»ng mùc ®en, cã thÓ dïng lìi
dao c¹o hoÆc bót phñ mùc tr¾ng.
Ngoµi ra cßn cã mét sè vËt liÖu kh¸c nh mùc ®en, giÊy nh¸m ®Ó mµi ®Çu bót ch×,
®inh mò ®Ó cè ®Þnh b¶n vÏ trªn bµn vÏ, v.v...
1.2. Dông cô vÏ vµ c¸ch sö dông
1.2.1. Bµn vÏ
- MÆt bµn vÏ thêng lµm b»ng gç mÒm, mÆt bµn ph¶i ph¼ng vµ nh½n, hai biªn tr¸i vµ
ph¶i cña bµn vÏ thêng nÑp b»ng gç cøng ®Ó mÆt bµn kh«ng bÞ vªnh. MÆt biªn tr¸i cña bµn
vÏ ph¶i ph¼ng vµ nh½n ®Ó cã thÓ trît thíc ch÷ T mét c¸ch dÔ dµng (H×nh 1-3).
H×nh 1-3
1.2.2. Thíc ch÷ T
Thíc ch÷ T lµm b»ng gç hoÆc b»ng chÊt dÎo, nã gåm cã th©n ngang máng vµ ®Çu T.
MÐp trît cña ®Çu T vu«ng gãc víi mÐp trªn cña th©n ngang. §Çu T còng cã thÓ quay ®îc so
víi th©n ngang.
Thíc ch÷ T dïng ®Ó v¹ch c¸c ®êng th¼ng n»m ngang. Khi v¹ch, bót ch× ®îc v¹ch theo
mÐp trªn cña th©n ngang. §Ó c¸c ®êng vÏ song song víi nhau, ta cã thÓ trît mÐp cña ®Çu th-
íc T däc theo biªn tr¸i cña bµn vÏ (H×nh 1-4).
H×nh 1-4
Khi cè ®Þnh giÊy vÏ trªn mÆt bµn vÏ, ph¶i ®Æt sao cho mét c¹nh cña tê giÊy song
song víi th©n ngang cña thíc ch÷ T.
1.2.3. £ke
£ke vÏ kü thuËt thêng lµ mét bé gåm hai chiÕc, mét chiÕc cã h×nh tam gi¸c vu«ng c©n
vµ mét chiÕc cã h×nh nöa tam gi¸c ®Òu. £ke thêng lµm b»ng gç máng hoÆc chÊt dÎo.
Cã thÓ dïng ªke phèi hîp víi thíc ch÷ T hoÆc hai ªke phèi hîp víi nhau ®Ó v¹ch c¸c ®-
êng th¼ng ®øng hay c¸c ®êng nghiªng hoÆc ®Ó vÏ ®êng th¼ng xiªn song song, c¸c gãc …
(H×nh 1-5).
- H×nh 1-5
1.2.4. Thíc cong
Thíc dïng ®Ó vÏ c¸c ®êng cong gäi lµ thíc cong, thíc nµy dïng ®Ó vÏ c¸c ®êng cong
kh«ng vÏ ®îc b»ng com pa nh c¸c ®êng elÝp, parabon, hypebon ... Thíc cong cã nhiÒu lo¹i
kh¸c nhau ®îc lµm b»ng gç hoÆc chÊt dÎo.
Khi vÏ, tríc hÕt cÇn x¸c ®Þnh ®îc mét sè ®iÓm cña ®êng cong, sau ®ã dïng thíc cong
nèi c¸c ®iÓm ®ã l¹i, sao cho mét cung nµo ®ã cña thíc cong ®i qua Ýt nhÊt ba ®iÓm cña ®-
êng cong ®Ó ®êng cong ®îc tr¬n ®Òu (H×nh 1-6).
H×nh 1-6
1.2.4. Hép compa
Hép compa vÏ kü thuËt thêng dïng cã c¸c dông cô sau: compa vÏ ®êng trßn, compa
®o, bót kÎ mùc … Díi ®©y tr×nh bµy c¸ch sö dông mét sè dông cô ®ã.
a/ Compa vÏ ®êng trßn: Compa vÏ ®êng trßn dïng ®Ó vÏ c¸c ®êng trßn cã ®êng kÝnh
lín h¬n 12mm. NÕu vÏ nh÷ng ®êng trßn cã ®êng kÝnh lín th× ch¾p thªm cÇn nèi (H×nh 1-7).
Khi vÏ cÇn chó ý mÊy ®iÓm sau ®©y:
- §Çu kim vµ ®Çu ch× (hay ®Çu mùc) ®Æt vu«ng gãc víi mÆt b¶n vÏ.
- Khi vÏ nhiÒu ®êng trßn ®ång t©m, nªn dïng kim cã ngÊn ë ®Çu hay dïng c¸ch ®Þnh
t©m ®Ó kim kh«ng bÞ Ên s©u xuèng v¸n vÏ lµm cho lç ®©m to ra dÉn ®Õn nÐt vÏ kh«ng
chÝnh x¸c.
- Dïng ngãn tay trá vµ tay c¸i cÇm ®Çu nóm compa, quay mét c¸ch ®Òu ®Æn vµ liªn
tôc theo mét chiÒu nhÊt ®Þnh.
b/ Compa vÏ ®êng trßn bÐ: Compa vÏ ®êng trßn bÐ dïng ®Ó vÏ ®êng trßn cã ®êng
kÝnh díi 12mm. Khi vÏ, dïng ngãn tay trá Ên nhÑ trôc cã ®Çu kim vµ gi÷ cho trôc vu«ng gãc
- víi mÆt b¶n vÏ, dïng ngãn tay c¸i vµ ngãn tay gi÷a quay ®Òu cÇn cã ®Çu ch× (hay ®Çu
mùc), cÇn nµy xoay xung quanh trôc cã ®Çu kim (H×nh 1-8).
H×nh 1-7 H×nh 1-8
c/ Compa ®o: Compa ®o dïng ®Ó ®o ®é dµi ®o¹n th¼ng tõ thíc kÎ li ®Æt lªn b¶n vÏ.
Hai ®Çu kim cña compa ®Æt ®óng vµo hai ®Çu mót cña ®o¹n th¼ng hoÆc hai v¹ch ë trªn
thíc kÎ li, sau ®ã ®a lªn b¶n vÏ b»ng c¸ch Ên nhÑ hai ®Çu kim xuèng mÆt giÊy vÏ. (H×nh 1-9).
H×nh 1-9
d/ Bót kÎ mùc: Bót kÎ mùc lµ bót dïng ®Ó kÎ mùc trªn c¸c b¶n vÏ hay c¸c b¶n b»ng giÊy
can b»ng mùc ®en.
Khi dïng bót kÎ mùc cÇn chó ý mÊy ®iÓm sau ®©y:
- Kh«ng trùc tiÕp nhóng ®Çu bót vµo b×nh mùc, mµ ph¶i dïng bót s¾t hoÆc bót l«ng
®Ó lÊy mùc, tra mùc vµo khe gi÷a hai mÐp cña kÎ. CÇn gi÷ cho ®é cao cña mùc cã trong bót
kho¶ng tõ 6 ®Õn 8 mm ®Ó ®¶m b¶o cho nÐt vÏ ®Òu.
- Tríc khi vÏ, cÇn ®iÒu chØnh èc ë ®Çu bót ®Ó nÐt vÏ cã bÒ réng phï hîp.
- Khi vÏ, gi÷ cho hai mÐp cña ®Çu bót ®Òu tiÕp xóc víi mÆt giÊy ®Ó nÐt vÏ ®Òu
®Æn, c¸n bót h¬i nghiªng vÒ híng di chuyÓn cña bót. (H×nh 1-10).
H×nh 1-10 H×nh1-11
Ngµy nay, thêng dïng bót mùc kim cã c¸c cì nÐt kh¸c nhau thay cho bót kÎ mùc (H×nh
1-11).
C«ng viÖc vÏ ®· ®îc tõng bíc c¬ khÝ ho¸ vµ tù ®éng ho¸. C¸c lo¹i c¸c bµn vÏ c¬ khÝ ho¸
víi møc ®é kh¸c nhau vµ c¸c dông cô vÏ chuyªn dïng tinh x¶o ®· ®îc sñ dông trong vÏ kü thuËt.
- Trªn c¸c bµn vÏ c¬ khÝ ho¸ cã g¾n c¬ cÊu b×nh hµnh ®Ó cã thÓ dÞch chuyÓn th íc vÏ ®Õn
vÞ trÝ bÊt kú trªn bµn vÏ.
H¬n n÷a, ngµy nay víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña tin häc, m¸y tÝnh ®iÖn tö ®îc sö dông
réng r·i trong thiÕt kÕ vµ chÕ t¹o. ViÖc lËp c¸c b¶n vÏ kü thuËt ®· ®îc tù ®éng ho¸ nhê m¸y
tÝnh ®iÖn tö vµ c¸c thiÕt bÞ hç trî hiÖn ®¹i víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Tù ®éng ho¸ trong thiÕt
lËp b¶n vÏ ®· gãp phÇn gi¶m bít c¸c c«ng viÖc vÏ b»ng tay tiªu phÝ nhiÒu lao ®éng vµ thêi
gian, mÆt kh¸c b¶n vÏ ®¹t ®îc ®é chÝnh x¸c vµ tÝnh thÈm mü cao.
1.3 . Tr×nh tù hoµn thµnh b¶n vÏ
Muèn hoµn thµnh b¶n vÏ b»ng ch× hay b»ng mùc, cÇn vÏ theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh.
Tríc khi vÏ ph¶i chuÈn bÞ ®Çy ®ñ c¸c vËt liÖu, dông cô vÏ vµ c¸c tµi liÖu cÇn thiÕt. Khi
vÏ cÇn chia thµnh hai bíc lín, bíc vÏ mê vµ bíc t« ®Ëm.
Dïng lo¹i bót ch× cøng H, 2H ®Ó vÏ mê, nÐt vÏ ph¶i ®ñ ®é râ vµ chÝnh x¸c. Sau khi vÏ
mê xong ph¶i kiÓm tra l¹i b¶n vÏ, sau ®ã míi t« ®Ëm.
Dïng lo¹i bót ch× mÒm B hoÆc 2B t« ®Ëm c¸c nÐt c¬ b¶n vµ bót ch× cã ký hiÖu B
hoÆc HB t« c¸c nÐt ®øt vµ viÕt ch÷. Ch× dïng ®Ó vÏ c¸c ®êng trßn nªn chän mÒm h¬n ch×
dïng ®Ó v¹ch c¸c ®êng th¼ng. CÇn gi÷ cho ®Çu ch× lu«n nhän b»ng c¸ch chuèt hoÆc mµi
trªn giÊy nh¸m. Kh«ng nªn t« ®i t« l¹i tõng ®o¹n cña nÐt vÏ.
Nãi chung, nªn t« c¸c nÐt khã vÏ tríc, c¸c nÐt dÔ vÏ sau, t« c¸c nÐt ®Ëm tríc, c¸c nÐt
m¶nh sau, kÎ c¸c ®êng nÐt tríc, ghi con sè, ghi c¸c ký hiÖu vµ viÕt ch÷ sau. Tr×nh tù t« c¸c
nÐt vÏ nh sau:
a/ V¹ch c¸c ®êng trôc vµ ®êng t©m b»ng nÐt chÊm g¹ch m¶nh.
b/ T« ®Ëm c¸c nÐt c¬ b¶n theo thø tù:
- §êng cong lín ®Õn ®êng cong bÐ
- §êng b»ng tõ trªn xuèng díi
- §êng th¼ng tõ tr¸i sang ph¶i
- §êng xiªn gãc tõ trªn xuèng díi vµ tõ tr¸i sang ph¶i
c/ T« c¸c nÐt ®øt theo thø tù nh trªn.
d/ KÎ c¸c ®êng giãng, ®êng ghi kÝch thíc, ®êng g¹ch g¹ch cña mÆt c¾t …
e/ VÏ c¸c mòi tªn, ghi c¸c con sè kÝch thíc, viÕt c¸c ký hiÖu vµ ghi chó b»ng ch÷.
f/ T« khung vµ vÏ khung tªn.
g/ Cuèi cïng kiÓm tra b¶n vÏ vµ söa ch÷a.
C©u hái
1. C¸c lo¹i vËt liÖu vµ dông cô dïng trong vÏ kÜ thuËt.
2. CÊu t¹o cña thíc ch÷ T vµ c¸ch sö dông.
3. C¸ch dïng c¸c lo¹i compa vÏ ®êng trßn vµ compa ®o.
4. Nªu tr×nh tù hoµn thµnh mét b¶n vÏ.
nguon tai.lieu . vn
