Xem mẫu

14 X· héi häc sè 3 (87), 2004 vÊn ®Ò Ph©n tÇng x· héi viÖt nam hiÖn nay: nh×n l¹i Mét sè khÝa c¹nh ph−¬ng ph¸p luËn tõ c¸ch tiÕp cËn x· héi häc TrÞnh Duy Lu©n C«ng cuéc §æi míi trong gÇn 2 thËp kû qua ®· lµm thay ®æi c¨n b¶n diÖn m¹o ®êi sèng kinh tÕ vµ c¸c lÜnh vùc kh¸c cña ®êi sèng x· héi ViÖt Nam. ThÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa - s¶n phÈm cña §æi míi ®· ph¸t huy hiÖu qu¶ cña nã ë tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ cao vµ æn ®Þnh cïng víi viÖc n©ng cao møc sèng cña hÇu hÕt c¸c tÇng líp d©n c−. Bªn c¹nh ®ã, kinh tÕ thÞ tr−êng còng s¶n sinh ra kh«ng Ýt nh÷ng hÖ qu¶ x· héi mµ chóng ta ®ang ph¶i chó ý gi¶i quyÕt. Mét trong c¸c hÖ qu¶ nh− vËy lµ chÝnh lµ sù ph©n tÇng x· héi hay lµ sù ph©n hãa giµu - nghÌo trong c¸c nhãm d©n c−. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, vÊn ®Ò nµy ®· ®−îc giíi nghiªn cøu khoa häc x· héi, giíi qu¶n lý ®Ò cËp ®Õn kh¸ th−êng xuyªn. D−íi ®©y sÏ ®Ò cËp tíi mét sè khÝa c¹nh ph−¬ng ph¸p luËn vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy tõ c¸ch tiÕp cËn x· héi häc. 1. VÒ kh¸i niÖm Ph©n tÇng x· héi Ph©n tÇng x· héi lµ mét trong nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n cña x· héi häc. Nã ®−îc ®Þnh nghÜa lµ ”sù xÕp h¹ng (ranking) mét c¸ch æn ®Þnh c¸c vÞ trÝ trong x· héi xÐt tõ gãc ®é quyÒn lùc, uy tÝn hoÆc c¸c ®Æc quyÒn ®Æc lîi kh«ng ngang nhau”. Trong sù ph©n tÇng x· héi, cã c¸c “tÇng” (stratum), mçi tÇng lµ mét tËp hîp ng−êi (c¸ nh©n) gièng nhau vÒ ®Þa vÞ/vÞ thÕ, bao gåm ®Þa vÞ kinh tÕ (tµi s¶n, thu nhËp), ®Þa vÞ chÝnh trÞ (quyÒn lùc) hay ®Þa vÞ x· héi (nh− uy tÝn), tõ ®ã mµ hä cã ®−îc nh÷ng c¬ héi th¨ng tiÕn, sù phong th−ëng vµ nh÷ng thø bËc nhÊt ®Þnh trong x· héi. Sù ph©n tÇng x· héi th−êng ®−îc m« t¶ d−íi d¹ng c¸c “th¸p ph©n tÇng” víi nh÷ng h×nh d¸ng kh¸c nhau tïy thuéc vµo ®Æc tr−ng cña c¸c lo¹i x· héi. Trong lÞch sö, c¸c nhµ x· héi häc ph−¬ng T©y ®· ®−a ra nhiÒu yÕu tè ®Ó x¸c ®Þnh kh¸i niÖm ph©n tÇng x· héi. §iÓn h×nh nhÊt lµ nhµ x· héi häc §øc Max Weber, ®· bao hµm trong kh¸i niÖm ph©n tÇng x· héi c¶ viÖc ph©n chia x· héi thµnh c¸c giai cÊp. Bªn c¹nh ®ã, «ng kh«ng chØ nhÊn m¹nh vµo tiªu chÝ kinh tÕ, së h÷u (nh− th−êng dïng khi x¸c ®Þnh sù ph©n chia giai cÊp), mµ cßn sö dông ®ång thêi c¸c tiªu chÝ vÒ chÝnh trÞ (quyÒn lùc) vµ tiªu chÝ v¨n hãa (nh− uy tÝn) ®Ó ®Þnh nghÜa kh¸i niÖm ph©n tÇng x· héi. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn TrÞnh Duy Lu©n 15 Talcott Parsons, nhµ x· héi häc Mü coi ph©n tÇng x· héi lµ sù s¾p xÕp c¸c c¸ nh©n vµo mét hÖ thèng x· héi trªn c¬ së sù ph©n chia nh÷ng ng¹ch bËc vµ nh÷ng tiªu chuÈn chung vÒ gi¸ trÞ. Ph©n tÇng x· héi lµ kÕt qu¶ trùc tiÕp cña ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ sù ph©n hãa cña nh÷ng nhãm x· héi kh¸c nhau. Cßn theo Smelser, ph©n tÇng x· héi g¾n liÒn víi nh÷ng biÖn ph¸p mµ nhê ®ã sù bÊt b×nh ®¼ng ®−îc l−u truyÒn tõ thÕ hÖ nµy sang thÕ hÖ kh¸c, trong ®ã h×nh thµnh nªn nh÷ng tÇng líp/giai tÇng kh¸c nhau trong x· héi. Ph©n tÇng x· héi ph¶n ¸nh sù bÊt b×nh ®¼ng mang tÝnh cÊu tróc cña tÊt c¶ c¸c x· héi, sù kh¸c nhau vÒ kh¶ n¨ng th¨ng tiÕn x· héi cña c¸c c¸ nh©n bëi ®Þa vÞ cña hä trong c¸c bËc thang x· héi. Nh− vËy, vÒ c¬ b¶n, ph©n tÇng x· héi lµ mét sù ph©n chia mang tÝnh cÊu tróc thµnh c¸c tÇng líp, giai tÇng x· héi dùa trªn c¸c ®Æc tr−ng vÞ thÕ kinh tÕ x· héi cña c¸c c¸ nh©n, trong ®ã sö dông ®ång thêi 3 lo¹i c¸c dÊu hiÖu, tiªu chÝ: vÒ kinh tÕ (tµi s¶n, thu nhËp), vÒ chÝnh trÞ (quyÒn lùc, tæ chøc) vµ v¨n hãa (uy tÝn). Kh¸i niÖm ph©n tÇng x· héi v× vËy ph©n biÖt víi c¸c kh¸i niÖm gÇn gòi nh−: ph©n hãa giai cÊp, ph©n hãa giµu nghÌo, ph©n cùc x· héi. C¸c kh¸i niÖm sau nµy vÒ c¬ b¶n cã thÓ xem nh− nh÷ng biÕn thÓ, hay lµ tr−êng hîp riªng cña ph©n tÇng x· héi. Trong lÞch sö, t−¬ng øng víi c¸c lo¹i x· héi kh¸c nhau, cã nh÷ng hÖ thèng ph©n tÇng x· héi kh¸c nhau. Mét sè quèc gia cã thÓ cã sù bÊt b×nh ®¼ng vÒ kinh tÕ rÊt cao, song quyÒn lùc l¹i ®−îc ph©n bè mét c¸ch d©n chñ, mang tÝnh b×nh ®¼ng h¬n. Trong khi ë mét sè quèc gia kh¸c, bÊt b×nh ®¼ng vÒ kinh tÕ cã thÓ kh«ng lín, nh−ng quyÒn lùc l¹i bÞ tËp trung cao ®é trong tay mét nhãm cÇm quyÒn, ®éc tµi. C¸c nhµ x· héi häc th−êng dÉn ra nh÷ng vÝ dô ®iÓn h×nh. Ch¼ng h¹n: N−íc Anh trong lÞch sö ®· lµ mét x· héi giai cÊp, dùa trªn c¬ së nh÷ng kh¸c biÖt vÒ së h÷u tµi s¶n. N−íc §øc Quèc x· ®· tõng ®−îc ph©n tÇng theo quyÒn lùc. X· héi ®¼ng cÊp Nam Phi lµ vÝ dô vÒ mét x· héi ph©n tÇng theo sù thèng trÞ vÒ chñng téc. Ph©n tÇng x· héi còng ph¶n ¸nh nh÷ng bÊt b×nh ®¼ng x· héi ®· thµnh m« h×nh, hay ®· ®−îc cÊu tróc hãa gi÷a tÊt c¶ c¸c nhãm ng−êi kh¸c nhau, chø kh«ng riªng gi÷a c¸c c¸ nh©n. Ph©n tÇng x· héi còng cã liªn hÖ mËt thiÕt tíi c¸c c¬ may, vËn héi trong cuéc ®êi cña c¸c c¸ nh©n vµ c¸c nhãm x· héi. Nh÷ng c¬ may, vËn héi trong cuéc ®êi ®Õn víi hä th−êng kh«ng ®ång ®Òu, còng nh− viÖc héi ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó tËn dông, khai th¸c c¸c c¬ may, vËn héi ®ã còng rÊt kh¸c nhau. C¸c hÖ thèng ph©n tÇng x· héi lµ t−¬ng ®èi æn ®Þnh v× chóng th−êng g¾n liÒn mét c¸ch cã hÖ thèng víi c¸c thiÕt chÕ x· héi quan träng nh− kinh tÕ, gia ®×nh, chÝnh trÞ, gi¸o dôc hay t«n gi¸o. C¸c nhµ x· héi häc tËp trung chó ý tíi ph©n tÇng x· héi v× nã cã tiÒm n¨ng g©y ra c¸c c¨ng th¼ng vµ biÕn ®éng x· héi. Kh¸i niÖm ph©n tÇng x· héi ®−îc b¾t ®Çu sö dông ë n−íc ta ch−a l©u (tõ ®Çu nh÷ng n¨m 1990), trong bèi c¶nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ tõ kÕ ho¹ch hãa tËp trung sang c¬ chÕ thÞ tr−êng. ChÝnh c¸c qu¸ tr×nh thùc tiÔn ®· lµm xuÊt hiÖn kh¸i niÖm nµy trong hÖ tõ vùng khoa häc x· héi. Tuy nhiªn, viÖc triÓn khai nghiªn cøu vµ vËn dông kh¸i niÖm nµy trong thùc tÕ cßn nhiÒu ®iÒu bÊt cËp vµ trªn thùc tÕ còng cßn rÊt Ýt c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ vÊn ®Ò nµy tõ gãc nh×n ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn còng nh− ph−¬ng ph¸p hÖ nghiªn cøu. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn 16 VÊn ®Ò ph©n tÇng x· héi ViÖt Nam hiÖn nay: nh×n l¹i mét sè khÝa c¹nh… 2. Kh¸i niÖm ph©n tÇng x· héi theo thu nhËp vµ møc sèng Kh¸i niÖm ph©n tÇng x· héi võa nªu trªn thùc chÊt chØ ë trªn b×nh diÖn lý thuyÕt, vÜ m«. §Ó ®−a vµo ph©n tÝch nh÷ng vÊn ®Ò thùc tÕ, mét c¸ch thùc nghiÖm, cÇn ph¶i t×m ra c¸c ph−¬ng ph¸p vµ c¸c chØ b¸o cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn viÖc ®o l−êng nµy. Mét sè nhµ nghiªn cøu Mü ®· ®Ò xuÊt kh¸i niÖm “®Þa vÞ kinh tÕ - x· héi” (viÕt t¾t lµ SES) víi viÖc sö dông c¸c chØ b¸o vÒ uy tÝn nghÒ nghiÖp, häc vÊn vµ møc thu nhËp cña mét ng−êi nµo ®ã. Ba chØ b¸o nµy cã quan hÖ kh¸ mËt thiÕt víi nhau vµ trong mét møc ®é nµo ®ã cho thÊy c¸ nh©n ®ã ®−îc ®Æc tr−ng bëi mét ®Þa vÞ kinh tÕ - x· héi nµo. ViÖc ®¸nh gi¸ vµ xÕp h¹ng uy tÝn nghÒ nghiÖp ®−îc xem lµ mét vÊn ®Ò kh¸ lý thó nh−ng còng rÊt khã kh¨n vÒ mÆt ph−¬ng ph¸p. Nh×n chung ng−êi ta cho r»ng, uy tÝn nghÒ nghiÖp (qua thang ®¸nh gi¸ thø tù), møc ®é thu nhËp vµ häc vÊn chuyªn m«n lµ 3 tham sè quan träng nãi lªn ®Þa vÞ kinh tÕ - x· héi cña mét c¸ nh©n, quy ®Þnh c¸ nh©n ®ã thuéc vµo giai tÇng nµo trong c¸c thang bËc vÞ thÕ x· héi cô thÓ. C¸c nhµ x· héi häc chó ý ®Õn c¶ 3 hÖ thèng ph©n tÇng: theo tµi s¶n, thu nhËp (dÊu hiÖu kinh tÕ), theo quyÒn lùc (chÝnh trÞ, qu©n sù…) vµ theo uy tÝn (chÕ ®é ®¼ng cÊp…). Trong nh÷ng x· héi cô thÓ, th−êng cã sù ®an xen c¸c yÕu tè, dÊu hiÖu cña sù ph©n tÇng v× chóng th−êng cã liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau. Tuy nhiªn, mçi dÊu hiÖu ®Òu cã nh÷ng khã kh¨n riªng trong viÖc tiÕp cËn vµ ®o l−êng chóng, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c dÊu hiÖu quyÒn lùc vµ uy tÝn. Nh×n chung, ng−êi ta ®Òu thõa nhËn r»ng, viÖc ®o l−êng c¸c kh¸c biÖt vÒ kinh tÕ (tµi s¶n vµ thu nhËp) dÔ h¬n nhiÒu so víi 2 lÜnh vùc cßn l¹i trong ®Þnh nghÜa vÒ ph©n tÇng x· héi, tøc lµ vÒ quyÒn lùc chÝnh trÞ vµ uy tÝn x· héi. Thùc ra, trong viÖc x¸c ®Þnh nh÷ng kh¸c biÖt vÒ kinh tÕ, vÊn ®Ò ®o l−êng chÝnh x¸c c¸c kh¸c biÖt vÒ tµi s¶n vµ thu nhËp còng kh«ng dÔ dµng, nhÊt lµ trong c¸c x· héi ®ang ph¸t triÓn. V× vËy, cã thÓ lµ hîp lý khi c¸c nhµ nghiªn cøu t¹m thêi chÊp nhËn viÖc sö dông c¸c chØ b¸o vÒ thu nhËp vµ møc sèng ®Ó xem xÐt sù ph©n tÇng x· héi, tøc lµ chØ theo c¸c dÊu hiÖu kinh tÕ. Bëi v×, sÏ cÇn rÊt nhiÒu thêi gian ®Ó xö lý c¸c vÊn ®Ò ph−¬ng ph¸p luËn vµ ph−¬ng ph¸p cô thÓ nÕu muèn ®o l−êng ®ång thêi c¶ 3 lo¹i dÊu hiÖu nµy ®Ó x¸c ®Þnh sù ph©n tÇng x· héi thùc tÕ. KÕt qu¶ lµ, trong c¸c tµi liÖu nghiªn cøu vµ c¶ c¸c ph−¬ng tiÖn truyÒn th«ng thêi gian qua ë n−íc ta th−êng sö dông thªm mét kh¸i niÖm cã néi hµm hÑp h¬n-kh¸i niÖm “ph©n hãa giµu - nghÌo”- ®i kÌm theo kh¸i niÖm ph©n tÇng x· héi. §iÒu nµy lµ cã lý, nh− ®· nãi trªn, vµ nã còng ph¶n ¸nh mét sù thËt lµ hÇu hÕt c¸c nghiªn cøu vµ c¸c kÕt luËn vÒ ph©n tÇng x· héi ë n−íc ta gÇn ®©y thùc chÊt míi chØ ®Ò cËp tíi sù ph©n hãa giµu nghÌo chø ch−a ph¶i sù ph©n tÇng x· héi víi nghÜa chÝnh x¸c cña tõ nµy. Trong c¸c nghiªn cøu, ®iÒu tra vÒ ph©n tÇng x· héi, th−êng c¸c nhµ nghiªn cøu chØ sö dông c¸c chØ b¸o vÒ thu nhËp b×nh qu©n ®Ó ®o l−êng, nhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ lµ chñ yÕu. ChÝnh v× thÕ mét sè nhµ nghiªn cøu khoa häc x· héi ®· thËn träng h¬n b»ng c¸ch sö dông kh¸i niÖm ph©n tÇng x· héi theo thu nhËp, møc sèng thay cho kh¸i niÖm ph©n tÇng x· héi nãi chung. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn TrÞnh Duy Lu©n 17 3. C¸c chØ b¸o ®−îc sö dông trong c¸c nghiªn cøu vÒ ph©n tÇng x· héi theo thu nhËp vµ møc sèng Víi h−íng tiÕp cËn nãi trªn, c¸c nghiªn cøu vÒ ph©n tÇng x· héi võa qua ®· cè g¾ng sö dông nh÷ng hÖ chØ b¸o kh¸ linh ho¹t vµ ®a d¹ng ®Ó ®o l−êng vµ ph©n lo¹i c¸c nhãm/tÇng x· héi theo thu nhËp vµ møc sèng. Ch¼ng h¹n, trong cuéc nghiªn cøu vÒ nh÷ng biÕn ®æi x· héi trong thêi kú §æi míi t¹i Hµ Néi vµo n¨m 1992, (®©y lµ lÇn ®Çu tiªn, kh¸i niÖm ph©n tÇng x· héi ®−îc sö dông) c¸c t¸c gi¶ cña nghiªn cøu, sau khi t×m hiÓu kh¸i niÖm ph©n tÇng x· héi vÒ mÆt lý thuyÕt vµ kh¶ n¨ng ®o l−êng nã, ®· ®Ò xuÊt ý t−ëng sö dông kh¸i niÖm ph©n tÇng x· héi theo møc sèng. Nghiªn cøu ®· x©y dùng mét bé gåm 4 chØ b¸o “kh¸ch quan” vµ 1 chØ b¸o “chñ quan” ®Ó xÐt sù ph©n tÇng c¸c hé gia ®×nh theo møc sèng. §ã lµ c¸c chØ b¸o: 1. §iÒu kiÖn nhµ ë: bao gåm c¸c yÕu tè: së h÷u, diÖn tÝch vµ lo¹i nhµ, khu phô, vÞ trÝ, ho¹t ®éng c¶i t¹o n©ng cÊp trong 5 n¨m qua, chÊt l−îng nhµ vµ ®¸nh gi¸. 2. TiÖn nghi trong nhµ: bao gåm 12 lo¹i tiÖn nghi chñ yÕu, ®a sè míi xuÊt hiÖn trong ®êi sèng cña c¸c gia ®×nh trong 5 n¨m võa qua. (VÝ dô: tivi mµu, xe m¸y, ®Çu video, m¸y giÆt, m¸y ®iÒu hßa nhiÖt ®é ...) 3. Chi tiªu: gåm c¸c yÕu tè: thãi quen dïng n¨ng l−îng ®un nÊu; tiÒn ®iÖn hµng th¸ng; thãi quen ¨n s¸ng, ¨n tr−a; chi cho viÖc häc cña con c¸i, c¸c chi tiªu cho nhu cÇu v¨n hãa (hÇu hÕt lµ c¸c chØ b¸o gi¸n tiÕp). 4. Thu nhËp: gåm c¸c yÕu tè: nguån thu nhËp, møc ®é æn ®Þnh/bÊt æn ®Þnh cña thu nhËp, tæng thu nhËp vµ thu nhËp b×nh qu©n trong gia ®×nh (theo kª khai cña chñ hé). 5. ChØ b¸o chñ quan: gåm 2 lo¹i ®¸nh gi¸: - Tù ®¸nh gi¸ cña chñ hé vÒ møc sèng cña gia ®×nh hiÖn nay trªn thang ®o 5 bËc. - §¸nh gi¸ cña ®iÒu tra viªn qua pháng vÊn vµ quan s¸t ®¸nh gi¸ møc sèng hé gia ®×nh (còng trªn thang ®o 5 bËc nµy) trªn c¬ së c¸c nhËn xÐt vÒ nhµ ë, tiÖn nghi, gia phong (phong c¸ch øng xö, giao tiÕp), gia c¶nh, trang trÝ néi thÊt, phong c¸ch tr¶ lêi, v.v... hoÆc mét phÇn th«ng tin thu thËp ®−îc tõ bªn ngoµi (tõ c¸n bé tæ d©n phè, ph−êng, hµng xãm, v.v…). §¸ng chó ý lµ nghiªn cøu nµy ®· vËn dông c¶ 2 ph−¬ng ph¸p ®Ó x¸c ®Þnh vµ ®¸nh gi¸ møc sèng cña c¸c tÇng líp/giai tÇng d©n c−. §ã lµ ph−¬ng ph¸p t¹m gäi lµ “kh¸ch quan” vµ ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ “chñ quan”. C¸c nhµ nghiªn cøu ph−¬ng T©y ®· tõng sö dông c¶ 2 ph−¬ng ph¸p nµy khi nghiªn cøu cÊu tróc ph©n tÇng cña x· héi. Hä còng ®· cã nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm tèt cho chóng ta trong viÖc tiÕn hµnh c¸c ph−¬ng ph¸p nµy. §−¬ng nhiªn lµ sÏ rÊt khã kh¨n khi ®¸nh gi¸ chñ quan vµ kh¸ch quan kh¸c nhau qu¸ xa. Lóc ®ã sÏ ph¶i quyÕt ®Þnh ®©u lµ ®¸nh gi¸ gÇn ®óng nhÊt víi thùc tÕ theo c¸c tiªu chuÈn ®−îc ¸p dông cho tÊt c¶? Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn 18 VÊn ®Ò ph©n tÇng x· héi ViÖt Nam hiÖn nay: nh×n l¹i mét sè khÝa c¹nh… Mét c«ng tr×nh nghiªn cøu kh¸c cña ViÖn X· héi häc thuéc ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc cÊp nhµ n−íc KX-04 còng ®· tËp trung cho chñ ®Ò ph©n tÇng x· héi trong 1992-1994. Trong c«ng tr×nh nµy, c¸c t¸c gi¶ chØ sö dông kh¸i niÖm ph©n tÇng x· héi, kh«ng nãi cô thÓ lµ ph©n tÇng x· héi theo møc sèng. Tuy nhiªn, xem xÐt hÖ biÕn sè ®−îc sö dông khi thu thËp th«ng tin còng nh− khi ph©n tÝch kÕt qu¶ cho thÊy vÒ thùc chÊt, nghiªn cøu nµy còng chØ tËp trung vµo ph©n tÇng x· héi theo thu nhËp vµ møc sèng. Cã thÓ dÉn ra cô thÓ h¬n c¸c biÕn sè ®ã gåm: Hai biÕn sè phô thuéc: 1. Sù tÝch tô vÊt chÊt cña c¸c tÇng líp kh¸c nhau. Thùc chÊt vÉn b¸m s¸t møc thu nhËp b×nh qu©n cña c¸ nh©n vµ hé gia ®×nh, ®−îc ph©n nhãm theo chÝnh c¸c møc thu nhËp nµy hoÆc chia theo “ngò vÞ ph©n” 20% tõ d−íi lªn. BiÕn sè thu nhËp ®−îc tÝnh to¸n trªn c¬ së hé gia ®×nh vµ c¸ nh©n kª khai trong th¸ng víi c¸c kho¶n môc chÝnh lµ: - L−¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp cña nghÒ chÝnh - Thu nhËp do lµm thªm cã liªn quan ®Õn nghÒ chÝnh - C¸c lo¹i l·i suÊt nÕu cã - Nh÷ng kho¶n thu nhËp kh¸c 2. Sù ®Çu t− vµ tiªu dïng v¨n hãa cña c¸c tÇng líp kh¸c nhau. C¸c chØ b¸o ®−îc sö dông gåm: - ViÖc ®Çu t− cho häc hµnh cña con c¸i (kÓ c¶ viÖc t×m tr−êng tèt, líp tèt, häc thªm) - §Çu t− thêi gian ch¨m sãc viÖc häc cña con - Mua s¾m c¸c lo¹i s¸ch b¸o, ph−¬ng tiÖn nghe nh×n cho gia ®×nh S¸u biÕn sè ®éc lËp: 1. TruyÒn thèng gia ®×nh: nguån gèc xuÊt th©n cña chång, vî 2. Tr×nh ®é häc vÊn vµ chuyªn m«n cã ®−îc qua c¸c thêi kú 3. NghÒ nghiÖp vµ sù th¨ng tiÕn trong nghÒ cã liªn quan ®Õn quyÒn lùc cã thÓ cã 4. TÝnh tÝch cùc chÝnh trÞ 5. M«i tr−êng vµ vÞ trÝ cña chç ë hiÖn nay 6. Tuæi cña ng−êi ®−îc hái Tuy nhiªn, xÐt c¶ vÒ ph¹m vi, quy m« cña c¸c biÕn sè còng nh− kh¶ n¨ng ®o l−êng chÝnh x¸c c¸c gi¸ trÞ thùc cña chóng th× tÊt c¶ ®Òu lµ nh÷ng chñ ®Ò cã thÓ g©y tranh luËn vÒ ph−¬ng ph¸p vµ kü thuËt tÝnh to¸n. VÊn ®Ò nµy h·y cßn bá ngá vµ ch−a ®−îc chó ý trong c¸c ®iÒu tra vµ nghiªn cøu vÒ ph©n tÇng x· héi trong nh÷ng n¨m qua. Nh− vËy, c¸c nghiªn cøu x· héi häc nh÷ng n¨m võa qua ®· h×nh thµnh nªn Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn ... - tailieumienphi.vn
nguon tai.lieu . vn