Xem mẫu
- VµI NÐT VÒ chÝnh s¸ch NGO¹I GIAO CH¢U ¸ CñA NHËT B¶N N¡M 2009 – 2010 Ng« H−¬ng Lan (*) § èi víi NhËt B¶n, x©y dùng mét khu vùc ch©u ¸ Th¸i B×nh D−¬ng hßa t−íng Hatoyama, víi c¸c cuéc viÕng th¨m th−êng xuyªn tíi hai l¸ng giÒng lµ Trung Quèc vµ Hµn Quèc, cã thÓ nãi, b×nh, æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi an ninh vµ sù ch−a bao giê mèi quan hÖ víi ch©u ¸ l¹i phån vinh cña ®Êt n−íc nµy. HiÖn nay, ®−îc −u ¸i nh− thêi gian nµy, nh−ng NhËt B¶n võa duy tr× quan hÖ ®ång ®©y còng lµ lóc quan hÖ víi ng−êi ®ång minh NhËt - Mü nh− lµ trôc chÝnh trong minh lín - n−íc Mü - l¹i gÆp mét sè khã quan hÖ ®èi ngo¹i, ®ång thêi tÝch cùc kh¨n. Gi¶i quyÕt kh«ng thÊu ®¸o vÊn ®Ò thóc ®Èy quan hÖ ngo¹i giao víi c¸c víi Mü ®· dÉn ®Õn viÖc tõ chøc cña Thñ n−íc ch©u ¸, coi môc tiªu x©y dùng t−íng Hatoyama. Cã lÏ, ®óng nh− vÞ “Céng ®ång §«ng ¸” mµ NhËt B¶n ®ãng cùu thñ t−íng nµy nhËn ®Þnh: NhËt B¶n vai trß dÉn ®Çu lµ môc tiªu dµi h¹n ®ang ®øng tr−íc mét t×nh thÕ tiÕn tho¸i quan träng trong chÝnh s¸ch ngo¹i giao l−ìng nan, khi “muèn ®éc lËp h¬n vÒ ch©u ¸ cña m×nh. kinh tÕ, chÝnh trÞ víi Mü, trong khi võa ph¶i b¶o vÖ lîi Ých quèc gia trong bèi N¨m 2009 vµ nöa ®Çu 2010 lµ giai c¶nh n−íc l¸ng giÒng Trung Quèc ®ang ®o¹n x¶y ra nh÷ng diÔn biÕn quan träng t×m mäi c¸ch ®Ó trë thµnh sè mét” (xem trªn chÝnh tr−êng NhËt B¶n. ViÖc §¶ng thªm: 1). NhËt B¶n cÇn ph¶i kiÕm t×m D©n chñ NhËt B¶n (DPJ) giµnh th¾ng mét vÞ thÕ míi trong céng ®ång quèc tÕ, lîi trong cuéc bÇu cö H¹ viÖn mïa thu b»ng sù “dÝnh lÝu” nhiÒu h¬n víi ch©u ¸ n¨m 2009, kÕt thóc h¬n nöa thÕ kû cÇm víi vai trß lµ “ng−êi dÉn ®Çu” trong viÖc quyÒn gÇn nh− liªn tôc cña §¶ng D©n x©y dùng céng ®ång §«ng ¸, trë thµnh chñ tù do NhËt B¶n (LDP), råi ngµy chiÕc cÇu nèi gi÷a ph−¬ng §«ng vµ 2/6/2010 l¹i chøng kiÕn Thñ t−íng ph−¬ng T©y.∗ Hatoyama tõ chøc sau h¬n 8 th¸ng cÇm quyÒn ®Çy biÕn ®éng - mµ nguyªn nh©n I. VÞ thÕ cña ch©u ¸ vµ vÊn ®Ò hîp t¸c §«ng ¸ chÝnh lµ thÊt b¹i trong viÖc thùc hiÖn §iÓm ®¸ng chó ý cña ch©u ¸ hiÖn cam kÕt gi¶i quyÕt vÊn ®Ò di chuyÓn c¨n nay chÝnh lµ søc m¹nh kinh tÕ. Trong cø qu©n sù Futenma, ®· ¶nh h−ëng khu vùc ®−îc mÖnh danh lµ “Trung t©m kh«ng nhá ®Õn t×nh h×nh chÝnh trÞ - ngo¹i giao cña ®Êt n−íc mÆt trêi mäc. Trong h¬n 8 th¸ng cÇm quyÒn cña Thñ (∗) ThS., ViÖn Nghiªn cøu §«ng B¾c ¸.
- 32 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 11.2010 t¨ng tr−ëng cña thÕ giíi” nµy, tæng thu TriÒu Tiªn b¾n tªn löa vµ thö vò khÝ nhËp quèc néi (GDP) cña c¸c n−íc h¹t nh©n n¨m 2009 kh«ng khái ®em l¹i ASEAN+6 (6 n−íc bao gåm: NhËt B¶n, cho NhËt B¶n mèi lo ng¹i vÒ an ninh Trung Quèc, Hµn Quèc, Ên §é, quèc gia. Trong t×nh h×nh c¨ng th¼ng Australia, New Zealand) chiÕm tíi 23% leo thang trªn b¸n ®¶o TriÒu Tiªn nh− GDP toµn thÕ giíi (theo: 5). §Æc biÖt, hiÖn nay, râ rµng NhËt B¶n vÉn rÊt cÇn sau cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ - tiÒn tÖ chiÕc « qu©n sù cña Mü ®Ó b¶o vÖ an thÕ giíi 2007-2008, c¸c nÒn kinh tÕ míi ninh quèc gia. Trong thêi gian tíi, tiÕp næi ë ch©u ¸ nh− Trung Quèc, Ên §é ®· tôc duy tr× mèi quan hÖ ®ång minh ®ãng vai trß lµ trung t©m phôc håi kinh NhËt - Mü nh− mét hßn ®¸ t¶ng trong tÕ mét c¸ch mau chãng vµ vùc dËy nÒn quan hÖ ®èi ngo¹i, bªn c¹nh viÖc t¨ng kinh tÕ toµn cÇu. Theo b¸o c¸o cña c−êng vai trß chñ ®¹o cña m×nh trong Ng©n hµng ThÕ giíi (WB), n¨m 2009 x©y dùng céng ®ång §«ng ¸ sÏ lµ h−íng Trung Quèc ®· ®¹t møc t¨ng tr−ëng −u tiªn trong chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña 8,7%, Ên §é t¨ng tr−ëng 6,5%, mét chØ NhËt B¶n. sè cao h¬n nhiÒu so víi møc t¨ng tr−ëng Trong n¨m 2009, NhËt B¶n tiÕp tôc -2,2% cña toµn thÕ giíi, -2,4% cña Mü, - c¸c lÜnh vùc hîp t¸c ®−îc coi lµ nÒn t¶ng 5,2% cña NhËt vµ -4,0% cña khu vùc cho viÖc g¾n kÕt c¸c n−íc §«ng ¸ nh−: ®ång Euro. Trong n¨m nay, WB ®−a ra th−¬ng m¹i, ®Çu t−, tiÒn tÖ, m«i tr−êng, dù ®o¸n c¸c nÒn kinh tÕ nµy vÉn tiÕp n¨ng l−îng, viÖn trî nh©n ®¹o, gi¸o dôc, tôc gi÷ møc t¨ng tr−ëng cao: Trung giao l−u con ng−êi, y tÕ céng ®ång (®èi Quèc víi 10% n¨m 2010 vµ 9% n¨m phã víi c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm),... NhËt 2011; chØ sè t−¬ng ®−¬ng cña Ên §é lµ B¶n còng vËn dông mét c¸ch linh ho¹t 7% vµ 8%. Víi ®µ ph¸t triÓn nµy, Ên §é vµ mÒm dÎo c¸c diÔn ®µn ®· cã nh− Héi vµ Trung Quèc vÉn tiÕp tôc lµ ®éng c¬ nghÞ th−îng ®Ønh §«ng ¸ (EAS), t¨ng tr−ëng cña khu vùc. Møc t¨ng ASEAN+3 (NhËt B¶n, Trung Quèc, Hµn tr−ëng cña ch©u ¸ n¨m 2009 lµ 6,8%, Quèc), DiÔn ®µn khu vùc ASEAN (ARF), dù tÝnh sÏ tiÕp tôc t¨ng lªn 8,2% vµo APEC..., ®Ó th¾t chÆt mèi quan hÖ víi n¨m 2010 vµ 8% n¨m 2011 (3). Vai trß c¸c n−íc nµy. Cùu Thñ t−íng Hatoyama còng nh− lîi Ých cña NhËt B¶n - mét Yokio ®· tr×nh bµy ý t−ëng vÒ c¸c lÜnh quèc gia cã d©n sè giµ hãa víi tû lÖ sinh vùc hîp t¸c khu vùc trong buæi diÔn thÊp vµ chi phÝ phóc lîi ®ang ngµy cµng thuyÕt chÝnh s¸ch ch©u ¸ t¹i Singapore trë thµnh g¸nh nÆng - lµ ë chç: muèn håi th¸ng 11 võa qua. ¤ng ®−a ra c¸c vÝ tiÕp tôc ph¸t triÓn bÒn v÷ng, n−íc nµy dô cô thÓ nh−: “Hîp t¸c v× sù phån vinh cÇn ph¶i g¾n sù ph¸t triÓn cña m×nh víi chung”, “Hîp t¸c nh»m b¶o vÖ mét ch©u “nhu cÇu ph¸t triÓn” cña ch©u ¸. ¸ xanh”, “Hîp t¸c nh»m b¶o vÖ sinh mÖnh”, “Hîp t¸c cïng x©y dùng 'vïng HiÖn t¹i, ch©u ¸ vÉn cßn nhiÒu biÓn h÷u ¸i'”..., giao l−u thanh thiÕu nguy c¬ tiÒm Èn nh−: vÊn ®Ò an ninh niªn - giao l−u con ng−êi vµ kh¼ng ®Þnh trªn b¸n ®¶o TriÒu Tiªn, vÊn ®Ò eo biÓn ®©y sÏ lµ c¸c lÜnh vùc mµ NhËt B¶n chó §µi Loan, tranh chÊp biÓn, ®¶o, vÊn ®Ò träng (5). chªnh lÖch vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn gi÷a c¸c n−íc vµ c¸c vÊn ®Ò kh¸c nh−: m«i VÒ ph−¬ng diÖn kinh tÕ, th¸ng tr−êng - biÕn ®æi khÝ hËu, thiªn tai, dÞch 5/2009 t¹i Bali, mét tháa thuËn vÒ Quü bÖnh... §Æc biÖt, sù kiÖn CHDCND dù tr÷ ngo¹i tÖ trÞ gi¸ 120 tû USD ®·
- Vµi nÐt vÒ chÝnh s¸ch ngo¹i giao ch©u ¸… 33 ®−îc c¸c Bé tr−ëng cña c¸c n−íc “Quan hÖ NhËt Mü sÏ ®−îc duy tr× nh− ASEAN+3 th«ng qua, víi phÇn ®ãng lµ cèt lâi trong chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña gãp cña NhËt B¶n vµ Trung Quèc lµ Tokyo, nh−ng quan hÖ víi Trung Quèc 38,4 tû USD mçi n−íc (chiÕm 64%), Hµn còng quan träng kh«ng kÐm” (2). Tõ Quèc lµ 19,2 tû USD (chiÕm 16%) vµ c¸c viÖc NhËt B¶n ®Æt tÇm quan träng ®Æc n−íc ASEAN ®ãng gãp 24 tû USD biÖt vµo Trung Quèc, cßn Hµn Quèc th× (20%). vÉn lµ mét ®ång minh quan träng cña NhËt ë §«ng ¸, cã thÓ thÊy quan hÖ tam II. C¸c quan hÖ cña NhËt B¶n trong khu vùc gi¸c NhËt - Trung - Hµn ®ang cã mét 1. Quan hÖ NhËt - Trung - Hµn t−¬ng lai s¸ng sña. Quan hÖ víi hai n−íc l¸ng giÒng 2. Quan hÖ víi c¸c n−íc ASEAN quan träng lµ Hµn Quèc vµ Trung Quèc tiÕp tôc ®−îc t¨ng c−êng. MÆc dï vÉn Mét khu vùc quan träng trong ngo¹i cßn nh÷ng c¶n trë vÒ qu¸ khø lÞch sö, sù giao ch©u ¸ cña NhËt B¶n lµ ASEAN. c¹nh tranh vai trß dÉn ®Çu gi÷a NhËt Víi môc tiªu thµnh lËp céng ®ång B¶n vµ Trung Quèc, song cã thÓ nãi, ASEAN vµo n¨m 2015, t¹i Héi nghÞ nh×n trªn bÒ mÆt ch−a bao giê mèi quan th−îng ®Ønh ASEAN lÇn thø 15 ®−îc tæ hÖ gi÷a 3 quèc gia nµy ph¸t triÓn nh− chøc th¸ng 10/2009, c¸c n−íc ASEAN hiÖn nay. C¸c cuéc héi nghÞ th−îng ®Ønh ®Òu thÓ hiÖn nç lùc tiÕn tíi môc tiªu vµ viÕng th¨m ngo¹i giao cÊp cao (tõ cÊp trªn víi khÈu hiÖu “t¨ng c−êng tÝnh liªn bé tr−ëng ®Õn cÊp nguyªn thñ quèc gia) kÕt ASEAN”. VÒ phÝa NhËt B¶n, chÊp ®−îc tiÕn hµnh th−êng xuyªn h¬n bao nhËn ASEAN chÝnh lµ trung t©m cña sù giê hÕt. Héi nghÞ th−îng ®Ønh “bé ba liªn kÕt ch©u ¸ vµ sù thÞnh v−îng cña §«ng ¸” NhËt - Trung - Hµn, ®−îc khëi ASEAN g¾n víi sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn ®éng lÇn ®Çu tiªn vµo th¸ng 12/2008 t¹i cña khu vùc §«ng ¸, NhËt B¶n ®· chñ Fukuoka NhËt B¶n, lÇn thø hai häp vµo ®éng thÓ hiÖn sù ®ãng gãp cho viÖc t¨ng th¸ng 10/2009 t¹i B¾c Kinh, ngay sau c−êng tÝnh liªn kÕt khu vùc, còng nh− khi Thñ t−íng Hatoyama lªn nhËm gióp xãa bá sù chªnh lÖch vÒ tr×nh ®é chøc, vµ ngµy 30/5/2010 võa qua t¹i ®¶o ph¸t triÓn gi÷a c¸c n−íc trong khu vùc Jeju Hµn Quèc, ®· tiÕp tôc cñng cè mèi nµy. Quan ®iÓm nµy ®· ®−îc c¸c nhµ quan hÖ gi÷a 3 n−íc trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh l·nh ®¹o NhËt B¶n thÓ hiÖn trong Héi vùc, ®Æc biÖt lµ kinh tÕ, an ninh, m«i nghÞ th−îng ®Þnh NhËt B¶n - ASEAN tr−êng vµ giao l−u con ng−êi. T¹i Héi ®−îc tæ chøc cïng thêi gian. Th¸ng nghÞ th−îng ®Ønh ngµy 30/5, 3 n−íc ®· 11/2009, Héi nghÞ th−îng ®Ønh NhËt thèng nhÊt khëi ®éng viÖc phèi hîp B¶n - c¸c n−íc tiÓu vïng s«ng Mekong nghiªn cøu tÝnh kh¶ thi cña HiÖp ®Þnh ®−îc tæ chøc lÇn ®Çu tiªn t¹i Tokyo. T¹i th−¬ng m¹i tù do (FTA) gi÷a 3 n−íc nµy. ®©y, s¸ng kiÕn liªn quan ®Õn vÊn ®Ò m«i Trong suèt thêi gian cÇm quyÒn, cùu tr−êng - biÕn ®æi khÝ hËu vµ ph¸t triÓn Thñ t−íng Hatoyama ®· kªu gäi mét ®· ®−îc ®−a ra víi môc ®Ých gi¶m bít sù mèi quan hÖ “gÇn gòi vµ b×nh ®¼ng h¬n” kh¸c biÖt trong khu vùc, thóc ®Èy sù víi Mü, ®ång thêi còng “ch×a tay ra víi h×nh thµnh céng ®ång ASEAN. §©y lµ c¸c n−íc l¸ng giÒng, ®Æc biÖt lµ Trung b−íc tiÕn míi trong chÝnh s¸ch can dù Quèc” (2). Thñ t−íng Naoto Kan míi lªn cña NhËt B¶n vµo tiÓu vïng s«ng n¾m quyÒn, còng ®· kh¼ng ®Þnh r»ng Mekong.
- 34 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 11.2010 N¨m 2008, HiÖp ®Þnh ®èi t¸c kinh tÕ gia chÝnh trÞ cña Mü th× sù “sèt s¾ng” toµn diÖn NhËt B¶n - ASEAN ®· ®−îc cña cùu Thñ t−íng Hatoyama trong viÖc ký kÕt, më ra mét sù liªn kÕt kinh tÕ ®a g¾n kÕt víi B¾c Kinh cã thÓ chøng tá ph−¬ng. Bªn c¹nh ®ã, ý t−ëng x©y dùng viÖc “t¸i xem xÐt vai trß cña Tokyo trong khu vùc mËu dÞch tù do §«ng ¸ khu vùc”, vµo thêi ®iÓm “Mü béc lé (EAFTA) tõ c¸c n−íc ASEAN+3, ý t−ëng nh÷ng suy tho¸i kh«ng thÓ nhÇm lÉn”, thµnh lËp khèi liªn kÕt kinh tÕ toµn ®ång thêi “nã còng ph¶n ¸nh nhËn thøc diÖn §«ng ¸ (CEPEA) tõ ASEAN+6 ngµy cµng t¨ng ë NhËt r»ng t−¬ng lai (EAS), chuyÓn tõ giai ®o¹n nghiªn cøu ý kinh tÕ n−íc nµy ®ang g¾n chÆt víi t−ëng c¸ nh©n sang giai ®o¹n kiÓm ®Þnh Trung Quèc - quèc gia ®· v−ît qua Mü ë cÊp chÝnh phñ, ®· ®−îc th«ng qua vµo ®Ó trë thµnh ®èi t¸c th−¬ng m¹i lín Héi nghÞ th−îng ®Ønh ASEAN võa qua. nhÊt cña NhËt B¶n” (4). Sù kiÖn Washington o Ðp Tokyo th«ng qua mét 3. Quan hÖ NhËt B¶n – Hµn Quèc tháa thuËn g©y tranh c·i vÒ viÖc gi÷ c¨n Hµn Quèc lµ mét quèc gia cã vÞ trÝ cø kh«ng qu©n trªn ®¶o Okinawa, tr¸i ®Þa lý gÇn gòi vµ cã nhiÒu ®iÓm t−¬ng ng−îc víi c¸c cuéc viÕng th¨m nhén ®ång víi NhËt B¶n trong chÕ ®é chÝnh nhÞp kh¸c th−êng gi÷a giíi l·nh ®¹o cÊp trÞ, thÓ chÕ kinh tÕ vµ c¸c yÕu tè v¨n cao NhËt B¶n vµ Trung Quèc trong n¨m hãa. HiÖn nay, NhËt B¶n cïng víi Hµn 2009 võa qua, gîi ®Õn mét sù thay ®æi Quèc ®ang v−ît qua nh÷ng mÆc c¶m vÒ trong suy tÝnh cña NhËt B¶n vÒ ®èi t¸c qu¸ khø lÞch sö, th«ng qua c¬ chÕ “ngo¹i truyÒn thèng cña n−íc nµy. BÊt luËn giao con thoi”, tõng b−íc th¾t chÆt quan nh÷ng ý kiÕn nhiÒu chiÒu vÒ quan hÖ hÖ hai n−íc, h−íng tíi mèi quan hÖ “®èi ngo¹i giao hai n−íc, n¨m 2009 ®−îc xem t¸c tr−ëng thµnh”. Th¸ng 1/2009, hai lµ mét n¨m ngo¹i giao tÝch cùc, cã kh¶ n−íc ®· cã cuéc héi ®µm cÊp cao NhËt - n¨ng ph¸ ®i t¶ng b¨ng vèn tån t¹i l©u Hµn. Th¸ng 9 cïng n¨m, sau khi chÝnh n¨m trong quan hÖ gi÷a NhËt B¶n vµ quyÒn míi cña NhËt B¶n ®−îc thiÕt lËp, Trung Quèc. HiÖn nay, hai n−íc ®ang hai n−íc còng ®· cã cuéc héi ®µm cÊp tõng b−íc hoµn chØnh vµ cô thÓ hãa néi cao t¹i New York vµ th¸ng 10 Thñ dung cña quan hÖ “§èi t¸c chiÕn l−îc”. t−íng Hatoyama cã chuyÕn th¨m chÝnh 5. Quan hÖ NhËt B¶n – CHDCND thøc tíi Seoul. VÒ ph−¬ng diÖn kinh tÕ, TriÒu Tiªn Hµn Quèc hiÖn lµ ®èi t¸c th−¬ng m¹i lín thø 3 cña NhËt B¶n, vµ ng−îc l¹i, VÒ quan hÖ NhËt B¶n - CHDCND NhËt B¶n còng lµ ®èi t¸c th−¬ng m¹i TriÒu Tiªn, n¨m qua x¶y ra nh÷ng sù lín thø 2 cña Hµn Quèc. HiÖn nay mét kiÖn lµm trÇm träng hãa quan hÖ kh«ng EPA NhËt - Hµn vÉn tiÕp tôc ®−îc ®µm mÊy tèt ®Ñp cña hai n−íc nµy. Vô thö ph¸n. tªn löa vµ vò khÝ h¹t nh©n g©y nhiÒu tranh c·i håi th¸ng 4 vµ th¸ng 5/2009 4. Quan hÖ NhËt B¶n – Trung Quèc cña TriÒu Tiªn ®· g©y lµn sãng lo ng¹i ë Víi Trung Quèc, chÝnh quyÒn DPJ NhËt B¶n. Quan hÖ vèn ®· kh«ng tèt ®· chñ ®éng th¾t chÆt h¬n mèi quan hÖ ®Ñp gi÷a hai bªn cµng thªm c¨ng th¼ng, víi ng−êi l¸ng giÒng ®ang cã tèc ®é t¨ng khi NhËt B¶n göi kh¸ng nghÞ ®Õn TriÒu tr−ëng kinh tÕ nhanh chãng, vµ ngµy Tiªn vµ coi ®©y lµ “nh÷ng hµnh ®éng cµng cã vai trß to lín h¬n trªn tr−êng kh«ng thÓ dung thø”. VÒ vÊn ®Ò ng−êi bÞ quèc tÕ nµy. GÇn ®©y, theo c¸c chuyªn b¾t cãc, trong Cam kÕt NhËt - TriÒu
- Vµi nÐt vÒ chÝnh s¸ch ngo¹i giao ch©u ¸… 35 th¸ng 8/2008, hai bªn ®· thèng nhÊt sÏ nhiÒu bÊt æn nµy ®Ó n©ng cao vai trß vµ tiÕn hµnh ®iÒu tra vÒ vÊn ®Ò nµy, song vÞ thÕ cña NhËt B¶n trªn tr−êng quèc cho ®Õn nay, d−êng nh− vÉn ch−a cã tÕ. Th¸ng 4/2009, NhËt B¶n ®· tæ chøc hµnh ®éng cô thÓ nµo. Míi ®©y, trong vô cuéc gÆp gì gi÷a c¸c n−íc gióp ®ì ®¾m tµu Cheonan cña Hµn Quèc ngµy Pakistan, lËp ra mét ChiÕn l−îc míi chi 26/3/2010, NhËt B¶n lµ n−íc lín tiÕng viÖn cho viÖc chèng khñng bè vµ tuyªn nhÊt (ngoµi Hµn Quèc) chØ trÝch nÆng nÒ bè Gãi chi viÖn míi cho Pakistan vµ ®èi víi CHDCND TriÒu Tiªn. Ngµy 28/5 Afghanistan vµo th¸ng 11 cïng n¨m. võa qua, Tokyo ®· c«ng bè c¸c biÖn ph¸p HiÖn nay, NhËt B¶n ®ang hç trî cho trõng ph¹t míi chèng l¹i B×nh Nh−ìng, HiÖp héi hîp t¸c khu vùc Nam ¸ vµ cïng víi Seoul thuyÕt phôc B¾c Kinh (SAARC) ë 3 lÜnh vùc chÝnh lµ: hç trî ñng hé hä trong viÖc lªn ¸n n−íc nµy t¹i x©y dùng hßa b×nh vµ d©n chñ; hç trî Héi ®ång B¶o an Liªn Hîp Quèc. xóc tiÕn hîp t¸c khu vùc vµ hç trî giao 6. Quan hÖ víi c¸c quèc gia vµ khu l−u con ng−êi. vùc kh¸c Víi Ên §é, mét nÒn kinh tÕ míi næi, Trong quan hÖ víi M«ng Cæ, th¸ng tõ n¨m 2005 ®Õn nay ChÝnh phñ NhËt 7/2009, Héi ®µm cÊp cao NhËt B¶n - B¶n th−êng xuyªn cã c¸c cuéc viÕng M«ng Cæ ®· ®−îc tæ chøc t¹i Tokyo. th¨m cÊp cao hµng n¨m. Ngµy Ngoµi ra, n¨m qua cßn cã hai cuéc héi 29/12/2009 ®¸nh dÊu mét b−íc ph¸t ®µm cÊp bé tr−ëng. Th«ng qua c¸c cuéc triÓn trong quan hÖ gi÷a hai n−íc, khi trao ®æi ý kiÕn gi÷a l·nh ®¹o cÊp cao hai Thñ t−íng Hatoyama tíi th¨m Ên §é vµ n−íc, hai bªn ®ang th¾t chÆt lßng tin vµ cã cuéc héi ®µm víi Thñ t−íng Singh mèi quan hÖ gi÷a hai n−íc. Trong lÜnh cña Ên §é vÒ vÊn ®Ò an ninh vµ më vùc kinh tÕ, ®Ó t¨ng c−êng h¬n n÷a mèi réng hîp t¸c kinh tÕ gi÷a 2 n−íc. NhËt quan hÖ kinh tÕ gi÷a hai n−íc, nghiªn B¶n vµ Ên §é ®· ký Tuyªn bè chung vÒ cøu vÒ EPA NhËt B¶n - M«ng Cæ vÉn “Quan hÖ ®èi t¸c chiÕn l−îc toµn cÇu”, ®ang ®−îc tiÕn hµnh, h−íng tíi hiÖp vµ Tuyªn bè chung vÒ “Hîp t¸c an ninh ®Þnh kinh tÕ gi÷a hai chÝnh phñ, tiÕn gi÷a NhËt B¶n vµ Ên §é”. NhËt B¶n lµ ®Õn x©y dùng “quan hÖ ®èi t¸c toµn diÖn quèc gia thø ba ký hîp t¸c an ninh víi NhËt B¶n - M«ng Cæ”. Ên §é, sau Mü vµ Australia. N−íc nµy ®ang gi÷ mét vÞ trÝ quan träng trong Nam ¸ lµ mét trong ba vµnh ®ai chÝnh s¸ch h−íng §«ng cña Ên §é. t¨ng tr−ëng cña ch©u ¸, víi ®−êng vËn §ång thêi, Ên §é còng trë thµnh mét t¶i biÓn nèi liÒn ch©u ¸ vµ Trung §«ng, ®èi t¸c quan träng cña NhËt B¶n ë ch©u d©n sè 1,5 tØ ng−êi vµ cã nÒn kinh tÕ míi ¸, vµ lµ mét ®èi träng trong bèi c¶nh næi Ên §é. NhËt B¶n cã nhiÒu lîi thÕ Tokyo dù tÝnh xem xÐt l¹i quan hÖ víi khi quan hÖ víi khu vùc Nam ¸, v× ®©y Washington. lµ khu vùc kh«ng cã nh÷ng bÊt ®ång trong qu¸ khø, l¹i tËp trung nhiÒu quèc ë khu vùc Th¸i B×nh D−¬ng, gia th©n NhËt, ®· tÝch cùc ñng hé n−íc Australia vµ New Zealand lµ hai ®èi t¸c nµy trong c¸c diÔn ®µn quèc tÕ. TËn quan träng, cã nhiÒu gi¸ trÞ c¬ b¶n dông −u thÕ ®ã, NhËt B¶n ®· thùc hiÖn t−¬ng ®ång víi NhËt B¶n. §Æc biÖt, mét chÝnh s¸ch ngo¹i giao tÝch cùc, quan hÖ gi÷a NhËt B¶n vµ Australia th«ng qua hç trî ph¸t triÓn, hç trî t¨ng hiÖn nay ®ang ph¸t triÓn thµnh “quan c−êng an ninh cho khu vùc vÉn cßn hÖ ®èi t¸c chiÕn l−îc v× hßa b×nh vµ æn
- 36 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 11.2010 ®Þnh cña khu vùc”. HiÖn nay hai n−íc kh¸ tèt ®Ñp, khiÕn nhiÒu chuyªn gia ®ang cã nh÷ng liªn kÕt m¹nh mÏ, ®Æc chÝnh trÞ cña Mü m¬ hå lo ng¹i vÒ mét biÖt trong lÜnh vùc kinh tÕ. sù thay ®æi cã tÝnh to¸n trong quan hÖ Cuèi cïng, c¸c quèc ®¶o Th¸i B×nh NhËt B¶n - Mü, mèi quan hÖ truyÒn D−¬ng còng lµ nh÷ng ®èi t¸c cña NhËt thèng vµ lµ trôc chÝnh trong quan hÖ B¶n, trªn c¬ së võa lµ nh÷ng quèc gia ngo¹i giao cña NhËt B¶n. Sù lín m¹nh th©n NhËt, võa lµ nh÷ng n−íc b¹n hµng nhanh chãng cña nÒn kinh tÕ Trung cung cÊp cho NhËt B¶n nguån thñy s¶n Quèc ®ang ngµy cµng g¾n chÆt lîi Ých cña phong phó. Th¸ng 5/2009, t¹i Hokkaido, NhËt B¶n víi n−íc nµy. Mèi quan hÖ víi NhËt B¶n ®· tæ chøc DiÔn ®µn cÊp cao Trung Quèc ®· trë thµnh mét trôc quan c¸c n−íc ®¶o Th¸i B×nh D−¬ng (PIF). T¹i träng, nh− lêi t©n Thñ t−íng NhËt B¶n diÔn ®µn nµy, NhËt B¶n ®· tuyªn bè Naoto Kan ph¸t biÓu: “NhËt B¶n cÇn ®i chÝnh s¸ch viÖn trî 3 n¨m víi tæng sè theo h−íng x©y dùng mét quan hÖ tin tiÒn lµ 50 tû Yªn nh»m t¨ng c−êng quan cËy víi Mü trong khi ®Æt tÇm quan träng hÖ víi c¸c quèc ®¶o nµy. ®Æc biÖt víi Trung Quèc. T«i nghÜ r»ng ®ã chÝnh lµ con ®−êng ®óng ®¾n cho III. KÕt luËn t−¬ng lai cña NhËt B¶n” (2). Nh− vËy, n¨m 2009 vµ nöa ®Çu n¨m - Quan hÖ víi c¸c n−íc ASEAN còng 2010 ®¸nh dÊu mét giai ®o¹n s«i næi lµ mét phÇn quan träng trong chÝnh trong quan hÖ ngo¹i giao cña NhËt B¶n s¸ch ngo¹i giao ch©u ¸ cña NhËt B¶n, víi ch©u ¸ - Th¸i B×nh D−¬ng. Cã thÓ bëi ®©y lµ khu vùc n¨ng ®éng, cã c¸c thÊy nh÷ng ®iÓm næi bËt nh− sau: nÒn kinh tÕ võa vµ nhá, nh−ng t¨ng - ChÝnh phñ míi cña NhËt B¶n ®Ò tr−ëng nhanh, vµ lµ h¹t nh©n hîp t¸c cao tÇm quan träng cña ngo¹i giao ch©u khu vùc. NhËt B¶n ®ang ®iÒu chØnh ¸ trong chiÕn l−îc ngo¹i giao cña m×nh, chÝnh s¸ch trong quan hÖ víi c¸c n−íc víi ®iÓm chñ chèt lµ x©y dùng mét ASEAN, ®Æc biÖt lµ tiÓu vïng s«ng “Céng ®ång §«ng ¸” mµ NhËt B¶n ®ãng Mekong, nh»m t¨ng c−êng vai trß chÝnh vai trß dÉn ®Çu. trÞ cña NhËt B¶n trong khu vùc. - §Ó tiÕn tíi x©y dùng Céng ®ång - §Æc biÖt næi bËt trong nh÷ng n¨m §«ng ¸, viÖc th¾t chÆt quan hÖ bé ba gÇn ®©y, ph¶i kÓ ®Õn quan hÖ NhËt B¶n nÒn kinh tÕ ®Çu tµu §«ng ¸ NhËt - - Ên §é vµ NhËt B¶n - Australia. Hai Trung - Hµn lµ v« cïng quan träng. quèc gia nµy ®ang trë thµnh nh÷ng ®èi NhËt B¶n ®· thÓ hiÖn nç lùc ®Æc biÖt t¸c hÕt søc quan träng cña NhËt B¶n, cña m×nh trong h¬n mét n¨m qua b»ng mét trong sè Ýt c¸c quèc gia mµ NhËt c¸c cuéc viÕng th¨m cÊp cao vµ c¸c cuéc B¶n ký hîp t¸c an ninh còng nh− HiÖp gÆp ba bªn mét c¸ch th−êng xuyªn h¬n ®Þnh th−¬ng m¹i tù do (FTA). Kh«ng bao giê hÕt. MÆc dï vÉn cßn nh÷ng c¶n mÊy khã kh¨n ®Ó cã thÓ nhËn thÊy trë do lÞch sö ®Ó l¹i, vµ sù c¹nh tranh r»ng, quan hÖ tèt ®Ñp víi hai quèc gia trong hiÖn t¹i, song sù g¾n kÕt ngµy trªn sÏ gióp NhËt B¶n cã mét vÞ thÕ cµng chÆt chÏ gi÷a ba quèc gia trong chÝnh trÞ - ngo¹i giao lín h¬n ë khu vùc lÜnh vùc kinh tÕ vµ an ninh khu vùc lµ ch©u ¸, ®ång thêi còng t¹o ra c¸n c©n ®iÒu kh«ng thÓ phñ nhËn. ®èi träng nÕu Mü tiÕn gÇn h¬n víi - Trong khu vùc, mèi quan hÖ gi÷a Trung Quèc. NhËt B¶n vµ Trung Quèc ®· tiÕn triÓn (xem tiÕp trang 30)
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học