- Trang Chủ
- Kiến trúc - Xây dựng
- Ứng dụng mô hình toán trong nghiên cứu dự báo, cảnh báo lũ và ngập lụt cho vùng đồng bằng các sông lớn ở miền Trung
Xem mẫu
- www.vncold.vn Trang tin điện tử Hội Đập lớn Việt Nam
───────────────────────────────────────────────
øng dông m« h×nh to¸n trong nghiªn cøu dù b¸o,
c¶nh b¸o lò vµ ngËp lôt cho vïng ®ång b»ng c¸c s«ng lín
ë miÒn trung
PGS.TS. Lª V¨n Nghinh1
ThS. Hoµng Thanh Tïng2
Tãm t¾t: Lò lµ thiªn tai th−êng xuyªn x¶y ra ë miÒn Trung ViÖt Nam. Chóng ta kh«ng thÓ
h¹n chÕ toµn bé nh÷ng ¶nh h−ëng do lò g©y ra. Tuy nhiªn, chóng ta cã thÓ gi¶m nhÑ nh÷ng ¶nh
h−ëng cña lò lôt b»ng viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng dù b¸o vµ c¶nh b¸o ngËp lôt cho d©n ®Þa ph−¬ng
sèng trong vïng th−êng xuyªn chÞu ¶nh h−ëng cña lò. Bµi viÕt nµy nh»m ®−a ra nh÷ng øng dông
cña c¸c lo¹i m« h×nh to¸n vµ HÖ thèng Th«ng tin §Þa lý (GIS) mµ chóng t«i ®ang nghiªn cøu
trong viÖc x©y dùng c¸c ph−¬ng ¸n dù b¸o lò vµ c¶nh b¸o nguy c¬ ngËp lôt cho vïng ®ång b»ng
c¸c s«ng lín ë miÒn Trung ViÖt Nam.
Më ®Çu
Dù b¸o lò vµ c¶nh b¸o ngËp lôt cho hÖ thèng c¸c s«ng miÒn Trung cã mét ý nghÜa v« cïng
quan träng nh»m gi¶m thiÓu nh÷ng ¶nh h−ëng cña thiªn tai lò lôt cho nh©n d©n hiÖn ®ang sèng
ë c¸c vïng h¹ l−u vµ ven biÓn miÒn Trung. Do ®Æc ®iÓm chung cña lò ë c¸c tØnh miÒn Trung tõ
khi cã m−a lín ®Õn khi cã lò lín lµ rÊt ng¾n, th«ng th−êng tõ 6 ®Õn 12 giê, m¹ng l−íi tr¹m quan
tr¾c m−a vµ dßng ch¶y trªn c¸c l−u vùc lµ rÊt th−a vµ ch−a ®¹i diÖn, v× vËy c¸c ph−¬ng ph¸p dù
b¸o lò phøc t¹p ®ßi hái nhiÒu d÷ liÖu vµ thêi gian. Víi c¸c tØnh miÒn Trung, ®Ó c¶nh b¸o lò cã
hiÖu qu¶ vµ kÞp thêi cho d©n, tr−íc hÕt, chóng ta cÇn x©y dùng mét c¬ së d÷ liÖu vÒ nguy c¬
ngËp lôt øng víi c¸c cÊp mùc n−íc t¹i c¸c tr¹m thñy v¨n n»m ë h¹ l−u s«ng, sau ®ã x©y dùng
c¸c ph−¬ng ¸n dù b¸o lò nhanh cho c¸c tr¹m nµy, råi trªn c¬ së so s¸nh mùc n−íc dù b¸o víi
mùc n−íc t−¬ng øng cña c¸c b¶n ®å ngËp lôt ®Ó c¶nh b¸o nguy c¬ ngËp lôt cho d©n.
1. §Æc ®iÓm chung vÒ khu vùc miÒn Trung
C¸c tØnh miÒn Trung cña ViÖt Nam tõ Qu¶ng B×nh ®Õn B×nh §Þnh ®Òu n»m trªn d¶i ®Êt hÑp
cã bê biÓn h−íng t©y b¾c - ®«ng nam víi d·y Tr−êng S¬n ch¹y song song ë s−ên phÝa t©y, nhiÒu
n¬i cã nói nh« ra biÓn, nh− ®Ìo H¶i V©n. Do ®Þa h×nh nói liÒn biÓn nh− vËy, kh¶ n¨ng nhiÖt Èm
kh¸ dåi dµo, ®ång thêi còng v« cïng thuËn lîi cho sù xuÊt hiÖn c¸c qu¸ tr×nh héi tô m¹nh mÏ
hoµn l−u phÝa t©y hoÆc t©y b¾c cña nh÷ng c¬n b·o khi chóng ®i tíi vÞnh B¾c Bé vµ ngoµi kh¬i
vïng biÓn Qu¶ng Nam ®Õn Phó Yªn, Kh¸nh Hßa. Ngoµi ra khu vùc nµy cßn ®ãn nhËn c¶ c¸c ®íi
________________
1, 2. Bé m«n TÝnh to¸n Thñy v¨n, §¹i häc Thuû lîi.
323
- www.vncold.vn Trang tin điện tử Hội Đập lớn Việt Nam
───────────────────────────────────────────────
giã mïa, tÝn phong, cã nguån Èm lín, phong phó.
Theo kÕt qu¶ thèng kª cho thÊy, c¸c h×nh thÕ chÝnh g©y ra m−a lín sinh lò trªn c¸c s«ng
ven biÓn miÒn Trung lµ b·o, ¸p thÊp nhiÖt ®íi, héi tô nhiÖt ®íi, kh«ng khÝ l¹nh, vµ tæ hîp cña
chóng. Phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh, ®Æc biÖt lµ ¶nh h−ëng cña ®Ìo H¶i V©n, ¶nh h−ëng cña
c¸c h×nh thÕ thêi tiÕt nµy còng rÊt kh¸c nhau ®Õn sè l−îng, kh«ng gian vµ c−êng ®é m−a lín trªn
l−u vùc c¸c s«ng phÝa b¾c vµ phÝa nam ®Ìo.
Dßng ch¶y s«ng ngßi ph©n bè kh«ng ®Òu theo sù ph©n bè cña m−a. Mïa lò kÐo dµi tõ
th¸ng 9 ®Õn th¸ng 12, l−îng n−íc trong mïa lò chiÕm tõ 50 ®Õn 80% l−îng n−íc c¶ n¨m vµ biÕn
®æi m¹nh tõ mïa lò n¨m nµy sang mïa lò n¨m kh¸c. L−îng n−íc mïa lò n¨m nhiÒu n−íc cã thÓ
gÊp 3 lÇn l−îng n−íc mïa lò n¨m Ýt n−íc.
Trong vßng 25 n¨m (1976 – 2000) trªn khu vùc tõ Thõa Thiªn - HuÕ ®Õn B×nh §Þnh ®·
x¶y ra 75 ®ît lò lín. C¸c ®ît lò lín x¶y ra chñ yÕu trong 4 th¸ng tõ th¸ng 9 ®Õn th¸ng 12, ph©n
bè còng rÊt kh«ng ®Òu theo thêi gian trong n¨m, tËp trung chñ yÕu vµo 2 th¸ng 10 vµ 11. Th¸ng
10 x¶y ra 29/75 ®ît chiÕm 38,6%, th¸ng 11 x¶y ra 28/75 ®ît chiÕm 37,5%. Trong 2 th¸ng ®·
xuÊt hiÖn 57 ®ît chiÕm 76,1% tæng sè ®ît lò lín x¶y ra trong 25 n¨m gÇn ®©y [6].
M¹ng l−íi tr¹m quan tr¾c m−a vµ dßng ch¶y trªn c¸c l−u vùc s«ng ë miÒn Trung lµ rÊt
th−a, ch−a ®¹i diÖn vµ kh«ng ®Çy ®ñ, sè l−îng tr¹m ®o l−u l−îng vµ mùc n−íc trªn c¸c l−u vùc
s«ng lµ rÊt Ýt vµ thêi gian quan tr¾c l¹i kh«ng ®ång bé. Ngoµi nh÷ng tr¹m ®o do ngµnh KhÝ
t−îng - Thñy v¨n qu¶n lý, cßn cã mét sè tr¹m ®o ®¹c dïng riªng cña ®Þa ph−¬ng, song c¸c tr¹m
nµy chØ quan tr¾c trong mét thêi gian ng¾n vµ sè liÖu ®o ®¹c l¹i kÐm chÝnh x¸c. TÊt c¶ nh÷ng
®iÒu nµy ®· lµm cho c«ng t¸c dù b¸o lò ë miÒn Trung gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, vµ lò chØ cã thÓ dù
b¸o ®−îc tr−íc trong mét kho¶ng thêi gian rÊt ng¾n.
2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
Ph−¬ng ph¸p chung trong nghiªn cøu dù b¸o, c¶nh b¸o lò vµ ngËp lôt ®èi víi c¸c s«ng ë
miÒn Trung ®−îc tãm t¾t trong s¬ ®å ë H×nh 1 d−íi ®©y:
X©y dùng c¸c b¶n ®å ngËp lôt
Dù b¸o lò
Input data
Input data
Input data (Q, H, mÆt c¾t)
(R, Q)
(R, H, Q)
M« pháng m« h×nh
M« h×nh thñy v¨n M« h×nh thñy lùc
(HEC - HMS, HEC -
(VRSAP hay HEC -
(HEC - HMS , Tank,
X©y dùng RAS hay VRSAP)
h ay SSARR) RAS)
ph−¬ng ¸n dù
b¸o lò
M« h×nh sè hãa mÆt n−íc
t−¬ng øng víi c¸c cÊp
M« h×nh sè hãa ®é
Dù b¸o H, Q cho cao mùc n−íc kh¸c nhau
h¹ l−u
C¸c b¶n ®å ngËp lôt
Ph©n tÝch kh«ng gian vµ 3D
GIS
C¸c b¶n ®å nÒn vµ d÷ liÖu thuéc tÝnh trong ArcView GIS (query, geo -
processing, map calculation…)
C¶nh b¸o lò
cho d©n
H×nh 1. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu chung
324
- www.vncold.vn Trang tin điện tử Hội Đập lớn Việt Nam
───────────────────────────────────────────────
2.1. X©y dùng c¸c ph−¬ng ¸n dù b¸o lò cho c¸c s«ng lín ë miÒn Trung
HiÖn nay cã rÊt nhiÒu ph−¬ng ph¸p vµ c¸c m« h×nh dù b¸o, tuy nhiªn qua nghiªn cøu,
ph©n tÝch hÖ thèng s«ng, thêi gian truyÒn lò, sè liÖu ®o ®¹c cña c¸c tr¹m hiÖn cã, nghiªn cøu ®·
lùa chän ®−îc 2 ph−¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó x©y dùng ph−¬ng ¸n dù b¸o lò cho c¸c s«ng lín ë
miÒn Trung, ®ã lµ ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch håi quy nhiÒu biÕn (MVR), vµ ph−¬ng ph¸p m¹ng trÝ
tuÖ nh©n t¹o (ANN), trong ®ã sö dông thuËt to¸n quÐt ng−îc (BPNN).
C¶ hai ph−¬ng ph¸p trªn ®Òu ®−îc dùa trªn c¸c quan hÖ gi÷a mùc n−íc dù b¸o víi c¸c yÕu
tè ¶nh h−ëng nh− mùc n−íc t¹i thêi ®iÓm dù b¸o, mùc n−íc tr¹m trªn, l−îng m−a b×nh qu©n l−u
vùc, v.v.. Tuy nhiªn c¸ch gi¶i hay thuËt to¸n cña 2 ph−¬ng ph¸p trªn lµ kh¸c nhau, mét dùa trªn
thuËt to¸n tèi −u hµm tuyÕn tÝnh, cßn mét dùa trªn thuËt to¸n tèi −u hµm phi tuyÕn.
2.2. X©y dùng b¶n ®å ngËp lôt
HiÖn nay cã 3 ph−¬ng ph¸p th−êng ®−îc øng dông ®Ó x©y dùng b¶n ®å ngËp lôt [5], ®ã lµ:
a) X©y dùng b¶n ®å ngËp lôt dùa vµo ®iÒu tra thñy v¨n vµ ®Þa h×nh;
b) X©y dùng b¶n ®å ngËp lôt dùa vµo ®iÒu tra c¸c trËn lò lín thùc tÕ ®· x¶y ra;
c) X©y dùng b¶n ®å ngËp lôt dùa vµo viÖc m« pháng c¸c m« h×nh thñy v¨n, thñy lùc;
Mçi mét ph−¬ng ph¸p ®Òu cã nh÷ng −u vµ nh−îc ®iÓm riªng trong viÖc x©y dùng vµ −íc
tÝnh diÖn tÝch c¸c vïng ngËp lôt. Trong sè c¸c ph−¬ng ph¸p trªn, th× ph−¬ng ph¸p x©y dùng dùa
vµo tµi liÖu thu thËp ®−îc tõ ®iÒu tra, ®o ®¹c cña nhiÒu trËn lò lµ tin cËy nhÊt. Tuy nhiªn, d÷ liÖu
vµ th«ng tin ®iÒu tra cho c¸c trËn lò lín ®· x¶y ra nh×n chung lµ rÊt Ýt. ChÝnh v× vËy viÖc m«
pháng c¸c m« h×nh to¸n thñy v¨n, thñy lùc lµ rÊt cÇn thiÕt, vµ v× vËy sù kÕt hîp cña ph−¬ng ph¸p
2 vµ 3 sÏ cã hiÖu qu¶ h¬n rÊt nhiÒu, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c s«ng ë miÒn Trung.
Víi môc ®Ých c¶nh b¸o ngËp lôt, c¸c ph−¬ng ¸n tÝnh to¸n ngËp lôt ®−îc tiÕn hµnh trªn c¬
së c¸c trËn lò lín nhÊt ®· x¶y ra trªn c¸c l−u vùc vµ c¸c trËn lò thiÕt kÕ t−¬ng øng víi l−îng m−a
tÇn suÊt 1%, 5% vµ 10%. Theo tµi liÖu thèng kª vÒ m−a lò trªn c¸c l−u vùc s«ng lín ë miÒn
Trung tõ Qu¶ng TrÞ vµo ®Õn B×nh §Þnh, th× trËn lò x¶y ra vµo th¸ng 11-1999 lµ mét trong nh÷ng
trËn lò lín nhÊt x¶y ra trªn hÇu hÕt c¸c l−u vùc, v× vËy:
- TrËn lò th¸ng 11-1999 ®−îc chän ®Ó x©y dùng c¸c ph−¬ng ¸n c¶nh b¸o ngËp lôt.
- Møc ®é ngËp lôt trªn l−u vùc ®−îc tÝnh to¸n t−¬ng øng víi c¸c cÊp c¶nh b¸o mùc n−íc
kh¸c nhau cña tõng s«ng, ®ã lµ b¸o ®éng cÊp I, cÊp II, cÊp III, vµ Hmax cña lò th¸ng 11-1999,
H1%, H5%, vµ H10%.
- Thêi ®iÓm tÝnh ngËp n»m trong thêi gian lò lªn.
§Ó x©y dùng b¶n ®å ngËp lôt øng víi c¸c cÊp mùc n−íc kh¸c nhau t¹i c¸c tr¹m thñy v¨n
n»m ë khu vùc h¹ l−u c¸c con s«ng lín ë miÒn Trung theo kÞch b¶n trËn lò lÞch sö th¸ng 11-
1999, vµ c¸c trËn lò øng víi X p% kh¸c nhau, chóng ta cÇn ¸p dông mét m« h×nh thñy lùc nµo
®ã ®Ó tÝnh to¸n mùc n−íc ë c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau (t¹i c¸c mÆt c¾t, « ruéng hay « chøa lò) t−¬ng
øng víi c¸c cÊp mùc n−íc t¹i c¸c tr¹m thñy v¨n n»m ë h¹ l−u c¸c s«ng. Sau ®ã sö dông c«ng
nghÖ GIS ®Ó tÝnh to¸n møc ®é ngËp lôt vµ x©y dùng c¸c b¶n ®å ngËp lôt øng víi tõng kÞch b¶n,
®ång thêi ph©n tÝch ¶nh h−ëng cña ngËp lôt ®Õn c¸c ngµnh, −íc tÝnh nhanh thiÖt h¹i theo c¸c
kÞch b¶n ®ã.
325
- www.vncold.vn Trang tin điện tử Hội Đập lớn Việt Nam
───────────────────────────────────────────────
3. KÕt qu¶ tÝnh to¸n thö nghiÖm
3.1. KÕt qu¶ x©y dùng c¸c ph−¬ng ¸n dù b¸o lò cho c¸c s«ng
Thùc hiÖn c¸c b−íc tÝnh to¸n nh− ®· tr×nh bµy vµ sö dông phÇn mÒm thèng kª SPSS
version 11.5 ®Ó ph©n tÝch håi quy nhiÒu biÕn, Neuro Solution phiªn b¶n 4.1 ®Ó x©y dùng m¹ng
thÇn kinh nh©n t¹o tèi −u dïng cho dù b¸o, chóng t«i ®· x©y dùng ®−îc mét sè ph−¬ng ¸n dù
b¸o mùc n−íc tr−íc 6 giê víi møc ®¶m b¶o ph−¬ng ¸n lµ kh¸ tèt (>80%) cho c¸c s«ng nh− s«ng
H−¬ng t¹i Kim Long, s«ng Bå t¹i Phó èc (tØnh Thõa Thiªn - HuÕ), s«ng Th¹ch H·n t¹i tr¹m
Th¹ch H·n, s«ng BÕn H¶i t¹i tr¹m Gia Vßng, s«ng HiÕu t¹i tr¹m §«ng Hµ (tØnh Qu¶ng TrÞ),
s«ng K«n t¹i tr¹m T©n An, s«ng Hµ Thanh t¹i tr¹m Diªu Tr× (B×nh §Þnh).
Nh×n chung c¸c ph−¬ng ¸n dù b¸o mùc n−íc lò tr−íc 6 giê x©y dùng cho c¸c s«ng lín ë
miÒn Trung b»ng ph©n tÝch håi quy nhiÒu biÕn (MVR) vµ b»ng ph−¬ng ph¸p m¹ng thÇn kinh
nh©n t¹o (BPNN) ®Òu cã møc ®¶m b¶o trªn 80%. Th«ng th−êng th× m« h×nh m¹ng thÇn kinh
nh©n t¹o cho kÕt qu¶ tèt h¬n MVR nh−ng còng kh«ng ph¶i v−ît tréi h¼n, mµ viÖc sö dông m«
h×nh BPNN ®Ó dù b¸o l¹i khã h¬n viÖc sö dông ph−¬ng tr×nh dù b¸o ®¬n gi¶n cña ph−¬ng ph¸p
MVR, do vËy chóng t«i khuyÕn nghÞ nªn dïng m« h×nh MVR. Trong tr−êng hîp dù b¸o thÊy cã
gi¸ trÞ kh¸c th−êng th× nªn tham kh¶o thªm kÕt qu¶ dù b¸o cña BPNN.
Ngoµi ra, viÖc theo dâi dù b¸o c¸c h×nh thÕ thêi tiÕt còng cho chóng ta nh÷ng tiªn ®o¸n vÒ
l−îng m−a cã thÓ x¶y ra trªn c¸c l−u vùc s«ng nhê vµo c¸c kÕt qu¶ tæng hîp vµ ph©n tÝch thèng
kª m−a lò do c¸c h×nh thÕ thêi tiÕt g©y ra, vµ v× vËy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn rÊt lín cho c«ng t¸c dù b¸o
mùc n−íc lò cña c¸c s«ng miÒn Trung vµ qua ®ã cã thÓ t¨ng c−êng thêi gian c¶nh b¸o lò.
3.2. KÕt qu¶ x©y dùng b¶n ®å ngËp lôt
D÷ liÖu ®Çu vµo cho c¸c m« h×nh thñy lùc th«ng th−êng lµ d÷ liÖu l−u l−îng cho c¸c biªn
trªn, mùc n−íc cho c¸c biªn d−íi, m−a, c¸c d÷ liÖu mÆt c¾t cña m¹ng s«ng vµ ®Þa h×nh c¸c «
ruéng.
Nh×n chung víi c¸c s«ng miÒn Trung, l−u l−îng cho c¸c biªn trªn vµ l−u l−îng nhËp l−u
khu gi÷a ®Òu kh«ng cã s½n vµ ph¶i tÝnh to¸n th«ng qua viÖc m« pháng c¸c m« h×nh thñy v¨n nh−
TANk, NAM, HEC-HMS råi sau ®ã ®−a vµo m« h×nh thñy lùc. Khi tÝnh to¸n cho c¸c s«ng lín ë
miÒn Trung, chóng t«i ®· cã ®iÒu kiÖn thö nghiÖm tÊt c¶ c¸c m« h×nh thñy v¨n nªu trªn.
Chóng t«i còng cã ®iÒu kiÖn thö nghiÖm c¸c lo¹i m« h×nh thñy lùc cho c¸c s«ng lín miÒn
Trung nh− MIKE 11 cña ViÖn Thñy lùc §an M¹ch, HEC-RAS cña Hoa Kú, vµ VRSAP cña ViÖt
Nam vµ cã mét sè nhËn xÐt sau:
- Khi ch¹y m« h×nh MIKE 11 vµ HEC-RAS, th× tÝnh liªn th«ng gi÷a d÷ liÖu ®Çu vµo tõ m«
h×nh thñy v¨n NAM vµ HEC-HMS lµ kh¸ tèt vµ thuËn tiÖn, v× nã ®−îc qu¶n lý b»ng c¬ së d÷
liÖu. Tuy nhiªn trong c¶ 2 m« h×nh trªn, khi m« pháng trao ®æi n−íc gi÷a s«ng vµ ruéng, c¶ 2
m« h×nh ®Òu bá qua viÖc tÝnh to¸n l−îng m−a r¬i trùc tiÕp lªn mÆt ruéng, mµ ®èi víi c¸c s«ng
miÒn Trung trong trËn lò th¸ng 11-1999 th× l−îng m−a nµy ë h¹ l−u lµ rÊt lín, cã khi gÇn ®Õn
1.000 mm/ngµy nh− ë l−u vùc s«ng H−¬ng sÏ dÉn ®Õn kÕt qu¶ m« pháng kÐm. V× vËy, trong tÝnh
to¸n cÇn chó ý ®Ó xö lý b»ng c¸ch: nÕu c¸c « ruéng trªn ch−a n»m trong mét l−u vùc con nµo
trong tÝnh to¸n l−îng nhËp khu gi÷a, th× ph¶i coi lµ mét l−u vùc con ®Ó tÝnh bæ sung vµo trong
326
- www.vncold.vn Trang tin điện tử Hội Đập lớn Việt Nam
───────────────────────────────────────────────
qu¸ tr×nh xem xÐt trao ®æi n−íc gi÷a s«ng vµ ruéng.
- Khi ch¹y m« h×nh VRSAP th× l−îng m−a r¬i trªn mÆt ruéng ®· ®−îc tÝnh ®Õn trong khi
xem xÐt sù trao ®æi n−íc gi÷a s«ng vµ ruéng. Tuy nhiªn viÖc vµo d÷ liÖu cho m« h×nh nµy lµ
t−¬ng ®èi khã, vµ kh«ng cã tÝnh liªn th«ng víi c¸c m« h×nh thñy v¨n, v× vËy cÇn ph¶i viÕt nh÷ng
®o¹n ch−¬ng tr×nh con ®Ó chuyÓn ®æi d÷ liÖu. Thªm vµo ®ã kÕt qu¶ ®Çu ra còng kh«ng thuËn
tiÖn trong viÖc nhËp vµo c¸c m« h×nh cña hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý (GIS) nh− 2 m« h×nh trªn.
Thùc hiÖn c¸c b−íc tÝnh to¸n nh− ®· tr×nh bµy, chóng t«i ®· x©y dùng ®−îc mét sªri c¸c
b¶n ®å ngËp lôt øng víi c¸c kÞch b¶n mùc n−íc kh¸c nhau cho c¸c tr¹m ë h¹ l−u c¸c s«ng lín
miÒn Trung: hÖ thèng s«ng H−¬ng, K«n - Hµ Thanh, Th¹ch H·n - BÕn H¶i - HiÕu, Vô Gia - Thu
Bån. ¸p dông c¸c c«ng cô ph©n tÝch kh«ng gian, vµ 3D trong GIS ta cã thÓ ph©n tÝch, tÝnh to¸n
nh÷ng ¶nh h−ëng cña lò lôt theo tõng kÞch b¶n mùc n−íc ®Ó cã thÓ c¶nh b¸o cho d©n.
4. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ
4.1. KÕt luËn
Nghiªn cøu ®· thu ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ sau ®©y:
- §· tæng kÕt ®−îc viÖc sö dông c¸c lo¹i m« h×nh to¸n: ngÉu nhiªn, tÊt ®Þnh vµ thñy lùc
trong nghiªn cøu c¸c ph−¬ng ¸n dù b¸o lò, vµ c¶nh b¸o ngËp lôt cho c¸c s«ng miÒn Trung ViÖt
Nam.
- §· sö dông c¸c c«ng cô cña GIS trong viÖc ph©n tÝch, tÝnh to¸n vµ −íc tÝnh nh÷ng ¶nh
h−ëng cña lò lôt ®Õn c¬ së h¹ tÇng, ®Õn c¸c ngµnh nh− giao th«ng, thñy s¶n v.v..
4.2. KiÕn nghÞ
§Ó cã thÓ dù b¸o vµ c¶nh b¸o tèt vµ tøc thêi nguy c¬ ngËp lôt cho nh©n d©n sèng ë h¹ l−u
vµ khu vùc ven biÓn th× cÇn ph¶i bæ sung thªm tr¹m ®o vµ tù ®éng hãa c¸c tr¹m ®o còng nh−
ph−¬ng thøc truyÒn d÷ liÖu.
Trong t−¬ng lai cÇn x©y dùng hÖ thèng hç trî ra quyÕt ®Þnh DSS ®Ó gióp cho viÖc c¶nh b¸o
lò, −íc tÝnh thiÖt h¹i, cøu trî khÈn cÊp, vµ ®Æc biÖt trong quy ho¹ch phßng chèng lò vµ x©y dùng
c¬ së h¹ tÇng trong vïng chÞu ¶nh h−ëng cña lò.
Tµi liÖu tham kh¶o
[1] Apollov, B. A., G. P. Kalinin, and V. D. Komarov: Hydrological Forecasting.
Jerusalem, Israel, Israel Program for Scientific Translation, 1964.
[2] Chao, Lincoln L: Statistics for Management, Prentice-Hall of Southeast Asia Pte. Ltd, 1981.
[3] Gurnell, A. M. and D. R. Montgomery: Hydrological Applications of GIS, New York,
USA, John Willey and Sons, 1998.
[4] Holder, R. H.: Multiple Regression in Hydrology, Walling Ford, Institute of
Hydrology, 1990.
[5] Infrastructure Development Institute: Flood hazard map Manual for Technology
Transfer, Japan, Ministry of Land, Infrastructure and Transport, 2003.
327
- www.vncold.vn Trang tin điện tử Hội Đập lớn Việt Nam
───────────────────────────────────────────────
[6] NguyÔn ViÕt Thi: C¸c h×nh thÕ thêi tiÕt chÝnh g©y m−a sinh lò lín trªn c¸c s«ng miÒn
Trung, TuyÓn tËp b¸o c¸o khoa häc lÇn thø VIII cña ViÖn KhÝ t−îng Thñy v¨n, 2003.
[7] Montgomery, Donglas C. and Linwood A. Johnson: Forecasting and Time Series
Analysis, New York, USA, McGraw Hill Book Company, 1976.
[8] Maidment, David R. (1996). GIS and Hydrologic Modeling - an Assessment of
Progress. Available online: http://www.ce.utexas.edu/prof/maidment/gishydro/meetings/ santafe/santafe.htm
[downloaded: September 2003].
[9] Mahaxay, M. (2002). Flood risk hazard mapping in the Lower Mekong Basin. The
Mekong River Commission. Available online: http://www.oosa.unvienna.org/
SAP/stdm/STDMAP_progE.pdf [downloaded November 2003].
328
nguon tai.lieu . vn
