Xem mẫu
- Nhóm 5_ Đóng góp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Giảng viên: cô Hằng_ khoa học chính trị
MỞ ĐẦU:
“Dân tộc ta, nhân dân ta, non sông đất nước ta đã sinh ra Hồ Chủ
Tịch, người anh hùng dân tộc vĩ đại, và chính Người đã làm rạng rỡ
dân tộc ta, nhân dân ta và non sông đất nước ta ”
H ồ Chí Minh là một người cộng sản coi trọng đạo đức và là tấm
gương mẫu mực về đạo đức. Người đã từng nói: “Cũng như sông
thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc,
không có gốc thì cậy héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có
đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân. Vì muốn
giải phóng cho dân tộc, giải phóng cho loài người đã là một công việc to
tát, mà tự mình không có đạo đức… thì còn làm nổi việc gì”.
Đạo đức cách mạng do Hồ Chí Minh đề xướng về lý luận là đạo đức
mang bản chất của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, được kết
hợp nhuần nhuyễn và sinh động với những truyền thống đạo đức tốt đẹp
của dân tộc ta và những tinh hoa đạo đức của loài người.
Đạo đức ấy không phải là đạo đức thủ cựu. Nó là đạo đức mới, đạo
đức vĩ đại, nó không phải vì danh vọng của cá nhân mà vì lợi ích chung
của Đảng, của dân tộc, của loài người. Đạo đức cách mạng thể hiện ở
chỗ biết đặt lợi ích của Đảng và của nhân dân lao động lên trên, lên trước
lợi ích của cá nhân mình. Hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân. Vì Đảng, vì
dân mà đấu tranh quên mình, gương mẫu trong mọi việc, đạo đức cách
mạng là vô luận trong hoàn cảnh nào, người đảng viên cũng phải đặt lợi
ích của Đảng lên trên hết. Đạo đức cách mạng là hòa mình với quần
chúng thành một khối, tin quần chúng, hiểu quần chúng lắng nghe ý kiến
của quần chúng. Đạo đức cách mạng là đạo đức tập thể, nó phải đánh
thắng và tiêu diệt chủ nghĩa cá nhân. Hồ Chí Minh luôn khẳng định vai trò
to lớn của đạo đức cách mạng trong xây dựng xã hội mới xã hội chủ
nghĩa.
Đạo đức cách mạng là một bộ phận hợp thành quan trọng của tư
tưởng Hồ Chí Minh, của văn hoá Hồ Chí Minh – di sản vô giá cho chúng
ta hôm nay và các thế hệ mai sau.
- Nhóm 5_ Đóng góp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Giảng viên: cô Hằng_ khoa học chính trị
Với đề tài thảo luận: “Những phẩm đóng góp tư tưởng Hồ Chí
Minh Về Đạo Đưc ”, nhóm 5 xin được làm rõ:
• “ Đạo Đức”_ một trong những vấn đề quan tâm hàng đầu của
Hồ Chí Minh trong sự nghiệp cánh mạng.
_ Nguồn gốc tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh.
_ Vị trí Đạo Đức trong đời sống của con người và xã hội.
_ Phạm vi bao quát của tư tưởng Đạo Đức Hồ Chí Minh.
• Những phẩm chất Đạo Đức cơ bản trong con người Việt Nam
• Những nguyên tắc xây dựng Đạo Đức mới.
Để mở rộng vấn đề, nhón 5 xin được đề cập ở những góc độ thực
tiễn của tư tưởng, cụ thể là ở hai ý như sau:
1) Tư tưởng Đạo Đức Hồ Chí Minh và sự nghiệp đổi mới hiện
nay.
2) Vận dụng tư tưởng Đạo Đức Hồ Chí Minh trong xây dựng
Đạo Đức cho sinh viên Việt Nam.
- Nhóm 5_ Đóng góp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Giảng viên: cô Hằng_ khoa học chính trị
BÀI LÀM
I ) Đạo đức_ vấn đề quan tâm hàng đầu của chủ tịch Hồ Chí Minh
trong sự nghiệp cánh mạng.
Nói “đạo đức” là vấn đề quan tâm hàng đầu của Người vì Hồ Chí
Minh bàn nhiều, nói nhiều và viết nhiều về đạo đức, tất cả đều ngắn
gọn, được diễn đạt rất cô đọng, rất hàm xúc. ( Tư cánh của một người
cánh mệnh, Di chúc…)
Bản thân người lại thực hiện trước nhất và nhiều nhất những tư
tưởng ấy. Sự thống nhất giữa tư tưởng và hành vi động cơ và hiệu quả là
đặc trưng nổi bật của đạo đức Hồ Chí Minh.
Hồ Chí Minh thực sự là nhà đạo đức lớn, vừa là một tấm gương đạo đức
trong sáng nhất, tiêu biểu nhất đã được thế giới thừa nhận.
Nguồn gốc đạọ đức trong tư tưởng Hồ Chí Minh.
Tư tưởng Hồ Chí Minh bắt nguồn từ:
- Truyền thống đạo đức của dân tộc Việt Nam.
Bao gồm: lòng yêu nước, truyền thống đoàn kết, lao động cần cù và sáng
tạo, tinh thần nhân đạo, lòng yêu thương và quý trọng con người. Trong
các giá trị đó, nổi bật nhất là tinh thần yêu nước. Tinh thần yêu nước là
"nguyên tắc đạo đức và chính trị, một tình cảm xã hội mà nội dung của nó
là lòng trung thành với Tổ quốc, là lòng tự hào về quá khứ và hiện tại của
Tổ quốc, ý chí bảo vệ những lợi ích của Tổ quốc.
- Kế thừa đạo đức phương Đông và những tinh hoa của đạo đức
nhân loại.
Xuất phát điểm của nhận thức đạo đức trong tư tưởng của người không
gì khác đó là tư tưởng trong học thuyết “đức trị” của Nho giáo, bên cạnh
đó là tư tưởng nhân ái, bao dung, đại lượng trong Phật giáo. Tiếp theo sau
đó là tinh thần trong thiên chúa giáo giáo dục nhân cánh trong sáng của con
người.
- Đặc biệt quan trọng là những tư tưởng đạo đức của Mác, Ăng
ghen, Lê Nin, cũng như những tấm gương đạo đức của các ông để lại.
Truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại đã được kết hợp nhuần
nhuyễn trong tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh.
- Nhóm 5_ Đóng góp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Giảng viên: cô Hằng_ khoa học chính trị
Nhưng điều quan trọng là, với tư duy độc lập và sáng tạo, Hồ Chí
Minh đã xuất phát từ thực tiễn Việt Nam thực hiện một công cuộc kế
thừa có chọn lọc, thâu hóa những giá trị đạo đức của quá khứ, đề xuất
những tư tưởng đạo đức mới, phù hợp với yêu cầu của cánh mạng Việt
Nam trong thời kỳ mới.
Một cuộc cánh mạng trong lĩnh vực đạo đức.
HCM thực sự làm một cuộc cánh mạng đạo đức ở Việt Nam. Từ
thời đại HCM, nền đạo đức Việt Nam đã mang bản chất mới và đã được
Nười gọi là đạo đức mới, đạo đức cánh mạng.
Đạo đức mới đã lật ngược các kiểu đạo đức phong kiến hay tư
sản. Nó xa lạ với đạo đức tiểu tư sản hay tôn giáo. Đạo đức mới là đạo
đức mang bản chất của giai cấp công nhân kết hợp với truyền thống đạo
đức tốt đẹp của dân tộc và những tinh hoa của đạo đức nhân laoij. Nó
Không phải đạo đức thủ cựu mà là đạo đức vĩ đại, bởi lẽ nó không phải
là vì danh vọng cá nhân, mà là vì lợi ích chung của Đảng, của dân tộc,
của loài người.
Nền đạo đức ngày càng phát triển cùng với sự vận động thực tiễn
của cánh mạng Việt Nam, trở thành một bộ phận hết sức quan trọng khắc
họa nền văn hóa mới của Việt Nam. Nó đã trở thành vũ khí mạnh mẽ của
Đảng và dân tộc ta trong cuộc đấu tranh vì đôck lập hòa bình, hợp tác hữu
nghị với tất cả các dân tộc trên thế giới.
Vị trí đạo đức trong đời sống con người và xã hội.
1)Khái niệm về đạo đức
Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, là tổng hợp những nguyên
tắc, chuẩn mực của xã hội, nhờ đó con người tự giác điều chỉnh hành vi
của mình sao cho phù hợp với lợi ích, hạnh phúc của con người, vì sự tiến
bộ của xã hội trong mối quan hệ giữa con người với con người, giữa cá
nhân và xã hội.
2) Vị trí, vai trò của đạo đức trong xã hội và trong đời sống của mỗi
người theo tư tưởng Hồ Chí Minh
Hồ chí Minh coi trọng đạo đức là nền tảng của người cánh mạng,
cũng giống như gốc của cây, ngọn nguồn của sông, của suối. Chăn lo cho
cái gốc, cái nền tảng ấy phải là công việc của toàn đảng toàn dân, của
mỗi tập thể, mỗi gia đình trong xã hội ta.
- Nhóm 5_ Đóng góp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Giảng viên: cô Hằng_ khoa học chính trị
Hồ Chí Minh đã khẳng định đạo đức là gốc của người cách mạng.
Trong tác phẩm Đường Cách mệnh, Người đã nêu lên 23 điểm thuộc “tư
cách một người cách mệnh”
Cần kiệm.
Hòa mà không tư.
Cả quyết sửa lỗi mình.
Cận thận mà không nhút nhát.
Hay hỏi.
Nhẫn nại (chịu khó).
Hay nghiên cứu, xem xét.
Vị công vong tư.
Không hiếu danh, không kiêu ngạo.
Nói thì phải làm.
Giữ chủ nghĩa cho vững.
Hy sinh.
Ít lòng ham muốn về vật chất.
Bí mật.
Đối với người phải:
Với từng người thì khoan thứ.
Với đoàn thể thì nghiêm.
Có lòng bày vẽ cho người.
Trực mà không táo bạo.
Hay xem xét người.
Làm việc phải:
Xem xét hoàn cảnh kỹ càng.
Quyết đoán.
- Nhóm 5_ Đóng góp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Giảng viên: cô Hằng_ khoa học chính trị
Dũng cảm.
Phục tùng đoàn thể”.
Trong đây chủ yếu là các tiêu chuẩn về đạo đức, thể hiện chủ yếu
trong 3 mối quan hệ: với mình, với người và với việc. Người viết: “Làm
cách mạng để cải tạo xã hội cũ thành xã hội mới là một sự nghiệp rất vẻ
vang, nhưng nó cũng là một nhiệm vụ rất nặng nề, một cuộc đấu tranh
rất phức tạp, lâu dài, gian khổ. Sức có mạnh mới gánh được nặng và đi
được xa. Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng,
mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang” .
Với mỗi người, Hồ Chí Minh ví đạo đức là nguồn nuôi dưỡng và
phát triển con người, như gốc của cây, như ngọn nguồn của sông suối.
Người viết: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn
thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách
mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không
lãnh đạo được nhân dân” .
Theo Hồ Chí Minh, đạo đức cách mạng giúp cho con người vững
vàng trong mọi thử thách. Người viết: “có đạo đức cách mạng thì gặp khó
khăn, gian khổ, thất bại không rụt rè, lùi bước”; “khi gặp thuận lợi, thành
công vẫn giữ vững tinh thần gian khổ, chất phác, khiêm tốn”, mới “lo
trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”; “lo hoàn thành nhiệm vụ cho tốt chứ
không kèn cựa về mặt hưởng thụ; không công thần, không quan liêu,
không kiêu ngạo, không hủ hóa” .
Đối với Đảng, tổ chức tiền phong chiến đấu của giai cấp công
nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc Việt Nam, Hồ Chí Minh yêu
cầu phải xây dựng Đảng ta thật trong sạch, Đảng phải “là đạo đức, là
văn minh”.
Vấn đề đạo đức được Hồ Chí Minh đề cập một cách toàn diện.
Người nêu yêu cầu đạo đức đối với các giai cấp, tầng lớp và các nhóm xã
hội, trên mọi lĩnh vực hoạt động, trong mọi phạm vi, từ gia đình đến xã
hội, trong cả ba mối quan hệ của con người: đối với mình, đối với người,
đối với việc. Tư tưởng Hồ Chí Minh đặc biệt được mở rộng trong lĩnh
vực đạo đức của cán bộ, đảng viên, nhất là khi Đảng đã trở thành Đảng
cầm quyền. Trong bản Di chúc bất hủ, Người viết: “Đảng ta là một Đảng
cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức
cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư” .
- Nhóm 5_ Đóng góp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Giảng viên: cô Hằng_ khoa học chính trị
Xét về lý luận, quan điểm “đức là gốc” của Hồ Chí Minh có nội
dung phong phú, bao trùm và xuyên suốt toàn bộ tư tưởng đạo đức cách
mạng của Người, gồm những nội dung cơ bản như sau:
Thứ nhất, đạo đức là “gốc”, là nền tảng của người cách mạng.
Giống như cây phải có gốc, sông, suối phải có nguồn, người cách mạng
phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng thì mới hoàn thành được sự
nghiệp cách mạng cực kỳ gian khổ khó khăn. Không phải ngẫu nhiên mà
khi Lênin mất, Hồ Chí Minh đã viết những dòng đầy xúc động trước tấm
gương đạo đức trong sáng mẫu mực của người thầy vĩ đại : “Không phải
chỉ thiên tài của Người, mà chính là tính coi khinh sự xa hoa, tinh thần yêu
lao động, đời tư trong sáng, nếp sống giản dị, tóm lại là đạo đức vĩ đại và
cao đẹp của người thầy, đã ảnh hưởng lớn lao tới các dân tộc châu Á và
đã khiến cho trái tim của họ hướng về người, không gì ngăn cản nổi”.
Còn trong “Đường kách mệnh” tác phẩm “gối đầu giường” của những
người cách mạng Việt Nam, Hồ Chí Minh đã giành chương đầu tiên để
bàn về tư cách người cách mệnh, sau đó mới nói về lý luận và đường lối
cách mạng. Với Hồ Chí Minh, “đức là gốc” cho nên, đạo đức cách mạng
không chỉ giúp cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới mà còn giúp người
cách mạng không ngừng cầu tiến bộ và hoàn thiện bản thân mình. Người
có đạo đức cách mạng thì khi gặp khó khăn gian khổ, thất bại tạm thời...
cũng không rụt dè lùi bước, khi gặp thuận lợi và thành công, vẫn giữ vững
tinh thần gian khổ, khiêm tốn, chất phác, không công thần, địa vị, kèn cựa
hưởng thụ, thật sự trở thành người “lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”.
Vì “đức là gốc” cho nên đạo đức cách mạng là thước đo lòng cao thượng
của con người. Theo quan điểm của Hồ Chí Minh, trong đời sống xã hội
cũng như trong hoạt động cách mạng, mỗi người có công việc, tài năng, vị
trí khác nhau, người làm việc to, người làm việc nhỏ, nhưng bất cứ ai giữ
được đạo đức cách mạng đều là người cao thượng.
Thứ hai, trong mối quan hệ giữa đức và tài, Hồ Chí Minh không
tuyệt đối hóa mặt đạo đức mà coi nhẹ mặt tài năng. Đức là gốc, nhưng
đức và tài phải kết hợp, phẩm chất và tài năng phải đi đôi. Không thể có
mặt này mà thiếu mặt kia. Bởi thế, một đảng nếu xa
Bởi người nào có đức mà không có tài thì chẳng khác gì ông bụt
ngồi trong chùa, không làm hại ai, nhưng cũng chẳng ích gì, còn nếu có tài
mà không có đức thì chỉ có hại cho dân cho nước còn sự nghiệp bản thân
thì sớm muộn cũng đổ vỡ. Hồ Chí Minh yêu cầu: tài lớn thì đức càng phải
cao. Vì khi đã có cái trí thì cái đức chính là cái đảm bảo cho người cách
mạng giữ vững được chủ nghĩa mà mình đã giác ngộ, đã chấp nhận và lựa
chọn tin theo. Chính vì thế, Hồ Chí Minh khẳng định: “Cũng như sông thì
- Nhóm 5_ Đóng góp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Giảng viên: cô Hằng_ khoa học chính trị
có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc,
không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có
đạo đức thì dù tài giỏi đến mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân. Vì
muốn giải phóng cho dân tộc, giải phóng cho loài người là một công việc
to tát, mà tự mình không có đạo đức, không có căn bản, tự mình đã hủ hóa,
xấu xa thì còn làm nổi việc gì”. “Đức là gốc” vì trong đức đã có tài, có cái
đức sẽ đi đến cái trí. Bởi người thật sự có đức thì bao giờ cũng cố gắng
học tập, nâng cao trình độ, rèn luyện năng lực để hoàn thành mọi nhiệm
vụ được giao. Và khi đã thấy sức không vươn lên được thì sẵn sàng
nhường bước, học tập và ủng hộ người tài đức hơn mình, để họ gánh vác
việc nước việc dân. Như vậy, “đức là gốc” ở đây phải là “đức lớn” – đức
tận tâm, tận lực phấn đấu hy sinh vì cách mạng, vì nước vì dân, nó không
đồng nhất với những phẩm chất đạo đức thông thường cụ thể, như hiền
lành, ngoan ngoãn, tốt bụng... trong đời sống hàng ngày.
Thứ ba, "Đức là gốc" trong xây dựng Đảng là Đảng phải “là đạo
đức, là văn minh”.
Phát triển tư tưởng của Mác, Ăngghen, Lênin về Đảng của giai cấp
công nhân, trong bài phát biểu tại lễ kỷ niệm 30 năm ngày thành lập Đảng
ta, Hồ Chí Minh đã đưa ra một hình tượng về Đảng kiểu mới của giai cấp
vô sản:
"Đảng ta vĩ đại như biển rộng, như núi cao,
Ba mươi năm phấn đấu và thắng lợi biết bao nhiêu tình.
Đảng ta là đạo đức, là văn minh"...
Như vậy, theo Hồ Chí Minh, Đảng phải "là đạo đức, là văn minh"
trong đó đạo đức là "gốc", vẫn là vấn đề được Hồ Chí Minh đặt lên trên
hết, trước hết. Bởi Đảng cộng sản muốn đóng được vai trò tiên phong thì
trước hết phải là một đảng tiêu biểu cho đạo đức cách mạng, tận tâm,
tận lực phụng sự tổ quốc và nhân dân. Có lẽ trong lịch sử phong trào cách
mạng thế giới, hiếm có một lãnh tụ cách rời mục tiêu lý tưởng cách
mạng, nếu thoái hóa về đạo đức thì tức là đã hỏng từ "gốc" và cuộc cách
mạng nếu được tiếp tục, tất yếu sẽ bị biến chất và không còn ý nghĩa.
Tất nhiên, một đảng tiên phong cách mạng nếu chỉ có đạo đức cách mạng
thì chưa đủ mà Đảng còn phải "là văn minh", phải tiêu biểu cho trí tuệ
của cả dân tộc. Ngoài đạo đức cách mạng là yêu cầu tiên quyết, Đảng
còn phải có trí tuệ, có năng lực nhận thức quy luật và hành động cách
mạng đúng đắn, biết phân tích chính xác tình hình, đề ra đường lối, chủ
trương sát đúng, đưa cách mạng tiến lên từng bước.
- Nhóm 5_ Đóng góp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Giảng viên: cô Hằng_ khoa học chính trị
Có thể nhận thấy, quan niệm "Đảng ta là đạo đức, là văn minh",
đạo đức là "gốc" trong xây dựng Đảng là một tư tưởng xuyên suốt, nhất
quán trong tư tưởng Hồ Chí Minh. Hồ Chí Minh cho rằng, Đảng sẽ mất
vai trò lãnh đạo và không được nhân dân tín nhiệm nữa nếu Đảng yếu
kém, không trong sạch, suy thoái về đạo đức. Người cảnh báo: "Một dân
tộc, một Đảng và mỗi con người, ngày hôm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn
lớn, không nhất định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi người yêu mến
và ca ngợi nếu lòng dạ không trong sáng nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá
nhân"[6]. Do đó, thường xuyên tự đổi mới và tự chỉnh đốn Đảng là một
yêu cầu khách quan của chính sự nghiệp cách mạng trong tất cả các thời
kỳ. Trong di chúc của mình, phần nói về những công việc phải làm sau
thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, Hồ Chí Minh cũng đã chỉ rõ:
"việc cần phải làm trước tiên là chỉnh đốn lại Đảng, làm cho mỗi đảng
viên, mỗi đoàn viên, mỗi chi bộ đều ra sức làm tròn nhiệm vụ Đảng giao
phó cho mình, toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân. Làm được như vậy, thì
dù công việc to lớn mấy, khó khăn mấy chúng ta cũng nhất định thắng
lợi"[7]. Và, không chỉ trong Di chúc, mà chính trong bài viết cuối cùng mà
Hồ Chí Minh để lại cũng là bài viết về đạo đức. Phải chăng, Người muốn
dành bài viết cuối cùng cho điều mà Người tâm huyết nhất và cũng là
điều mà Người trăn trở nhất trong sự nghiệp cách mạng - Đó là vấn đề
"nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân", là "thắng lợi
của chủ nghĩa xã hội không thể tách rời thắng lợi của cuộc đấu tranh trừ
bỏ chủ nghĩa cá nhân".
"Đức là gốc" là quan điểm cơ bản, xuyên suốt trong tư tưởng đạo
đức Hồ Chí Minh. Với những nội dung sâu sắc, chứa đựng chiều sâu tư
tưởng lớn, quan điểm "đức là gốc" của Hồ Chí Minh không chỉ tiếp nối
và nâng cao quan niệm đạo đức truyền thống của phương Đông và Việt
Nam mà còn là một cống hiến quan trọng của Người đối với kho tàng lý
luận của chủ nghĩa Mác - Lênin. Đối với dân tộc ta, di sản tư tưởng Hồ
Chí Minh, trong đó có tư tưởng về đạo đức cách mạng là tài sản tinh thần
vô giá, là ngọn cờ thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Mà không chỉ là tư
tưởng, cuộc đời cách mạng không một gợn một chút riêng tư của chủ tịch
Hồ Chí Minh đã để lại cho chúng ta những bài học lớn về đạo làm người.
Xét đến cùng, triết lý lớn về con người trong tư tưởng Hồ Chí Minh là
triết lý về đạo làm người được tóm gọn trong sáu chữ: Thành người, làm
người và ở đời. Và phải chăng, "tầm cỡ của một hiền triết chưa chắc ở
chỗ giải đáp mối tương quan giữa tồn tại và tư tưởng... ở chỗ lựa chọn
giáo điều quen thuộc hay sáng tạo mới lạ, mà chung quy là ở mức quan
tâm đến con người, con người thật đang phải sống trên quả đất này và
- Nhóm 5_ Đóng góp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Giảng viên: cô Hằng_ khoa học chính trị
chắc còn sống lâu dài đến vô tận thời gian, lấy đó làm trung tâm của mọi
suy tư và chủ đích của mọi hành động. Cụ Hồ thuộc loại hiền triết đó"
II)Những phẩm chất đạo đức cơ bản của con người Việt Nam trong
thời đại mới
1) Trung với nước, hiếu với dân
Đây chính là phẩm chất quan trọng nhất, bao trùm nhất, là chuẩn
mực đạo đức nền tảng, điều chỉnh hành vi giữa cá nhân với cộng đồng.
Khái niệm:
Trung với nước
Là trung thành với sự nghiệp dựng nước, giữ nước của các thế hệ
cha ông, nước ở đây là nước của dân, dân là chủ nhân của đất nước.
Trung với nước trong tư tưởng Hồ Chí Minh, đã có nội hàm mới là:
trung thành với tổ quốc, với tổ tiên với dân và với sự nghiệp dựng nước,
giữ nước của nhân dân. Từ nội hàm này giúp ta hiểu rõ vì sao Người lại
nhấn mạnh đến nhân dân nhiều như vậy: “Bao nhiêu quyền hạn đều của
dân. Bao nhiêu lợi ích đều vì dân. Bao nhiêu quyền hành và lực lượng đều
ở nơi dân. Đảng và chính phủ là đầy tớ nhân dân” chứ trong phải là quan
của nhân dân để đè đầu cưỡi cổ nhân dân.
Hiếu với dân
Hiếu với dân không phải chỉ là hiếu với cha mẹ mình như người
xưa vẫn nói, mà là hiếu với nhân dân, với toàn dân tộc, vì "nước lấy dân
làm gốc", dân là "gốc" của nước. Bác Hồ từng chỉ rõ: "Trong bầu trời
không gì quý bằng nhân dân... Trong xã hội không có gì tốt đẹp, vẻ vang
bằng phục vụ cho lợi ích của nhân dân"(1); "Nhân dân ta từ lâu đã sống
với nhau có tình có nghĩa như thế. Từ khi có Ðảng ta lãnh đạo và giáo
dục, tình nghĩa ấy càng cao đẹp hơn, trở thành tình nghĩa đồng bào, đồng
chí, tình nghĩa năm châu bốn biển một nhà... đạo đức ngày nay cao rộng
hơn: không phải chỉ có hiếu với bố mẹ, mà trung với nước, hiếu với
dân"(2)
Hiếu với dân nghĩa là cán bộ Đảng, cán bộ Nhà nước vừa là người
lãnh đạo, vừa là đầy tớ trung thành của nhân dân.
Nội dung:
Trung với nước
- Nhóm 5_ Đóng góp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Giảng viên: cô Hằng_ khoa học chính trị
Trong mối quan hệ giữa cá nhân với cộng đồng và xã hội, phải biết
đặt lợi ích của Đảng, của Tổ quốc, của cách mạng lên trên hết, trước hết.
Nếu lợi ích của Đảng và lợi ích của cá nhân mâu thuẫn với nhau, thì
lợi ích cá nhân phải tuyệt đối phục tùng lợi ích của Đảng
Quyết tâm phấn đấu thực hiện mục tiêu cách mạng.
Thực hiện tốt mọi chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà
nước.
Hiếu với dân
Khẳng định vai trò sức mạnh thực sự của nhân dân,
phải dựa hẳn vào dân, lấy dân làm gốc để làm tốt chữ hiếu với dân.
Tin dân, học dân, gần dân, lắng nghe ý kiến của dân,
gắn bó mật thiết với dân, tổ chức, vận động nhân dân thực hiện tốt
đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Cán bộ lãnh
đạo phải nắm vững và thực hiện 4 chữ dân :
Phải nắm vững dân tình
Phải hiểu rỏ dân tâm
Thường quan tâm đến việc cải thiện dân sinh
Phải nâng cao dân trí.
Chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân
⇒ Như vậy tư tưởng Hồ Chí Minh về trung với nước, hiếu với dân thể
hiện quan điểm của Người về mối quan hệ và nghĩa vụ của mỗi cá nhân
với cộng đồng, đất nước. Trung với nước, hiếu với dân là phải gắn bó
với dân, gần dân, dựa vào dân, lấy dân làm gốc, phải nắm vững dân tình,
hiểu rõ dân tâm; quan tâm cải thiện dân sinh, nâng cao dân trí, làm cho dân
hiểu rõ nghĩa vụ và quyền lợi của người làm chủ đất nước.
2) Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư
Cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư là nền tảng của đời sống
mới, là phẩm chất trung tâm của đạo đức cách mạng trong tư tưởng đạo
đức của Hồ Chí Minh, là mối quan hệ “với tự mình”.
Hồ Chí Minh quan niệm cần, kiệm, liêm, chính là bốn đức tính của
con người, như trời có bốn mùa, đất có bốn phương và Người giải thích
cặn kẽ, cụ thể nội dung từng khái niệm.
- Nhóm 5_ Đóng góp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Giảng viên: cô Hằng_ khoa học chính trị
Cần: là siêng năng, chăm chỉ, dẻo dai, việc khó khăn mấy cũng làm
được. Siêng học thì mau tiến, siêng nghĩ thì hay có sáng kiến, siêng làm thì
nhất định sẽ thành công. Là lao động cần cù siêng năng, lao động có kế
hoạch, sáng tạo, có năng suất cao, lao động với tinh thần tự lực cánh sinh
ko lười biếng, ko ỷ lại ko dựa dẫm. Phải thấy rõ “lao động là nghĩa vụ
thiêng liêng, là nguồn sống, nguồn hạnh phúc của mỗi chúng ta”.
Kiệm: là tiết kiệm, không xa xỉ, không hoang phí. Theo Hồ Chí
Minh, còn là tiết kiệm cả thời gian, là ở tăng năng suất lao động, tiết
kiệm tiền của dân, của nước, của bản thân mình, tiết kiệm từ cái to đến
cái nhỏ; “không xa xỉ, không hoang phí, không bừa bãi, không phô trương,
hình thức...”. Tiết kiệm không phải là sự hà tiện vì sinh thời, Hồ Chủ tịch
không ưa sự hà tiện, bủn xỉn. Ngay trong thời kỳ kháng Pháp, Hồ Chí
Minh đã nêu ra quan điểm về quản lý tài chính, quản lý ngân sách rằng:
việc gì đáng chi phải chi; việc gì chưa đáng chi khoan hẵng chi; việc gì
không đáng chi dứt khoát không chi.
Liêm: là liêm khiết, trong sạch, là không tham lam, theo Hồ Chí
Minh là luôn luôn tôn trọng giữ gìn của công và của dân, ko xâm phạm 1
đồng xu hạt thóc của nhà nước của nhân dân, phải trong sạch, ko tham
lam, ko tham địa vị, ko ham tiền tài, ko tham sung sướng, ko tham người
tâng bốc mình, chỉ có 1 thứ ham: ham học, ham làm, ham tiến bộ. Hồ Chí
Minh dẫn cả Nho giáo để nói về điều này: người mà không liêm thì không
bằng con vật, do đó, liêm chính là thước đo tính người. Người lại nói:
"một dân tộc biết cần, kiệm, liêm sỉ là một dân tộc giàu về vật chất,
mạnh về tinh thần, là một dân tộc văn minh, tiến bộ".
Chính: là thẳng thắn, là không tà, là việc gì mà tốt thì dù nhỏ cũng
cố làm, việc gì mà xấu thì dù nhỏ cũng cố tránh. Muốn chính thì, như Hồ
Chí Minh viết: “ Phải có công tâm, có công đức. Chớ đem của công dùng
vào việc tư. Chớ đem người tư làm việc công. Việc gì cũng phải công
bình, chính trực, không nên vì tư ân, tư huệ, hoặc tư thù, tư oán. Mình có
quyền dùng người thì phải dùng những người có tài năng, làm được việc.
Chớ vì bà con bầu bạn, mà kéo vào chức nọ, chức kia. Chớ vì sự mất địa
vị mà dìm những kẻ có tài năng hơn mình. Phải trung thành với Chính
phủ, với đồng bào. Chớ lên mặt làm quan cách mệnh”
Đối với mình: ko tự cao, tự đại, luôn chịu khó, học tập, cầu tiến
bộ.
Đối với người: ko nịnh hót người trên, ko xem khinh người dưới,
luôn giữ thái độ chân thành, khiêm tốn, đoàn kết thật thà ko dối trá lừa
lọc.
- Nhóm 5_ Đóng góp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Giảng viên: cô Hằng_ khoa học chính trị
Đối với việc: để việc công lên trên, lên trước việc tư việc nhà, đã
phụ trách việc gì thì quyết làm cho kí được ko sợ khó khăn nguy hiểm, đã
là việc thiện thì nhỏ mấy cũng làm, việc ác dù nhỏ mấy cũng tránh.
Chí công vô tư: là rất mực công bằng, công tâm, không được có
lòng riêng, thiên tư, thiên vị "tư ân, tư huệ, hoặc tư thù, tư oán", đem lòng
chí công, vô tư đối với người, với việc. “Khi làm bất cứ việc gì cũng
đừng nghĩ đến mình trước, khi hưởng thụ thì mình nên đi sau”, “lo trước
thiên hạ, vui sau thiên hạ”, chỉ biết vì Đảng, vì Tổ quốc, vì đồng bào; là
đặt lợi ích của cách mạng, của nhân dân lên trên hết, trước hết. Thực
hành chí công vô tư cũng có nghĩa là phải kiên quyết quét sạch chủ nghĩa
cá nhân, nâng cao đạo đức cách mạng.
Theo lời Bác, Cần – Kiệm – Liêm – Chính – Chí công vô tư có mối
quan hệ mật thiết với nhau:
“ Cần với Kiệm, phải đi đôi với nhau, như hai chân của con người.
Cần mà không Kiệm, "thì làm chừng nào xào chừng ấy". Cũng như
một cái thùng không có đáy; nước đổ vào chừng nào, chảy ra hết chừng
ấy, không lại hoàn không.
Kiệm mà không Cần, thì không tǎng thêm, không phát triển được. Mà vật
gì đã không tiến tức phải thoái. Cũng như cái thùng chỉ đựng một ít nước,
không tiếp tục đổ thêm vào, lâu ngày chắc nước đó sẽ hao bớt dần, cho
đến khi khô kiệt....
Cần, Kiệm, Liêm, là gốc rễ của Chính. Nhưng một cây cần có gốc rễ,
lại cần có ngành, lá, hoa, quả mới là hoàn toàn. Một người phải Cần,
Kiệm, Liêm, nhưng còn phải Chính mới là người hoàn toàn....
Tự mình phải Chính trước, mới giúp được người khác Chính. Mình
không Chính, mà muốn người khác Chính là vô lý.”
Bồi dưỡng phẩm chất Cần – Kiệm – Liêm – Chính – Chí công vô
tư sẽ làm cho con người vững vàng trước mọi thử thác: giàu sang ko thể
chuyển lay, uy vũ ko thể khuất phục.
3 )Thương yêu con người
Đây chính là phẩm chất đạo đức cao đẹp nhất.
Yêu thương con người trong tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh xuất
phát từ truyền thống nhân nghĩa của dân tộc, kết hợp với chủ nghĩa nhân
văn của nhân loại, chủ nghĩa nhân đạo cộng sản. Yêu thương con người
thể hiện mối quan hệ giữa cá nhân với cá nhân trong quan hệ xã hội.
- Nhóm 5_ Đóng góp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Giảng viên: cô Hằng_ khoa học chính trị
Tình yêu thương con người thể hiện trước hết là tình thương
yêu với đại đa số nhân dân, những người lao động bình thường trong xã
hội, những người nghèo khổ, bị áp bức, bóc lột. Yêu thương con người
phải làm mọi việc để phát huy sức mạnh của mỗi người, đoàn kết để
phấn đấu cho đạt được mục tiêu “ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng
được học hành”.
+) Thương yêu con người phải tin vào con người. Với mình thì chặt
chẽ, nghiêm khắc; với người thì khoan dung, độ lượng, rộng rãi, nâng con
người lên, kể cả với những người lầm đường, lạc lối, mắc sai lầm,
khuyết điểm.
+) Yêu thương con người là giúp cho mỗi người ngày càng tiến bộ,
tốt đẹp hơn. Vì vậy, phải thực hiện phê bình, tự phê bình chân thành, giúp
nhau sửa chữa khuyết điểm, phát huy ưu điểm để không ngừng tiến bộ.
+) Yêu thương con người phải biết và dám dấn thân để đấu tranh
giải phóng con người.
+) Đối với những người cộng sản, Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy: học
tập chủ nghĩa Mác-Lênin để thương yêu nhau hơn. Người viết: " Hiểu
chủ nghĩa Mác-Lênin là phải sống với nhau có tình có nghĩa. Nếu thuộc
bao nhiêu sách mà sống không có tình có nghĩa thì sao gọi là hiểu chủ
nghĩa Mác-Lênin được"
.4) Tinh thần quốc tế trong sáng, thủy chung
Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế là sự mở rộng
những quan niệm đạo đức nhân đạo, nhân văn của Người ra phạm vi toàn
nhân loại, vì Người là “người Việt Nam nhất” đồng thời là nhà văn hóa
kiệt xuất của thế giới, anh hùng giải phóng dân tộc, chiến sĩ lỗi lạc của
phong trào cộng sản quốc tế.
Quan niệm đạo đức về tình đoàn kết quốc tế trong sáng của Hồ Chí
Minh thể hiện trong các điểm sau:
Đoàn kết với nhân dân lao động các nước vì mục tiêu chung đấu
tranh giải phóng con người khỏi ách áp bức, bóc lột.
Đoàn kết quốc tế giữa những người vô sản toàn thế giới vì một
mục tiêu chung, “bốn phương vô sản đều là anh em”.
Đoàn kết với nhân loại tiến bộ vì hoà bình, công lý và tiến bộ xã
hội.
- Nhóm 5_ Đóng góp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Giảng viên: cô Hằng_ khoa học chính trị
Đoàn kết quốc tế gắn liền với chủ nghĩa yêu nước. Chủ nghĩa yêu
nước chân chính sẽ dẫn đến chủ nghĩa quốc tế trong sáng, chống lại mọi
biểu hiện của chủ nghĩa sô vanh, vị kỷ, hẹp hòi, kỳ thị dân tộc...
Có thể nói tinh thần quốc tế trong sáng trong đạo đức Hồ Chí Minh
bắt nguồn từ tình thương yêu đối với con người; vì mục tiêu giải phóng
các dân tộc bị áp bức, giải phóng giai cấp, giải phóng con người, mang lại
tự do và bình đẳng thực sự cho con người. Từ chủ nghĩa quốc tế trong
sáng đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặt nền móng và xây dựng nên tình
đoàn kết quốc tế rộng lớn của nhân dân Việt Nam với các dân tộc trên thế
giới, góp phần vào những thắng lợi to lớn của nhân dân Việt nam và nhân
dân thế giới.
III Những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới theo tư tưởng Hồ Chí
Minh
1 Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức.
Nói đi đôi với làm
Hồ Chí Minh là một tấm gương sáng tuyệt vời về nói đi đôi với làm.
Người quan tâm đặc biệt, hàng đầu tới vấn đề đạo đức. Ngay trong quá
trình chuẩn bị thành lập Đảng Cộng sản, bàn về tư cách một người cách
mệnh, Hồ Chí Minh đã chỉ rõ "nói thì phải làm". Người còn làm nhiều hơn
những điều Người nói, kể cả việc làm mà không nói. Mỗi việc làm, mỗi
hành vi của Người đều tiềm ẩn những tư tưởng đạo đức sáng ngời.
Lời nói đi đôi với việc làm, nói được làm được, sẽ mang lại những
hiệu quả lớn, được nhiều người hưởng ứng và làm theo. Để làm được
điều đó, khi đề ra công việc tránh cách nói chung chung, đại khái và khó
hiểu, cần phải cụ thể, thiết thực, từ nhỏ đến lớn, từ thấp đến cao, từ dễ
đến khó. Ngược lại nói nhiều làm ít hoặc nói mà không làm thì sẽ chỉ
mang lại những kết quả phản tác dụng. Nếu chính mình tham ô mà bảo
người khác liêm khiết thì không được. Nếu rói rằng phải cần kiệm liêm
chính, chí công vô tư, mà bản thân mình lại lười biếng, không hoàn thành
những công việc được giao, không tiết kiệm, sống hoang phí, xa hoa trong
khi cuộc sống của đại đa số nhân dân còn nhiều thiếu thốn , luôn tìm cách
- Nhóm 5_ Đóng góp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Giảng viên: cô Hằng_ khoa học chính trị
tham ô tiền của Nhà nước và nhân dân... thì những lời nói đó sẽ không có
tác dụng giáo dục.
Với trình độ giác ngộ và dân trí ngày càng cao, không phải cứ nghe
cán bộ nói là quần chúng sẽ làm theo mà họ xem việc cán bộ làm. Bác Hồ
đã chỉ ra rằng nhân dân chỉ quý mến những người có phẩm chất và tư
cách đạo đức tốt, vì vậy muốn hướng dẫn họ thì mình phải làm mực
thước “Cần phải óc nghĩ, mắt trông, tai nghe, chân đi, miệng nói, tay làm.
Chứ không phải chỉ nói suông, chỉ ngồi viết mệnh lệnh... Phải thật thà
nhúng tay vào việc”. Nói đi đôi với làm còn nhằm chống thói đạo đức giả,
nói mà không làm, nói một đằng làm một nẻo.
Nêu tấm gương về đạo đức
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, nói đi đôi với làm thể hiện trước hết
việc nêu gương, làm gương cho người khác. Người yêu cầu cha mẹ làm
gương cho các con, anh chị làm gương cho em, ông bà làm gương cho
cháu, lãnh đạo làm gương cho cán bộ và nhân viên. Đảng viên phải làm
gương trước quần chúng, Người nói trước mặt quần chúng không phải ta
cứ viết lên trán chữ cộng sản mà ta được họ yêu mến. Muốn nhân dân yêu
mến, muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta
bắt chước.
Bất kỳ một lĩnh vực nào khác, trong lĩnh vực đạo đức đặc biệt phải
chú trọng "đạo làm gương". Làm gương có nhiều cấp độ, phạm vi và hệ
quy chiếu khác nhau. ở đâu cũng có người tốt, việc tốt. Giai đoạn cách
mạng nào cũng cần có nhiều tấm gương. Tùy theo nhiệm vụ và tình hình
cụ thể mà tấm gương đó được biểu hiện ở những mặt nào, trong chiến
đấu, lao động, học tập, cuộc sống đời thường trong gia đình, ngoài xã
hội... Việc bồi dưỡng, nêu gương "người tốt, việc tốt" là rất quan trọng
và cần thiết, không được xem thường. Nhiều giọt nước hợp lại mới thành
suối, thành sông, thành biển cả. Không nhận thức được điều đó là "chỉ
thấy ngọn mà quên mất gốc". Xây dựng đạo đức mới, nêu gương đạo đức
phải rất chú trọng tính chất phổ biến, rộng khắp, vững chắc của toàn xã
hội và những hạt nhân "người tốt, việc tốt" tiêu biểu.
.2 Xây đi đôi với chống, phải tạo thành phong trào quần chúng rộng rãi
Làm cách mạng là quá trình kết hợp chặt chẽ giữa xây và chống. Xây
dựng đạo đức mới lại càng phải quan tâm điều này. Theo Hồ Chí Minh
trong đời sống hàng ngày cái tốt, cái xấu, đạo đức, phi đạo đức luôn luôn
đan xen lẫn nhau. Chính vì vậy vừa phải xây dựng đạo đức mới, vừa phải
chống cái phi đạo đức.
- Nhóm 5_ Đóng góp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Giảng viên: cô Hằng_ khoa học chính trị
Muốn xây phải chống, chống nhằm mục đích cho xây. Cũng vì vậy
Hồ Chí Minh căn dặn toàn Đảng: "Phải cương quyết quét sạch chủ nghĩa
cá nhân nâng cao đạo đức cách mạng bồi dưỡng tư tưởng tập thể, tinh
thần đoàn kết, tính tổ chức và kỷ luật".
Việc xây dựng đạo đức mới trước hết phải được tiến hành bằng
việc giáo dục những phẩm chất, chuẩn mực đạo đức từ trong gia đình,
nhà trường, xã hội nhất là trong những tập thể gắn với hoạt động mỗi
người. Vấn đề quan trọng trong việc giáo dục đạo đức là phải khơi dạy ý
thức đạo đức lành mạnh ở mọi người để mọi người tự giác nhận thức
được trách nhiệm đạo đức của mình. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói, Cảm
nhận thấy sâu sắc việc trau dồi đạo đức cách mạng là việc làm "Sung
sướng vẻ vang nhất trong đời này" tiếp nhận sự giáo dục đạo đức là vấn
đề nhất thiết không thể thiếu được, nhưng sự tự giáo dục, tự trau dồi đạo
đức ở mỗi người còn quan trọng hơn nhiều đó cũng chính là điều mà Hồ
Chí Minh nói về niềm vui của việc trau dồi đạo đức phải trở thành phổ
biến trong xã hội.
Trong đấu tranh chống lại cái tiêu cực, lạc hậu trước hết phải chống
chủ nghĩa cá nhân, phải phát hiện sớm, phải chú ý phòng ngừa, ngăn chặn.
Xây đi đôi với chống trên cơ sở tự giáo dục, đồng thời phải tạo thành
phong trào quần chúng rộng rãi. Điều này thuộc quy luật của cách mạng
xã hội chủ nghĩa. Bởi vì chủ nghĩa xã hội là công trình tập thể của quần
chúng nhân dân tự xây dựng dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Hồ Chí Minh đã luôn phát động
phong trào quần chúng rộng rãi và đem lại những hiệu quả thiết thực. Đó
là phong trào thi đua tăng gia sản xuất thực hành tiết kiệm, chống tham ô,
lãng phí, quan liêu; cuộc vận động "3 xây, 3 chống": nâng cao ý thức trách
nhiệm, tăng cường quản lý kinh tế - tài chính, cải tiến kỹ thuật, chống
tham ô, lãng phí, quan liêu.
3 Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời
Hồ Chí Minh khẳng định, đạo đức cách mạng phải qua đấu tranh, rèn
luyện bền bỉ mới thành. Người viết: “đạo đức cách mạng không phải trên
trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển
và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng
trong” .
Phải rèn luyện, tu dưỡng đạo đức suốt đời. Người dạy: “Một dân
tộc, một đảng và mỗi con người, ngày hôm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn
lớn, không nhất định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi người yêu mến
- Nhóm 5_ Đóng góp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Giảng viên: cô Hằng_ khoa học chính trị
và ca ngợi, nếu lòng dạ không trong sáng nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá
nhân” .
Tự rèn luyện có vai trò rất quan trọng. Người khẳng định, đã là người
thì ai cũng có chỗ hay, chỗ dở, chỗ xấu, chỗ tốt, ai cũng có thiện, có ác ở
trong mình. Vấn đề là dám nhìn thẳng vào con người mình, không tự lừa
dối, huyễn hoặc; thấy rõ cái hay, cái tốt, cái thiện để phát huy và thấy rõ
cái dở, cái xấu, cái ác để khắc phục. Người khẳng định: “mỗi người phải
thường xuyên chăm lo tu dưỡng đạo đức như việc rửa mặt hàng ngày,
đấy cũng là công việc phải làm kiên trì bền bỉ suốt đời”, không người nào
có thể chủ quan tự mãn. Đối với mỗi người, việc tu dưỡng đạo đức phải
được thực hiện trong mọi hoạt động thực tiễn, trong đời tư cũng như đời
công; trong mọi mối quan hệ xã hội từ hẹp đến rộng, từ nhỏ đến lớn; từ
quan hệ bạn bè, đồng chí, anh em đến quan hệ tập thể, với cấp trên cấp
dưới, với Đảng, với nước, với dân, và trong cả các mối quan hệ quốc tế.
Trong cuộc sống, mỗi người có nhiều cương vị, nhiều vai trò khác nhau
đòi hỏi phải điều chỉnh hành vi của mình, và phẩm chất đạo đức của mỗi
người được thể hiện rất cụ thể, phong phú, đa dạng. Có rèn luyện công
phu như vậy, con người mới có được phẩm chất đạo đức tốt đẹp, và
những phẩm chất ấy ngày càng được bồi đắp, nâng ca
MỞ RỘNG VẤN ĐỀ
*******************************
VẤN ĐỀ 1:
Tư tưởng Đạo Đức Hồ Chí Minh và sự nghiệp đổi mới hiện nay.
ề sự nghiệp xây dựng đất nước, xây dựng xã hội chủ nghĩa.
Người đã nói: “Thắng đế quốc và phong kiến là tương đối dễ, thắng bần
cùng, lạc hậu còn khó hơn nhiều”. Như Người đã viết trong Di Chúc đây
còn là cuộc chiến đấu khổng lồ, để chống lại cái cũ kĩ, cái hư hỏng để
tạo ra cái mới mẻ tốt tươi.
Cái khó khăn của cuộc chiến đấu mới không phải chỉ ở tầm vóc và
quy mô của sự nghiệp xây dựng mà còn ở chỗ phải khắc phục những yếu
kém của mình ở chỗ chiến thắng “ giặc trong lòng mình”, giặc nội xâm ở
ngay trong tổ chức của mình. Đó là giặc vô hình vô ảnh nhưng rất mạnh.
Nó luôn lẩn lút trong mình ta khó thấy khó biết. “ Việc tranh đấu với kẻ
địch ở tuyền tuyến bằng súng, bằng gươm còn dễ, nhưng việc tranh đấu
- Nhóm 5_ Đóng góp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Giảng viên: cô Hằng_ khoa học chính trị
với kẻ địch ở trong người, trong nội bộ, trong tinh thần, là một khó khăn,
đau sót.”
Thực hiện đường lối đổi mới của Đại hội VI đề ra và được tiếp
tục phát triển qua các Đại hội VII, VIII, IX đến nay việc xây nề kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hội nhập kinh tế khu vực và thế
giới theo xu hướng toàn cầu hóa, mở rộng giao lưu văn hóa giữa các
nước...đã và đang đặt ra nhiều cơ hội và thách thức đan xen phức tạp.
Trong lĩnh vực đạo đức, bên cạnh mặt tốt cũng nảy sinh nhiều hiện
tượng tiêu cực, nhiều tệ nạn, nhiều suy thoái mới:
- Tham nhũng;
- Lãng phí;
- Quan liêu;
- Tha hóa, sa đọa về đường lối sống, đạo đức;
- Chạy theo đồng tiền;
- Cơ hội, nịnh bợ, chạy theo chức quyền, danh lợi, tranh
giành kèn cựa lẫn nhau, mất đoàn kết cơ bộ;
- Dối trá: nói dối, làm dối, báo cáo không trung thực;
- Lười biếng, lười học, lười làm;
- Suy thoái về tư tưởng chính trị, phai nhạt lý tưởng cánh
mạng;
- Đạo đức gia đình, xã hội xuống cấp;
Những tệ nạn ấy đã là nguy cơ “ diễn biến từ trong” không thể coi
thường. Mà nguyên nhân chủ yếu từ những tệ nạn ấy là do chủ nghĩa các
nhân phát triển.
Việc đấu tranh chống các tệ nạn ấy được đặt ra nhiều lần, được
nêu lên trong nghị quyết của Đảng và nhà nước, nhưng có một tình trạng
là những tệ nạn ấy không giảm bớt, ngược lại có nhiều chiều hướng gia
tăng, có tệ nạn lại trở nên nghiêm trọng và phổ biến hơn, đã trở thành
quốc nạn.
Nguyên nhân của tình trạng đó là do:
- Cán bộ, Đảng viên chưa gương mẫu rèn luyện phẩm
chất đạo đức;
- Tự phê bình, phê bình và sửa chữa khuyết điểm chưa
nghiêm túc;
- Nhóm 5_ Đóng góp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Giảng viên: cô Hằng_ khoa học chính trị
- Nói chưa đi đôi với làm;
- Đấu tranh chống các tệ nạn chưa kiên quyết, kỷ luật
Đảng và pháp luật nhà nước chưa nghiêm minh;
Cuộc sống đang đòi hỏi phải làm trong sạch Đảng và lành mạnh
đời sống đạo đức xã hội. Muốn vậy phải:
- Đẩy mạnh công cuộc vận động chỉn đốn Đảng, Phải làm
đến nơi đến chốn, tạo chuyển biến thực sự trong Đảng
và Nhà nước, trong toàn bộ hệt thống chính trị, coi việc
chỉnh đốn Đảng thực sự là then chốt;
- Tập trung chống cho được một số tệ nạn đã gây nên bất
bình trong dân, trong Đảng, gây nhức nhối trong đời sống
xã hội;
- Tạo thành phong trào quần chúng rộng rãi nhầm là
mạnh các quan hệ xã hội, từ gia đình đến nhà trường, các
tập thể các khu dân cư;
- Chống các tệ nạn, phải chống từ những nguyên nhân gây
tệ nạn cũng như những nguyên nhân để cho tệ nạn này
phát triển;
VẤN ĐỀ 2:
Vận dụng tư tưởng Đạo Đức Hồ Chí Minh trong xây dựng Đạo Đức
cho sinh viên Việt Nam.
ồi dưỡng thế giới quan, phương pháp luận của chủ nghĩa Mác
Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
Thế giới quan và phương pháp luận luôn thống nhất với nhau như
lý luận với thực hành để xây dựng con người xã hội chủ nghĩa phải trang
bị lý luận và phương pháp khoa học của Chủ nghĩa Mác- Lê nin. Đưa tư
tưởng Hồ Chí Minh và thực tiễn bồi dưỡng bởi đó là sự đúc kết từ thực
tiễn và lý luận phù hợp với con người Việt Nam .Cần bồi dưỡng thế giới
quan và phương pháp luận của chủ nghĩa Mác- Lê nin và tư tưởng Hồ Chí
Minh cho sinh viên bởi lý luận sinh viên sẽ dễ dàng đưa lý luận đó vào
trong cuộc sống .
Khơi gợi và nêu cao tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội
Dân ta có một lòng yêu nước nồng nàn, đó là sức mạnh to lớn của toàn
dân tộc ta, nó giúp chúng ta chiến thắng tất cả mọi kẻ thù trong hàng ngàn
nguon tai.lieu . vn