Xem mẫu
- Tư duy nhóm
Mọi nhóm ra quyết định đều có nguy cơ mắc phải một nhược điểm
của tổ chức gọi là tư duy nhóm (groupthink). Nhóm càng gắn bó thì
nguy cơ này càng cao. Irving Janus - nhà tâm lý học của Đại học
Yale và cũng là người đặt ra thuật ngữ này, đã định nghĩa tư duy
nhóm là một cách suy nghĩ của con người trong những nhóm gắn bó
chặt chẽ.
Nhiệt tâm đạt được sự nhất trí trong những nhóm này đã gạt bỏ bất
kỳ sự đánh giá thiết thực nào cho những hành động thay thế.
Tư duy nhóm là sự hội tụ tư duy quanh một tiêu chuẩn. Đáng tiếc là
sự hội tụ đó bị chi phối bởi áp lực tâm lý xã hội nhiều hơn là bởi
tính khách quan. Khi tất cả mọi thành viên đều đồng nhất mạnh mẽ
- với nhóm, họ có thể bộc lộ nhiều điểm tương đồng (trong khi triệt
tiêu các điểm khác biệt) và cố gắng nhất trí với nhau. Làm như vậy
có thể đem lại một ưu điểm là sự hợp tác, nhưng lại có thể vô tình
tước đi lối tư duy và tranh luận rất quan trọng. Sự thôi thúc nhất trí
trong nhóm sẽ lấn lướt tính khách quan.
Các nhà tâm lý xã hội đã quan sát nhiều về việc quan điểm trong
nhóm thường hội tụ lại một điểm như thế nào khi các thành viên ý
thức được quan điểm của đồng nghiệp. Ví dụ, khi được thăm dò ý
kiến riêng biệt về dự báo của họ với lãi suất trong tương lai, ý kiến
chung của các nhà kinh tế thường đưa ra một phạm vi lãi suất rộng.
Tuy nhiên, một khi họ biết được các đồng nghiệp của mình đang dự
báo như thế nào, phạm vi đó có xu hướng thu hẹp lại với hầu hết các
dự báo đều tương tự. Sự hội tụ này được giải thích bởi sự miễn
cưỡng của cá nhân - có lẽ là do thiếu tự tin - khi dự báo không giống
với những người khác. Có lẽ bạn cũng đã thấy hiện tượng như vậy
trong các cuộc họp nhóm mà bạn tham dự.
- Sự hòa hợp quan điểm đóng vai trò khá quan trọng cho nhóm ra
quyết định, đặc biệt là xét về khía cạnh mục tiêu, cách ra quyết định
và các tiêu chí hành vi của nhóm. Thật khó hoạt động hiệu quả nếu
không có sự nhất trí về các vấn đề này. Nhưng sự hòa hợp dẫn đến
tư duy nhóm lại là điều nguy hiểm. Những người "nghĩ khác" có thể
sẽ được hướng dẫn lại hoặc bị tách khỏi nhóm.
Sau đây là một số dấu hiệu của tư duy nhóm:
+ Ảo tưởng về một ưu thế không thể đánh bại.
+ Các nhà lãnh đạo bị cách ly (hoặc bảo vệ) nếu trái ngược với quan
điểm chung của nhóm.
+ Các thành viên chỉ chấp nhận dữ liệu vững chắc và bác bỏ những
dữ liệu không phù hợp với quan điểm của họ.
+ Các phương án thay thế không được xem xét.
+ Cá nhân có quyết định khác biệt với đa số bị xem nhẹ hoặc bị bài
bác.
+ Chính những người triển khai kế hoạch lại được yêu cầu phê bình
- kế hoạch ấy.
Làm thế nào để tránh tư duy nhóm
Bạn có thấy bất kỳ dấu hiệu nào trên đây trong nhóm ra quyết định
của bạn không? Nếu có, trưởng nhóm và thành viên phải tiến hành
các bước để khôi phục sự đa dạng trong tư duy. Một cách để làm
điều này là hãy chỉ định một người có năng lực và được nể trọng
đóng vai trò người kịch liệt phản đối. Người này sẽ thách thức các
giả định và kết luận của số đông, sẽ đưa ra các quan điểm khác lạ và
buộc các thành viên khác xử lý dữ kiện cũng như ý tưởng mâu thuẫn
với họ.
Nguồn: Kỹ năng ra quyết định
nguon tai.lieu . vn