Xem mẫu

  1. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w Tổng quan về role thuật số trong bộ phận truyền PD PD er er ! ! W W O O §å ¸n tèt nghiÖp chuyển động của bộ khung máyQuúnh - §iÖn 46 TrÇn V¨n N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k Më ®Çu 1/ §Æt vÊn ®Ò Ngµy nay, hÇu nh− ho¹t ®éng cña con ng−êi trong mäi lÜnh vùc ®Òu kh«ng thÓ t¸ch khái nguån n¨ng l−îng ®iÖn, ë n−íc ta ®iÖn n¨ng hÇu hÕt ®−îc s¶n xuÊt ë nh÷ng nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn, thñy ®iÖn cã c«ng suÊt lín nh−: Thñy ®iÖn Hßa B×nh, thñy ®iÖn §a Nhim, thñy ®iÖn TrÞ An, nhiÖt ®iÖn Phó Mü, nhiÖt ®iÖn Ph¶ L¹i vv… C¸c nhµ m¸y thñy ®iÖn th× ®−îc x©y dùng ë nh÷ng vïng cã vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi cho viªc x©y dùng nhµ m¸y thñy ®iÖn, cßn c¸c nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn th× ®−îc x©y dùng ë nh÷ng n¬i gÇn nguån nhiªn liÖu, nh−ng hé tiªu thô th× kh«ng chØ nh÷ng hé ë xung quanh nhµ m¸y. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ lµm sao truyÒn t¶i ®−îc ®iÖn n¨ng tõ c¸c nhµ m¸y ®Õn c¸c hé tiªu thô mét c¸ch liªn tôc, an toµn vµ kinh tÕ nhÊt. §Ó ®¶m b¶o s¶n l−îng vµ chÊt l−îng ®iÖn n¨ng cÇn thiÕt, t¨ng c−êng ®é tin cËy cung cÊp ®iÖn cho c¸c hé tiªu thô, ®¶m b¶o an toµn cho thiÕt bÞ vµ sù lµm viÖc æn ®Þnh trong toµn hÖ thèng cÇn ph¶i sö dông mét c¸ch réng r·i cã hiÖu qu¶ c¸c ph−¬ng tiÖn b¶o vÖ, th«ng tin ®o l−êng, ®iÒu chØnh vµ ®iÒu khiÓn tù ®éng trong hÖ thèng ®iÖn. Trong sè c¸c ph−¬ng tiÖn nµy r¬le vµ c¸c thiÕt bÞ b¶o vÖ b»ng r¬le ®ãng vai trß hÕt søc quan träng. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña kü thuËt ®iÖn nãi chung vµ hÖ thèng ®iÖn lùc nãi riªng, kü thuËt b¶o vÖ r¬le trong mÊy m−¬i n¨m gÇn ®©y ®· cã nh÷ng biÕn ®æi vµ tiÕn bé rÊt to lín. Nh÷ng thµnh tùu cña kü thuËt b¶o vÖ r¬le hiÖn ®¹i cho ph¸p chÕ t¹o nh÷ng lo¹i b¶o vÖ phøc t¹p víi nh÷ng ®Æc tÝnh kü thuËt kh¸ hoµn h¶o nh»m n©ng cao ®é nh¹y cña c¸c b¶o vÖ vµ tr¸nh kh«ng cho c¸c b¶o vÖ lµm viÖc nhÇm lÉn khi cã nh÷ng ®ét biÕn cña phô t¶i, khi cã nh÷ng h− háng trong m¹ch ®iÖn hoÆc khi cã dao ®éng ®iÖn, nh»m hoµn thiÖn c¸c ph−¬ng ph¸p dù phßng trong c¸c hÖ thèng khi cã h− háng trong c¸c s¬ ®å b¶o vÖ vµ s¬ ®å ®iÒu khiÓn m¸y c¾t ®iÖn còng nh− khi b¶n th©n m¸y c¾t ®iÖn bÞ trôc trÆc vv…hiÖn nay ng−êi ta ®· chÕ t¹o ®−îc c¸c thiÕt bÞ b¶o vÖ r¬le ngµy cµng gän nhÑ, ho¹t ®éng chÝnh x¸c, t¸c ®éng nhanh, ®é an toµn vµ tin cËy rÊt cao. V× vËy, ®Ó ®¸p øng mét phÇn yªu cÇu nµy t«i quyÕt ®Þnh nghiªn cøu ®Ò tµi: “B¶o vÖ so lÖch m¸y biÕn ¸p sö dông r¬le so lÖch sè 7UT51*” 7 Khoa C¬ §iÖn – Tr−êng §HNNI-Hµ Néi
  2. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O §å ¸n tèt nghiÖp TrÇn V¨n Quúnh - §iÖn 46 N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k 2/ Giíi h¹n cña ®Ò tµi: §Ò tµi chØ tËp chung nghiªn cøu vÒ lý thuyÕt, ch−a ®−a ra ®−îc m« h×nh cô thÓ cho tr¹m biÕn ¸p, do kh¶ n¨ng cßn h¹n chÕ vµ thêi gian cã h¹n, ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt, mong ®−îc sù th«ng c¶m vµ ®ãng gãp ý kiÕn cña quÝ thÇy c« vµ c¸c b¹n ®Ó ®Ò tµi hoµn chØnh h¬n. 3/ Môc ®Ých nghiªn cøu: VËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· ®−îc häc ë tr−êng ®Ó ¸p dông nghiªn cøu trªn thùc tÕ. Qua ®ã, b»ng thùc tiÔn ®Ó häc hái vµ tÝch lòy nh÷ng kiÕn thøc nh»m phôc vô cho c«ng t¸c chuyªn m«n sau nµy. 4/ H×nh thøc nghiªn cøu: • C¸c b−íc tiÕn hµnh nghiªn cøu. • Chän ®Ò tµi. • ChÝnh x¸c hãa ®Ò tµi. • LËp ®Ò c−¬ng. • Thu thËp tµi liÖu. • Xö lý tµi liÖu. • X©y dùng m« h×nh thÝ nghiÖm. • ViÕt c«ng tr×nh nghiªn cøu. 5/ §èi t−îng nghiªn cøu: §èi t−îng nghiªn cøu lµ dùa trªn c¬ së cña viÖc x©y m« h×nh bµn thÝ nghiÖm b¶o vÖ so lÖch m¸y biÕn ¸p. 6/ Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu: Sö dông ph−¬ng ph¸p x©y dùng m« h×nh thÝ nghiÖm vµ tham kh¶o tµi liÖu lµ chÝnh. ViÖc tham kh¶o tµi liÖu gióp ng−êi thùc hiÖn bæ xung thªm kiÕn thøc, lý luËn còng nh− ph−¬ng ph¸p mµ nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu tr−íc ®ã ®· thùc hiÖn. Nhê ®ã ng−êi nghiªn cøu tËp chung gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i. Tuy nhiªn viÖc nghiªn cøu tham kh¶o tµi liÖu lu«n ®¶m b¶o tÝnh kÕ thõa vµ ph¸t triÓn cã chän läc 8 Khoa C¬ §iÖn – Tr−êng §HNNI-Hµ Néi
  3. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O §å ¸n tèt nghiÖp TrÇn V¨n Quúnh - §iÖn 46 N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k Ch−¬ng 1 Tæng quan vÒ r¬le thuËt sè 1/ Kh¸i niÖm vÒ r¬le b¶o vÖ. 1.1/ Kh¸i niÖm §èi víi c¸c tr¹m biÕn ¸p cao thÕ, còng nh− trong qu¸ tr×nh vËn hµnh hÖ thèng ®iÖn nãi chung, cã thÓ xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng sù cè thiÕt bÞ ®−êng d©y hoÆc do chÕ ®é lµm viÖc bÊt th−êng cña c¸c phÇn tö trong hÖ thèng. C¸c sù cè nµy th−êng kÌm theo c¸c hiÖn t−îng dßng ®iÖn t¨ng lªn kh¸ cao vµ ®iÖn ¸p gi¶m thÊp, g©y h− háng thiÕt bÞ vµ cã thÓ lµm mÊt æn ®Þnh hÖ thèng. C¸c chÕ ®é lµm viÖc kh«ng b×nh th−êng lµm cho ®iÖn ¸p vµ tÇn sè lÖch khái giíi h¹n cho phÐp. NÕu t×nh tr¹ng lµm viÖc kÐo dµi th× cã thÓ sÏ xuÊt hiÖn sù cè lan réng. Muèn duy tr× ho¹t ®éng b×nh th−êng cña hÖ thèng vµ c¸c hé tiªu thô ®iÖn khi xuÊt hiÖn sù cè, cÇn ph¶i ph¸t hiÖn cµng nhanh cµng tèt chç sù cè vµ c¸ch ly nã ra khái phÇn bÞ h− háng. Nhê vËy c¸c phÇn cßn l¹i sÏ duy tr× ®−îc ho¹t ®éng b×nh th−êng, ®ång thêi còng gi¶m møc ®é h− h¹i cña phÇn tö bÞ sù cè. Lµm ®−îc ®iÒu nµy chØ cã c¸c thiÕt bÞ tù ®éng míi thùc hiÖn ®−îc. C¸c thiÕt bÞ nµy gäi chung lµ r¬le b¶o vÖ. Trong hÖ thèng ®iÖn r¬le b¶o vÖ sÏ theo dâi mét c¸ch liªn tôc t×nh tr¹ng vµ chÕ ®é lµm viÖc cña tÊt c¶ c¸c phÇn tö trong hÖ thèng ®iÖn. Khi xuÊt hiÖn sù cè r¬le b¶o vÖ sÏ ph¸t hiÖn vµ c« lËp phÇn tö bÞ sù cè nhê m¸y c¾t ®iÖn th«ng qua m¹ch ®iÖn kiÓm so¸t. Khi xuÊt hiÖn chÕ ®é lµm viÖc kh«ng b×nh th−êng r¬le b¶o vÖ sÏ ph¸t tÝn hiÖu vµ tïy theo yªu cÇu cµi ®Æt cã thÓ t¸c ®éng kh«i phôc chÕ ®é lµm viÖc b×nh th−êng hoÆc b¸o ®éng cho nh©n viªn v©n hµnh. Tïy theo c¸ch thiÕt kÕ vµ l¾p ®Æt mµ ph©n biÖt r¬le b¶o vÖ chÝnh, r¬le b¶o vÖ dù phßng: • B¶o vÖ chÝnh trang thiÕt bÞ lµ b¶o vÖ thùc hiÖn t¸c ®éng nhanh khi cã sù cè x¶y ra trong ph¹m vi giíi h¹n ®èi víi trang thiÕt bÞ ®−îc b¶o vÖ. • B¶o vÖ dù phßng ®èi víi cïng trang thiÕt bÞ nµy lµ b¶o vÖ thay thÕ cho b¶o vÖ chÝnh trong tr−êng hîp b¶o vÖ chÝnh kh«ng t¸c ®éng hoÆc trong t×nh tr¹ng söa ch÷a nhá. B¶o vÖ dù phßng cÇn ph¶i t¸c ®éng víi thêi gian lín h¬n thêi gian t¸c ®éng cña b¶o vÖ chÝnh, nh»m ®Ó cho b¶o vÖ chÝnh lo¹i phÇn tö bÞ sù cè ra khái hÖ thèng tr−íc tiªn (khi b¶o vÖ nµy t¸c ®éng ®óng). 9 Khoa C¬ §iÖn – Tr−êng §HNNI-Hµ Néi
  4. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O §å ¸n tèt nghiÖp TrÇn V¨n Quúnh - §iÖn 46 N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k 1.2/ C¸c yªu cÇu ®èi víi r¬le b¶o vÖ. R¬le b¶o vÖ ph¶i b¶o ®¶m c¸c yªu cÇu c¬ b¶n sau ®©y: • TÝnh chän läc. Lµ kh¶ n¨ng ph©n biÖt c¸c phÇn tö h− háng vµ b¶o vÖ b»ng c¸ch chØ c¾t (c« lËp) c¸c phÇn tö ®ã. TÝnh chän läc lµ yªu cÇu c¬ b¶n nhÊt cña b¶o vÖ r¬le ®Ó b¶o vÖ ®Ó cung cÊp ®iÖn an toµn liªn tôc. NÕu b¶o vÖ t¸c ®éng kh«ng chän läc, sù cè cã thÓ lan réng. CÇn ph©n biÖt 2 kh¸i niÖm c¾t chän läc: Chän läc t−¬ng ®èi: Theo nguyªn t¾c t¸c ®éng cña m×nh, b¶o vÖ cã thÓ lµm viÖc nh− lµ b¶o vÖ dù tr÷ khi ng¾n m¹ch phÇn tö l©n cËn. Chän läc tuyÖt ®èi: B¶o vÖ chØ lµm viÖc trong tr−êng hîp ng¾n m¹ch ë chÝnh phÇn tö ®−îc b¶o vÖ. • T¸c ®éng nhanh: Yªu cÇu nµy chØ cÇn ®¸p øng ®èi víi sù cè ng¾n m¹ch. B¶o vÖ ph¶i t¸c ®éng nhanh ®Ó kÞp thêi c« lËp c¸c phÇn tö h− háng thuéc ph¹m vi b¶o vÖ nh»m: §¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh cña hÖ thèng. Gi¶m t¸c h¹i cña dßng ®iÖn ng¾n m¹ch ®èi víi thiÕt bÞ. Gi¶m ¶nh h−ëng cña ®iÖn ¸p thÊp khi ng¾n m¹ch lªn c¸c phô t¶i. B¶o vÖ t¸c ®éng nhanh ph¶i cã thêi gian t¸c ®éng nhá h¬n 0,1 gi©y. • §é nh¹y: B¶o vÖ cÇn t¸c ®éng kh«ng chØ víi c¸c tr−êng hîp ng¾n m¹ch trùc tiÕp mµ c¶ khi ng¾n m¹ch qua ®iÖn trë trung gian. Ngoµi ra b¶o vÖ ph¶i t¸c ®éng khi ng¾n m¹ch x¶y ra trong lóc hÖ thèng lµm viÖc ë chÕ ®é cùc tiÓu tøc lµ mét sè nguån ®−îc c¾t ra nªn dßng ng¾n m¹ch nhá. §é nh¹y ®−îc ®¸nh gi¸ b»ng hÖ sè nh¹y: IN min Knh = IKD (1-1) INmin: Dßng ®iÖn ng¾n m¹ch nhá nhÊt. §èi víi c¸c b¶o vÖ t¸c ®éng theo gi¸ trÞ cùc tiÓu (vÝ dô nh− b¶o vÖ thiÕu ®iÖn ¸p) hÖ sè nh¹y ®−îc x¸c ®Þnh ng−îc l¹i: trÞ sè khëi ®éng chia cho trÞ sè cùc tiÓu. 10 Khoa C¬ §iÖn – Tr−êng §HNNI-Hµ Néi
  5. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O §å ¸n tèt nghiÖp TrÇn V¨n Quúnh - §iÖn 46 N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m • §é tin cËy: w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k B¶o vÖ ph¶i t¸c ®éng ch¾c ch¾n khi x¶y ra sù cè trong vïng ®−îc giao vµ kh«ng ®−îc t¸c ®éng sai ®èi víi c¸c tr−êng hîp mµ nã kh«ng cã nhiÖm vô t¸c ®éng. Mét b¶o vÖ kh«ng t¸c ®éng hoÆc t¸c ®éng sai cã thÓ dÉn ®Õn hËu qu¶ lµ mét sè lín phô t¶i bÞ mÊt ®iÖn hoÆc sù cè lan réng trong hÖ thèng. 1.3/ C¸c chØ danh cña r¬le ®ang sö dông trong hÖ thèng ®iÖn. - 21: R¬ le kho¶ng c¸ch - 25: R¬le ®ång bé - 26: R¬le nhiÖt ®é - 27: R¬le ®iÖn ¸p thÊp - 32: R¬le ®Þnh h−íng c«ng suÊt - 33: R¬le møc dÇu - 49: R¬le qu¸ t¶i - 50,51: R¬le qu¸ dßng tøc th×, ®Þnh th× - 55: R¬le hÖ sè c«ng suÊt - 59: R¬le qu¸ ¸p - 62: R¬le thêi gian - 63: R¬le ¸p suÊt - 64: R¬le ch¹m ®Êt - 67: R¬le qu¸ dßng cã h−íng - 79: R¬le tù ®ãng l¹i (m¸y c¾t ®iÖn) - 81: R¬le tÇn sè - 85: R¬le so lÖch cao tÇng - 87: R¬le so lÖch däc - 96: R¬le h¬i (m¸y biÕn ¸p) Tïy theo ph¹m vi, møc ®é vµ ®èi t−îng ®−îc b¶o vÖ chØ danh r¬le cã thÓ cã phÇn më réng. Sau ®©y lµ mét sè chØ danh r¬le cã phÇn më réng th«ng dông: - 26.W: R¬le nhiÖt ®é cuén d©y m¸y biÕn ¸p - 26.O: R¬le nhiÖt ®é dÇu (m¸y biÕn ¸p, bé ®æi nÊc m¸y biÕn ¸p) - 51P, 51S: R¬le qu¸ dßng ®iÖn ®Þnh th× phÝa s¬ cÊp, thø cÊp m¸y biÕn ¸p - 50REF: R¬le qu¸ dßng tøc th× chèng ch¹m ®Êt trong thiÕt bÞ (MBA). - 67N: R¬le qu¸ dßng ch¹m ®Êt cã h−íng - 87B: R¬le so lÖch däc b¶o vÖ thanh c¸i - 87T: R¬le so lÖch däc b¶o vÖ m¸y biÐn ¸p 11 Khoa C¬ §iÖn – Tr−êng §HNNI-Hµ Néi
  6. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O §å ¸n tèt nghiÖp TrÇn V¨n Quúnh - §iÖn 46 N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o - 96-1: R¬le h¬i cÊp mét .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k - 96-2: R¬le h¬i cÊp 2 (t¸c ®éng c¾t m¸y c¾t ®iÖn) 2/ CÊu t¹o chung cña r¬le sè sö dông bé vi xö lý. 2.1/ S kh i c a r le s s d ng b vi x lý Hình 1-1: S kh i c a 1 r le s s d ng b vi x lý Thông tin v i t ng b o v s c a vào r le qua u vào t ng t và u vào s . B ph n bi n i u vào s l c và khu ch i tín hi u t ng t thành i l ng phù h p v i u vào c a b chuy n i t ng t - s . T i ây tín hi u t ng t s c chuy n i thành giá tr t l v i thông tin u vào. B vi x lý s làm vi c theo ch ng trình ch a trong b nh l p trình c EPROM ho c ROM. Nó so sánh thông tin u vào v i giá tr t chøa trong b nh xóa ghi b ng i n EEPROM. Các phép tính trung gian c l u gi t m th i trong b nh RAM. • Khi có s c x y ra, b vi x lý s phát tín hi u s i u khi n các r le u ra b ph n vào/ra s óng ho c khép m ch. • Ng i s d ng có th trao i thông tin v i r le thông qua bàn phím và màn hình m t tr c r le. Tr ng thái làm vi c c a r le có th hi n th trên các èn LED t i ây. R le liên l c v i bên ngoài ho c trung tâm iu qua c ng thông tin tu n t . Toàn b ph n c ng c a r le c cung c p b i b chuy n i ngu n 1chi u/1chi u v i các c p i n áp khác nhau. Ngu n cung c p 1 chi u bên ngoài 12 Khoa C¬ §iÖn – Tr−êng §HNNI-Hµ Néi
  7. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O §å ¸n tèt nghiÖp TrÇn V¨n Quúnh - §iÖn 46 N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k có th là cquy ho c b ngu n xoay chi u - 1chi u l y t l i i n 220v ho c 380v. 2.2/ Dùng ch ng trình ph n m m i u khi n ph n c ng. M t trong nh ng i m khác bi t n i b t v m t công ngh c a r le s so v i r le th h c là k thu t s d ng ph n m m i u khi n ph n c ng, th c ch t chúng là các bít thông tin ® c x p x p theo các trình t qui nh g i là l nh và c ch a trong các b nh khác nhau. Khi r le c c p ngu n, b vi x lý và các linh ki n ph n c ng khác s ho t ng tuân theo s h ng d n c a t p lÖnh này theo m t ch ng trình nh tr c nh ó r le có th ho t ng c l p nh m t ph n t t ng. Các ch ng trình ph n m m c a r le s phân thành 2 nhóm l n: Ph n m m h th ng và ph n m m ng d ng. 2.2.1/ Ch ng trình ph n m m h th ng. Ph n m m h th ng bao g m ch c n ng t ki m tra và báo l i, vào/ra thông tin và ch c n ng x lý a nhi m. Nó chi ph i s ho t ng qua l i gi a các b ph n ph n c ng, t o môi tr ng ph n m m cho các ng d ng khác nhau có th ch y và ho t ng hi u qu . Tóm l i ây là ph n m m c s mà b t c thi t b k thu t s nào c ng ph i c trang b nó ho t ng c. 2.2.1.1/ Ch ng trình t ki m tra khi óng ngu n Các r le s hi n nay cho phép ki m tra kh n ng làm vi c c a các ph n t chính c a ph n c ng ngay sau khi r le c c p ngu n và hi n th k t qu ki m tra lên màn hình. Các ph n t này có th là: b vi x lý, các b nh , b ngu n cung c p v i các i n áp chu n, ng b th i gian, các èn báo, các b ki m tra ng t vào ra thông tin, b chuy n i t ng t / s vv…k t qu ki m tra có th là “t t” , “báo ng”, và “h h ng”. Tín hi u “báo ng” th ng ch dùng cho b ngu n DC/DC, khi các i n áp nuôi các vi m ch v t qua giá tr c nh báo nào ó. Khi có “h h ng” r le s ch y l i ch ng trình ki m tra m t vài l n và ph thu c vào d ng s c các ch ng trình ph n m m s c g ng ph c h i r le ra kh i tr ng thái s c . N u ph c h i không thành công chúng s khóa các ch c n ng c a r le và a ra tín hi u thông báo lên màn hình. 2.2.1.2/ Ch ng trình h th ng vào/ra c s (BIOS) Ch ng trình này cung c p m t giao di n nh m t ng thích hoàn toàn các ch ng trình ng d ng v i c s ph n c ng c a r le. ó là t p h p các chu trình i u khi n các linh ki n ph n c ng cho phép ng i l p trình ng d ng giám sát và truy n các d li u qua các b ph n vào/ra m t cách d dàng. V i 13 Khoa C¬ §iÖn – Tr−êng §HNNI-Hµ Néi
nguon tai.lieu . vn