Xem mẫu
- http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p
- T ngày 16 ñ n 17/08/1945, ð i h i qu c dân Tân Trào tán thành ch trương T ng kh i
nghĩa c a ð ng, thông qua 10 chính sách c a Vi t Minh, c ra y ban dân t c gi i phóng Vi t Nam do
H Chí Minh làm Ch t ch, l y lá c ñ sao vàng năm cánh làm Qu c kỳ, bài Ti n quân ca làm Qu c ca.
2. T ng kh i nghĩa tháng Tám năm 1945 :
- Gi a tháng 8/1945, khí th cách m ng s c sôi trong c nư c. T ngày 14/08/1945, m t s c p
b ð ng, Vi t Minh, tuy chưa nh n ñư c l nh T ng kh i nghĩa nhưng căn c tình hình c th c a ñ a
phương và v n d ng ch th : “Nh t - Pháp b n nhau và hành ñ ng c a chúng ta”, phát ñ ng nhân dân
kh i nghĩa nhi u xã, huy n thu c các t nh ñ ng b ng châu th sông H ng, Thanh Hóa, Ngh An, Hà
Tĩnh, Th a Thiên - Hu , Khánh Hòa …
- 14/08/1945: kh i nghĩa Qu ng Ngãi th ng l i.
- Chi u 16/08/1945, theo l nh c a y ban kh i nghĩa, m t ñơn v gi i phóng quân do Võ
Nguyên Giáp ch huy, t Tân Trào v th xã Thái Nguyên, m ñ u cu c T ng kh i nghĩa.
- 18/ 8/ 1945, B c Giang, H i Dương, Hà Tĩnh, Qu ng Nam giành chính quy n t nh l .
* Giành chính quy n Hà N i
- Chi u 17/08/1945, qu n chúng mít tinh t i Nhà hát thành ph , hô vang kh u hi u : “ ng h
Vi t Minh”, “ð ñ o bù nhìn”, “Vi t Nam ñ c l p”.
- y ban kh i nghĩa Hà N i quy t ñ nh giành chính quy n vào 19/8/1945.
+ 18/08, c ñ sao vàng xu t hi n trên các ñư ng ph chính.
+ 19/08, hàng ch c v n nhân dân xu ng ñư ng bi u dương l c lư ng, chi m các cơ quan ñ u
não c a ñ ch: Ph Khâm sai B c B , S C nh sát Trung ương, S Bưu ñi n,… .T i 19/8/1945 kh i
nghĩa th ng l i.
* Giành chính quy n Hu :
- Ngày 20/08/1945, y ban kh i nghĩa t nh ñư c thành l p, quy t ñ nh giành chính quy n vào
ngày 23/08. Hàng ch c v n nhân dân bi u tình th uy chi m các công s . Chính quy n v tay nhân dân.
- Chi u 30/08/1945, vua B o ð i thoái v , ch ñ phong ki n s p ñ .
* Giành chính quy n Sài Gòn :
- X y Nam Kỳ quy t ñ nh kh i nghĩa ngày 25/08 .
- Sáng 25/08/1945, các ñơn v “Xung phong công ñoàn”, “ Thanh niên ti n phong”, công nhân,
nông dân các t nh Gia ð nh, Biên Hòa, Th D u M t, M Tho kéo v thành ph , chi m S M t thám,
S C nh sát, Nhà ga, Bưu ñi n, Nhà máy ñi n … giành chính quy n.
- ð ng Nai Thư ng và Hà Tiên là nh ng ñ a phương giành chính quy n mu n nh t
(28/08/1945).
Nh n xét : T ng kh i nghĩa ñã giành ñư c th ng l i trên c nư c trong vòng n a tháng, t
ngày 14 ñ n ngày 28/08/1945 (tương ñ i nhanh và ít ñ máu). Th ng l i các ñ a phương : Hà N i,
Hu , Sài Gòn có ý nghĩa quy t ñ nh th ng l i c a T ng kh i nghĩa.
M r ng :
V n ñ 1. Cơ h i ngàn năm có m t mà ð ng và nhân dân ta ñã t n d ng khi phát ñ ng T ng kh i
nghĩa tháng Tám năm 1945 là gì ? Tác d ng c a cơ h i ñó như th nào?
+ Cơ h i ngàn năm có m t mà ð ng và nhân dân ta ñã t n d ng khi phát ñ ng T ng kh i nghĩa
tháng Tám năm 1945 ñó là hoàn c nh thu n l i c a Chi n tranh th gi i th hai: H ng quân
Liên Xô và quân ð ng minh ñã ñánh tan phát xít ð c, Nh t, góp ph n quy t ñ nh vào th ng l i
chung c a các l c lư ng hòa bình dân ch trên th gi i. K thù chính c a nhân dân ðông
Dương lúc này là phát xít Nh t ñã g c ngã.
+ Tác d ng: T ng kh i nghĩa giành chính quy n m t cách nhanh chóng và ít ñ máu.
V n ñ 2. T i sao có th kh ng ñ nh : Cách m ng tháng Tám nư c ta năm 1945 là m t cu c
cách m ng dân t c dân ch nhân nhân ?
+ Cách m ng tháng Tám năm 1945 Vi t Nam n ra vào th i ñ i quá ñ t ch nghĩa tư b n
lên ch nghĩa xã h i trên ph m vi toàn th gi i, m ñ u b ng cu c Cách m ng xã h i ch
nghĩa tháng Mư i Nga (1917).
+ Nhi m v cách m ng c a nó là ph i ñánh ñu i b n ñ qu c, l t ñ ch ñ phong ki n ñ
giành ñ c l p dân t c dân t c, ru ng ñ t cho dân cày, r i sau ñó m ñư ng ti n lên ch
nghĩa xã h i, b qua th i kỳ phát tri n tư b n ch nghĩa.
+ L c lư ng lãnh ñ o cách m ng là do giai c p vô s n.
- Trang 21 -
- http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p
+ L c lư ng tham gia cách m ng bao g m b n giai c p là: giai c p công nhân, giai c p nông
dân, giai c p ti u tư s n, giai c p tư s n dân t c song ñ ng l c ch y u là công – nông.
+ K t qu : Cách m ng tháng Tám ñã ñánh ñu i b n ñ qu c, gi i phóng dân t c, t ch thu
ñư c m t ph n ru ng ñ t c a b n ñ qu c và b n Vi t gian ph n ñ ng ñ t m giao cho dân
cày nghèo cày c y và ban b ñư c quy n t do dân ch cho nhân dân.
Như v y, Cách m ng tháng Tám trư c h t ch là m t cu c Cách m ng gi i phóng dân
t c, song vì gi i phóng dân t c là nhi m v cơ b n nh t c a m t trong hai nhi m v cơ b n c a m t
cu c Cách m ng dân t c dân ch nhân dân mà n u hoàn thành nhi m v này thì t t y u s m
ñư ng ñi ñ n hoàn thành nhi m v ti p theo. Vì th chúng ta có th nói Cách m ng tháng Tám là
m t cu c cách m ng dân t c dân ch nhân dân.
S ra ñ i c a nư c Vi t Nam Dân ch C ng hòa và ý nghĩa c a s ki n ñó.
Caâu 33.
H ng d n tr l i
* S ra ñ i c a nư c Vi t Nam Dân ch C ng hoà :
- Ngày 25/08/1945, Ch t ch H Chí Minh cùng v i Trung ương ð ng và y ban dân t c gi i
phóng Vi t Nam t Tân Trào v ñ n Hà N i.
- Ngày 28/08/1945, y ban dân t c gi i phóng Vi t Nam c i t thành Chính ph lâm th i nư c
Vi t Nam Dân ch C ng hòa.
- Sau khi Cách m ng tháng Tám thành công, ngày 02/09/1945, Chính ph lâm th i ra m t qu c
dân th ñô Hà N i. Ch t ch H Chí Minh thay m t Chính ph lâm th i ñ c b n Tuyên ngôn ñ c l p,
khai sinh nư c Vi t Nam Dân ch C ng hoà.
* Ý nghĩa:
o Nư c Vi t Nam dân ch c ng hoà ra ñ i là m t bi n c l ch s vĩ ñ i c a dân t c, nó phá tan
xi ng xích c a nô l Pháp - Nh t và phong ki n l p nên Vi t Nam dân ch c ng hoà.
o T m t nư c thu c ñ a chúng ta ñã giành ñư c ñ c l p, t do và chính quy n cách m ng.
o M ra k nguyên m i trong l ch s : k nguyên ñ c l p, t do g n li n v i ch nghĩa xã h i.
o Th ng l i ñ u tiên trong th i ñ i m i c a m t dân t c như c ti u ñã t gi i phóng kh i ách
ñ qu c.
o ð ng th i v i s ra ñ i c a nư c Vi t Nam Dân ch C ng hoà, nhà nư c dân ch nhân dân
ñ u tiên ðông Nam Á ñã c vũ m nh m tinh th n ñ u tranh c a nhân dân các nư c thu c
ñ a và n a thu c ñ a trên th gi i, nh t là châu á và châu Phi.
Nêu nguyên nhân th ng l i, ý nghĩa l ch s và bài h c kinh nghi m c a Cách m ng
Caâu 34.
tháng Tám năm 1945.
H ng d n tr l i
1. Ý nghĩa l ch s :
a. ð i v i dân t c Vi t Nam :
• M ra bư c ngo t l n trong l ch s dân t c ta, phá tan xi ng xích nô l c a Pháp - Nh t, l t
nhào ngai vàng phong ki n, l p nư c Vi t Nam Dân ch C ng hòa.
• ðánh d u bư c phát tri n nh y v t c a cách m ng Vi t Nam, m ñ u k nguyên m i ñ c l p,
t do; nhân dân lao ñ ng n m chính quy n, làm ch ñ t nư c, làm ch v n m nh dân t c; k
nguyên gi i phóng dân t c g n li n v i gi i phóng xã h i.
b. ð i v i th gi i :
• Góp ph n vào chi n th ng ch nghĩa phát xít trong Chi n tranh th gi i th hai.
• C vũ m nh m các dân t c thu c ñ a ñ u tranh t gi i phóng, có nh hư ng to l n ñ n Miên
và Lào.
2. Nguyên nhân th ng l i :
a. Nguyên nhân khách quan: Chi n th ng c a ð ng minh trong chi n tranh ch ng phát xít,
nh t là chi n th ng ð c và Nh t c a Liên Xô, ñã c vũ tinh th n, ni m tin cho nhân dân ta trong ñ u
tranh gi i phóng dân t c, t o th i cơ ñ nhân dân ta ñ ng lên T ng kh i nghĩa.
b. Nguyên nhân ch quan:
- Trang 22 -
- http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p
o Dân t c ta có truy n th ng yêu nư c n ng nàn, khi ð ng C ng s n ðông Dương, Vi t Minh
ph t cao c c u nư c thì toàn dân nh t t ñ ng lên c u nư c, c u nhà.
o ð ng ñã ñ ra ñư ng l i chi n lư c, ch ñ o chi n lư c và sách lư c ñúng ñ n trên cơ s lý
lu n Mác - Lênin ñư c v n d ng sáng t o vào hoàn c nh Vi t Nam.
o ð ng có quá trình chu n b su t 15 năm, qua các phong trào cách m ng 1930 - 1931, 1936 -
1939 và thoái trào cách m ng 1932 - 1935, ñã rút nh ng bài h c kinh nghi m thành công và
th t b i, nh t là quá trình xây d ng l c lư ng chính tr , vũ trang, căn c ñ a trong th i kỳ v n
ñ ng gi i phóng dân t c 1939 - 1945.
o Toàn ð ng, toàn dân nh t trí, quy t tâm giành ñ c l p t do, linh h at, sáng t o ch ñ o kh i
nghĩa, ch p th i cơ phát ñ ng qu n chúng n i d y giành chính quy n.
3. Bài h c kinh nghi m :
ð ng ñã v n d ng sáng t o ch nghĩa Mác - Lênin vào th c ti n Vi t Nam, k p th i thay ñ i
ch trương ch ñ o chi n lư c cho phù h p; gi i quy t ñúng ñ n m i quan h gi a nhi m v
dân t c và dân ch , ñ cao v n ñ dân t c, ñ t nhi m v gi i phóng dân t c lên hàng ñ u.
ðoàn k t các l c lư ng cách m ng trong m t tr n dân t c th ng nh t, trên cơ s liên minh
công nông, t o nên s c m nh toàn dân, phân hóa và cô l p cao ñ k thù ñ ti n t i tiêu di t
chúng.
K t h p ñ u tranh chính tr v i vũ trang, k t h p chi n tranh du kích, ñ u tranh chính tr và
kh i nghĩa t ng ph n, kh i nghĩa nông thôn và thành th , ti n t i T ng kh i nghĩa.
ð ng luôn k t h p ñ u tranh và xây d ng ñ ngày càng v ng m nh v t ch c, tư tư ng và
chính tr , ñ năng l c và uy tín lãnh ñ o cách m ng thành công.
CHƯƠNG III. VI T NAM T NĂM 1946 ð N NĂM 1954
Tình hình Vi t Nam sau Cách m ng tháng Tám 1945 có nh ng thu n l i và khó
Caâu 35.
khăn gì ?
H ng d n tr l i
1. Thu n l i :
• Có chính quy n cách m ng c a nhân dân.
• Nhân dân làm ch v n m nh c a mình, ph n kh i, tin tư ng, quy t tâm b o v ch ñ m i.
• Có s lãnh ñ o sáng su t, dày d n kinh nghi m c a ð ng C ng s n ðông Dương và Lãnh
t H Chí Minh.
• Phong trào cách m ng trên th gi i phát tri n m nh.
2. Khó khăn :
a. V ñ i n i : Ngay sau khi giành ñư c ñ c l p, nư c Vi t Nam Dân ch C ng hòa ph i ñ i m t
v i muôn vàn khó khăn:
+ N n ñói :
• H u qu n n ñói năm 1945 v n chưa kh c ph c n i. ðê v do lũ l t ñ n tháng 8/1945 v n
chưa khôi ph c, h n hán làm cho 50% di n tích ñ t không th cày c y.
• Công thương nghi p ñình ñ n, giá c sinh ho t ñ t ñ .
• N n ñói m i có nguy cơ x y ra trong năm 1946.
+N nd t:
• Hơn 90% dân s không bi t ch .
• Các t n n xã h i như mê tín d ñoan, rư u chè, c b c...tràn lan.
+ Ngân sách c n ki t
• Ngân sách qu c gia tr ng r ng: Còn 1,2 tri u ñ ng, trong ñó có ñ n m t n a là ti n rách
không dùng ñư c.
• H th ng ngân hàng v n còn b Nh t ki m soát.
- Trang 23 -
- http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p
• Quân Tư ng ñưa vào lưu hành ñ ng “Qu c t ”, “Quan kim” làm r i lo n n n tài chính
nư c ta.
b. V ñ i ngo i :
+ Mi n B c (t vĩ tuy n 16 tr ra) : Hơn 20 v n quân Tư ng và các ñ ng phái tay sai c a
chúng như: Vi t Nam Qu c dân ð ng (Vi t Qu c), Vi t Nam cách m ng ñ ng chí h i (Vi t Cách)
tràn vào nư c ta v i mưu ñ tiêu di t ð ng C ng S n ðông Dương, l p nên chính quy n tay sai c a
chúng. D a vào quân Tư ng, các ñ ng phái này ñã l p nên chính quy n ph i ñ ng Yên Bái, Móng
Cái, Vĩnh Yên.
+ Mi n Nam (t vĩ tuy n 16 tr vào)
• Quân ñ i Anh ñã d n ñư ng cho th c dân Pháp quay tr l i xâm lư c Vi t Nam.
• Các l c lư ng ph n ñ ng thân Pháp như ð ng ð i Vi t, m t s giáo phái...ho t ñ ng tr
l i và ch ng phá cách m ng.
• Ngoài ra, còn có 6 v n quân Nh t trên kh p ñ t nư c.....
Nh ng khó khăn v ñ i n i và ñ i ngo i trên là m t thách th c quá l n ñ i v i Chính ph
Vi t Nam Dân ch C ng hòa ñang còn non tr lúc b y gi . Vi t Nam lúc này như ñang trong
tình th “ngàn cân treo s i tóc”.
Nh ng khó khăn c a cách m ng Vi t Nam sau Cách m ng tháng Tám 1945 ñã
Caâu 36.
ñư c ð ng và Chính ph cách m ng gi i quy t như th nào ? Nêu k t qu và ý nghĩa.
H ng d n tr l i
1. Bư c ñ u xây d ng chính quy n cách m ng, gi i quy t n n ñói, n n d t và khó khăn v tài
chính :
a. Xây d ng chính quy n cách m ng :
+ Chính tr :
- Ngày 06/01/1946, hơn 90% c tri trong c nư c ñi b phi u b u Qu c h i.
- Ngày 02/03/1946, Qu c h i thông qua danh sách Chính ph liên hi p kháng chi n do Ch
t ch H Chí Minh ñ ng ñ u, l p ra Ban d thào Hi n pháp.
- Ngày 09/11/1946: Ban hành Hi n pháp ñ u tiên.
- Các ñ a phương thu c B c B và Trung B b u c h i ñ ng nhân dân các c p (t nh, huy n,
xã) theo nguyên t c ph thông ñ u phi u.
+ Quân s :
- L c lư ng vũ trang ñư c xây d ng.
- Vi t Nam gi i phóng quân ñ i thành V qu c ñoàn (9/1945), r i Quân ñ i qu c gia Vi t
Nam (22/ 5/1946). Cu i năm 1945, l c lương dân quân t v tăng lên hàng ch c v n ngư i.
b. Gi i quy t n n ñói
+ Bi n pháp c p th i:
- H Ch t ch kêu g i “như ng cơm s áo”, l p “ Hũ g o c u ñói”, t ch c “Ngày ñ ng tâm”.
- Quyên góp, ñi u hòa thóc g o gi a các ñ a phương trong c nư c, nghiêm tr nh ng k ñ u
cơ tích tr , không dùng g o, ngô, khoai, s n ñ n u rư u.
+ Bi n pháp lâu dài :
- Tăng gia s n xu t “T c ñ t t c vàng”, “ Không m t t c ñ t b hoang”.
- B thu thân và các th thu vô lý.
- Gi m tô, thu ru ng ñ t 25 %, chia l i ru ng ñ t công.
S n xu t nông nghi p nhanh chóng ñư c ph c h i, n n ñói b ñ y lùi.
c. Gi i quy t n n d t :
- Ngày 8/ 9/1945, H Ch T ch ký s c l nh l p Nha Bình dân h c v , kêu g i nhân dân xóa
n n mù ch . ð n ngày 8/9/1946, trên toàn qu c g n 76 nghìn l p h c, xóa mù ch cho hơn
2,5 tri u ngư i .
- Trư ng h c các c p ph thông và ñ i h c s m khai gi ng, n i dung và phương pháp giáo
d c ñư c ñ i m i theo tinh th n dân t c dân ch .
d. Gi i quy t khó khăn v tài chính :
- Trang 24 -
- http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p
- Kêu g i tinh th n t nguy n ñóng góp c a nhân dân c nư c qua “Qu ñ c l p” và “Tu n l
vàng”, thu ñư c 370 kg vàng, 20 tri u ñ ng vào “Qu ñ c l p”, 40 tri u ñ ng vào “Qu ñ m
ph qu c phòng”.
- Ngày 31/01 /1946, Chính ph ra s c l nh phát hành ti n Vi t Nam.
- Ngày 23/11/1946. Qu c h i cho lưu hành ti n Vi t Nam trong c nư c.
2. ð u tranh ch ng ngo i xâm, n i ph n, b o v chính quy n cách m ng :
a. Kháng chi n ch ng th c dân Pháp tr l i xâm lư c mi n Nam :
- Ngày 02/09/1945, nhân dân Sài Gòn – Ch L n t ch c mít tinh chào m ng “ngày ñ c
l p”, Pháp x súng vào ñám ñông là nhi u ngư i ch t và b thương.
- ðêm 22 r ng sáng 23/09/1945, ñư c s giúp ñ c a quân Anh, Pháp ñánh úp tr s y
ban nhân dân Nam B và cơ quan t v thành ph Sài Gòn, xâm lư c nư c ta l n th hai .
- Quân dân Nam B nh t t ñ ng lên chi n ñ u ch ng quân xâm lư c, bao vây Pháp trong
thành ph . T 5/10/1945, Pháp phá vòng vây Sài Gòn - Ch L n, m r ng ñánh chi m Nam B và
Nam Trung B .
- ð ng, Chính ph và H Ch t ch lãnh ñ o c nư c chi vi n cho Nam B và Nam Trung b
kháng chi n: huy ñ ng các “ñoàn quân Nam ti n” sát cánh cùng nhân dân Nam Trung B chi n
ñ u; t ch c quyên góp giúp nhân dân Nam B và Nam Trung B kháng chi n.
b. ð u tranh v i Trung hoa Qu c dân ð ng và b n ph n cách m ng mi n B c :
a. ð i v i quân Trung Hoa Qu c dân ñ ng.
- ð ng, Chính ph và H Ch t ch ch trương t m th i hòa hoãn, tránh xung ñ t v i quân
Trung Hoa Qu c dân ñ ng.
- Qu c h i khóa I ñ ng ý:
+ Cho tay sai Tư ng 70 gh trong Qu c h i cùng 4 gh B trư ng trong Chính ph liên
hi p, cho Nguy n H i Th n (lãnh t Vi t Cách) gi ch c Phó Ch t ch nư c.
+ Kinh t : cung c p m t ph n lương th c th c ph m, phương ti n giao thông v n t i, nh n
tiêu ti n Trung Qu c.
b. ð i v i các t ch c ph n cách m ng, tay sai: ta kiên quy t v ch tr n âm mưu và hành
ñ ng chia r , phá ho i c a chúng, ban hành m t s s c l nh tr n áp b n ph n cách m ng.
c. Ý nghĩa: h n ch m c th p nh t các ho t ñ ng ch ng phá c a Trung Hoa Qu c dân ñ ng
và tay sai, làm th t b i âm mưu l t ñ chính quy n cách m ng c a chúng .
c. Hòa hoãn v i Pháp nh m ñ y quân Trung Hoa Qu c dân ñ ng ra kh i nư c ta :
+ Nguyên nhân vi c ta hòa hoãn v i th c dân Pháp (Hoàn c nh ký k t Hi p ñ nh Sơ b Vi t - Pháp
06/03/1946) :
- Ngày 28/2/1946, Pháp và Trung Hoa Qu c dân ñ ng ký Hi p ư c Hoa - Pháp, theo ñó
Pháp như ng m t s quy n l i kinh t , chính tr cho Trung Hoa ñ thay quân Trung Hoa g i giáp
quân Nh t B c Kỳ.
- Hi p ư c Hoa - Pháp ñã ñ t nhân dân ta trư c s l a ch n: ho c c m súng chi n ñ u ch ng
th c dân Pháp, ho c hòa hoãn, nhân như ng Pháp ñ tránh tình tr ng ph i ñ i phó m t lúc v i nhi u
k thù.
- ð ng quy t ñ nh ch n con ñư ng hòa hoãn v i Pháp, ký Hi p ñ nh Sơ b ngày 6/3/1946.
+ N i dung Hi p ñ nh Sơ b 6/3/1946
• Pháp công nh n nư c Vi t Nam là qu c gia t do, có Chính ph , ngh vi n, quân ñ i, tài
chính riêng và là thành viên c a Liên bang ðông Dương trong kh i Liên hi p Pháp .
• Chính ph Vi t Nam th a thu n cho 15.000 quân Pháp gi i giáp quân Nh t mi n B c
• Hai bên ng ng xung ñ t mi n Nam, t o thu n l i ñi ñ n ñàm phán chính th c .
+ Ý nghĩa :
- Ta tránh ñư c vi c ph i ñương ñ u cùng lúc v i nhi u k thù, ñ y ñư c 20 v n quân Trung
Hoa Qu c dân ñ ng và tay sai ra kh i nư c ta.
- Có thêm th i gian hòa bình ñ c ng c , chu n b m i m t cho kháng chi n lâu dài ch ng
Pháp.
+ T m ư c Vi t - Pháp ngày 14 /9/1946
- Trang 25 -
- http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p
- Sau hi p ñ nh Sơ b , Pháp tăng cư ng các ho t ñ ng khiêu khích, ch ng phá ta, quan h
Vi t - Pháp căng th ng, có nguy cơ x y ra chi n tranh.
- H Ch t ch ký v i Pháp T m ư c 14/09/1946, nhân như ng cho Pháp m t s quy n l i
kinh t , văn hóa, t o ñi u ki n cho ta có thêm th i gian xây d ng, c ng c l c lư ng, chu n b vào
cu c kháng chi n toàn qu c ch ng Pháp lâu dài.
Ý nghĩa c a nh ng bi n pháp trên ñ i v i cu c kháng chi n ch ng Pháp :
ð ra ch ch trương sáng su t, tài tình (c ng r n v nguyên t t, m m d o v phương
pháp, bi t l i d ng mâu thu n k thù, không cho chúng t p trung l c lư ng ch ng ta…)
ñưa nư c ta vư t qua m i khó khăn, chu n b s n sàng bư c vào cu c kháng chi n ch ng
Pháp.
Xây d ng và c ng c ñư c chính quy n cách m ng t trung ương ñ n ñ a phương – l c
lư ng ch ñ o kháng chi n sau này.
Xây d ng và c ng c ñư c l c lư ng kháng chi n (v qu c ñoàn, dân quân, t v ).
Xây d ng ñư c cơ s kinh t - xã h i ph c v kháng chi n.
Th t ch t hơn n a kh i ñoàn k t - ki n qu c.
C ng c thêm ni m tin c a nhân dân ñ i v i chính quy n cách m ng.
M r ng : ð giành ñư c th ng l i trong vi c xây d ng và b o v chính quy n, gi gìn ñ c
l p dân t c thì ngoài s lãnh ñ o ñúng ñăn, tài tình c a ð ng và ch t ch H Chí Minh, theo
anh (ch ) còn có nguyên nhân nào khác r t quan tr ng ? Vì sao ?
+ Nguyên nhân quan tr ng : nhân dân ta ñã tin tư ng làm theo s lãnh ñ o c a ð ng C ng
s n ðông Dương là r t quan tr ng vì : Nhân dân ta ñã nh n th y s lãnh ñ o c a ð ng là
sáng su t, tài tình nên quy t tâm theo ð ng.
+ Nhân dân ta hi u rõ n i kh nh c c a nhân dân m t nư c nên quy t tâm chi n ñ u b o v
thành qu cách m ng.
Ch trương và bi n pháp c a ð ng C ng s n ðông Dương và Chính ph Vi t Nam
Caâu 37.
Dân ch C ng hoà ñ i phó v i th c dân Pháp và Tư ng trong th i gian trư c và sau
Hi p ñ nh sơ b (6/3/1946) có gì khác nhau ? T i sao có s khác nhau ñó ?
H ng d n tr l i
- Sau khi Cách m ng tháng Tám 1945 thành công, nư c ta ñ ng trư c m t thù trong gi c
ngoài, ñ c bi t là Pháp và Tư ng. M c dù chúng có mưu ñ khác nhưng ñ u có âm mưu chung là
l t ñ chính quy n cách m ng, bi n nư c ta thành thu c ñ a c a chúng.
- Trư c tình hình ñó, ð ng và Chính ph ta ñã ñ ra bi n pháp ñ i phó. N u trư c Hi p ñ nh
sơ b (6/3/1946) ta ch trương hòa hoãn v i Tư ng và ñánh Pháp mi n Nam thì sau Hi p ñ nh sơ
b (6/3/1946) ta ch trương hòa hoãn c Pháp l n Tư ng th hi n qua Hi p ñ nh sơ b (6/3/1946)
và T m ư c (14/9/1946).
- Có s khác nhau ñó là vì:
+ Do Pháp và Tư ng b t tay c u k t v i nhau ch ng l i ta, ký Hi p ư c Hoa Pháp (2/1946),
theo ñó quân Pháp ra B c ñ quân Tư ng rút v nư c. Trong tình hình ñó, n u ta ñánh Pháp mi n
B c khi quân Tư ng chưa rút v nư c thì Tư ng s ñ ng v Pháp ñánh l i ta. N u hòa hoãn v i
Pháp ta ch ng nh ng tránh ñư c cu c chi n ñ u b t l i mà còn th c hi n ñư c m c tiêu ñu i quân
Tư ng ra kh i nư c ta.
+ Vi c nhân như ng v i Pháp, bu c chúng ph i công nh n Vi t Nam là qu c gia t do, làm
cơ s pháp lý ñ ta ti p t c ñ u tranh v i Pháp.
+ Ta có thêm th i gian hòa hoãn c n thi t ñ ti p t c xây d ng, c ng c chính quy n và m i
m t khác chu n b cho cu c chi n ñ u ch ng Pháp lâu dài v sau.
+ ð t thi n chí hòa bình, ñáp ng mong mu n c a nhân dân Pháp và nhân dân th gi i
không mu n chi n tranh x y ra, do ñó ta có th tranh th ñư c s ñ ng tình ng h c a nhân dân
Pháp và nhân dân th gi i.
- Trang 26 -
- http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p
Nêu nh ng s ki n tiêu bi u v công cu c xây d ng chính quy n, ñ u tranh ch ng
Caâu 38.
thù trong và gi c ngoài, b o v chính quy n cách m ng trong năm ñ u sau Cách m ng
tháng Tám (1945 - 1946).
H ng d n tr l i
Th i gian S ki n
02/09/1945 Thành l p nư c Vi t Nam Dân ch C ng hoà.
23/09/1945 Nam B kháng chi n
06/01/1946 T ng tuy n c b u qu c h i ñ u tiên trong c nư c.
28/02/1946 Hi p ư c Hoa – Pháp ñư c kí k t
06/03/1946 Ch t ch H Chí Minh kí v i chính ph Pháp Hi p ñ nh sơ b
14/09/1946 B n T m ư c ñư c kí k t
23/11/1946 Qu c h i quy t ñ nh cho lưu hành ti n Vi t Nam m i.
19/12/1946 Toàn qu c kháng chi n bùng n .
T i sao ð ng và Chính ph phát ñ ng phong trào toàn qu c kháng chi n ch ng
Caâu 39.
th c dân Pháp vào ngày 19/12/1946 ? Nêu ñư ng l i kháng chi n do ð ng C ng s n ðông
Dương ñ ra trong nh ng năm 1946 - 1947.
H ng d n tr l i
1. Nguyên nhân d n ñ n vi c ð ng và Chính ph phát ñ ng phong trào toàn qu c kháng
chi n ch ng th c dân Pháp vào ngày 19/12/1946 là do s b i ư c c a th c dân Pháp :
- Sau khi kí Hi p ñ nh Sơ b 6/3/1946 và T m ư c 14/9/1946, th c dân Pháp v n chu n b
xâm lư c nư c ta.
o Ti n công các phòng tuy n c a ta Nam B và Nam Trung B .
o Tháng 11/1946, Pháp khiêu khích ta H i Phòng, L ng Sơn.
o Hà N i, Pháp n súng, ñ t nhà Thông tin, chi m ñóng B tài chính, tàn sát ñ m máu
m t s nơi.
- Ngày 18 và 19/12/1946, Pháp g i t i h u thư ñòi ta ñ Pháp gi gìn tr t t Hà N i, n u
không, ch m nh t sáng 20/12/1946, Pháp s chuy n sang hành ñ ng.
2. ðư ng l i kháng chi n ch ng Pháp c a ð ng :
- Ngày 18 và 19/12/1946, H i ngh b t thư ng Trung ương ð ng quy t ñ nh phát ñ ng c
nư c kháng chi n.
- 20 gi ngày 19/12/1946, công nhân nhà máy ñi n Yên Ph (Hà N i) phá máy, t t ñi n làm
tín hi u ti n công, cu c kháng chi n toàn qu c ch ng Pháp bùng n . H Ch t ch ra L i kêu g i
toàn qu c kháng chi n :
“ Chúng ta mu n hòa bình, chúng ta ph i nhân như ng. Nhưng chúng ta càng nhân như ng,
th c dân Pháp càng l n t i, vì chúng quy t tâm cư p nư c ta l n n a !
Không ! Chúng ta thà hy sinh t t c , ch nh t ñ nh không ch u m t nư c, nh t ñ nh không ch u
làm nô l .
… B t kỳ ñàn ông, ñàn bà, b t kỳ ngư i già, ngư i tr , không chia tôn giáo, ñ ng phái, dân t c.
H là ngư i Vi t Nam thì ph i ñ ng lên ñánh th c dân Pháp ñ c u T qu c. Ai có súng dùng súng.
Ai có gươm dùng gươm, không có gươm thì dùng cu c, thu ng, g y g c. Ai cũng ph i ra s c ch ng
gi c Pháp c u nư c”.
- Ngày 21/12/1946, H Ch t ch g i thư ñ n nhân dân Vi t Nam và nhân dân Pháp và các
nư c ð ng minh, kh ng ñ nh ni m tin vào th ng l i c a cu c kháng chi n ch ng Pháp.
- Tháng 9/1947, tác ph m Kháng chi n nh t ñ nh th ng l i c a T ng bí thư ð ng C ng s n
ðông Dương Trư ng Chinh ñư c xu t b n.
* N i dung cơ b n c a ñư ng l i kháng chi n ch ng Pháp : L i kêu g i toàn qu c kháng
chi n c a Ch t ch H Chí Minh (19/12/1946), Ch th Toàn dân kháng chi n c a Ban Thư ng v
Trung ương ð ng (2/12/1946) và tác ph m Kháng chi n nh t ñ nh th ng l i (9/1947) là nh ng văn
li n l ch s v ñư ng l i kháng chi n, nêu rõ tính ch t, m c ñích, n i dung và phương châm c a
cu c kháng chi n ch ng Pháp: kháng chi n toàn dân, toàn di n, trư ng kỳ, t l c cánh sinh và
tranh th s ng h c a qu c t .
- Trang 27 -
- http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p
Kháng chi n toàn dân: toàn dân kháng chi n, toàn dân ñánh gi c theo kh u hi u: “M i
ngư i dân là m t chi n sĩ, m i làng xã là m t pháo ñài”.
Kháng chi n toàn di n: kháng chi n trên t t c các m t tr n: quân s , chính tr , kinh t ,
văn hoá xã h i và ngo i giao.
Kháng chi n trư ng kỳ : áp d ng chi n lư c ñánh lâu dài, d a vào s c m nh c a mình là
chính, v i ưu th tuy t ñ i c a ta v chính tr và tinh th n ñ kh c ph c d n nh ng
như c ñi m v v t ch t k thu t khi n cho ta càng ñánh càng m ch, ñ ch càng ñánh càng
suy y u d n d n, làm cho thay ñ i tương quan l c lư ng gi a ta và ñ ch, cu i cùng ñánh
b i chúng.
Kháng chi n t l c cánh sinh là chính nh m phát huy cao ñ kh năng ti m tàng c a dân
t c, tránh l i bên ngoài, ñ ng th i ra s c tranh th s ng h c a qu c t .
ðư ng l i kháng chi n ñúng ñ n là ng n c ñ toàn ð ng, toàn dân, ñ ng viên cao nh t
s c m nh c a toàn dân ñánh th ng k thù xâm lư c.
M r ng : Phân tích tính ch t chính nghĩa và tính nhân dân trong cu c kháng chi n ch ng
Pháp c a nhân ta.
+ Sơ lư c ñôi nét v cu c kháng chi n ch ng Pháp c a nhân dân ta.
+ Tính chính nghĩa : nhân dân ta ñ u tranh ch ng th c dân Pháp xâm lư c, góp ph n vàp
th ng l i c a phong trào gi i phóng dân t c trên th th i, vì hòa bình, ti n b nhân lo i,
ñư c nhân dân th gi i ñ ng tình ng h ...
+ Tính nhân dân : m i t ng l p nhân dân tham gia kháng chi n, chính sách ñoàn k t dân t c
c a ð ng C ng s n ðông Dương...
Cu c chi n ñ u c a quân dân ta trong nh ng tháng ñ u kháng chi n toàn qu c
Caâu 40.
ch ng th c dân Pháp ñã di n ra như th nào ? ð ng C ng s n ðông Dương và Chính
ph nư c Vi t Nam Dân ch C ng hòa ñã làm gì ñ chu n b cho cu c kháng chi n lâu
dài ?
H ng d n tr l i
1. Cu c chi n ñ u các ñô th :
* ðô th là nơi t p trung s c m nh c a nhân dân ta cho nên Pháp luôn tìm cách khiêu khích,
gây h n. Chính vì v y cu c kháng chi n ch ng Pháp xâm lư c di n ra trư c tiên các ñô th là :
ð tiêu hao sinh l c ñ ch và giam ñ ch trong thành ph .
T o ñi u ki n cho l c lư ng ta rút v chi n khu an toàn.
Ta có th i gian xây d ng nông thôn thành căn c kháng chi n.
a. Kháng chi n th ñô Hà N i :
- Ngày 19/12/1946, Trung ương ð ng C ng s n ðông Dương ñã ch th cho các m t tr n
trong c nư c “Ch trong vòng 24 gi là cùng, gi c Pháp s n súng. T t c s n sàng !.” Cu c chi n
ñ u Hà N i b t ñ u, quân dân ta ti n công các v trí quân Pháp, d ng chư ng ng i v t ngăn ñ ch
và t n cư ngư i già, tr em ra ngo i thành.
- T ngày 19/12 ñ n 29/12/1946, nh ng cu c chi n quy t li t di n ra n i thành như B c
B ph , Bưu ñi n B H , ñ u c u Long Biên, ga Hàng C , ch ð ng Xuân... . Quân dân ta ñánh
g n 40 tr n, di t 370 tên ñ ch.
- T 30/2/1946 ñ n 7/2/1947, ñ ch ph n công, ta ph i chuy n l c lư ng v Liên khu I.
- Ngày 17/02/1947, Trung ñoàn th ñô rút v căn c an toàn.
* K t qu : Trong 60 ngày ñêm, Hà N i chi n ñ u g n 200 tr n, gi t và làm b thương hàng
ngàn ñ ch, phá h y nhi u xe cơ gi i, 5 máy bay …, giam chân ñ ch trong thành ph m t th i gian
dài ñ h u phương huy ñ ng kháng chi n, b o v Trung ương ð ng.
b. Kháng chi n các ñô th khác.
- B c Giang, B c Ninh, Nam ð nh, Vinh, Hu , ðà N ng …quân ta bao vây, ti n công tiêu
di t ñ ch. T o ñi u ki n cho c nư c ñi vào cu c kháng chi n lâu dài .
- Quân dân Nam B , Nam Trung B ñ y m nh chi n tranh du kích, ch n ñánh ñ ch trên các
tuy n giao thông, phá cơ s h u c n c a chúng.
- Trang 28 -
- http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p
2. Tích c c chu n b cho cu c kháng chi n lâu dài :
a. Công tác di chuy n, th c hi n “Tiêu th kháng chi n” :
- Chuy n các cơ quan ð ng, Chính ph , v n chuy n móc, nguyên v t li u …v Vi t B c .
- Kh u hi u: “Vư n không nhà tr ng”, “T n cư cũng là kháng chi n”, “Phá ho i ñ kháng
chi n”, phá nhà c a, ñư ng sá, c u c ng… không cho ñ ch s d ng.
b. Xây d ng l c lư ng m i m t cho cu c kháng chi n lâu dài :
- ð ng, Chính ph xây d ng l c lư ng kháng chi n v m i m t :
+ Chính tr : L p y ban kháng chi n hành chính, th c hi n kháng chi n ki n qu c; l p H i
Liên hi p qu c dân Vi t Nam.
+ Kinh t : duy trì và phát tri n s n xu t .
+ Quân s : quy ñ nh vi c tuy n quân tham gia các l c lư ng chi n ñ u.
+ Văn hóa : ti p t c duy trì và phát tri n phong trào bình dân h c v , trư ng ph thông các
c p v n gi ng d y, h c t p trong hoàn c nh chi n tranh .
Trình bày di n bi n, k t qu và ý nghĩa c a Chi n d ch Vi t B c thu - ñông 1947.
Caâu 41.
Sau chi n th ng Vi t B c thu - ñông 1947, cu c kháng chi n toàn dân, toàn di n c a quân
dân ta ñã ñư c ñ y m nh như th nào ?
H ng d n tr l i
1. Chi n th ng Vi t B c thu - ñông 1947 :
a. Hoàn c nh l ch s : Tháng 3/1947, Bôlae sang làm Cao y Pháp ðông Dương, v ch k ho ch
ti n công Vi t B c, tiêu di t cơ quan ñ u não kháng chi n và quân ch l c, tri t ñư ng liên l c qu c
t c a ta, nhanh chóng giành th ng l i quân s , l p chính ph bù nhìn và k t thúc chi n tranh.
b. Âm mưu c a Pháp : Huy ñ ng 12.000 quân và h u h t máy bay ðông Dương ti n công Vi t
B c.
- Sáng ngày 7/10/1947 :
+ Quân dù Pháp chi m B c C n, Ch M i, Ch ð n …
+ Quân cơ gi i t L ng Sơn theo ñư ng s 4 lên Cao B ng, r i vòng xu ng B c C n theo
ñư ng s 3, bao vây phía ñông và b c Vi t B c.
- Ngày 9/10/1947, b binh và lính th y ñánh b Pháp t Hà N i ngư c sông H ng, sông Lô
lên Tuyên Quang, ñánh ðài Th , bao vây phía tây Vi t B c.
T o th g ng kìm bao vây Vi t B c.
c. Di n bi n :
- Ngày 15/10/1947, ð ng ch th : “Ph i phá tan cu c ti n công mùa ñông c a gi c Pháp”.
- Trên kh p các m t tr n, quân dân ta anh dũng chi n ñ u ñ y lui ñ ch:
+ M t tr n ñư ng s 3, ta ñánh hơn 20 tr n, bu c Pháp rút kh i Ch ð n, Ch Rã... cu i
tháng 11/1947.
+ M t tr n ñư ng s 4, ta ph c kích B n Sao – ñèo Bông Lau (30/10/1947), phá h y 27 xe,
b t s ng 240 ñ ch. ðư ng s 4 tr thành “con ñư ng ch t”, ñ ch lâm vào th cô l p ph i rút kh i
B n Thi.
+ M t tr n sông Lô, ta ch n ñánh ñ ch ðoan Hùng (25/10), Khe Lau (10/11), ñánh chìm
nhi u tàu chi n, canô ñ ch .
B gãy hai g ng kìm ðông - Tây c a Pháp. Ngày 19/12/947, Pháp ph i rút kh i Vi t B c.
- các m t tr n khác: quân ta ki m ch , không cho ñ ch t p trung binh l c vào các chi n
trư ng chính.
d. K t qu và ý nghĩa :
* K t qu :
- Ta tiêu di t hơn 6000 tên ñ ch, b n rơi 16 máy bay, b n chìm 11 tàu chi n và ca nô.
- Tinh th n binh lính Pháp hoang mang, dư lu n Pháp ph n n .
- Cơ quan ñ u não kháng chi n ñư c b o toàn, b ñ i ch l c c a ta trư ng thành.
* Ý nghĩa :
- Trang 29 -
- http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p
- Cu c kháng chi n ch ng Pháp chuy n sang giai ño n m i: Pháp bu c ph i chuy n t “ñánh
nhanh th ng nhanh” sang “ñánh lâu dài” v i ta.
- L c lư ng so sánh gi a ta và ñ ch b t ñ u thay ñ i theo chi u hư ng có l i cho ta.
2. ð y m nh kháng chi n toàn dân, toàn di n :
ð ng và Chính ph th c hi n phương châm chi n lư c “ñánh lâu dài”, phá âm mưu m i c a
ñ ch, tăng cư ng l c lư ng vũ trang nhân dân, ñ y m nh cu c kháng chi n toàn dân toàn di n.
- Quân s , ch trương v n ñ ng nhân dân th c hi n vũ trang toàn dân, phát ñ ng chi n tranh
du kích.
- Chính tr , năm 1949, quy t ñ nh t ch c b u c H i ñ ng nhân dân và U ban kháng chi n
hành chính các c p. Tháng 6/1949, Vi t Minh và H i Liên Vi t quy t ñ nh ti n t i th ng nh t hai
t ch c t cơ s ñ n trung ương.
- Kinh t , ch trương v a ra s c phá ho i kinh t ñ ch v a ñ y m nh xây d ng và b o v n n
kinh t dân ch nhân dân có kh năng t c p t túc.
- Văn hoá, giáo d c, năm 1848, T ng bí thư Trư ng Chinh ñ c báo cáo “Ch nghĩa Mác và
v n ñ n văn hoá Vi t Nam”, nên rõ n n văn hoá m i cách m ng Vi t Nam ñư c xây d ng theo
phương châm : Dân t c - Khoa h c - ð i chúng. Tháng 7/1970, Chính ph ñ ra ch trương c i
cách giáo d c ph thông, thay h th ng giáo d c 12 năm b ng h th ng giáo d c 9 năm, hư ng giáo
d c ph c v kháng chi n và ki n qu c, ñ t n n móng cho n n giáo d c dân t c dân ch nhân dân.
M r ng : T i sao nói v i chi n th ng Vi t B c, quân và dân ta ñã ñánh b i hoàn toàn chi n
lư c “ñánh nhanh th ng nhanh” c a th c dân Pháp ?
+ Ngay t ñ u cu c chi n tranh, Pháp th c hi n âm mưu ñánh nhanh th ng nhanh. Cu c t n
công lên Vi t B c n m trong âm mưu ñó, nhưng th c dân Pháp không ñ t ñư c nh ng m c
tiêu chi n lư c ñ ra là tiêu di t cơ quan ñ u não kháng chi n và b ñ i ch l c c a ta,
nhanh chóng k t thúc chi n tranh.
+ V i chi n th ng Vi t B c, quân dân ta ñã ñánh b i hoàn toàn chi n lư c ñánh nhanh th ng
nhanh c a ñ ch, bu c chúng ph i chuy n sang ñánh lâu dài v i ta.
Chi n d ch Biên gi i thu - ñông 1950 c a quân dân ta ñư c m ra trong b i c nh
Caâu 42.
như th nào ? Nêu di n bi n, k t qu c a chi n d ch. Theo anh (ch ), v ý nghĩa, chi n
d ch Biên gi i thu ñông 1950 có gì khác v i chi n d ch Vi t B c thu - ñông 1947 ?
H ng d n tr l i
1. Hoàn c nh l ch s m i c a cu c kháng chi n :
* Thu n l i :
- Ngày 1/10/1949, cách m ng Trung Qu c thành công, nư c C ng hoà Nhân dân Trung Hoa
ra ñ i và ñ t quan h ngo i giao v i ta (18/1/1950)
- Ngày 14/1/1950, H Ch t ch tuyên b s n sang ñ t quan h ngo i giao v i các nư c. T
tháng 1/1950, Liên Xô và các nư c xã h i ch nghĩa ñ t quan h ngo i giao v i ta. Cu c kháng
chi n c a ta ñư c s ng h và ñ ng tình c a nhân dân th gi i.
* Khó khăn :
- M can thi p sâu vào ðông Dương:
+ Công nh n chính ph B o ð i
+ Tháng 5/1950, ñ ng ý vi n tr cho Pháp
+ L p phái ñoàn c v n quân s (MAAG) Vi t Nam
- Ngày 13/5/1949. M giúp Pháp th c hi n k ho ch Rơve
+ Tăng cư ng h th ng phòng ng trên ñư ng s 4, c t ñ t liên l c c a ta v i qu c t .
+ L p hành lang ðông – Tây (H i Phòng – Hà N i – Hòa Bình – Sơn La)
+ Cô l p và chu n b t n công Vi t B c l n th hai, k t thúc chi n tranh.
2. Cu c ti n công ñ ch biên gi i phía b c c a quân ta :
a. Ch trương c a Ta: Tháng 6/1950, ta ch ñ ng m chi n d ch Biên gi i nh m:
- Tiêu di t m t b ph n quan tr ng sinh l c ñ ch
- Khai thông biên gi i, m ñư ng thông sang Trung Qu c và th gi i dân ch
- Trang 30 -
nguon tai.lieu . vn
