Xem mẫu
1
2
B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
Đ I H C ĐÀ N NG
Công trình ñư c hoàn thành t i
Đ I H C ĐÀ N NG
PH M TH THANH TÂM
Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. PHAN NG C THU
HÌNH TƯ NG CÁI TÔI TR TÌNH
TRONG THƠ LƯU QUANG VŨ
Ph n bi n 1: TS. Nguy n Đình Vĩnh
Ph n bi n 2: TS. Nguy n Kh c Sính
Chuyên ngành : VĂN H C VI T NAM
Mã s
: 60.22.34
Lu n văn ñã ñư c b o v t i H i ñ ng ch m Lu n văn
t t nghi p Th c s Khoa h c Xã h i và Nhân văn t i Đ i
h c Đà N ng vào ngày 20 tháng 01 năm 2011.
LU N VĂN TH C SĨ
KHOA H C XÃ H I VÀ NHÂN VĂN
Đà N ng - 2010
* Có th tìm hi u Lu n văn t i:
- Trung tâm Thông tin – H c li u, Đ i h c Đà N ng.
- Thư vi n trư ng Đ i h c Sư ph m, Đ i h c Đà N ng.
3
4
Tuy nhiên, sinh th i Lưu Quang Vũ v n h ng nói “nh ng
M
Đ U
1. Lý do ch n ñ tài
c m xúc và ñ ng l c khi n tôi làm thơ cũng là nh ng c m xúc và
ñ ng l c khi n tôi vi t k ch, k ch vi t ra ñ di n cho m i ngư i, thơ
Trong dòng ch y m nh m c a thơ Vi t Nam hi n ñ i, ti p
vi t ra cho riêng mình”. Vì v y, tìm hi u “Hình tư ng cái tôi tr
bư c các nhà Thơ M i (1932 - 1945) và các nhà thơ th h ch ng
tình trong thơ Lưu Quang Vũ”, m t m ng s nghi p còn dang d
Pháp (1945 - 1954), các nhà thơ xu t hi n và trư ng thành trong
nhưng mang r t nhi u tâm huy t c a nhà thơ chính là d p ñ hi u
nh ng năm ch ng M c u nư c v a ñông ñ o, v a giàu tài năng, cá
sâu s c hơn ph n sâu l ng nh t trong tâm h n, tình c m, b n lĩnh
tính sáng t o, s m kh ng ñ nh v trí c a mình, th c s ñã làm nên m t
và tài năng c a m t ng n bút; ñ ng th i v i vi c nh n di n cái tôi
th h nhà thơ tr - th h nhà thơ ch ng M . Có th t hào mà nói
tr tình thi sĩ còn có th c m nh n ñư c v ñ p c a chân dung tâm
r ng, th h nhà thơ này, v i nh ng tên tu i như Lê Anh Xuân, B ng
h n m t th h trong nh ng năm tháng ñ y th thách c a ñ t nư c
Vi t, Bùi Minh Qu c, Lưu Quang Vũ, Xuân Quỳnh, Ph m Ti n Du t,
và dân t c trư c nghèo ñói, l c h u và gi c ngo i xâm.
Nguy n M , Nguy n Duy, Nguy n Khoa Đi m, Thanh Th o, H u
2. L ch s v n ñ
Th nh, Nguy n Tr ng T o... ñã góp ph n x ng ñáng làm nên nh ng
Lưu Quang Vũ là m t ngh sĩ tài năng mà cu c ñ i lao ñ ng
thành t u r c r c a “th i ñ i thơ ca ch ng M ”, ñánh d u m t bư c
ngh thu t còn dang d , nhưng nh ng gì anh ñ l i cho ñ i là vô
phát tri n trong ti n trình phát tri n c a thơ hi n ñ i Vi t Nam.
giá. Vì v y, tác ph m c a anh ñư c gi i nghiên c u phê bình r t
Lưu Quang Vũ (1948 - 1988) là m t trong nh ng gương
quan tâm. V i k ch, Christian Hoche (Pháp) m nh danh anh là
m t tiêu bi u c a th h nhà thơ y. Ra ñi ch v a lúc tròn b n
“Môlie c a Vi t Nam”; còn nhà nghiên c u Nguy n T t Th ng
mươi tu i ñ i, nhưng anh ñã ñ l i m t s nghi p sáng tác khá
nh n xét : “S có m t c a Vũ ñã làm m ñi, th m chí vơi h n ñi c
phong phú g m nhi u th lo i. Riêng v ñ u sách ñã xu t b n Lưu
m t th h tác gi ñã t ng ng tr sân kh u su t m t th i”. Và bên
Quang Vũ ñã có 4 t p thơ, 3 t p truy n ng n, 1 cu n Di c o thơ, 46
c nh m t Lưu Quang Vũ - “nhà vi t k ch xu t s c c a th i kỳ hi n
v k ch dài, 9 v k ch ng n và m t s tác ph m thơ chưa in như
ñ i”, còn có m t Lưu Quang Vũ là “nhà thơ nhân dân, nhà thơ yêu
Cu n sách x p l m trang và C tóc tiên... Nhi u ngư i ñã nói ñ n
nư c”.
ñóng góp c a Lưu Quang Vũ vào n n văn h c k ch Vi t Nam qua
nh ng v k ch n i ti ng (như: Tôi và chúng ta, L i th th 9, H n
Dư i ñây ch nh c ñ n m t s bài vi t, công trình có ñ
c p tr c ti p ñ n thơ Lưu Quang Vũ:
Trương Ba - Da hàng th t…) ñã ñư c trao t ng gi i thư ng H Chí
Không k ñ n nh ng v n thơ sáng tác t thu thi u th i,
Minh - gi i thư ng cao quý nh t v Văn h c và Ngh thu t c a
ngay t khi t p thơ Hương Cây - B p L a in chung v i B ng Vi t
nư c ta.
(1968) ra ñ i, Lưu Quang Vũ l p t c thu hút s chú ý c a các
5
6
nhà phê bình danh ti ng. Vương Trí Nhàn kh ng ñ nh Lưu
nh t kí c a Lưu Quang Vũ c a m t th i “hoa phư ng’’ và nh ng
Quang Vũ là “m t nhà thơ thu c lo i b m sinh”, Hoài Thanh
ngày tháng chu n b “lên ñư ng”. Nh ng trang nh t kí khi ñư c
m t d c m tinh tư ng ñã g i ông là “m t cây bút nhi u tri n
ñăng t i trên báo Thanh niên ñúng d p nh ng ngày c nư c k ni m
v ng”. Còn nhà phê bình Lê Đình K thì cho r ng: “Thơ Lưu
20 năm ngày m t c a Xuân Quỳnh-Lưu Quang Vũ ñã gây nên m t
Quang Vũ có m t ñi u tâm h n riêng”.
hi n tư ng ñ c bi t, nó v a g i l i c h i c m t th i kỳ ñ t nư c
Sau Hương Cây - B p L a, Lưu Quang Vũ có Mây tr ng
“ñau xót và hi v ng”, l i v a t o nên nh ng xúc c m l ng ñ ng khi
c a ñ i tôi (1989), B y ong trong ñêm sâu (1993) và m t s t p
ti c nh v hai con ngư i tài hoa c a n n ngh thu t nư c nhà ñã
thơ Cu n sách x p l m trang, C tóc tiên....Năm 2008 cu n Di
ra ñi.Cu n sách cũng ñã công b nh ng bài vi t m i nh t v Lưu
C o nh t kí thơ ñư c n hành. Vũ Qu n Phương sau khi “Đ c thơ
Quang Vũ trong ch ñ Ngư i trong cõi nh , v i nh ng trang vi t
Lưu Quang Vũ” thì ñ c bi t chú ý ñ n gi ng thơ Lưu Quang Vũ,
c m ñ ng c a Bùi Vũ Minh, Anh Chi, Ngô Th o.
kh ng ñ nh “ñ m ñu i là b n s c c m xúc c a Lưu Quang Vũ”.
Trong bài vi t “Nh v Lưu Quang Vũ - nh ng kho nh
Lưu Quang Vũ thơ và ñ i do Lưu Khánh Thơ biên so n
kh c ch t hi n”, Ngô Th o nh l i nhi u k ni m gi a nh ng
ñư c coi là cu n sách t ng h p ñ y ñ nh t v thơ Lưu Quang Vũ.
ngư i ñ ng nghi p v i nhau, nhưng có m t nh n ñ nh v tác ph m
Lưu Quang Vũ tài năng và lao ñ ng ngh thu t cũng c a
Lưu Quang Vũ, bao g m c k ch, thơ, văn xuôi r t thú v có tính
Lưu Khánh Thơ ch biên, xu t b n năm 2000, ra ñ i nhân d p Lưu
bao quát l n “Hai mươi năm chưa ph i là dài, nhưng ñ t nư c và
Quang Vũ ñư c nhà nư c t ng gi i thư ng H Chí Minh v văn
th gi i ñã có nhi u bi n ñ ng v chính tr , xã h i khi n cho nhi u
h c ngh thu t cũng là m t công trình r t ñáng chú ý.
thư c ño giá tr ñã thay ñ i, nhưng nhi u tác ph m c a Lưu
Cu n Đ i tho i Tình yêu Xuân Quỳnh - Lưu Quang Vũ, n
Quang Vũ không s nh ng thư c ño m i m : th m ñư m nhân
m t góc ñ khác. T vi c tuy n l a
văn, hư ng thi n, ñ y tình yêu v i cu c s ng, con ngư i ñ t nư c
hành năm 2007 l i nhìn
nh ng bài thơ ñ c s c nh t c a c Xuân Quỳnh và Lưu Quang Vũ,
nh ng bài vi t c a gi i phê bình v thơ c a Lưu Quang Vũ - Xuân
Quỳnh, và c nh ng b c thư th m ñ m ân tình c a hai ngư i.
Năm 2008, k ni m 20 năm ngày m t c a Lưu Quang Vũ-
luôn là nh ng giá tr ñư c ngh thu t tôn tr ng”.
Nhìn chung, cũng có th th y r ng vi c nghiên c u thơ và
phong cách thơ Lưu Quang Vũ m i ch d ng l i
nh ng bài vi t
riêng l , mang tính ch t c m nh n bư c ñ u nhi u hơn là nh ng
Xuân Quỳnh, cu n Di c o Nh t kí – thơ c a Lưu Quang Vũ ñã
công trình nghiên c u, mang tính th ng kê, phân tích, t ng h p ñ
ñư c Lưu Khánh Thơ biên so n, công b m t ph n l n tác ph m,
làm n i b t b n s c riêng bi t c a thơ Lưu Quang Vũ. Và dư ng
bút tích c a anh trong toàn b kh i lư ng Di c o ñ s .T i cu n
như chưa có m t công trình chuyên bi t nào tìm hi u hình tư ng
sách này, có m t ph n l n th i lư ng dành ñ ñăng t i nh ng trang
cái tôi tr tình trong thơ Lưu Quang Vũ.
7
3. Đ i tư ng và ph m vi nghiên c u
3.1. Đ i tư ng
Tìm hi u, phát hi n ñ c ñi m n i b t c a hình tư ng cái tôi
tr tình trong thơ Lưu Quang Vũ ch y u qua nh n di n b n s c
cái tôi tr tình c a nhà thơ và ngh thu t bi u hi n cái tôi tr tình
y.
8
6. C u trúc c a lu n văn
Ngoài ph n m ñ u và k t lu n, n i dung c a lu n văn
ñư c c u trúc ba chương:
Chương 1: Nhìn l i hình tư ng cái tôi tr tình trong thơ
Vi t Nam sau 1945.
Chương 2: Nh n di n b n s c cái tôi tr tình trong thơ Lưu
3.2. Ph m vi nghiên c u
Gi i h n tìm hi u qua 4 t p thơ ñã xu t b n c a nhà thơ
Lưu Quang Vũ: Hương cây- B p l a (in chung v i B ng Vi t,
1968),Mây tr ng c a ñ i tôi (1989), B y ong trong ñêm sâu
(1993), Lưu Quang Vũ- Di c o (2008). G n ñây Thơ Lưu Quang
Vũ ñã in thành tuy n t p v i tên g i Gió và tình yêu th i trên ñ t
nư c tôi do Nhà xu t b n H i Nhà văn, n hành, năm 2010.
4. Phương pháp nghiên c u
4.1. Phương pháp phân tích l ch s
4.2. Phương pháp ti p c n h th ng
4.3. Phương pháp so sánh
Và m t s phương pháp b tr khác
5. Đóng góp c a lu n văn
Trên cơ s tham kh o, ti p thu có h th ng và ch n l c
nh ng k t qu nghiên c u c a các công trình nghiên c u ñã có v
Lưu Quang Vũ, lu n văn bư c ñ u c g ng ñi sâu nh n di n nh ng
giá tr ñ c s c c a thơ Lưu Quang Vũ qua v ñ p c a hình tư ng
cái tôi tr tình trong dàn ñ ng ca c a c n n thơ nư c ta vào th i
kỳ n a sau c a th k trư c, nh m kh ng ñ nh nh ng ñóng góp và
v trí c a thơ Lưu Quang Vũ trong n n thơ hi n ñ i Vi t Nam.
Quang Vũ.
Chương 3: Ngh thu t bi u hi n hình tư ng cái tôi tr tình
trong thơ Lưu Quang Vũ.
9
10
Chương 1
Vây, b n ch t c a cái tôi tr tình trong thơ th hi n
NHÌN L I HÌNH TƯ NG CÁI TÔI TR
TRONG THƠ VI T NAM T
TÌNH
nh ng khía c nh nào?
SAU 1945
1.1. Vài nét v khái ni m cái tôi và cái tôi tr tình
Th nh t, cái tôi tr tình có b n ch t ch quan, cá nhân.
Nó t bi u hi n, phơi bày th gi i n i tâm c a cá nhân ñ ng th i
Cái tôi là m t khái ni m tri t h c, ñánh d u ý th c c a con
nó cũng là h qui chi u th m mĩ mang tính ch quan, chuy n ñ i
ngư i v b n th t n t i c a mình. Trên cơ s nh ng thành t u
hi n th c khách th bên ngoài thành hi n th c ch th , mang ñ m
khoa h c v con ngư i, nh t là thành t u tri t h c và tâm lý h c,
d u n cá nhân như m t hi n th c ñ c ñáo không l p l i.
C.Mác ñã ñưa ra ñ nh nghĩa: “Cái tôi là trung tâm tinh th n c a
Th hai, cái tôi tr tình có b n ch t xã h i, nhân lo i. Nó
con ngư i, c a cá tính ngư i có quan h tích c c ñ i v i th gi i
t n t i trong nhi u m i quan h : truy n th ng văn hoá, l ch s , th i
và ñ i v i chính b n thân mình. Ch có con ngư i ñ c l p ki m
ñ i… nên bao gi cũng mang tính xã h i. Nó thu nh n vào mình
soát nh ng hành vi c a mình và có kh năng th hi n tính ch
nh ng gì t t ñ p ñư c k t tinh trong ñ i s ng tinh th n c ng ñ ng,
ñ ng toàn di n m i có cái tôi c a mình”. Vì con ngư i là t ng hoà
dân t c, nhân lo i ñ ng th i ñào th i nh ng gì l c h u, l i th i.
các m i quan h xã h i nên có th coi cái tôi v a là ch th , v a là
Th ba, cái tôi tr tình có b n ch t ngh thu t, th m m
khách th c a ho t ñ ng nh n th c, sáng t o. Như v y, có th th y,
nên nó luôn có xu hư ng vươn t i tư tư ng th m m và bi u hi n
cái tôi n n t ng c a s sáng t o, có nh hư ng quy t ñ nh ñ n quá
b ng m t th gi i ngh thu t mang tính ñ c thù c a phương th c
trình sáng t o ngh thu t, ñ c bi t là sáng t o thơ tr tình.
tr tình.
Cái tôi tr tình- là khái ni m xu t hi n khi tư duy lý lu n
thơ ñã ñ t ñ n m t trình ñ nh t ñ nh.
Trư c h t c n th y thơ tr tình “là thu t ng ch chung
Vì th , lu n văn quy hình tư ng cái tôi tr tình v hai
phương di n: n i dung và hình th c ñ thu n l i cho vi c trình
bày, phân tích.
các th thơ thu c lo i tr tình, trong ñó, nh ng c m xúc và suy tư
V n i dung:
c a nhà thơ ho c c a nhân v t tr tình trư c các hi n tư ng ñ i
Hình tư ng cái tôi tr tình không ch là th gi i c a cá
s ng ñư c th hi n m t cách tr c ti p. Tính ch t cá th hoá c a
nhân nhà thơ mà còn t nâng mình lên hoà nh p vào ti ng nói văn
c m nghĩ và tính ch t ch quan hoá c a s th hi n là nh ng d u
hoá c a th i ñ i; ñ ng th i có xu hư ng khao khát vươn t i nh ng
hi u tiêu bi u c a thơ tr tình..”. Như v y, thơ tr tình chính là
giá tr chân – thi n – mĩ.
m t phương ti n ñ con ngư i b c l toàn b th gi i ch quan v i
V hình th c:
nh ng cung b c tình c m, nh ng rung ñ ng, suy ng m và c
Hình tư ng cái tôi tr tình bao gi cũng t n t i trong m t
nh ng tr i nghi m cu c s ng.
hình th c c th , hình th c y là m t cơ ch ñ c bi t có nhi m v
nguon tai.lieu . vn
2
B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
Đ I H C ĐÀ N NG
Công trình ñư c hoàn thành t i
Đ I H C ĐÀ N NG
PH M TH THANH TÂM
Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. PHAN NG C THU
HÌNH TƯ NG CÁI TÔI TR TÌNH
TRONG THƠ LƯU QUANG VŨ
Ph n bi n 1: TS. Nguy n Đình Vĩnh
Ph n bi n 2: TS. Nguy n Kh c Sính
Chuyên ngành : VĂN H C VI T NAM
Mã s
: 60.22.34
Lu n văn ñã ñư c b o v t i H i ñ ng ch m Lu n văn
t t nghi p Th c s Khoa h c Xã h i và Nhân văn t i Đ i
h c Đà N ng vào ngày 20 tháng 01 năm 2011.
LU N VĂN TH C SĨ
KHOA H C XÃ H I VÀ NHÂN VĂN
Đà N ng - 2010
* Có th tìm hi u Lu n văn t i:
- Trung tâm Thông tin – H c li u, Đ i h c Đà N ng.
- Thư vi n trư ng Đ i h c Sư ph m, Đ i h c Đà N ng.
3
4
Tuy nhiên, sinh th i Lưu Quang Vũ v n h ng nói “nh ng
M
Đ U
1. Lý do ch n ñ tài
c m xúc và ñ ng l c khi n tôi làm thơ cũng là nh ng c m xúc và
ñ ng l c khi n tôi vi t k ch, k ch vi t ra ñ di n cho m i ngư i, thơ
Trong dòng ch y m nh m c a thơ Vi t Nam hi n ñ i, ti p
vi t ra cho riêng mình”. Vì v y, tìm hi u “Hình tư ng cái tôi tr
bư c các nhà Thơ M i (1932 - 1945) và các nhà thơ th h ch ng
tình trong thơ Lưu Quang Vũ”, m t m ng s nghi p còn dang d
Pháp (1945 - 1954), các nhà thơ xu t hi n và trư ng thành trong
nhưng mang r t nhi u tâm huy t c a nhà thơ chính là d p ñ hi u
nh ng năm ch ng M c u nư c v a ñông ñ o, v a giàu tài năng, cá
sâu s c hơn ph n sâu l ng nh t trong tâm h n, tình c m, b n lĩnh
tính sáng t o, s m kh ng ñ nh v trí c a mình, th c s ñã làm nên m t
và tài năng c a m t ng n bút; ñ ng th i v i vi c nh n di n cái tôi
th h nhà thơ tr - th h nhà thơ ch ng M . Có th t hào mà nói
tr tình thi sĩ còn có th c m nh n ñư c v ñ p c a chân dung tâm
r ng, th h nhà thơ này, v i nh ng tên tu i như Lê Anh Xuân, B ng
h n m t th h trong nh ng năm tháng ñ y th thách c a ñ t nư c
Vi t, Bùi Minh Qu c, Lưu Quang Vũ, Xuân Quỳnh, Ph m Ti n Du t,
và dân t c trư c nghèo ñói, l c h u và gi c ngo i xâm.
Nguy n M , Nguy n Duy, Nguy n Khoa Đi m, Thanh Th o, H u
2. L ch s v n ñ
Th nh, Nguy n Tr ng T o... ñã góp ph n x ng ñáng làm nên nh ng
Lưu Quang Vũ là m t ngh sĩ tài năng mà cu c ñ i lao ñ ng
thành t u r c r c a “th i ñ i thơ ca ch ng M ”, ñánh d u m t bư c
ngh thu t còn dang d , nhưng nh ng gì anh ñ l i cho ñ i là vô
phát tri n trong ti n trình phát tri n c a thơ hi n ñ i Vi t Nam.
giá. Vì v y, tác ph m c a anh ñư c gi i nghiên c u phê bình r t
Lưu Quang Vũ (1948 - 1988) là m t trong nh ng gương
quan tâm. V i k ch, Christian Hoche (Pháp) m nh danh anh là
m t tiêu bi u c a th h nhà thơ y. Ra ñi ch v a lúc tròn b n
“Môlie c a Vi t Nam”; còn nhà nghiên c u Nguy n T t Th ng
mươi tu i ñ i, nhưng anh ñã ñ l i m t s nghi p sáng tác khá
nh n xét : “S có m t c a Vũ ñã làm m ñi, th m chí vơi h n ñi c
phong phú g m nhi u th lo i. Riêng v ñ u sách ñã xu t b n Lưu
m t th h tác gi ñã t ng ng tr sân kh u su t m t th i”. Và bên
Quang Vũ ñã có 4 t p thơ, 3 t p truy n ng n, 1 cu n Di c o thơ, 46
c nh m t Lưu Quang Vũ - “nhà vi t k ch xu t s c c a th i kỳ hi n
v k ch dài, 9 v k ch ng n và m t s tác ph m thơ chưa in như
ñ i”, còn có m t Lưu Quang Vũ là “nhà thơ nhân dân, nhà thơ yêu
Cu n sách x p l m trang và C tóc tiên... Nhi u ngư i ñã nói ñ n
nư c”.
ñóng góp c a Lưu Quang Vũ vào n n văn h c k ch Vi t Nam qua
nh ng v k ch n i ti ng (như: Tôi và chúng ta, L i th th 9, H n
Dư i ñây ch nh c ñ n m t s bài vi t, công trình có ñ
c p tr c ti p ñ n thơ Lưu Quang Vũ:
Trương Ba - Da hàng th t…) ñã ñư c trao t ng gi i thư ng H Chí
Không k ñ n nh ng v n thơ sáng tác t thu thi u th i,
Minh - gi i thư ng cao quý nh t v Văn h c và Ngh thu t c a
ngay t khi t p thơ Hương Cây - B p L a in chung v i B ng Vi t
nư c ta.
(1968) ra ñ i, Lưu Quang Vũ l p t c thu hút s chú ý c a các
5
6
nhà phê bình danh ti ng. Vương Trí Nhàn kh ng ñ nh Lưu
nh t kí c a Lưu Quang Vũ c a m t th i “hoa phư ng’’ và nh ng
Quang Vũ là “m t nhà thơ thu c lo i b m sinh”, Hoài Thanh
ngày tháng chu n b “lên ñư ng”. Nh ng trang nh t kí khi ñư c
m t d c m tinh tư ng ñã g i ông là “m t cây bút nhi u tri n
ñăng t i trên báo Thanh niên ñúng d p nh ng ngày c nư c k ni m
v ng”. Còn nhà phê bình Lê Đình K thì cho r ng: “Thơ Lưu
20 năm ngày m t c a Xuân Quỳnh-Lưu Quang Vũ ñã gây nên m t
Quang Vũ có m t ñi u tâm h n riêng”.
hi n tư ng ñ c bi t, nó v a g i l i c h i c m t th i kỳ ñ t nư c
Sau Hương Cây - B p L a, Lưu Quang Vũ có Mây tr ng
“ñau xót và hi v ng”, l i v a t o nên nh ng xúc c m l ng ñ ng khi
c a ñ i tôi (1989), B y ong trong ñêm sâu (1993) và m t s t p
ti c nh v hai con ngư i tài hoa c a n n ngh thu t nư c nhà ñã
thơ Cu n sách x p l m trang, C tóc tiên....Năm 2008 cu n Di
ra ñi.Cu n sách cũng ñã công b nh ng bài vi t m i nh t v Lưu
C o nh t kí thơ ñư c n hành. Vũ Qu n Phương sau khi “Đ c thơ
Quang Vũ trong ch ñ Ngư i trong cõi nh , v i nh ng trang vi t
Lưu Quang Vũ” thì ñ c bi t chú ý ñ n gi ng thơ Lưu Quang Vũ,
c m ñ ng c a Bùi Vũ Minh, Anh Chi, Ngô Th o.
kh ng ñ nh “ñ m ñu i là b n s c c m xúc c a Lưu Quang Vũ”.
Trong bài vi t “Nh v Lưu Quang Vũ - nh ng kho nh
Lưu Quang Vũ thơ và ñ i do Lưu Khánh Thơ biên so n
kh c ch t hi n”, Ngô Th o nh l i nhi u k ni m gi a nh ng
ñư c coi là cu n sách t ng h p ñ y ñ nh t v thơ Lưu Quang Vũ.
ngư i ñ ng nghi p v i nhau, nhưng có m t nh n ñ nh v tác ph m
Lưu Quang Vũ tài năng và lao ñ ng ngh thu t cũng c a
Lưu Quang Vũ, bao g m c k ch, thơ, văn xuôi r t thú v có tính
Lưu Khánh Thơ ch biên, xu t b n năm 2000, ra ñ i nhân d p Lưu
bao quát l n “Hai mươi năm chưa ph i là dài, nhưng ñ t nư c và
Quang Vũ ñư c nhà nư c t ng gi i thư ng H Chí Minh v văn
th gi i ñã có nhi u bi n ñ ng v chính tr , xã h i khi n cho nhi u
h c ngh thu t cũng là m t công trình r t ñáng chú ý.
thư c ño giá tr ñã thay ñ i, nhưng nhi u tác ph m c a Lưu
Cu n Đ i tho i Tình yêu Xuân Quỳnh - Lưu Quang Vũ, n
Quang Vũ không s nh ng thư c ño m i m : th m ñư m nhân
m t góc ñ khác. T vi c tuy n l a
văn, hư ng thi n, ñ y tình yêu v i cu c s ng, con ngư i ñ t nư c
hành năm 2007 l i nhìn
nh ng bài thơ ñ c s c nh t c a c Xuân Quỳnh và Lưu Quang Vũ,
nh ng bài vi t c a gi i phê bình v thơ c a Lưu Quang Vũ - Xuân
Quỳnh, và c nh ng b c thư th m ñ m ân tình c a hai ngư i.
Năm 2008, k ni m 20 năm ngày m t c a Lưu Quang Vũ-
luôn là nh ng giá tr ñư c ngh thu t tôn tr ng”.
Nhìn chung, cũng có th th y r ng vi c nghiên c u thơ và
phong cách thơ Lưu Quang Vũ m i ch d ng l i
nh ng bài vi t
riêng l , mang tính ch t c m nh n bư c ñ u nhi u hơn là nh ng
Xuân Quỳnh, cu n Di c o Nh t kí – thơ c a Lưu Quang Vũ ñã
công trình nghiên c u, mang tính th ng kê, phân tích, t ng h p ñ
ñư c Lưu Khánh Thơ biên so n, công b m t ph n l n tác ph m,
làm n i b t b n s c riêng bi t c a thơ Lưu Quang Vũ. Và dư ng
bút tích c a anh trong toàn b kh i lư ng Di c o ñ s .T i cu n
như chưa có m t công trình chuyên bi t nào tìm hi u hình tư ng
sách này, có m t ph n l n th i lư ng dành ñ ñăng t i nh ng trang
cái tôi tr tình trong thơ Lưu Quang Vũ.
7
3. Đ i tư ng và ph m vi nghiên c u
3.1. Đ i tư ng
Tìm hi u, phát hi n ñ c ñi m n i b t c a hình tư ng cái tôi
tr tình trong thơ Lưu Quang Vũ ch y u qua nh n di n b n s c
cái tôi tr tình c a nhà thơ và ngh thu t bi u hi n cái tôi tr tình
y.
8
6. C u trúc c a lu n văn
Ngoài ph n m ñ u và k t lu n, n i dung c a lu n văn
ñư c c u trúc ba chương:
Chương 1: Nhìn l i hình tư ng cái tôi tr tình trong thơ
Vi t Nam sau 1945.
Chương 2: Nh n di n b n s c cái tôi tr tình trong thơ Lưu
3.2. Ph m vi nghiên c u
Gi i h n tìm hi u qua 4 t p thơ ñã xu t b n c a nhà thơ
Lưu Quang Vũ: Hương cây- B p l a (in chung v i B ng Vi t,
1968),Mây tr ng c a ñ i tôi (1989), B y ong trong ñêm sâu
(1993), Lưu Quang Vũ- Di c o (2008). G n ñây Thơ Lưu Quang
Vũ ñã in thành tuy n t p v i tên g i Gió và tình yêu th i trên ñ t
nư c tôi do Nhà xu t b n H i Nhà văn, n hành, năm 2010.
4. Phương pháp nghiên c u
4.1. Phương pháp phân tích l ch s
4.2. Phương pháp ti p c n h th ng
4.3. Phương pháp so sánh
Và m t s phương pháp b tr khác
5. Đóng góp c a lu n văn
Trên cơ s tham kh o, ti p thu có h th ng và ch n l c
nh ng k t qu nghiên c u c a các công trình nghiên c u ñã có v
Lưu Quang Vũ, lu n văn bư c ñ u c g ng ñi sâu nh n di n nh ng
giá tr ñ c s c c a thơ Lưu Quang Vũ qua v ñ p c a hình tư ng
cái tôi tr tình trong dàn ñ ng ca c a c n n thơ nư c ta vào th i
kỳ n a sau c a th k trư c, nh m kh ng ñ nh nh ng ñóng góp và
v trí c a thơ Lưu Quang Vũ trong n n thơ hi n ñ i Vi t Nam.
Quang Vũ.
Chương 3: Ngh thu t bi u hi n hình tư ng cái tôi tr tình
trong thơ Lưu Quang Vũ.
9
10
Chương 1
Vây, b n ch t c a cái tôi tr tình trong thơ th hi n
NHÌN L I HÌNH TƯ NG CÁI TÔI TR
TRONG THƠ VI T NAM T
TÌNH
nh ng khía c nh nào?
SAU 1945
1.1. Vài nét v khái ni m cái tôi và cái tôi tr tình
Th nh t, cái tôi tr tình có b n ch t ch quan, cá nhân.
Nó t bi u hi n, phơi bày th gi i n i tâm c a cá nhân ñ ng th i
Cái tôi là m t khái ni m tri t h c, ñánh d u ý th c c a con
nó cũng là h qui chi u th m mĩ mang tính ch quan, chuy n ñ i
ngư i v b n th t n t i c a mình. Trên cơ s nh ng thành t u
hi n th c khách th bên ngoài thành hi n th c ch th , mang ñ m
khoa h c v con ngư i, nh t là thành t u tri t h c và tâm lý h c,
d u n cá nhân như m t hi n th c ñ c ñáo không l p l i.
C.Mác ñã ñưa ra ñ nh nghĩa: “Cái tôi là trung tâm tinh th n c a
Th hai, cái tôi tr tình có b n ch t xã h i, nhân lo i. Nó
con ngư i, c a cá tính ngư i có quan h tích c c ñ i v i th gi i
t n t i trong nhi u m i quan h : truy n th ng văn hoá, l ch s , th i
và ñ i v i chính b n thân mình. Ch có con ngư i ñ c l p ki m
ñ i… nên bao gi cũng mang tính xã h i. Nó thu nh n vào mình
soát nh ng hành vi c a mình và có kh năng th hi n tính ch
nh ng gì t t ñ p ñư c k t tinh trong ñ i s ng tinh th n c ng ñ ng,
ñ ng toàn di n m i có cái tôi c a mình”. Vì con ngư i là t ng hoà
dân t c, nhân lo i ñ ng th i ñào th i nh ng gì l c h u, l i th i.
các m i quan h xã h i nên có th coi cái tôi v a là ch th , v a là
Th ba, cái tôi tr tình có b n ch t ngh thu t, th m m
khách th c a ho t ñ ng nh n th c, sáng t o. Như v y, có th th y,
nên nó luôn có xu hư ng vươn t i tư tư ng th m m và bi u hi n
cái tôi n n t ng c a s sáng t o, có nh hư ng quy t ñ nh ñ n quá
b ng m t th gi i ngh thu t mang tính ñ c thù c a phương th c
trình sáng t o ngh thu t, ñ c bi t là sáng t o thơ tr tình.
tr tình.
Cái tôi tr tình- là khái ni m xu t hi n khi tư duy lý lu n
thơ ñã ñ t ñ n m t trình ñ nh t ñ nh.
Trư c h t c n th y thơ tr tình “là thu t ng ch chung
Vì th , lu n văn quy hình tư ng cái tôi tr tình v hai
phương di n: n i dung và hình th c ñ thu n l i cho vi c trình
bày, phân tích.
các th thơ thu c lo i tr tình, trong ñó, nh ng c m xúc và suy tư
V n i dung:
c a nhà thơ ho c c a nhân v t tr tình trư c các hi n tư ng ñ i
Hình tư ng cái tôi tr tình không ch là th gi i c a cá
s ng ñư c th hi n m t cách tr c ti p. Tính ch t cá th hoá c a
nhân nhà thơ mà còn t nâng mình lên hoà nh p vào ti ng nói văn
c m nghĩ và tính ch t ch quan hoá c a s th hi n là nh ng d u
hoá c a th i ñ i; ñ ng th i có xu hư ng khao khát vươn t i nh ng
hi u tiêu bi u c a thơ tr tình..”. Như v y, thơ tr tình chính là
giá tr chân – thi n – mĩ.
m t phương ti n ñ con ngư i b c l toàn b th gi i ch quan v i
V hình th c:
nh ng cung b c tình c m, nh ng rung ñ ng, suy ng m và c
Hình tư ng cái tôi tr tình bao gi cũng t n t i trong m t
nh ng tr i nghi m cu c s ng.
hình th c c th , hình th c y là m t cơ ch ñ c bi t có nhi m v