Xem mẫu
- -1-
B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
Đ I H C ĐÀ N NG
H QUANG VŨ
PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C
CÁC DÂN T C THI U S T NH KON TUM
Chuyên ngành: Kinh t phát tri n
Mã s : 60.31.05
TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ KINH T
Đà N ng - Năm 2011
- -2-
Công trình ñư c hoàn thành t i
Đ I H C ĐÀ N NG
Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS.TS. VÕ XUÂN TI N
Ph n bi n 1: TS. NGUY N HI P
Ph n bi n 2: TS. NGUY N DUY TH C
Lu n văn ñư c b o v trư c H i ñ ng ch m Lu n văn t t
nghi p th c sĩ kinh t h p t i Đ i h c Đà N ng vào ngày 26
tháng 11 năm 2011
Có th tìm hi u lu n văn t i:
- Trung tâm Thông tin - H c li u, Đ i h c Đà N ng
- Thư vi n Trư ng Đ i h c Kinh t , Đ i h c Đà N ng.
- -3-
M Đ U
1. Lý do ch n ñ tài
Kon Tum là m t t nh mi n núi, ngu n lao ñ ng d i dào nhưng
ch t lư ng còn th p chưa ñáp ng ñư c yêu c u mà công cu c ñ i
m i trên ñ a bàn ñòi h i. Kon Tum có vùng r ng núi r ng l n ti m
năng ñ t ñai, tài nguyên và lao ñ ng phong phú ñ c bi t là NLL các
DTTS, nhưng trong th c t v n chưa khai thác ñ y ñ v NNL hi n
có. Vì v y, vi c nghiên c u th c tr ng NNL làm cơ s ñ xu t các
gi i pháp nh m phát huy NNL các DTTS t nh Kon Tum trong công
cu c ñ i m i hi n nay có ý nghĩa vô cùng quan tr ng c v lý lu n
và th c ti n. Đó là lý do em ch n ñ tài “ Phát tri n ngu n nhân
l c các dân t c thi u s t nh Kon Tum” làm lu n văn cao h c c a
mình.
2. M c ñích nghiên c u
- H th ng hóa các v n ñ lý lu n liên quan ñ n phát tri n
NNL.
- Phân tích th c tr ng NNL các DTTS t nh Kon Tum trong
th i gian qua.
- Trên cơ s phân tích tình hình s d ng và phát huy ngu n l c
con ngư i các DTTS nư c ta, lu n văn ñ xu t m t s gi i pháp
phát huy ngu n l c con ngư i các DTTS Kon Tum trong s nghi p
ñ i m i hi n nay.
3. Đ i tư ng và ph m vi nghiên c u
a. Đ i tư ng nghiên c u
Là nh ng v n ñ lý lu n và th c ti n liên quan ñ n NNL các
DTTS t i t nh Kon Tum.
b. Ph m vi nghiên c u
V n i dung: Đ tài nghiên c u s phát tri n NNL các DTTS
- -4-
t i t nh Kon Tum.
V không gian: Đ tài nghiên c u t i t nh Kon Tum
V th i gian: Các gi i pháp ñư c ñ xu t trong lu n văn có ý
nghĩa trong nh ng năm t i.
4. Phương pháp nghiên c u
Đ th c hi n m c tiêu nghiên c u trên ñ tài s d ng các
phương pháp sau:
- Phương pháp phân tích th c ch ng, phương pháp phân tích
chu n t c.
- Phương pháp ñi u tra, phân tích, so sánh, t ng h p, khái
quát hóa và các phương pháp khác.
5. B c c c a lu n văn
Ngoài ph n m ñ u, k t lu n, danh m c và tài li u tham
kh o lu n văn g m 3 Chương.
Chương 1. M t s v n ñ lý lu n v phát tri n ngu n
nhân l c.
Chương 2. Th c tr ng phát tri n ngu n nhân l c các dân t c
thi u s t nh Kon Tum.
Chương 3. M t s gi i pháp phát tri n ngu n nhân l c các
dân t c thi u s t nh Kon Tum trong th i gian t i.
- -5-
CHƯƠNG 1
M TS V N Đ LÝ LU N V PHÁT TRI N
NGU N NHÂN L C
1.1. NGU N NHÂN L C VÀ PHÁT TRI N NNL
1.1.1. Các khái ni m
Nhân l c: Nhân l c ñư c hi u là ngu n l c c a m i con ngư i
g m th l c và trí l c.
Ngu n nhân l c: ngu n nhân l c là t ng h p cá nhân con
ngư i c th tham gia vào quá trình lao ñ ng, là t ng th các y u t
v th ch t và tinh th n ñư c huy ñ ng vào quá trình lao ñ ng.
Ngu n nhân l c các dân t c thi u s : Là t ng h p nhân l c
c a các DTTS. Trong ñó DTTS là dân t c có s dân ít (có th là hàng
trăm, hàng ngàn và cho ñ n hàng tri u) cư trú trong m t qu c gia
th ng nh t có nhi u dân t c, trong ñó có m t dân t c có s dân ñông.
Phát tri n NNL: Là t ng th các hình th c, phương pháp,
chính sách và bi n pháp nh m hoàn thi n và nâng cao ch t lư ng
NNL (trí tu , th ch t và ph m ch t tâm lý xã h i), nh m ñáp ng ñòi
h i v NLL chho s phát tri n KT-XH trong t ng giai ño n phát
tri n.
1.1.2. Đ c ñi m c a ngu n nhân l c các dân t c thi u s
- H u h t các DTTS s ng xen k v i nhau và cư trú ch y u
vùng sâu, vùng xa...
- Các DTTS ñoàn k t th ng nh t trong c ng ñ ng chung, có
truy n th ng yêu nư c n ng nàn và là l c lư ng cách m ng to l n.
- Các DTTS có n n văn hoá r t ña d ng và phong phú mang
ñ m b n s c c a dân t c mình
1.1.3. Ý nghĩa phát tri n ngu n nhân l c các dân t c thi u s
- NNL các DTTS là ch th th c hi n quá trình phát tri n kinh
- -6-
t vùng ñ ng bào DTTS và là ch th hư ng th nh ng thành qu
do vi c phát tri n kinh t mang l i.
- NNL các DTTS là ch th sáng t o, gi gìn, phát huy và
hư ng th các giá tr b n s c văn hoá dân t c c a các t c ngư i, góp
ph n làm phong phú và ña d ng n n văn hoá chung c a c ng ñ ng
dân t c Vi t Nam.
- NNL các DTTS là ch th gi gìn an ninh biên gi i, gi v ng
ch quy n qu c gia và ñ u tranh làm th t b i nh ng âm mưu chia r ,
phá ho i c a các th l c thù ñ ch.
- NNL các DTTS là ch th gi gìn b o v môi trư ng sinh
thái vùng núi, vùng sâu, vùng xa, t o ra s phát tri n b n v ng.
1.2. N I DUNG C A PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C
1.2.1. Cơ c u c a NNL ph i ñáp ng m c tiêu kinh t xã h i c a
ñ a phương
Cơ c u ngu n nhân l c ñư c xác ñ nh theo yêu c u c a chi n
lư c phát tri n kinh t , xã h i mà ñ a phương, t ch c ñă xây d ng.
Nói cách khác ph i xu t phát t m c tiêu c a ñ a phương, t ch c, t
yêu c u công vi c ph i hoàn thành, t yêu c u nâng cao hi u qu s
d ng các ngu n l c, t quy trình phát tri n mà chu n b cơ c u
ngu n nhân l c cho phù h p. T ñó v a ñ t ñu c hi u qu , m c, v a
s d ng có hi u qu , v a kích thích ñu c tính tích c c lao ñ ng c a
các thành viên ñó.
1.2.2. Phát tri n ch t lư ng c a NNL
Ch t lư ng c a ngu n nhân l c là s t ng hòa c a các y u t
ki n th c, k năng, hành vi và thái ñ góp ph n t o ra tính hi u qu
trong công vi c c a m i ngư i, N i dung c a vi c phát tri n ch t
lư ng ngu n nhân l c
- -7-
a. Nâng cao ki n th c c a NNL
* Nâng cao ki n th c t ng h p
Ki n th c t ng h p là nh ng hi u bi t chung v th gi i c a
con ngư i.Vi c nâng cao ki n th c t ng h p nh m t o m t b ng dân
trí, làm cơ s n n t ng cho ñào t o ngu n nhân l c ph c v phát tri n
kinh t - xã h i.
Đây là m t trong nh ng ch tiêu h t s c quan tr ng ph n ánh
ch t lư ng ngu n nhân l c, và có tác ñ ng m nh m t i quá trình
phát tri n kinh t xã h i, ph n ánh mà ngu n lao ñ ng cung c p cho
xã h i trong th i kỳ m i – th i kỳ h i nh p. Trình ñ văn hoá cao t o
kh năng ti p thu và v n d ng m t cách nhanh chóng nh ng ti n b
khoa h c kĩ thu t vào th c ti n.
* Nâng cao ki n th c chuyên ngành
S phát tri n như vũ bão c a khoa h c công ngh yêu c u
ngư i lao ñ ng ph i trình ñ chuyên môn k thu t và k năng lao
ñ ng t t, ñ có kh năng ti p thu và áp d ng công ngh m i. Ngư i
lao ñ ng c n nâng cao ki n th c chuyên ngành ñ làm vi c m t cách
ch ñ ng, linh ho t và sáng t o, s d ng ñư c các công c , phương
ti n lao ñ ng hi n ñ i, tiên ti n.
* Nâng cao ki n th c ñ c thù
Ki n th c ñ c thù là nh ng ki n th c ñ c trưng mà ngư i lao
ñ ng tr c ti p tham gia ho c ñư c ñào t o.Trình ñ lành ngh và tác
phong làm vi c c a ngư i lao ñ ng ñư c th hi n ra khi h s d ng
các công c s n xu t thành th o, ñáp ng nh ng yêu c u v ch t
lư ng s n ph m, cùng nh ng s n ph m hàng hoá có tính chuyên
nghi p hoá. Th c t cho th y ch khi nào ngư i lao ñ ng, ngư i qu n
lý có ki n th c và trình ñ ngh nghi p thì m i ti p c n, nhanh
chóng ti p thu, v n d ng nh ng thành t u khoa h c công ngh hi n
- -8-
ñ i, có ý th c và tinh th n sáng t o
b. Nâng cao k năng NNL
K năng c a ngư i lao ñ ng là s thành th o, tinh thông v các
thao tác, ñ ng tác, nghi p v trong quá trình hoàn thành m t công
vi c c th nào ñó. Nh ng k năng s giúp cho ngư i công nhân ñó
hoàn thành t t công vi c c a mình, quy ñ nh tính hi u qu c a công
vi c.
K năng ngh nghi p là m t d ng năng l c ñ c bi t, ph n ánh
s hi u bi t v trình ñ ngh nghi p, m c ñ tinh x o khéo léo; vi c
l p ñi l p l i các thao tác m t cách thành th c, tr thành k x o.
K năng ngh nghi p có ñư c nh quá trình giáo d c, ñào t o
và s rèn luy n trong công vi c, nó là b i s chung c a môi trư ng
giáo d c và môi trư ng làm vi c.
c. Nâng cao nh n th c NNL
Trình ñ nh n th c c a ngư i lao ñ ng là trình ñ ph n ánh
m c ñ s hi u bi t v chính tr , xã h i và tính t giác trong ho t
ñ ng s n xu t kinh doanh. Nh n th c c a ngư i lao ñ ng ñư c coi là
tiêu chí ñánh giá trình ñ phát tri n ngu n nhân l c, vì trình ñ nh n
th c c a m i ngư i khác nhau, d n ñ n k t qu cũng khác nhau.. Vì
v y c n ph i có gi i pháp nâng cao trình ñ nh n th c cho ngư i lao
ñ ng, nh m t o cho h có ñ trình ñ th c hi n hoàn thành nhi m v
c a t ch c.
Thái ñ c a ngư i lao ñ ng cho th y cách nhìn nh n c a ngư i
ñó v vai trò, trách nhi m, m c ñ nhi t tình ñ i v i các công vi c,
ñi u này s ñư c th hi n qua các hành vi c a h . M t ngư i có k
năng t t nhưng thái ñ không ñúng thì hi u qu ñóng góp s không
cao.
- -9-
1.2.3 Nâng cao ñ ng l c thúc ñ y NNL
Dù là ngư i kinh hay ñ ng bào DTTS, m i ngư i ñ u s ng
và làm vi c có nh ng nhu c u khác nhau. Đó là nhu c u v t ch t,
nhu c u tinh th n, nhu c u xã h i và cũng có th là nhu c u ho t
ñ ng, làm vi c. Đây là ñòi h i khách quan c a m i con ngư i ñ
ñ m b o s t n t i và phát tri n c a h trong nh ng ñi u ki n nh t
ñ nh, Nâng cao ñ ng l c thúc ñ y NNL chúng ta c n t p trung ch
y u vào các y u t sau:
a. B ng các y u t v t ch t
Nâng cao ñ ng l c thúc ñ y ngư i lao ñ ng b ng y u t v t
ch t t c là dùng y u t v t ch t ñ nâng cao tính tích c c làm vi c
c a ngư i lao ñ ng. Y u t v t ch t ñư c hi u là: lương cơ b n,
thư ng, các kho n ph c p, các kho n phúc l i xã h i…Đây là
nh ng y u t con ngư i c n ph i có và dùng nó ñ tho mãn các nhu
c u t i thi u c a mình. Chính vì v y y u t v t ch t ñư c s d ng
như là m t ñòn b y ñ kích thích tính tích c c c a ngư i lao ñ ng.
b. B ng các y u t tinh th n
Các y u t này ñem l i s tho mãn v tinh th n cho ngư i lao
ñ ng, s t o ra tâm lý tin tư ng, yên tâm, c m giác an toàn cho ngư i
lao ñ ng. Nh v y, h s làm vi c b ng ni m hăng say và t t c s c
sáng t o c a mình.
c. B ng c i thi n ñi u ki n làm
T c là, có th nâng cao ñ ng l c thúc ñ y ngư i lao ñ ng b ng
cách c i thi n các ñi u ki n làm vi c c a h . Đi u ki n làm vi c là
y u t quan tr ng nh hư ng ñ n m c ñ tiêu hao s c l c c a ngư i
lao ñ ng trong quá trình ti n hành s n xu t. M c ñ tiêu hao s c l c
và trí l c c a ngư i lao ñ ng ph thu c vào hai nhóm nhân t chính,
ñó là tính ch t công vi c và tình tr ng v sinh môi trư ng làm vi c.
- -10-
d. B ng s thăng ti n
Là s d ng s thăng ti n h p lý ñ kích thích, thúc ñ y ngư i
lao ñ ng. Ngoài nh ng nhu c u no ñ v v t ch t, nhu c u ñư c tôn
tr ng, ñư c quý n luôn dành v trí r t l n trong m c tiêu s ng c a
h u h t m i ngư i, bi u hi n c a nó chính là khát khao ñư c thăng
ti n trong cu c ñ i, trong s nghi p.
1.3. NHÂN T NH HƯ NG Đ N S PHÁT TRI N NGU N
NHÂN L C CÁC DÂN T C THI U S
1.3.1. Đi u ki n t nhiên
Do h u h t các DTTS s ng xen k v i nhau và cư trú ch y u
vùng sâu, vùng xa, vùng núi cao hi m tr . M t dù tài nguyên thiên
nhiên phong phú, ña d ng, ngu n nhân l c khá d i dào, nhưng do
ñi u ki n v ñ a lý nên vi c nâng cao ch t lư ng NNL các DTTS còn
khó khăn.
1.3.2 Đi u ki n kinh t
T c ñ tăng trư ng kinh t , cơ c u kinh t c a ñ a phương có
nh hư ng ñ n s phát tri n c a ngu n nhân l c nói chung và NNL
các DTTS nói riêng. T c ñ tăng trư ng kinh t m nh, cơ c u kinh t
phù h p t o ñ ng l c thúc ñ y NNL phát tri n theo c chi u r ng và
chi u sâu.
1.3.3 Đi u ki n xã h i
Đi u ki n xã h i thu n l i t o ñi u ki n cho công tác giáo d c,
y t , văn hóa, các chính sách c a nhà nư c v h tr khuy n khích
NLL là DTTS phát tri n, t o ñi u ki n thu n l i cho vi c phát tri n
v th l c và trí l c c a ngu n nhân l c các DTTS c a ñ a phương.
1.4. M T S KINH NGHI M V PHÁT TRI N NGU N
NHÂN L C CÁC DTTS T I VI T NAM
- -11-
CHƯƠNG 2
TH C TR NG VI C PHÁT TRI N NGU N
NHÂN L C CÁC DTTS T NH KON TUM
2.1. Đ C ĐI M CƠ B N C A T NH KON TUM NH
HƯ NG Đ N VI C PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C
DTTS
2.1.1. Đ c ñi m t nhiên
Kon Tum N m phía b c Tây Nguyên, v i v th ñ a lý, chính
tr , kinh t quan tr ng, tài nguyên thiên nhiên phong phú, ña d ng,
k t c u h t ng t ng bư c ñư c nâng c p ñ ng b , Kon Tum có khá
nhi u l i th ñ vươn lên thoát nghèo, phát tri n kinh t theo hư ng
công nghi p hóa, hi n ñ i hóa . . .
Tuy nhiên do v i ñ a hình ña d ng hi m tr , ñ i núi, thung
lũng xen k nhau nên công tác giáo d c, y t , các chính sách c a
Đ ng và nhà nư c ñ i v i ñ ng bào DTTS còn g p nhi u khó khăn,
ñi u ñó nh hư ng tr c ti p ñ n vi c phát tri n ch t lư ng ngu n
nhân l c các DTTS c a t nh.
2.1.2 Đ c ñi m kinh t
Đi m xu t phát c a t nh th p. Sau khi tái thành l p t nh (1991)
ñ n nay n n kinh t trong tr ng thái th p kém; các cơ s công nghi p
nh bé, manh mún; k t c u kinh t , xã h i khó khăn l c h u. Do các
ñ c ñi m trên nên ch t lư ng NNL t nh Kon Tum nói chung và NNL
các DTTS nói riêng còn th p. NNL các DTTS ch y u t p trung vào
s n xu t nông nghi p thu n. Trong nh ng năm g n ñây, m c dù n n
kinh t c a t nh Kon Tum ñã có nh ng bư c phát tri n r r t, tuy
nhiên so v i t c ñ tăng trư ng bình quân c a c nư c còn th p.
- -12-
2.1.3. Đ c ñi m xã h i
Kon Tum là t nh có dân s tr . và ña d ng, DTTS chi m hơn
53% dân s toàn t nh, Tuy nhiên do phong t c, t p quán còn l c h u,
ch y u t p trung s n xu t nông nghi p. Năm 2009 s lao ñ ng nông
thôn chi m hơn 69% lao ñ ng trên toàn t nh, T l th t nghi p khu v c
thành th còn cao, ñ t bi t năm 2009 2.14% tăng 0,62 % so v i năm
2008, Đ t bi t ch y u là lao ñ ng n chi m 2.46% trong t ng s lao
ñ ng n . H th ng giáo d c, y t ngày càng m r ng ñ n các ñ a bàn
vùng sâu, vùng xa. Tuy nhiên do ñi u ki n v t ch t còn thi u th n nên
ch t lư ng ph c v ñ ng bào DTTS còn chưa ñ m b o.
2.2 . TH C TR NG PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C CÁC
DÂN T C THI U S
2.2.1. Th c tr ng cơ c u ngu n nhân l c các dân t c thi u s c a
t nh Kon Tum trong th i gian qua
Đ n cu i năm 2009 dân s t nh Kon Tum là 432.865 ngư i,
trong ñó DTTS chi m hơn 53%, ch y u là các dân t c Xơ Đăng,
Bana, Gi - Triêng, Gia Rai và Brâu … Tuy cơ c u NNL các DTTS
chi m t l l n nhưng ña s trình ñ chuyên môn c a ñ ng bào
DTTS còn th p, chưa ñáp ng ñư c nhu c u phát tri n c a t nh nhà.
Lao ñ ng trong lĩnh v c nông nghi p chi m t l l n trong cơ
c u lao ñ ng theo ngành (hơn 90%),. Hi n nay phân b NNL các
DTTS c a t nh ñư c th c hi n trong m i quan h v i chuy n d ch cơ
c u kinh t . Cùng v i quá trình chuy n d ch cơ c u kinh t theo
hư ng CNH, HĐH, cơ c u lao ñ ng theo ngành ngh Kon Tum
cũng t ng bư c chuy n ñ i theo hư ng tăng d n t l lao ñ ng trong
lĩnh v c công nghi p và d ch v , gi m d n t l lao ñ ng trong nông
nghi p. Tuy nhiên, n n kinh t c a t nh v n còn d u n c a n n kinh
t t túc, t c p, cơ c u NNL các DTTS ho t ñ ng theo lo i hình cá
- -13-
nhân, s n xu t kinh doanh cá th v n chi m hơn 90% trong t ng s
lao ñ ng. Đ c bi t là các dân t c Gia Rai, Bana, Xơ Đăng....
2.2.2. Th c tr ng v ch t lư ng NNL các DTTS t nh Kon Tum
trong th i gian qua
a. Th c tr ng v ki n th c c a NNL các DTTS t nh Kon Tum trong
th i gian qua
Trình ñ ki n th c ngu n NNL các DTTS còn th p chưa ñáp
ng ñư c nhu c u phát tri n c a t nh.toàn t nh, ñ n cu i năm h c
2008-2009 có 347 trư ng, 124.278 h c sinh, trong ñó h c sinh DTTS
có 70.136 em, chi m t l 56,4%. C th : ngành h c m m non, có
14.288 HS DTTS/26.330 HS toàn ngành h c, chi m 54,3%; tương t
b c ti u h c có 32.470 HS DTTS/49.940, chi m 65%; b c THCS có
20.356 HS DTTS/35.882, chi m 56,7%; b c THPT có 3.022 HS
DTTS/12.126, chi m 25%. Tron ñó t l t t nghi p c p 3 ch chi m
1% trong t ng s h c sinh DTTS h c THPT. Qua ñó ta th y m t
b ng ki n th c c a các DTTS trên ñ a bàn còn t nh còn th p, chưa
ñáp ng ñư c nhu c u phát tri n c a t nh.
B ng 2.13 H c v n c a dân cư nói chung và DTTS nói tiêng t i
t nh Kon Tum năm 2009
Ngư i
Tiêu chí DTTS Chung
Kinh
S năm ñi h c trung bình (Năm) 2.91 7.09 4.8
T l không ñi h c (%) 34.8 10.6 23.5
T l chưa t t nghi p c p 1 (%) 37.7 25.0 29.5
T l t t nghi p c p 1 (%) 22.1 18.8 23.0
T l t t nghi p c p 2 (%) 4.4 22.8 12.9
T t nghi p c p 3 1.0 22.8 11.1
Ngu n: T ng h p t s li u ñi u tra c c Th ng kê t nh Kon Tum
- -14-
b. Th c tr ng v k năng c a các DTTS t nh Kon Tum trong
th i gian qua
Tính t i năm 2010 toàn t nh có 13 ñơn v d y ngh (trong ñó
có m t ñơn v ñào t o ngh ngoài công l p và 01 trư ng Trung c p
ngh ñào t o h dài h n trung c p).
Các ñơn v d y ngh kh o sát và xác ñ nh ngành ngh phù h p
v i th c t ñ a phương như: m c dân d ng; n dân d ng; may dân
d ng; may công nghi p; d t th c m; ñan lát; k thu t c o m cao su
ti u ñi n; k thu t chăm sóc và tr ng các lo i rau, n m; k thu t sơ
ch bi n nông s n sau thu ho ch; s a ch a xe máy; s a ch a cơ khí
nh , máy công c cơ gi i nông nghi p và m t s ngành ngh khác
phù h p v i ñ a phương.
Qua kh o sát chưa ñ y ñ cho th y s cán b ngư i DTTS c a
t nh ñư c ñào t o lý lu n, chuyên môn nghi p v còn r t ít. Đư c ñào
t o v lý lu n chính tr ch chi m có 2,28%, t p hu n nghi p v khuy n
nông - khuy n lâm ñ t 20,3%.; Không có trình ñ chuyên môn k thu t
còn chi m 96,5% trong t ng các DTTS.
Hi n nay, t l lao ñ ng ngư i DTTS có trình ñ chuyên
môn k thu t c a t nh có xu hư ng tăng nh , nhưng r t ch m và
th p hơn nhi u so v i ngư i dân t c ña s (dân t c Kinh) và ch
y u tăng ñ i ngũ cán b công nhân viên ch c.
Nhìn chung, ch t lư ng lao ñ ng c a l c lư ng lao ñ ng ngư i
DTTS Kon Tum còn th p, lao ñ ng t p trung ch y u trong lĩnh
v c nông nghi p. Đây là nguyên nhân chính làm h n ch s phát
tri n c a t nh.
- -15-
B ng 2.11 Dân s 15 tu i tr lên chia theo trình ñ chuyên môn
k thu t năm 2010
Trình ñ chuyên môn k thu t
% Không
Dân s Đ i
Đơn v hành có trình %
15 tu i Trung Cao h c
chính ñ Sơ
tr lên c p ñ ng tr
chuyên c p
lên
môn
T ng s 275508 88.0 2.6 4.2 1.7 3.4
Kinh 144924 80.4 3.7 6.7 2.9 6.2
T ng các DTTS 130584 96.5 1.4 1.4 0.3 0.4
Ba Na 22600 97.9 0.5 1.1 0.3 0.2
Xơ-ñăng 66341 97.5 0.7 1.2 0.2 0.2
Gié Triêng 16952 96.5 0.9 1.8 0.2 0.5
Ngu n: S li u th ng kê c a Vi n Dân t c Vi t Nam
c. Th c tr ng v nh n th c c a các DTTS t i t nh Kon Tum
Nh n th c và năng l c t vươn lên thoát nghèo c a ngư i dân
cũng như công tác xóa ñói, gi m nghèo còn h n ch . V m t nh n
th c, ñ ng bào nghèo ý th c chưa ñ y ñ v vi c ph i t gi i thoát
mình kh i c nh nghèo khó, chưa lo tích góp v n ñ ñ u tư phát tri n
s n xu t - kinh doanh.
2.2.3. Th c tr ng v vi c nâng cao ñ ng l c thúc ñ y NNL các
DTTS.
a. Đ i s ng v t ch t
B ng các chương trình, d án c a Chính ph và c a t nh, Kon
Tum ñã xây d ng ñư c hơn 1.600 công trình các lo i; trên 12 nghìn
lư t h ñư c h tr v n s n xu t; trên 21 nghìn lư t h nghèo DTTS
- -16-
ñư c h tr v nhà , ñ t , ñ t s n xu t; 1.747 h ñư c ñ nh canh
ñ nh cư. T ng kinh phí ñ u tư cho các chương trình, d án vùng
ñ ng bào dân t c c a Kon Tum lên ñ n hàng nghìn t ñ ng, trong ñó
riêng kinh phí do Trung ương ñ u tư là trên 700 t ñ ng.
Tuy nhiên thách th c l n nh t ñ i v i công tác dân t c trên ñ a
bàn là t l h nghèo các xã ñ c bi t khó khăn còn cao, chi m trên
40%. S h nghèo là ñ ng bào DTTS l i chi m t i 90% t ng s h
nghèo chung trong t nh, k t qu xóa nghèo thi u tính b n v ng.
b. Đ i s ng tinh th n c a các DTTS
Trong nh ng năm qua, Đ ng và nhà nư c ñã có nhi u chính
sách, ch ñ ñãi ng ñ c bi t v i ngư i lao ñ ng là DTTS,Ngoài phát
tri n kinh t - xã h i, các phong trào, chương trình văn hoá văn ngh ,
th d c th thao ñư c phát ñ ng, góp ph n nâng cao ñ i s ng văn
hoá tinh th n cho bà con. Tuy nhiên ñ i trong công tác tri n khai các
chính sách ñãi ng ñ i v i ngư i lao ñ ng là DTTS còn nhi u b t
c p, công tác th c hi n còn manh mún, chưa ñ ng b . Các chính
sách an sinh xã h i chưa th c s hi u qu theo m c ñích c a t nh
ñ ra.
c. C i thi n ñi u ki n làm vi c
Trong nh ng năm qua Đ ng và nhà nư c không ng ng quan
tâm, chăm lo t i ñ i s ng, vi c làm c a ngư i lao ñ ng t nh Kon
Tum nói chung và ngư i lao ñ ng DTTS nói riêng. Đi u ki n làm
vi c c a ngư i lao ñ ng có nhi u c i thi n ñáng k .
Tuy nhiên t xu t phát ñi m th p, Cơ s h t ng, ñi u ki n làm
vi c ngư i lao ñ ng c a t nh Kon Tum nói chung và ñ ng bào DTTS
còn g p nhi u khó khăn, cơ s v t ch t, máy móc thi t b , k thu t
còn l c h u.
- -17-
d. S thăng ti n
Kon Tum, các c p u Đ ng ñã m 172 l p b i dư ng lý lu n
chính tr cho hơn 6.000 lư t cán b Đoàn - H i, cán b tr và Đ ng
viên m i k t n p. Đã có hơn 150 lư t cán b ch ch t c a Đoàn
thanh niên ñư c phân công gi các cương v ch ch t c a c p u
Đ ng và chính quy n cơ s , quy ho ch 985 lư t cán b tr (trong ñó
cán b DTTS chi m 31,4%); c ñi ñào t o, b i dư ng, t p hu n nâng
cao k năng nghi p v 212 cán b là ngư i DTTS; c tuy n 251
thanh niên DTTS vào h c các trư ng ñ i h c ñ t o cán b ngu n
cho các ngành ñ a phương.
Tuy nhiên trong th c t ch t lư ng h c t p c a ñ i ngũ DTTS
còn h n ch so v i yêu c u th c ti n. Tuy ñã có nhi u c g ng trong
ñào t o, b i dư ng ñ i ngũ cán b ch ch t cơ s , nh t là v i c p
xã, nhưng ñ n nay v n còn nhi u ch c danh chưa ñ t chu n theo
Quy ñ nh s 04/2004 c a B trư ng B N i v . Trong ñó, chưa ñ t
h c v n THPT còn 50,58%, chuyên môn, nghi p v còn 59,4% và lý
lu n chính tr còn 20,32%.
2.3. NGUYÊN NHÂN C A TH C TR NG PHÁT TRI N
NGU N NHÂN L C CÁC DÂN T C THI U S NÓI TRÊN
2.3.1 Nh ng ñ c ñi m truy n th ng tác ñ ng ñ n s phát tri n
NNL các DTTS Kon Tum
Phương th c s n xu t tr ng tr t nương r y là ho t ñ ng kinh t
truy n th ng ñem l i ngu n thu nh p chính cho các dân t c Kon
Tum. Ngư i DTTS KonTum ch u nh hư ng n ng n tâm lý, thói
quen, l i s ng còn nhi u nét l c h u, th ñ ng do phương th c s n
xu t nh , ph thu c nhi u vào t nhiên mang l i. Đây là m t khó
khăn r t l n trong vi c phát tri n ngu n nhân l c các DTTS ñây ñ
- -18-
có th ñáp ng ñư c yêu c u c a quá trính s n xu t m i ngày càng
hi n ñ i.
2.3.2 S v n d ng các chính sách c a Đ ng và nhà nư c ñ i v i
NNL là ñ ng bào các DTTS
Trong nh ng năm qua, Đ ng và Nhà nư c ta ñă có nhi u chính
sách ch trương, chương trình, d án c th , thi t th c ñ i v i vùng
ñ ng bào DTTS, nh t là ñ i v i nh ng vùng ñ c bi t khó khăn.
Nh ng ch trương ñó ñă t o ñi u ki n thu n l i cho ñ ng bào DTTS
phát tri n kinh t - xã h i, nâng cao ch t lư ng cu c s ng c v v t
ch t và tinh th n, nhanh chóng ñưa các vùng này thoát kh i tình
tr ng nghèo nàn, l c h u, ch m phát tri n, t ng bư c hòa nh p vào
s phát tri n chung c a c nư c.
Tuy nhiên s v n d ng các chính sách còn nhi u h n ch ,
nhi u chính sách c a Đ ng và nhà nư c còn chưa phát huy h t hi u
qu ñ i v i ngư i lao ñ ng là DTTS. Công tác ph i h p gi a các cơ
quan, ban, ngành thu c chính quy n v i m t tr n và ñoàn th trong
vi c tuyên truy n v n ñ ng, tri n khai, th c hi n ch trương, chính
sách c a Đ ng, các chương trình m c tiêu qu c gia t i m t s ñ a
phương chưa ch t ch nên hi u qu chưa cao.
- -19-
CHƯƠNG 3
M T S GI I PHÁP PHÁT TRI N NGU N
NHÂN L C CÁC DTTS T NH KON TUM TRONG
TH I GIAN T I
3.1. CĂN C C A VI C XÂY D NG GI I PHÁP
3.1.1. Căn c xu hư ng phát tri n c a xã h i
Đ t nư c ñang bư c vào m t th i kỳ phát tri n m i, nh ng
cơ h i và thách th c chưa t ng có. Nhưng th c tr ng ngu n nhân l c
hi n nay khó cho phép t n d ng t t nh t nh ng cơ h i ñang ñ n,
th m chí, có nguy cơ khó vư t qua nh ng thách th c, kéo dài s t t
h u... Tính ñ n năm 2010, c nư c có l c lư ng lao ñ ng khá hùng
h u v i trên 50 tri u ngư i trong ñ tu i lao ñ ng
B t c p này ñ t ra yêu c u c p bách c a vi c phát tri n nhân
l c ñáp ng yêu c u phát tri n kinh t -xã h i trong b i c nh h i nh p
ngày càng sâu r ng v i n n kinh t th gi i.
3.1.2. Căn c vào ti m năng c a t nh Kon Tum
N m phía B c Tây Nguyên, v i v th ñ a - chính tr , ñ a -
kinh t quan tr ng, tài nguyên thiên nhiên phong phú ña d ng, k t
c u h t ng t ng bư c ñư c nâng c p ñ ng b , Kon Tum có khá
nhi u l i th ñ vươn lên thoát nghèo, phát tri n theo hư ng công
nghi p hoá, hi n ñ i hoá. Kon Tum có khí h u nhi t ñ i gió mùa cao
nguyên.
3.1.3. M t s quan ñi m có tính nguyên t c khi xây d ng gi i pháp
a. Quá trình phát tri n NNL các DTTS ph i tôn tr ng gi gìn và phát
huy nh ng giá tr mang ñ m b n s c văn hóa c a các dân t c Kon
Tum
b. Phát tri n NNL các DTTS ph i tùy vào tình hình c th c a t ng
- -20-
ñ a phương
3.2. CÁC GI I PHÁP C TH
3.2.1. Hoàn thi n cơ c u NNL các DTTS c a t nh Kon Tum
C n th c hi n t t Công tác ñào t o, b i dư ng ñ i ngũ cán
b ngư i DTTS g n v i quy ho ch, k ho ch ñào t o cho t ng ch c
danh. Vi c l p k ho ch ñào t o, b i dư ng cán b , công ch c ñư c
th c hi n hàng năm. Công tác tuy n ch n các em h c sinh ngư i
DTTS ñ c ñi ñào t o ñ i h c, cao ñ ng, trung h c chuyên nghi p
t i các trư ng c n ñư c chú tr ng hơn.
Công tác b trí, s d ng các em h c sinh, sinh viên ngư i
DTTS sau t t nghi p luôn ph i ñư c quan tâm th c hi n t t. Ngay t
khâu tuy n ch n ban ñ u ñ c ñi ñào t o, T nh Kon Tum ph i có k
ho ch b trí công tác cho các em sau này khi ra trư ng.Th c hi n các
chính sách ưu ñãi, khuy n khích ñ i v i các Doanh nghi p, công ty
s d ng NNL là các DTTS t i ñ a phương.
3.2.2. Nâng cao ch t lư ng NNL c a các DTTS c a t nh
a. Hoàn thi n vi c nâng cao trình ñ văn hóa, trình ñ chuyên môn
Đ i v i NNL là ngư i DTTS thì vi c nâng cao trình ñ văn
hóa và trình ñ chuyên môn càng có ý nghĩa quan tr ng, vì nhìn
chung trên trình ñ văn hóa và trình ñ chuyên môn c a NNL là
DTTS còn r t th p. Hơn n a NNL này chi m ph n l n s lư ng
NNL trên toàn t nh nên vi c nâng cao trình ñ văn hóa có ý nghĩa
quan tr ng trong vi c phát tri n NNL nói chung c a T nh Kon Tum.
b. Hoàn thi n k năng cho NNL các DTTS
cơ s , t p trung v các trung tâm b i dư ng, các trung tâm
này ngoài nhi m v b i dư ng lý lu n chính tr , qu n lý nhà nư c,
xây d ng Đ ng cho cán b cơ s , còn có nhi m v b i dư ng các
ki n th c, k thu t tr ng tr t, chăn nuôi thu ho ch, ch bi n cho cán
nguon tai.lieu . vn
