Xem mẫu
- B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Công trình ñư c hoàn thành t i
Đ I H C ĐÀ N NG Đ I H C ĐÀ N NG
Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS. TS. BÙI QUANG BÌNH
HUỲNH MINH CHƯƠNG
Ph n bi n 1: PGS.TS. Võ Xuân Ti n
Ph n bi n 2: TS. Đ Ng c M
PHÁT TRI N CHĂN NUÔI BÒ TH T
TRÊN Đ A BÀN T NH KONTUM
Lu n văn ñã ñư c b o v trư c H i ñ ng
ch m lu n văn t t nghi p Th c sĩ Kinh t h p trư c
Chuyên ngành : Kinh t phát tri n H i ñ ng Đ i h c Đà N ng vào ngày 27 tháng 11
Mã s : 60.31.05
năm 2011.
TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ KINH T
Có th tìm hi u Lu n văn t i:
- Trung tâm Thông tin - H c li u, Đ i h c Đà N ng;
Đà N ng - Năm 2011 - Thư vi n Trư ng Đ i h c Kinh t , Đ i h c Đà N ng.
- 3 4
M Đ U 3. Phương pháp nghiên c u
Nghiên c u này s d ng m t lo t các phương pháp c th như
1. Lý do ch n ñ tài phân tích th ng kê, chi ti t hóa, so sánh, ñánh giá, t ng h p, khái
T nh Kon Tum có ti m năng ñ phát tri n chăn nuôi, ñ c bi t là quát, chuyên gia…
chăn nuôi bò th t. Tuy nhiên trong nh ng năm qua chăn nuôi bò ña 4. Ngu n thông tin d li u, công c phân tích chính
phương ñã n y sinh ra m t s v n ñ như: ñàn bò th t v i quy mô s - S li u sơ c p: ñư c thu th p b ng phi u ñi u tra, ph ng v n.
lư ng chưa tương x ng v i ti m năng, ch t lư ng c a con gi ng - Th c p: Ch y u s d ng s li u c a Niên giám th ng kê t nh
chưa cao d n t i năng su t và hi u qu chăn nuôi th p; phát tri n ñàn Kon Tum t năm 2000; C ng Thông tin ñi n t t nh Kon Tum và báo
bò thi u quy ho ch chi ti t; ñ i ngũ cán b k thu t và qu n lý t i cơ cáo t ng k t c a S Nông nghi p và phát tri n nông thôn Kon Tum.
s c a t nh còn thi u và m ng; ngư i s n xu t - các h gia ñình và - Ý ki n c a chuyên gia.
trang tr i thi u v n, thi u ki n th c v k thu t, thú y và t ch c s n - Công c chính: x lý s li u b ng Excel.
xu t hàng hóa l n theo hư ng thâm canh; h th ng các ho t ñ ng 5. Đi m m i c a ñ tài
d ch v ph tr trong chăn nuôi ho t ñ ng chưa hi u qu .... - V n d ng lý lu n phát tri n ngành kinh t qu c dân vào phát
Đ góp ph n gi i quy t nh ng v n ñ trên, góp ph n cho s phát tri n chăn nuôi bò th t c a t nh Kon Tum v i nh ng ñ c thù c a ñ a
tri n chăn nuôi bò th t c a t nh Kon Tum, tôi hình thành và ch n ñ phương mi n núi;
tài nghiên c u: “Phát tri n chăn nuôi bò th t trên ñ a bàn t nh Kon - Đây là l n ñ u tiên m t nghiên c u phát tri n chăn nuôi bò
Tum” làm Đ tài lu n văn t t nghi p. th t toàn di n ñư c áp d ng t nh Kon Tum;
2. M c tiêu c a ñ tài - Các gi i pháp ñư c ki n ngh d a trên tính ñ c thù c a ñ a
- Làm rõ ñư c lý lu n và th c ti n phát tri n chăn nuôi bò th t ñ phương s h a h n có h u ích cho ho ch ñ nh chính sách phát tri n
hình thành khung n i dung nghiên c u phát tri n chăn nuôi bò th t; chăn nuôi bò th t trên ñ a bàn t nh.
- Xác ñ nh ñư c ti m năng, th m nh và các ngu n l c cho phát 6. K t c u lu n văn
tri n chăn nuôi bò th t c a t nh Kon Tum; Lu n văn, ngoài ph n m ñ u, k t lu n, danh m c tài li u tham
- Ch ra ñư c m t m nh, y u kém trong phát tri n bò th t c a ñ a kh o, các ph l c, k t c u g m 3 chương:
phương; Chương 1. Nh ng v n ñ chung v phát tri n chăn nuôi bò th t;
- Ki n ngh ñư c các gi i pháp phát tri n chăn nuôi bò th t c a Chương 2. Th c tr ng phát tri n chăn nuôi bò th t t nh Kontum;
t nh th i gian t i. Chương 3. Phương hư ng và gi i pháp phát tri n chăn nuôi
bò th t c a t nh Kon Tum.
- 5 6
CHƯƠNG 1 t ng s n lư ng th t bò mà ngành s n xu t này t o ra trong m t th i
NH NG V N Đ CHUNG V PHÁT TRI N gian nh t ñ nh thư ng là t ng tr ng lư ng bò th t xu t chu ng trong
CHĂN NUÔI BÒ TH T kỳ.
- Nâng cao năng su t và ch t lư ng chăn nuôi bò th t
1.1. Vai trò và ñ c ñi m c a chăn nuôi bò th t Nh ng gi ng bò có năng su t th t cao v a b o ñ m hi u qu cho
1.1.1. Vai trò c a chăn nuôi bò th t ngư i chăn nuôi, ñáp ng nhu c u th t bò c a th trư ng ngày càng
- Chăn nuôi bò th t ñóng góp vào gia tăng s n lư ng và chuy n cao v a làm tăng nhanh s n lư ng th t bò t o ra s phát tri n c a
d ch cơ c u nông nghi p; ngành. Năng su t cao còn quy t ñ nh t i thu nh p và kh năng tái s n
- Chăn nuôi bò th t ñ m b o cho n n kinh t nhi u lo i s n ph m; xu t m r ng ngành s n xu t này
- Chăn nuôi bò th t giúp khai thác t i ưu các ngu n l i t nhiên; Ch t lư ng th t ph thu c vào gi ng và ñi u ki n chăn nuôi. Th t
- Bò th t cung c p th t cho nhu c u c a con ngư i; bò không ch ñ m b o v hàm lư ng dinh dư ng và còn ph i ñáp ng
- Cung c p phân bón cho cây tr ng; nh ng tiêu chu n kh t khe v k thu t khác.
- Cung c p s c kéo cho nông nghi p và v n chuy n; - Gia tăng và nâng cao hi u qu s d ng ngu n l c
- Cung c p các ph ph m gi t m cho nông nghi p và th công Huy ñ ng thêm các ngu n l c ñ tăng quy mô s n xu t ngành
m ngh . chăn nuôi này như ñ u tư tăng thêm s lư ng ñàn bò, m r ng di n
1.1.2. Đ c ñi m c a chăn nuôi bò th t tích ñ ng c ñ tăng lư ng th c ăn…và nâng cao hi u qu s d ng
Th nh t, ñ i tư ng tác ñ ng c a ngành chăn nuôi bò th t là các các ngu n l c trong nông nghi p ch ng h n ñ u tư c i t o gi ng cho
cơ th s ng - bò th t. ñàn bò, thâm canh tr ng c trên m t ñơn v di n tích, nâng cao trình
Th hai, chăn nuôi bò th t có th phát tri n tĩnh t i t p trung ñ k thu t cho ngư i chăn nuôi hay áp d ng quy trình công ngh
mang tính ch t như s n xu t công nghi p hay di ñ ng phân tán mang qu n lý ñàn bò …
tính ch t như s n xu t nông nghi p. - Nâng cao k t qu kinh doanh và thu nh p c a ngư i chăn nuôi
Th ba, chăn nuôi bò th t là ngành s n xu t ñ ng th i cho nhi u Ngành chăn nuôi bò th t th c s phát tri n khi nó b o ñ m cho
s n ph m. ngư i chăn nuôi có thu nh p và tích lũy t chăn nuôi. Chăn nuôi bò
1.2. N i dung và tiêu chí phát tri n chăn nuôi bò th t th t ph i b o ñ m t o ra vi c làm và tăng thêm thu nh p c a nh ng
1.2.1. N i dung v phát tri n chăn nuôi bò th t ngư i tham gia chăn nuôi.
- Gia tăng quy mô s n lư ng chăn nuôi bò th t 1.2.2. Tiêu chí ph n ánh s phát tri n chăn nuôi bò th t
Quy mô c a ngành chăn nuôi bò th t th hi n qua quy mô ñàn bò - Tăng trư ng quy mô ñàn bò
- s lư ng ñàn bò. Quy mô chăn nuôi bò th t còn ñư c ph n ánh b ng + S lư ng bò th t;
- 7 8
+ S lư ng bò th t tăng thêm hàng năm. + V i v n:
- Tăng trư ng giá tr chăn nuôi bò th t . S n lư ng th t/1 ñơn v v n;
Giá tr s n lư ng bò th t (GO) là toàn b giá tr c a s lư ng bò . Hay m c tăng s n lư ng th t/1 ñơn v v n.
do h gia ñình và ngư i s n xu t bán ra th trư ng trong m t th i + V i ñ t ñai:
kỳ nh t ñ nh (thư ng là 1 năm). . Di n tích ñ t dành cho chăn nuôi bò;
. Ch tiêu s n lư ng c cho chăn nuôi/ñơn v di n tích;
Giá tr s n Giá tr tr ng Giá tr s n Giá tr s n Chênh l ch
lư ng th t hơi ph m chăn nuôi ph m giá tr chăn Chênh l ch . Hay gia tăng s n lư ng/s gia tăng 1 ñơn v di n tích;
xu t c a giá tr chăn
nuôi d
chăn nuôi = tăng thêm + không qua gi t + chăn nuôi + dang nuôi d dang
. Hay t ng thu nh p/1 ñơn v di n tích.
trong năm th t khác + V i lao ñ ng:
- M c và t c ñ tăng trư ng giá tr s n lư ng bò th t . Giá tr s n lư ng chăn nuôi bò th t/1 lao ñ ng;
Tăng trư ng giá tr s n lư ng bò th t ñư c hi u là s gia tăng v . M c tăng giá tr s n lư ng chăn nuôi bò th t /1 lao ñ ng tăng
quy mô giá tr s n lư ng bò th t trong m t th i kỳ nh t ñ nh và ñư c thêm.
ph n ánh qua m c và t l tăng giá tr s n lư ng bò th t. - Vi c làm và thu nh p lao ñ ng
M c tăng trư ng thư ng ñư c ph n ánh b ng chênh l ch quy mô + S lao ñ ng thu hút thêm hay s vi c làm m i t o ra t chăn
giá tr s n lư ng bò th t th c t gi a năm nghiên c u (GTSLCNt-1) và nuôi bò th t;
năm g c (GTSLCNt) theo công th c sau: + M c tăng trư ng thu nh p c a lao ñ ng chăn nuôi bò th t;
M c tăng trư ng: GTSLCNt - GTSLCNt-1 + S h nghèo tham gia chăn nuôi và thoát nghèo;
% Tăng trư ng : GTSLCNt - GTSLCNt-1 + Lư ng ph ph m nông nghi p ñư c khai thác cho chăn nuôi
GTSLCN
t-1 bò th t.
-S thay ñ i t l các lo i gi ng ñàn bò 1.3. Các nhân t nh hư ng t i s phát tri n chăn nuôi bò th t
+ S lư ng bò lai và bò vàng; 1.3.1. Đi u ki n t nhiên
+ T l và s thay ñ i t l các gi ng bò cho năng su t cao. - Khí h u
- Đo lư ng năng su t th t trong chăn nuôi bò th t - Đ t ñai và ngu n nư c
+ Tr ng lư ng và s gia tăng tr ng lư ng bò hơi xu t chu ng 1.3.2. S phát tri n c a n n kinh t và nông nghi p
c a m t con cho m t chu kỳ chăn nuôi; Khi n n kinh t phát tri n nhu c u th t tăng lên do thu nh p c a
+ Kh i lư ng th t c a m t con cho m t chu kỳ chăn nuôi; dân cư cao hơn, th trư ng ñ u ra cho s n ph m th t ñư c m r ng;
+ T l th t x . chăn nuôi bò th t phát tri n khi s n ph m c a chăn nuôi s tr thành
- Huy ñ ng và hi u qu s d ng ngu n l c ñ u vào cho ngành công nghi p ch bi n này; kh năng tích lũy cũng
- 9 10
cao hơn và do v y mà n n kinh t có kh năng cung c p v n cho phát cung trên th trư ng và thư ng không ñ m b o ch t lư ng. Kinh
tri n chăn nuôi bò th t. nghi m c a nh ng ñ a phương có ñàn bò lai phát tri n ñ u ñã có h
Chính s phát tri n c a nông nghi p trong ñó có ngành tr ng tr t th ng cung c p gi ng bò lai và ngân hàng tinh trùng ñ nhân gi ng.
s b o ñ m cho s phát tri n c a ngành chăn nuôi ñ c bi t là chăn Th c ăn cho bò không ch nh hư ng t i duy trì ñàn bò mà còn
nuôi bò th t, khi chính ngành tr ng tr t b o ñ m cung c p ngu n th c nh hư ng t i năng su t th t và ch t lư ng th t. Ngu n cung c p th c
ăn không nh cho ngành chăn nuôi t chính ph m và ph ph m trong ăn ph thu c vào ñi u ki n phát tri n chăn nuôi theo hình th c nào
s n xu t tr ng tr t. như thâm canh hay bán thâm canh. Có hai ngu n chính là ngu n t t
1.3.3. Chính sách phát tri n chăn nuôi bò th t nhiên và ngu n th c ăn ch bi n.
Chính sách phát tri n chăn nuôi bò th t c a ñ a phương là t ng 1.3.5. H th ng tiêu th s n ph m
th các bi n pháp c a ch th s d ng ñ tác ñ ng vào quy mô s n H th ng tiêu th s n ph m m t m t b o ñ m cho hi u qu kinh
lư ng và năng su t chăn nuôi bò th t c a ñ a phương thông qua qu n doanh khi duy trì ñư c m c giá c phù h p có l i nhu n ñ bù ñ p
lý ñi u ch nh quy ho ch phát tri n, các quy ñ nh s d ng ñ t nông chi phí ñ u tư khá cao khi ngư i chăn nuôi không ph i t n kém tìm
nghi p cho chăn nuôi, h tr tài chính và thu , c i cách th t c hành ki m khách hàng hay v n chuy n tiêu th . Ngoài ra vi c tiêu th s n
chính, hoàn thi n cơ s h t ng ph c v cho chăn nuôi bò th t. ph m thông su t s b o ñ m chu kỳ kinh doanh chăn nuôi giúp gi m
Trong các chính sách phát tri n chăn nuôi thì quy ho ch gi vai thi u chi phí khi ph i kéo dài chu kỳ chăn nuôi bò do ñình tr tiêu
trò quy t ñ nh. Trên cơ s ñó b trí không gian cũng như kh năng th . Vi c tiêu th ñ m b o chu kỳ còn ñ m b o ñư c ch t lư ng c a
huy ñ ng ngu n l c cho phát tri n ngành chăn nuôi này. Nhưng Quy th t bò.
ho ch ñòi h i ph i có các chính sách khác ñ ng b m i ñ m b o phát 1.3.6. Kh năng c a h th ng cung c p d ch v k thu t và thú y
tri n cho ngành, ngoài chính sách ñ t ñai thì chính sách v n, chính Các ho t ñ ng d ch v bao g m d ch v b o v v t nuôi cây
sách ñào t o nhân l c, chính sách khuy n nông, thú y… cũng r t tr ng, d ch v k thu t và khuy n nông, d ch v cung ng ñ u
quan tr ng. vào…Các ho t ñ ng d ch v m t m t b o ñ m cho các y u t s n
1.3.4. Ngu n cung c p gi ng và th c ăn cho bò th t xu t ñư c huy ñ ng vào s n xu t tr ng tr t và chăn nuôi ñư c k t
Hi n nay t l ñàn bò lai c a Vi t Nam m i ch ñ t kho ng 30% h p t t nh t và hi u qu hơn, m t khác chính các ho t ñ ng d ch v
còn l i 70% là gi ng bò vàng ñ a phương (d nuôi, thành th c s m, này còn giúp cho các ho t ñ ng tr ng tr t và chăn nuôi có th thích
m n ñ …. song t m vóc nh , sinh trư ng ch m, năng su t th t th p, ng v i s kh c nhi t c a th i ti t khí h u cũng như gi m thi u r i ro
t l th t x ch ñ t 43-44%). Hi n nay, ngu n cung c p gi ng và d ch do chúng mang l i.
v lai gi ng c a Chương trình c i t o gi ng bò ñ a phương c a Trung
ương ñã k t thúc, do ñó ngư i nông dân v n ph i d a vào ngu n
- 11 12
1.3.7. Các nhân t khác như: Thu nh p ngư i tiêu dùng, m t ñ dân CHƯƠNG 2
s , khu v c dân cư thành th , nông thôn, th hi u và t p quán ngư i TH C TR NG PHÁT TRI N CHĂN NUÔI BÒ TH T
tiêu dùng v s n ph m ñư c ch bi n t bò th t... TRÊN Đ A BÀN T NH KON TUM
1.4. Cơ h i và thách th c phát tri n chăn nuôi bò th t Vi t Nam
1.4.1. Cơ h i phát tri n chăn nuôi bò th t 2.1. Tình hình phát tri n chăn nuôi bò th t t nh Kon Tum
- Nhu c u tiêu th th t bò trong nư c tăng; 2.1.1. Tình hình gia tăng quy mô và cơ c u ñàn bò th t
- T l th t bò c a ta còn th p so v i các nư c trong khu v c;
- S n lư ng ph ph m nông công nghi p c a nư c ta l n;
- Chăn nuôi bò th t phù h p v i t t c các vùng sinh thái;
1.4.2. Các thách th c ñ i v i chăn nuôi bò th t:
C nh tranh qu c t m t cách kh c li t v ch t lư ng, giá c , an
toàn v sinh th c ph m và th trư ng v i th t bò, th t gia súc và các
lo i nông s n t các nư c trong khu v c và th gi i khi gia nh p
Hình 2.1 S lư ng ñàn bò và các gia súc khác t nh Kon Tum
WTO .
1.5. Kinh nghi m phát tri n chăn nuôi bò th t c a m t s ñ a
phương Hình 2.1 cho th y s lư ng ñàn bò Kon Tum tăng không
1.5.1. Kinh nghi m c a t nh Ngh An nhi u, trung bình t 2005 t i 2010 ch kho ng 2,4% năm, t 67,43
1.5.2. Kinh nghi m c a t nh Qu ng Nam ngàn con năm 2005 tăng lên 82,25 ngàn con năm 2007 và gi m d n
1.5.3. Bài h c rút ra cho t nh Kon Tum còn 76,6 ngàn con năm 2010.
T l gi ng bò vàng ñ a phương (bò cóc) chi m 75%, bò lai
M t là, ñ a phương ph i xác ñ nh phát tri n ngành chăn nuôi bò
chi m kho ng 25%. T l ñàn bò ph c v cày kéo trong s n xu t
th t là con ñư ng ñ chuy n d ch cơ c u kinh t nông nghi p nông
thôn, t ñó có chính sách và bi n pháp khuy n khích phát tri n; chi m kho ng 15% , còn l i là bò th t .
Chăn nuôi bò Kon Tum ch y u t p trung 4 ñ a phương là
Hai là, ph i gi i quy t v n ñ gi ng mà theo kinh nghi m ch
thành ph Kon Tum, Đ kGlei, Đ k Hà, Sa Th y (chi m t i hơn 64%
y u là c i t o gi ng bò ñ a phương b ng lai t o;
Ba là, coi tr ng k thu t chăn nuôi, chuy n giao k thu t chăn t ng ñàn bò năm 2009).
2.1.2. Tình hình ch t lư ng ñàn bò c a t nh
nuôi cho ngư i chăn nuôi qua vi c ñ y m nh công tác khuy n nông;
Gi ng bò vàng ñ a phương (bò cóc) chi m 75%; ñây là gi ng bò
B n là, l a ch n mô hình t ch c phát tri n chăn nuôi phù h p;
Năm là, gi i quy t v n ñ v n vay cho ngư i chăn nuôi. thích nghi t t v i ñi u ki n chăn nuôi c a t nh, nhưng có t m vóc bé
- 13 14
và t c ñ tăng tr ng ch m, có t l th t x th p kho ng 43-44% so v i 2.2. Các y u t nh hư ng t i s phát tri n chăn nuôi bò th t
tr ng lư ng s ng. T l bò lai m i chi m kho ng 25%. Vi c tăng t 2.2.1. Đi u ki n t nhiên
l bò lai s góp ph n tăng s n lư ng năng su t bò th t t nh. V trí ñ a lý: Kon Tum là t nh mi n núi có di n tích t nhiên
2.1.3. Tình hình kinh doanh c a ngư i chăn nuôi 9.676,5 km2, phía B c giáp t nh Qu ng Nam (142km); phía Nam
S li u ñi u tra chăn nuôi bò th t (132h ) cho th y: giáp t nh Gia Lai (203km), phía Đông giáp Qu ng Ngãi (74km), phía
- Chăn nuôi bò th t v n còn quy mô nh (ch y u t 3 ñ n 20 Tây giáp hai nư c Lào và Campuchia (dài 280,7km).
con), mu n phát tri n ph i m r ng s n xu t ngay t ng h s n xu t Đ a hình: Đ a hình c a t nh Kon Tum khá ña d ng: ñ i núi, cao
có ñi u ki n. Quy mô lao ñ ng c a các h chăn nuôi bò th t nh (ch nguyên và vùng trũng xen k nhau.
y u có t 2 ñ n 4 ngư i), v i quy mô này dư ng như các h chăn Khí h u: Nhi t ñ trung bình trong năm dao ñ ng trong kho ng
nuôi chưa có nhu c u ph i thuê lao ñ ng bên ngoài nhi u. 22 - 230C, có 2 mùa rõ r t: mùa mưa và mùa khô
- Tr ng lư ng xu t chu ng ch y u trong kho ng 91-125 kg. Giá Tài nguyên ñ t: có 5 nhóm ñ t chính: (1) Nhóm ñ t phù sa;(2)
bán bò hơi trung bình là 93,5 ngàn ñ ng/kg, m c chi phí trung bình Nhóm ñ t xám; (3) Nhóm ñ t vàng; (4) Nhóm ñ t mùn vàng trên núi;
kho ng 69 ngàn ñ ng/kg hơi, m c l i nhu n trung bình là 24,5 ngàn (5) Nhóm ñ t thung lũng.
ñ ng/kg; doanh thu trung bình cho h chăn nuôi là 21,85 tri u ñ ng. Tài nguyên nư c: Ngu n nư c m t (ch y u là sông, su i b t
2.1.4. Tình hình huy ñ ng và s d ng ngu n l c cho chăn nuôi bò ngu n t phía b c và ñông b c c a t nh Kon Tum) và ngu n nư c
th t: ng m.
S li u ñi u tra ngư i chăn nuôi bò th t t nh Kon Tum 5 R ng và tài nguyên r ng: Di n tích ñ t lâm nghi p chi m
huy n chăn nuôi bò th t l n nh t ñư c th c hi n tháng 2/2011. V 70,4% , v i nhi u lo i ñ ng th c v t phong phú.
trình ñ h c v n cho th y 100% ngư i chăn nuôi bi t ñ c, bi t vi t. 2.2.2. Tình hình phát tri n kinh t và s n xu t nông nghi p c a
S năm trung bình là 4,7 năm th p hơn so v i s năm trung bình c a t nh Kon Tum
Vi t Nam 5,5 năm (Báo cáo Phát tri n con ngư i c a Liên h p qu c Tăng trư ng kinh t không ng ng tăng t 2005 v i t c ñ trung
năm 2010). T l lao ñ ng qua ñào t o ngành ngh chuyên môn bình 14,33% năm, t l khá cao so v i m t b ng chung. Ngành nông
kho ng 20%. nghi p cũng có m c tăng trư ng khá trung bình 6,65% năm.
Thi u v n ñ kinh doanh chi m 67% s h . T tr ng lao ñ ng ñang làm vi c trong các ngành kinh t (năm
Di n tích dành cho chăn nuôi r t th p, t ng di n tích ñ t cho 2010): Nông - lâm nghi p - th y s n: 67,1%, Công nghi p và Xây
chăn nuôi c a t nh năm 2009 ch là 1.453 ha chi m 0,15% trong ñó d ng 10,1%, d ch v 22,8%.
hơn 65% ñ tr ng c nuôi bò. T tr ng c a nông nghi p gi m d n t hơn 44% năm 2005 còn
hơn 25% năm 2010 t c gi m 20%. T tr ng c a ngành tr ng tr t g n
- 15 16
80% giá tr s n xu t nông nghi p. Giá tr c a ngành chăn nuôi ch 2.2.5. H th ng tiêu th s n ph m
chi m t tr ng hơn 16%. Ngành d ch v chưa ñ t t i 10%. S li u ñi u tra 132 h chăn nuôi bò th t cho th y có t i 87% s
2.2.3. Chính sách phát tri n chăn nuôi bò th t c a t nh h chăn nuôi l a ch n kênh tiêu th là tư thương, 9% t tiêu th và
Tháng 12/2004, t nh Kon Tum ñã Phê duy t phương án phát kênh khác là 4% như hình dư i ñây.
tri n chăn nuôi (giai ño n 2004 - 2010) trong ñó t p trung phát tri n
chăn nuôi bò th t ñ ñ t m c tiêu có kho ng 140 ngàn con năm 2010
trong ñó bò lai chi m 40%.
Năm 2005 t nh Kon Tum ñã ban hành Chính sách khuy n khích
phát tri n chăn nuôi ñ i gia súc trên ñ a bàn t nh Kon Tum, áp d ng
cho các cá nhân, h gia ñình, trang tr i, t ch c kinh t , h p tác xã, t
h p tác, doanh nghi p trong và ngoài t nh có ho t ñ ng liên quan ñ n
chăn nuôi ñ i gia súc (trâu, bò) trên ñ a bàn t nh Kon Tum.
2.2.4. Ngu n cung c p th c ăn cho bò th t Hình 2.20 T tr ng tiêu th th t bò theo các kênh
- Ch y u d a ngu n th c ăn t nhiên.
- M t ph n t tr ng c và th c ăn công nghi p; Vi c thu mua, phân ph i tiêu th bò th t trên th trư ng c a t nh
- M t ph n t ph ph m nông nghi p ch y u do tư thương ti n hành v i kênh phân ph i theo ki u truy n
B ng 2.4 Lư ng th c ăn t ph ph m nông nghi p th ng: ngư i s n xu t =>trung gian (thương lái) =>ngư i tiêu dùng.
M c s n lư ng Di n tích cây S n lư ng 2.2.6. Kh năng c a h th ng cung c p d ch v k thu t và thú y
Tên ph ph m trung bình VN tr ng ñ n năm ph ph m D ch v th tinh nhân t o: Đ tăng nhanh quy mô ñàn bò th t
(t n khô/ha/năm) 2010 (ha) khô (t n) có năng su t cao, ph bi n hi n nay t nh v n th c hi n bi n pháp
1. Rơm r t lúa. 3,4 23.764 80.797,6 nh p bò ñ c gi ng và th tinh nhân t o gi a bò cái n n ñ a phương
2. Cây ngô (ñã thu b p) 3,07 8.197 25.164,79 (gi ng bò vàng), cái lai Sind v i tinh bò gi ng Sind, Brahman.
3. Dây l c 1,78 150 267 D ch v thú y và k thu t chăn nuôi: Vi c tuyên truy n, hư ng
4. Lá mía 1,5 2.000 3.000 d n k thu t v chăn nuôi và phòng ch ng d ch b nh, v sinh môi
5. Ng n lá s n 1,26 37.275 46.966,5 trư ng, t ch c tiêm v cxin phòng b nh truy n nhi m cho bò th t...
6. Dây lang 0,93 160 148,8 ch y u do các cơ quan c a Nhà nư c cung ng.
T ng s 156.344,69
Ngu n: Tính toán t niêm giám Th ng kê t nh Kon Tum
- 17 18
CHƯƠNG 3 - Tăng cư ng phương th c chăn nuôi theo trang tr i, phương
PHƯƠNG HƯ NG VÀ GI I PHÁP PHÁT TRI N th c công nghi p g n v i ch bi n, gi t m t p trung; phát tri n chăn
CHĂN NUÔI BÒ TH T C A T NH KON TUM nuôi theo hư ng ña d ng hóa t i các vư n ñ i;
- T p trung c i t o và nâng cao ch t lư ng gi ng, áp d ng quy
3.1. Phương hư ng và m c tiêu phát tri n chăn nuôi bò th t
trình chăn nuôi tiên ti n ñ phát tri n ñàn bò th t có năng su t và ch t
t nh KonTum th i gian t i
lư ng cao. Ti p t c ñ y m nh chương trình Sind hóa nh m c i t o
3.1.1. Phương hư ng phát tri n chăn nuôi bò th t t nh Kon Tum.
ch t lư ng gi ng bò ñ tăng năng su t chăn nuôi.
Nh ng căn c ñ xác ñ nh phương hư ng phát tri n chăn
- H tr nâng cao ki n th c cho ngư i chăn nuôi. Gi i quy t t t
nuôi bò th t giai ño n 2011 - 2015
các v n ñ v dinh dư ng và th c ăn cho chăn nuôi bò.
Th nh t, theo ñ nh hư ng Chi n lư c phát tri n chăn nuôi ñ n
- Tích c c m r ng th trư ng tiêu th s n ph m. Có chính sách
2015 t m nhìn 2020 c a c nư c: T ch c l i s n xu t ngành chăn
h tr v v n và k thu t cho nông dân ñ phát tri n chăn nuôi bò
nuôi theo hư ng chăn nuôi trang tr i, công nghi p g n v i gi t m
nh m góp ph n gi i quy t vi c làm, th c hi n chương trình xóa ñói
ch bi n t p trung công nghi p; t ng bư c ñưa chăn nuôi nh l vào
gi m nghèo ñ a phương.
chu i s n xu t th c ph m ñ m b o an toàn v sinh th c ph m, gi m
3.1.2. M c tiêu phát tri n chăn nuôi bò th t t nh Kon Tum
thi u ô nhi m môi trư ng; ñáp ng ñ nhu c u m t s lo i th c ph m
- Đưa t ng ñàn bò th t lên 125 ngàn con, trong ñó bò lai chi m
thi t y u cho tiêu dùng trong nư c và chu n b ñi u ki n ñ xu t kh u
50 % vào năm 2015;
các s n ph m chăn nuôi. Đ nh hư ng s nâng t tr ng chăn nuôi
- Tăng tr ng lư ng xu t chu ng c a bò hi n nay 180 kg/con 30
trong nông nghi p ñ n 2015 ñ t 38%; tăng ñàn bò th t bình quân 4%
tháng tu i lên 220-250 kg/con 30 tháng tu i vào năm 2015 v i ch t
năm, ñ t kho ng 10 tri u con, trong ñó bò lai ñ t kho ng 45%.
lư ng b o ñ m yêu c u c a các quy ñ nh v an toàn th c ph m;
Th hai, ñ nh hư ng phát tri n kinh t - xã h i t nh Kon Tum
ñ n 2020: Ti p t c chuy n d ch cơ c u trong nông nghi p theo hư ng
- Gi i quy t vi c làm lao ñ ng nông thôn, t d ch v chăn nuôi
bò th t như: nuôi bò, tr ng c , thu mua v n chuy n s n ph m, ch
tăng t tr ng c a ngành chăn nuôi và d ch v , gi m d n t tr ng
bi n th c ăn và công vi c cho ñ i ngũ cán b k thu t chăn nuôi thú
tr ng tr t trong cơ c u ngành nông nghi p.
y: kho ng 10.000 lao ñ ng vào năm 2015.
Phương hư ng phát tri n chăn nuôi bò th t ñ a bàn t nh
3.2 Các gi i pháp phát tri n chăn nuôi bò th t t nh KonTum
Kon Tum giai ño n 2011 - 2015 như sau:
3.2.1. Hoàn thi n và qu n lý quy ho ch phát tri n vùng chăn nuôi
- Quy ho ch và ñ y m nh vi c th c hi n xây d ng vùng chăn
Trư c m t c n rà soát, quy ho ch l i các vùng chăn nuôi bò cho
nuôi, gi t m gia súc t p trung v i quy mô phù h p; khuy n khích
phù h p v i ñi u ki n t nhiên, kinh t xã h i và sinh thái. Vùng quy
ngư i dân và các thành ph n kinh t t p trung phát tri n chăn nuôi bò
th t theo hư ng s n xu t hàng hóa.
- 19 20
ho ch chăn nuôi bò th t ph i ñư c b trí và phân b ñ ñ t ñư c m c V i vi c hình thành vùng quy ho ch này làm cơ s ñ nh hư ng
tiêu như ñã ñ c p t i ph n 3.1.2 trên. áp d ng hình th c thâm canh cho phù h p c th :
Qua phân tích v ñi u ki n t nhiên, ñ t ñai, ngu n th c ăn cho - Phát tri n chăn nuôi bò th t thâm canh cao áp d ng cho các
bò th t, th trư ng tiêu th , ñưa ra nguyên t c ñ xây d ng quy ho ch huy n: Đ kGlei, huy n Đ k Tô, huy n Sa Th y và thành ph
vùng phát tri n chăn nuôi bò th t t nh Kon Tum như sau: Phát tri n Kontum; quy mô nuôi thư ng xuyên t 5 - 10 con/h là phù h p.
chăn nuôi bò th t t p trung theo hư ng Công nghi p hoá: t nuôi bò - Phương th c chăn nuôi bò th t bán thâm canh (k t h p chăn
ñ n mua gom, ch bi n th t các ñ a bàn có ñi u ki n thu n l i ñ th v i tr ng c thâm canh, b sung th c ăn t i chu ng) nên áp d ng
phát huy ti m năng lao ñ ng, ñ t ñai, khí h u và ñ xu t phương án cho các huy n vùng cao hơn như KonPlông, Kon R y. Quy mô ñàn
b trí 2 vùng chăn nuôi bò th t c a t nh: vùng 1 chăn nuôi tr ng ñi m bò trung bình t 10 - 15con/h là phù h p.
và vùng 2 chăn nuôi ngoài vùng tr ng ñi m như sau: - Phương th c chăn nuôi bò cái k t h p nuôi bò l y th t bán
B ng 3.1 S lư ng ñàn bò trong vùng chăn nuôi t p trung thâm canh nên áp d ng cho m t s huy n vùng gi a như Đ k Tô, Tu
(ĐVT: con) Mơ Rông, Ng c H i. Quy mô ñàn bò c a h trung bình 10 -
2009 2015 Chênh l ch 15con/h .
T ng s 74406 125000 50594 3.2.2. Tăng quy mô và nâng cao ch t lư ng ñàn bò th t
Vùng tr ng ñi m 54220 95600 41380 Mu n tăng s lư ng và ch t lư ng ñàn bò th t trên ñ a bàn t nh
- Thành ph Kon Tum 22574 37800 15226 c n ph i gi i quy t t t m t s v n ñ v khoa h c k thu t như sau:
- Huy n Sa Th y 8924 15500 6576 Gi i pháp v gi ng
- Huy n Đ k Glei 8753 14600 5847 Đ y m nh chương trình c i t o ñàn bò c a ñ a phương thông qua
- Huy n Đ k Hà 7889 14500 6611 phương pháp ph i gi ng tr c ti p v i bò ñ c gi ng lai có 75% máu
- Huy n Tu Mơ Rông 6080 13200 7120 Zêbu tr lên; tuy n ch n ñư c ñàn bò cái n n ñ tiêu chu n k
Ngoài vùng tr ng ñi m 20186 29400 9214 thu t ñ t o cơ s cho vi c c i t o gi ng; áp d ng phương pháp c i
- Huy n Đ k Tô 6131 8000 1869 t o ñàn bò vàng ñ a phương thông qua phương pháp th tinh nhân t o
bò ñ c gi ng Zêbu; ñào t o các cán b d n tinh viên cơ s ,
- Huy n Kon Plông 3424 9000 5576
Chăm sóc nuôi dư ng
- Huy n Kon R y 5540 6400 860
Hư ng d n cho các h chăn nuôi các quy trình k thu t v chăm
- Huy n Ng c H i 5091 6000 909
sóc và nuôi dư ng bò t t hơn thông qua các ho t ñ ng c th như:
Xây d ng chu ng tr i ñúng k thu t h p v sinh, cách th c chăm
sóc, ch ñ dinh dư ng, v béo cho bò th t...
- 21 22
H th ng khuy n nông 3.2.4. Gi i quy t v n ñ v n cho chăn nuôi.
T ch c các khóa ñào t o ng n nh m cung c p các ki n th c cơ T nh c n t o môi trư ng thu n l i và có ch ñ ưu ñãi ñ u tư,
b n v chăn nuôi cho cán b khuy n nông; t ch c các l p t p hu n, ñ ng th i t ch c các ho t ñ ng qu ng bá nh m thu hút các ngu n
tư v n v k thu t cho ngư i chăn nuôi; xây d ng và nhân r ng các l c t bên ngoài ñ a phương vào phát tri n ngành chăn nuôi bò th t.
mô hình trình di n chăn nuôi bò; quan tâm v n ñ ñ u tư cơ s v t Phát huy ngu n v n n i l c hi n có trong dân v i ñàn bò hi n có
ch t, các thi t b k thu t cho cơ quan khuy n nông ñ t ch c t t các ñ a phương (74.406 con), thông qua bi n pháp là mua b o hi m cho
ho t ñ ng nghiên c u và chuy n giao các ti n b k thu t vào s n ñàn bò, vì khi mua b o hi m thì vi c ñem th ch p cho Ngân hàng
xu t; xây d ng h th ng d ch v khuy n nông r ng kh p ñ n t n các vay v n s d dàng hơn, m t khác s h n ch t i ña r i ro...
cơ s thôn, làng, xã ; hình thành các "Câu l c b khuy n nuôi bò". Gi i quy t nhanh chóng các v n ñ liên quan ñ n ñ t ñai cho
3.2.3. T ch c l i s n xu t kinh doanh bò th t phát tri n chăn nuôi, vì ñ t ñai là ngu n v n l n c a các h chăn nuôi
Vi c phát tri n chăn nuôi bò th t Kon Tum ph i v a h tr và trang tr i, m t khi có ñ y ñ th t c ch ng nh n quy n s d ng
thúc ñ y s phát tri n kinh t h và kinh t trang tr i trong chăn nuôi ñ t, lúc ñó ngư i dân s ñ th t c pháp lý ñ th c hi n các giao d ch
bò th t và t ng bư c hình thành các H p tác xã khi ñ ñi u ki n. dân s .
V i h gia ñình 3.2.5. Phát tri n ngu n nhân l c
T nh c n t o ñi u ki n, h tr và tháo g nh ng khó khăn, Ph i b o ñ m ñ n năm 2015, các huy n trong vùng tr ng ñi m
vư ng m c v v n, con gi ng, ñ t ñai và h tr ki n th c v k thu t phát tri n chăn nuôi bò th t có Trung tâm d y ngh . Trư c m t c n
và qu n lý kinh doanh m i giúp h gia ñình phát tri n chăn nuôi, ñưa ph i khai thác năng l c hi n có c a Phân hi u Đ i h c Đà N ng t i
chăn nuôi bò th t lên quy mô l n theo hư ng thâm canh. Kon Tum, Trư ng Cao ñ ng Kinh t - k thu t Kon Tum theo ñ nh
V i các trang tr i hư ng m r ng ngành ngh mà nông nghi p r t c n. Ngoài ra ph i
T nh c n ph i gi i quy t các v n ñ ñ thúc ñ y s phát tri n c a khuy n khích xã h i hóa ñào t o ngh .
các trang tr i chăn nuôi bò th t, như: v n, ñ t ñai (Quy ho ch ñ t cho Ph i có m t cơ ch chính sách phù h p trong thu hút cán b có
chăn nuôi, tr ng c ; tích t ru ng ñ t, ñơn gi n hóa các th t c giao trình ñ chuyên môn k thu t làm vi c trong ngành chăn nuôi.
ñ t, c p Gi y ch ng nh n trang tr i); xây d ng mô hình khu trang tr i M các l p t p hu n k thu t và chuyên môn qu n lý ñ nâng
chăn nuôi bò t p trung theo quy ho ch; nâng cao ki n th c và trình cao ki n th c v k thu t và qu n lý cho ngư i chăn nuôi bò th t
ñ qu n lý cho các ch trang tr i; ñưa ti n b khoa h c, công ngh 3.2.6. Gi i quy t v n ñ th c ăn cho bò th t
vào s n xu t; cung c p các d ch v cho chăn nuôi; thu mua ch bi n Ngoài di n tích ñ ng c t nhiên, ti p t c m r ng di n tích
tiêu th s n ph m, thông tin th trư ng xây d ng thương hi u. tr ng c theo quy ho ch;
- 23 24
Khai thác ngu n ph ph m nông nghi p (Như ph n 2.2.4 ñã tính Trung tâm Khuy n nông căn c vào ñi u ki n th c t c a t nh ñ
toán m i năm có kho ng hơn 157 ngàn t n ch t cung c p cho bò, b o xây d ng m t chương trình khuy n nông phù h p v i trình ñ phát
ñ m cho ñàn bò trên hơn 86 ngàn con hơn s lư ng bò hi n có c a tri n chăn nuôi bò c a ñ a phương.
t nh). Trung tâm gi ng cây tr ng v t nuôi thu s n k t h p v i Chi c c
3.2.7. Gi i quy t v n ñ th trư ng s n ph m thú y th c hi n qu n lý vi c cung c p th c ăn cho bò, nh m ki m
- Khai thác tri t ñ th trư ng tiêu th s n ph m ch bi n t bò soát vi c s d ng hoá ch t, các ch t kích thích, b o ñ m ch t lư ng
th t t i ch ñ tăng s lư ng tiêu th bò th t ñư c chăn nuôi t i ñ a th t phù h p v i tiêu chu n an toàn th c ph m. Cung c p gi ng c
phương; cùng k thu t xây d ng ñ ng c t p trung, ñúng tiêu chu n và phù
- Tích c c tìm ki m th trư ng tiêu th bên ngoài, t i các vùng h p v i quy ho ch.
lân c n, ñ c bi t là các th trư ng l n như thành ph Đà N ng, H
Chí Minh… và có th cho xu t kh u (chú ý th trư ng các t nh Nam
Lào, Đông - B c Thái Lan và Cam Pu Chia);
- Tăng cư ng công tác nghiên c u th trư ng;
- C n t o m i liên k t h p tác ch t ch gi a nhà nư c, nhà khoa
h c, ngư i chăn nuôi và các ñ i tư ng bao tiêu s n ph m;
- Trong tương lai c n phát tri n công nghi p ch bi n t i ch , ñó
là m t gi i pháp r t quan tr ng;
- Xây d ng m ng lư i cung c p thông tin th trư ng chính th ng
t huy n xu ng các xã, thôn;
- Ngoài ra c n ph i t ch c l i và xây d ng các ñi m gi t m t p
trung theo ñúng tiêu chu n quy ñ nh .
3.2.8. Hoàn thi n h th ng d ch v k thu t chăn nuôi và thú y
Chi c c Thú y và các Tr m thú y xây d ng chương trình ph
bi n tuyên truy n và ki m tra giám sát vi c th c hi n nh ng quy ñ nh
v công tác thú y, v sinh và b o v môi trư ng trong chăn nuôi bò
mà b t bu c ph i ch p hành.
- 25 26
K T LU N VÀ KI N NGH - Tăng cư ng ñ u tư cho Trung tâm gi ng cây tr ng v t nuôi th y
s n t nh nh m nâng cao ch t lư ng c a vi c nuôi gi ngu n gen g c, c i
1. K t lu n t o gi ng và nhân gi ng.
Cùng v i các ngành s n xu t khác, ngành chăn nuôi bò th t là - Hàng năm trích m t kho n ngân sách t nh nh t ñ nh ñ h tr
ngành kinh t s n xu t hàng hóa ñang ch u s chi ph i l n c a cơ ch ngư i chăn nuôi ñóng b o hi m bò th t trên cơ s v n d ng "khung"
th trư ng. Chăn nuôi bò th t ch u nh hư ng b i các y u t t nhiên, chính sách quy ñ nh t i Quy t ñ nh s 315/QĐ-TTg ngày 01/03/2010
kinh t - xã h i và y u t k thu t chăn nuôi bò th t. Vi c xác ñ nh c a Th tư ng Chính ph v vi c th c hi n thí ñi m b o hi m nông
ñư c các nhân t nh hư ng và ñ c ñi m kinh t k thu t trong chăn nghi p giai ño n 2011 - 2013 ñ th c hi n thí ñi m b o hi m bò th t
nuôi bò th t là cơ s cho vi c tính toán quy ho ch phát tri n chăn thành ph KonTum và m t s huy n tr ng ñi m.
nuôi h p lý. Phát tri n chăn nuôi bò th t c n quan tâm ñ n vi c phát - Kêu g i ñ u tư xây d ng Nhà máy ch bi n súc s n ñ góp
tri n v s lư ng, ch t lư ng ñàn bò th t, ñ m b o tính hi u qu nh m ph n gi i quy t n ñ nh ñ u ra cho chăn nuôi gia súc, tăng giá tr s n
nâng cao ñ i s ng sinh ho t cho ngư i chăn nuôi cũng như ñ m b o ph m, t o ñi u ki n ñ phát tri n chăn nuôi bò th t.
môi trư ng sinh thái khu v c chăn nuôi Đ i v i h chăn nuôi bò th t
Nuôi bò KonTum ñã có t lâu ñ i. Trong nh ng năm qua, - Tăng cư ng h c h i, ñúc rút kinh nghi m, ch ñ ng tìm ki m
chăn nuôi bò ñã có nh ng ñóng góp tích c c vào phát tri n kinh t thông tin ñ nâng cao ki n th c k thu t chăn nuôi bò th t.
nông nghi p nông thôn, góp ph n th c hi n quá trình chuy n ñ i cơ - Tuân th ch t ch quy trình k thu t chăn nuôi bò th t, b o ñ m
c u cây tr ng v t nuôi c a ñ a phương. Tuy nhiên. Trong quá trình an toàn th c ph m và b o v môi trư ng sinh thái.
phát tri n chăn nuôi bò th t hi n nay cũng còn m t s ñi m c n ph i - Quan tâm công tác tr ng c ñ ph c v chăn nuôi, chú tr ng
kh c ph c, do ñó ñ ñ t ñư c m c tiêu phát tri n chăn nuôi bò th t vi c ch bi n, b o qu n và b sung th c ăn cho bò th t.
t nh Kon Tum trong th i gian t i, t nh c n ph i th c hi n ñ ng b các
gi i pháp như ñã ñ ra ph n 3.2
2. Ki n ngh
Đ i v i t nh KonTum
- Ti n hành quy ho ch t ng th và ti n t i quy ho ch chi ti t
vùng chăn nuôi bò th t m t cách h p lý.
- M r ng và nâng cao ch t lư ng công tác khuy n nông ñ n
t ng ti u vùng, t ng h chăn nuôi.
nguon tai.lieu . vn
