Xem mẫu
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT
NGUYỄN TRUNG HIẾU
PHÁP LUẬT LAO ĐỘNG VÀ BẢO HIỂM XÃ HỘI
DƢỚI GÓC ĐỘ BẢO VỆ QUYỀN LÀM MẸ
CỦA LAO ĐỘNG N
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ LUẬT HỌC
Chuyên ngành: Luật Kinh tế
Mã số: 60.38.01.07
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS HÀ THỊ MAI HIÊN
Thừa Thiên Huế, năm 2016
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................. 1
1. Tính cấp thiết của đề tài và tình hình nghiên cứu. ................................... 1
2. Tình hình nghiên cứu ............................................................................... 3
3. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................ 5
5. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................... 6
5.1. Mục đích nghiên cứu ............................................................................. 6
5.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................ 6
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn.................................................................. 7
7. Cơ cấu luận văn ........................................................................................ 7
Chƣơng 1. NH NG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CỦA PHÁP LUẬT VỀ BẢO
VỆ QUYỀN LÀM MẸ CỦA LAO ĐỘNG N ....................................... 8
1.1 Khái quát về bảo vệ quyền làm mẹ của lao động nữ ............................. 8
1.1.1. Khái niệm quyền làm mẹ ................................................................... 8
1.1.2. Khái niệm lao động nữ ....................................................................... 8
1.1.3. Khái niệm bảo vệ quyền làm mẹ của lao động nữ ............................. 8
1.2 Sự cần thiết bảo vệ quyền làm mẹ của lao động nữ .............................. 9
1.3 Điều chỉnh pháp luật về lao động và bảo hiểm xã hội dưới góc độ bảo
vệ quyền làm mẹ của lao động nữ .............................................................. 10
Chƣơng 2. TH C TRẠNG PHÁP LUẬT VÀ TH C TIỄN THI
HÀNH QUY ĐỊNH VỀ BẢO VỆ QUYỀN LÀM MẸ CỦA LAO
ĐỘNG N ................................................................................................. 12
2.1. Thực trạng quy đ nh pháp luật về bảo vệ quyền làm mẹ của lao động
nữ ................................................................................................................ 12
2.1.1. Bảo vệ quyền làm mẹ của lao động nữ trong pháp luật lao động ... 12
2.1.2. Bảo vệ quyền làm mẹ trong pháp luật bảo hiểm xã hội .................. 12
2.1.2.1. Bảo vệ quyền làm mẹ của lao động nữ bằng quy đ nh về chế độ
nghỉ để chăm sóc con ốm ........................................................................... 12
2.1.2.2. Bảo vệ quyền làm mẹ của lao động nữ bằng quy đ nh về chế độ
bảo hiểm thai sản ........................................................................................ 12
2.2. Thực trạng thực hiện pháp luật lao động và BHXH về bảo vệ quyền
làm mẹ của lao động nữ ............................................................................. 12
2.2.1. Các thành c ng đạt được .................................................................. 12
2.2.2. Một số vi phạm g y ảnh hư ng đến quyền làm mẹ của lao động nữ ...13
2.2.2.1. Thực trạng tìm kiếm việc làm của lao động nữ g y ảnh hư ng đến
quyền làm mẹ ............................................................................................. 13
2.2.2.2. Thực trạng vi phạm pháp luật lao động và pháp luật bảo hiểm xã
hội về bảo vệ quyền làm mẹ của lao động nữ ............................................ 14
Chƣơng 3. NGUYÊN NHÂN VÀ MỘT SỐ PHƢƠNG HƢỚNG GÓP
PHẦN HOÀN THIỆN VÀ BẢO ĐẢM TH C HIỆN QUYỀN LÀM MẸ
CỦA LAO ĐỘNG N ............................................................................... 16
3.1. Nguyên nh n của những tồn tại ........................................................... 16
3.2. Những kiến ngh nhằm hoàn thiện và đảm bảo thi hành quy đ nh pháp
luật lao động và bảo hiểm xã hội về bảo vệ quyền làm mẹ ....................... 16
3.2.1. Hoàn thiện quy đ nh pháp luật lao độngvà bảo hiểm xã hội về bảo vệ
quyền làm mẹ ............................................................................................. 16
3.2.2. N ng cao hiệu quả đảm bảo thi hành luật lao động và bảo hiểm xã
hội về bảo vệ quyền làm mẹ ....................................................................... 18
KẾT LUẬN ............................................................................................... 19
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài và tình hình nghiên cứu.
Tuyên ng n nh n quyền do Đại hội đồng Liên hợp quốc th ng qua
ngày 10/12/1948, trong bản Tuyên ng n có viết: “Tất cả mọi người với tư
cách là thành viên của xã hội có quyền hư ng an sinh xã hội. Quyền đó đặt
trên cơ s thỏa mãn có quyền về kinh tế, xã hội và văn hóa cần cho nh n
cách và sự tự do phát triển con người..”. Lao động nữ là đối tượng thuộc
nhóm lao động đặc thù. Do đó, pháp luật lao động có những quy đ nh riêng
nhằm đảm bảo sự c ng bằng, bình đẳng cho lao động nữ trên cơ s có tính
đến những yếu tố khác biệt về sức khoẻ, trách nhiệm xã hội cũng như thiên
chức riêng của lao động nữ. Bảo vệ quyền làm mẹ của phụ nữ trong đời
sống hiện đại lu n gắn với m i trường lao động để người phụ nữ có được
những điều kiện cần thiết trong việc thực hiện vai trò của mình. Pháp luật
lao động đã đặc biệt chú trọng, quan t m đến quyền thiêng liêng đó của
người phụ nữ bằng việc dành riêng một chương quy đ nh về lao động nữ
nhằm hướng tới việc đảm bảo điều kiện, m i trường làm việc cho lao động
nữ gắn với quyền làm mẹ th ng qua việc xác đ nh chính sách của Nhà
nước, trách nhiệm, nghĩa vụ của người sử dụng lao động và các quyền của
lao động nữ khi mang thai, sinh con.
Lao động nữ ngoài việc thực hiện nghĩa vụ lao động như nam giới, họ
còn phải đảm nhận chức năng làm mẹ và chăm sóc gia đình. Đó là những
vấn đề mang tính tự nhiên (lao động nữ có thời kỳ mang thai, sinh đẻ, nu i
con, kinh nguyệt hàng tháng, chăm sóc khi con nhỏ ốm đau…) hay mang
tính xã hội (tư tư ng trọng nam khinh nữ đã ăn s u vào tiềm thức con người
từ hàng ngàn đời nay. Đặc biệt đối với các nước Á Đ ng…). Điều này g y ra
1
nguon tai.lieu . vn
TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT
NGUYỄN TRUNG HIẾU
PHÁP LUẬT LAO ĐỘNG VÀ BẢO HIỂM XÃ HỘI
DƢỚI GÓC ĐỘ BẢO VỆ QUYỀN LÀM MẸ
CỦA LAO ĐỘNG N
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ LUẬT HỌC
Chuyên ngành: Luật Kinh tế
Mã số: 60.38.01.07
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS HÀ THỊ MAI HIÊN
Thừa Thiên Huế, năm 2016
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................. 1
1. Tính cấp thiết của đề tài và tình hình nghiên cứu. ................................... 1
2. Tình hình nghiên cứu ............................................................................... 3
3. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................ 5
5. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................... 6
5.1. Mục đích nghiên cứu ............................................................................. 6
5.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................ 6
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn.................................................................. 7
7. Cơ cấu luận văn ........................................................................................ 7
Chƣơng 1. NH NG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CỦA PHÁP LUẬT VỀ BẢO
VỆ QUYỀN LÀM MẸ CỦA LAO ĐỘNG N ....................................... 8
1.1 Khái quát về bảo vệ quyền làm mẹ của lao động nữ ............................. 8
1.1.1. Khái niệm quyền làm mẹ ................................................................... 8
1.1.2. Khái niệm lao động nữ ....................................................................... 8
1.1.3. Khái niệm bảo vệ quyền làm mẹ của lao động nữ ............................. 8
1.2 Sự cần thiết bảo vệ quyền làm mẹ của lao động nữ .............................. 9
1.3 Điều chỉnh pháp luật về lao động và bảo hiểm xã hội dưới góc độ bảo
vệ quyền làm mẹ của lao động nữ .............................................................. 10
Chƣơng 2. TH C TRẠNG PHÁP LUẬT VÀ TH C TIỄN THI
HÀNH QUY ĐỊNH VỀ BẢO VỆ QUYỀN LÀM MẸ CỦA LAO
ĐỘNG N ................................................................................................. 12
2.1. Thực trạng quy đ nh pháp luật về bảo vệ quyền làm mẹ của lao động
nữ ................................................................................................................ 12
2.1.1. Bảo vệ quyền làm mẹ của lao động nữ trong pháp luật lao động ... 12
2.1.2. Bảo vệ quyền làm mẹ trong pháp luật bảo hiểm xã hội .................. 12
2.1.2.1. Bảo vệ quyền làm mẹ của lao động nữ bằng quy đ nh về chế độ
nghỉ để chăm sóc con ốm ........................................................................... 12
2.1.2.2. Bảo vệ quyền làm mẹ của lao động nữ bằng quy đ nh về chế độ
bảo hiểm thai sản ........................................................................................ 12
2.2. Thực trạng thực hiện pháp luật lao động và BHXH về bảo vệ quyền
làm mẹ của lao động nữ ............................................................................. 12
2.2.1. Các thành c ng đạt được .................................................................. 12
2.2.2. Một số vi phạm g y ảnh hư ng đến quyền làm mẹ của lao động nữ ...13
2.2.2.1. Thực trạng tìm kiếm việc làm của lao động nữ g y ảnh hư ng đến
quyền làm mẹ ............................................................................................. 13
2.2.2.2. Thực trạng vi phạm pháp luật lao động và pháp luật bảo hiểm xã
hội về bảo vệ quyền làm mẹ của lao động nữ ............................................ 14
Chƣơng 3. NGUYÊN NHÂN VÀ MỘT SỐ PHƢƠNG HƢỚNG GÓP
PHẦN HOÀN THIỆN VÀ BẢO ĐẢM TH C HIỆN QUYỀN LÀM MẸ
CỦA LAO ĐỘNG N ............................................................................... 16
3.1. Nguyên nh n của những tồn tại ........................................................... 16
3.2. Những kiến ngh nhằm hoàn thiện và đảm bảo thi hành quy đ nh pháp
luật lao động và bảo hiểm xã hội về bảo vệ quyền làm mẹ ....................... 16
3.2.1. Hoàn thiện quy đ nh pháp luật lao độngvà bảo hiểm xã hội về bảo vệ
quyền làm mẹ ............................................................................................. 16
3.2.2. N ng cao hiệu quả đảm bảo thi hành luật lao động và bảo hiểm xã
hội về bảo vệ quyền làm mẹ ....................................................................... 18
KẾT LUẬN ............................................................................................... 19
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài và tình hình nghiên cứu.
Tuyên ng n nh n quyền do Đại hội đồng Liên hợp quốc th ng qua
ngày 10/12/1948, trong bản Tuyên ng n có viết: “Tất cả mọi người với tư
cách là thành viên của xã hội có quyền hư ng an sinh xã hội. Quyền đó đặt
trên cơ s thỏa mãn có quyền về kinh tế, xã hội và văn hóa cần cho nh n
cách và sự tự do phát triển con người..”. Lao động nữ là đối tượng thuộc
nhóm lao động đặc thù. Do đó, pháp luật lao động có những quy đ nh riêng
nhằm đảm bảo sự c ng bằng, bình đẳng cho lao động nữ trên cơ s có tính
đến những yếu tố khác biệt về sức khoẻ, trách nhiệm xã hội cũng như thiên
chức riêng của lao động nữ. Bảo vệ quyền làm mẹ của phụ nữ trong đời
sống hiện đại lu n gắn với m i trường lao động để người phụ nữ có được
những điều kiện cần thiết trong việc thực hiện vai trò của mình. Pháp luật
lao động đã đặc biệt chú trọng, quan t m đến quyền thiêng liêng đó của
người phụ nữ bằng việc dành riêng một chương quy đ nh về lao động nữ
nhằm hướng tới việc đảm bảo điều kiện, m i trường làm việc cho lao động
nữ gắn với quyền làm mẹ th ng qua việc xác đ nh chính sách của Nhà
nước, trách nhiệm, nghĩa vụ của người sử dụng lao động và các quyền của
lao động nữ khi mang thai, sinh con.
Lao động nữ ngoài việc thực hiện nghĩa vụ lao động như nam giới, họ
còn phải đảm nhận chức năng làm mẹ và chăm sóc gia đình. Đó là những
vấn đề mang tính tự nhiên (lao động nữ có thời kỳ mang thai, sinh đẻ, nu i
con, kinh nguyệt hàng tháng, chăm sóc khi con nhỏ ốm đau…) hay mang
tính xã hội (tư tư ng trọng nam khinh nữ đã ăn s u vào tiềm thức con người
từ hàng ngàn đời nay. Đặc biệt đối với các nước Á Đ ng…). Điều này g y ra
1