Xem mẫu

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

VŨ THỊ HƢƠNG

HÌNH TƢỢNG CÁI TÔI TRỮ TÌNH TRONG
THƠ VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 1955 - 1965

Chuyên ngành: Văn học Việt Nam
Mã số:
60 22 01 21

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

Đà Nẵng, Năm 2015

Công trình được hoàn thành tại
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. PHAN NGỌC THU

Phản biện 1: TS. BÙI BÍCH HẠNH

Phản biện 2: PGS.TS. HỒ THẾ HÀ

Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn
tốt nghiệp thạc sỹ Khoa học Xã hội và Nhân văn họp tại Đại
học Đà Nẵng vào ngày 5 tháng 12 năm 2015

Có thể tìm luận văn tại:
- Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng
- Thư viện trường Đại học Sư phạm, Đại hoc Đà Nẵng

1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Dân tộc Việt Nam có truyền thống yêu thơ từ lâu đời.
Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công, nước Việt Nam
Dân chủ Cộng hòa ra đời đã mở ra một thời đại mới cho lịch sử
dân tộc và lịch sử văn học nước nhà.
Nhìn lại tiến trình phát triển của nền văn học hiện đại
Việt Nam, thơ ca luôn là dòng chảy lưu giữ ký ức về cuộc sống và
tâm hồn dân tộc qua từng chặng đường lịch sử. Nối tiếp truyền
thống thơ ca kháng chiến chống Pháp (1946-1954), thơ ca Việt
Nam giai đoạn 1955 - 1975 đã ra đời và phát triển trong một hoàn
cảnh lịch sử đặc biệt mà chặng đường 1955-1965 là giai đoạn
chuyển tiếp, giai đoạn “bản lề” giữa thơ ca thời kỳ chống Pháp và
cao trào thơ ca thời chống Mĩ, cứu nước trên cả hai miền Nam
Bắc (1965-1975) trong công cuộc dựng xây và ra trận giành thống
nhất nước nhà.
Đặc trưng của thế giới nghệ thuật thi ca là sự thể hiện
hình tượng nhân vật cái tôi trữ tình. Tìm hiểu hình tượng cái tôi
trữ tình trong thơ ca Việt Nam giai đoạn 1955-1965 không chỉ để
hiểu về bản chất của thơ ca mà còn để hiểu thêm một chặng
đường lịch sử tâm hồn của dân tộc. Vì cho đến ngày nay, sau 40
năm đất nước thống nhất, thời gian hơn nửa đời người, quá khứ có
thể phôi pha, chúng ta có thể quên lãng nhiều điều nhưng không
thể quên một thời kỳ đau thương mà vô cùng cao cả - thời kì đấu
tranh để non sông nối liền một dải, Bắc - Nam sum họp một nhà.

2

Những trang thơ ấy, mỗi lần đọc lại vẫn gợi bao xúc động, với
những tình cảm thiêng liêng và sâu lắng.
Do đó, việc đi sâu nghiên cứu đề tài này cũng là một dịp
để hiểu thêm vẻ đẹp đau thương mà hào hùng của đời sống dân
tộc trong những năm tháng không thể nào quên ấy. Đồng thời,
tiếp cận đề tài này còn có ý nghĩa thiết thực giúp ích cho việc dạy
học thơ Việt Nam hiện đại trong nhà trường hiện nay.
2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu
2.1. Những bài viết nổi bật có liên quan gián tiếp đến
đề tài
Trước hết là bộ sách “Nhà văn Việt Nam (1945-1975)”,
gồm hai tập, của Phan Cự Đệ và Hà Minh Đức do Nxb Đại học
và Trung học chuyên nghiệp ấn hành năm 1979. GS Hà Minh Đức
đã nêu nhận xét về thơ Việt ở chặng đường 1954-1964 như sau:
“Cảm hứng về đất nước anh hùng, tổ quốc xã hội chủ nghĩa giàu
đẹp vẫn là cảm hứng chủ đạo trong thơ ca suốt một giai đoạn
mới. Trong thơ ca có tiếng nói da diết nhớ thương về tình cảnh
đất nước còn bị chia cắt hai miền.”[9, tr.117].
Các tác giả Nguyễn Đăng Mạnh, Nguyễn Trác, Trần Hữu
Tá, trong giáo trình Văn học Việt Nam (1945-1975), Tập I, Nxb
Giáo dục, 1983, khi nhìn lại chặng đường văn học 1954-1964
cũng đã có những trang đề cập đến thành tựu và đặc điểm của thơ
ca. [34, tr 79;93].
Công trình Nhà thơ Việt Nam hiện đại của Viện Văn học,
Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội, 1984 đã tuyển chọn và giới thiệu
32 gương mặt nhà thơ Việt Nam hiện đại. Qua đó cũng có thể
giúp cho người đọc nhận diện gương mặt cái tôi trữ tình qua từng

3

chặng đường thơ Việt Nam hiện đại trong đó có nhắc đến chặng
đường 1955-1965.
Khi tìm hiểu Cái đẹp trong thơ kháng chiến Việt Nam
1945-1975 (Nxb Giáo dục, 2000) của tác giả Vũ Duy Thông đã
khảo sát thơ qua hai cuộc chiến tranh chống thực dân Pháp và đế
quốc Mĩ. Qua cách tiếp cận của tác giả và nhất là qua phần tuyển
thơ, người đọc cũng có thể cảm nhận được phần nào về cái tôi trữ
tình ở chặng đường thơ giai đoạn 1955-1965.
Công trình Nhìn lại một chặng đường văn học của tác
giả Trần Hữu Tá, Nxb Thành phố Hồ Chí Minh,2000, giúp thêm
cách tiếp cận với cái tôi trữ tình của các nhà thơ trong phong trào
yêu nước của trí thức và thanh niên, học sinh, sinh viên ở đô thị
miền Nam nước ta giai đoạn 1955-1975.
Năm 2001, trong cuốn Tiến trình thơ hiện đại Việt Nam,
Nxb Giáo dục, Hà Nội, Mã Giang Lân đã có một chương viết
riêng về đặc điểm chung của thơ Việt Nam hiện đại ở giai đoạn
1954-1964.
Những thế giới nghệ thuật thơ là một công trình
nghiên cứu có giá trị của Trần Đình Sử (Nxb Giáo dục - Hà
Nội, 1997). Khi viết về thơ 1955 - 1975, tác giả đã có những
nhận xét rất xác đáng về nghệ thuật thơ cách mạng: Về mặt nghệ
thuật, thơ cách mạng đã sáng tạo ra một thế giới sử thi độc
đáo [42, tr.100].
Trong chuyên luận Về một đặc trưng thi pháp thơ Việt
Nam (1945-1995), Nxb Khoa học xã hội (1999), tác giả Vũ Văn
Sĩ đã nhận định Thơ trữ tình Cách mạng Việt Nam là linh hồn của
thơ Việt Nam thế kỷ XX … Nhu cầu bộc lộ mình trong sự kiện,

nguon tai.lieu . vn