Xem mẫu
BỘ GIÁO DỤC VÀ ÐÀO TẠO
BỘ Y TẾ
ÐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
PHÙNG ĐỨC NHẬT
THỪA CÂN BÉO PHÌ Ở TRẺ MẪU GIÁO
QUẬN 5 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
VÀ HIỆU QUẢ GIÁO DỤC SỨC KHỎE
Chuyên ngành: Dịch tễ học
Mã số: 62.72.70.01
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
Thành phố Hồ Chí Minh - 2014
Công trình đƣợc hoàn thành tại :
ÐẠI HỌC Y DƢỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. TRƢƠNG PHI HÙNG
2. GS.TS. LÊ HOÀNG NINH
Phản biện 1: GS.TS. NGUYỄN CÔNG KHẨN
Cục Khoa Học Công Nghệ và Đào tạo – Bộ Y tế
Phản biện 2: PGS.TS. PHẠM HÙNG LỰC
Trƣờng Đại Học Y Dƣợc Cần Thơ
Phản biện 3: TS. NGUYỄN THANH DANH
Trung Tâm Dinh Dƣỡng TP. Hồ Chí Minh
Luận án sẽ đƣợc bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Nhà
nƣớc, họp tại: ÐẠI HỌC Y DƢỢC TP. HỒ CHÍ MINH
vào hồi: ____ giờ ____ ngày _____ tháng _____ năm 20…
Có thể tìm hiểu luận án tại:
- Thƣ viện quốc gia Việt Nam
- Thƣ viện Khoa học Tổng hợp TP. HCM
- Thƣ viện Đại học Y Dƣợc TP. HCM
1
GIỚI THIỆU LUẬN ÁN
Đặt vấn đề
Thừa cân béo phì (TCBP) đang trở thành một trong
những vấn đề y tế công cộng quan trọng. Theo Tổ chức Y tế thế
giới (WHO) năm 2008 trên thế giới có 1,4 tỉ người lớn từ 20
tuổi trở lên bị thừa cân béo phì, trong đó có 500 triệu là béo phì.
Năm 2005 có 20 triệu trẻ thừa cân béo phì dưới 5 tuổi. Dự đoán
đến năm 2015 có khoảng 2,3 tỉ người lớn thừa cân béo phì,
trong đó hơn 700 triệu là béo phì. Tốc độ gia tăng của dịch thừa
cân béo phì là đáng báo động. Tình hình gia tăng thừa cân béo
phì xảy ra nhanh chóng ở cả nước phát triển và nước đang phát
triển.
Tại Việt Nam, trong khi tình trạng suy dinh dưỡng chưa
được giải quyết hoàn toàn lại xuất hiện thêm một gánh nặng do
tỉ lệ thừa cân béo phì gia tăng nhanh. Tại các thành phố lớn của
Việt Nam đều thấy tình trạng gia tăng tỉ lệ thừa cân béo phì ở
lứa tuổi nhà trẻ, mẫu giáo và học sinh tiểu học. Phần lớn các
trường hợp thừa cân béo phì là do tăng năng lượng khẩu phần
ăn hoặc giảm hoạt động thể lực hoặc kết hợp cả hai yếu tố.
Can thiệp phòng chống thừa cân béo phì cho kết quả khả
quan. Năm 2004, Trần Thị Phúc Nguyệt đã tiến hành một
nghiên cứu thực trạng thừa cân béo phì ở trẻ 4-6 tuổi nội thành
Hà Nội và thử nghiệm một giải pháp can thiệp cộng đồng đạt
kết quả tốt. Ðiều này thúc đẩy chúng tôi nghiên cứu thử nghiệm
giải pháp can thiệp cộng đồng qua truyền thông giáo dục sức
khỏe về thừa cân béo phì ở trẻ lứa tuổi mẫu giáo tại thành phố
Hồ Chí Minh.
Nghiên cứu có những mục tiêu sau:
1. Xác định tỉ lệ thừa cân béo phì ở học sinh mẫu giáo
quận 5, thành phố Hồ Chí Minh.
2. Xác định mối liên quan của các yếu tố: đặc tính dân số
2
học; chế độ ăn, thói quen ăn uống của trẻ, hoạt động thể
chất của trẻ, kiến thức và thái độ về thừa cân béo phì
của mẹ với tình trạng thừa cân béo phì học sinh mẫu
giáo quận 5, thành phố Hồ Chí Minh.
3. Ðánh giá hiệu quả một can thiệp cộng đồng bằng truyền
thông giáo dục sức khoẻ tại trường mẫu giáo nhằm
giảm yếu tố nguy cơ thừa cân béo phì học sinh mẫu
giáo quận 5, thành phố Hồ Chí Minh.
Tính cấp thiết của đề tài
Thừa cân béo phì là đại dịch không chỉ giới hạn ở các
nước công nghiệp, trong số 43 triệu trẻ tiền học đường thừa cân
béo phì có 35 triệu trẻ là từ các nước đang phát triển. Sự gia
tăng số người béo phì từ 200 triệu năm 1995 lên 300 triệu năm
2000 và 400 triệu năm 2005 cho thấy đây là một gánh nặng y tế
trong tương lai. Ước tính béo phì và các hậu quả của nó làm
tiêu tốn khoảng 2% đến 7% tổng chi tiêu y tế.
Nghiên cứu tại Nhật Bản cho thấy khoảng 1/3 trẻ nhỏ
thừa cân béo phì tiếp tục thừa cân béo phì đến khi trưởng thành.
Đây cũng là nguyên nhân các bệnh mạn tính như tăng huyết áp,
đái tháo đường làm tăng gánh nặng y tế do bệnh mạn tính
không lây.
Tại Việt Nam, các cuộc điều tra nhân khẩu trước năm
1995 thấy tỉ lệ thừa cân béo phì không đáng kể. Đến năm 2000
điều tra tại các thành phố lớn thấy tỉ lệ thừa cân béo phì học
sinh tiểu học Hà Nội là 10%, thành phố Hồ Chí Minh là 12%.
Đến 2006, tại TP. HCM tỉ lệ TCBP ở trẻ tiền học đường đã là
20,5% trong đó béo phì là 16,3%.
Ðể can thiệp hiệu quả phòng chống thừa cân béo phì ở
trẻ, cần xác định những yếu tố nguy cơ thừa cân béo phì và tìm
các biện pháp làm giảm các yếu tố nguy cơ này. Thử nghiệm
giải pháp can thiệp cộng đồng phòng chống thừa cân béo phì ở
trẻ em là cấp thiết.
3
Những đóng góp mới của luận án
Nghiên cứu can thiệp chủ yếu là truyền thông thay đổi
kiến thức và thái độ của bà mẹ về dinh dưỡng và phòng chống
thừa cân béo phì. Can thiệp nhằm gia tăng kiến thức bà mẹ về
dinh dưỡng, về thừa cân béo phì và thúc đẩy mối quan tâm đến
việc tăng cường vận động của trẻ tại trường học và tại gia đình.
Kết quả nghiên cứu cho thấy can thiệp làm tăng kiến thức và
thay đổi thái độ của bà mẹ về thừa cân béo phì theo hướng tích
cực. Tại trường can thiệp, có sự gia tăng kiến thức đúng và thái
độ đúng về dinh dưỡng và thừa cân béo phì. Can thiệp tác động
lên thời gian dành cho hoạt động tĩnh tại của trẻ. Ở trẻ tại
trường can thiệp thời gian hoạt động tĩnh tại không đổi. Trong
khi thời gian hoạt động tĩnh tại của trẻ tại trường đối chứng gia
tăng có ý nghĩa thống kê. Đề tài cho thấy biện pháp truyền
thông giáo dục sức khỏe có vai trò nhất định trong việc phòng
chống thừa cân béo phì ở các trường mầm non mẫu giáo.
Bố cục luận án
Luận án được trình bày trong 120 trang, bao gồm Đặt vấn
đề 5 trang, Tổng quan tài liệu 36 trang, Đối tượng và Phương
pháp nghiên cứu 13 trang, Kết quả 42 trang, Bàn luận 20 trang,
và Kết luận – Kiến nghị 4 trang. Luận án có 47 bảng, 10 hình
và 3 sơ đồ; 148 tài liệu tham khảo (62 tài liệu tiếng Việt, 88 tài
liệu tiếng Anh), và 4 phụ lục.
nguon tai.lieu . vn
BỘ Y TẾ
ÐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
PHÙNG ĐỨC NHẬT
THỪA CÂN BÉO PHÌ Ở TRẺ MẪU GIÁO
QUẬN 5 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
VÀ HIỆU QUẢ GIÁO DỤC SỨC KHỎE
Chuyên ngành: Dịch tễ học
Mã số: 62.72.70.01
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
Thành phố Hồ Chí Minh - 2014
Công trình đƣợc hoàn thành tại :
ÐẠI HỌC Y DƢỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. TRƢƠNG PHI HÙNG
2. GS.TS. LÊ HOÀNG NINH
Phản biện 1: GS.TS. NGUYỄN CÔNG KHẨN
Cục Khoa Học Công Nghệ và Đào tạo – Bộ Y tế
Phản biện 2: PGS.TS. PHẠM HÙNG LỰC
Trƣờng Đại Học Y Dƣợc Cần Thơ
Phản biện 3: TS. NGUYỄN THANH DANH
Trung Tâm Dinh Dƣỡng TP. Hồ Chí Minh
Luận án sẽ đƣợc bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Nhà
nƣớc, họp tại: ÐẠI HỌC Y DƢỢC TP. HỒ CHÍ MINH
vào hồi: ____ giờ ____ ngày _____ tháng _____ năm 20…
Có thể tìm hiểu luận án tại:
- Thƣ viện quốc gia Việt Nam
- Thƣ viện Khoa học Tổng hợp TP. HCM
- Thƣ viện Đại học Y Dƣợc TP. HCM
1
GIỚI THIỆU LUẬN ÁN
Đặt vấn đề
Thừa cân béo phì (TCBP) đang trở thành một trong
những vấn đề y tế công cộng quan trọng. Theo Tổ chức Y tế thế
giới (WHO) năm 2008 trên thế giới có 1,4 tỉ người lớn từ 20
tuổi trở lên bị thừa cân béo phì, trong đó có 500 triệu là béo phì.
Năm 2005 có 20 triệu trẻ thừa cân béo phì dưới 5 tuổi. Dự đoán
đến năm 2015 có khoảng 2,3 tỉ người lớn thừa cân béo phì,
trong đó hơn 700 triệu là béo phì. Tốc độ gia tăng của dịch thừa
cân béo phì là đáng báo động. Tình hình gia tăng thừa cân béo
phì xảy ra nhanh chóng ở cả nước phát triển và nước đang phát
triển.
Tại Việt Nam, trong khi tình trạng suy dinh dưỡng chưa
được giải quyết hoàn toàn lại xuất hiện thêm một gánh nặng do
tỉ lệ thừa cân béo phì gia tăng nhanh. Tại các thành phố lớn của
Việt Nam đều thấy tình trạng gia tăng tỉ lệ thừa cân béo phì ở
lứa tuổi nhà trẻ, mẫu giáo và học sinh tiểu học. Phần lớn các
trường hợp thừa cân béo phì là do tăng năng lượng khẩu phần
ăn hoặc giảm hoạt động thể lực hoặc kết hợp cả hai yếu tố.
Can thiệp phòng chống thừa cân béo phì cho kết quả khả
quan. Năm 2004, Trần Thị Phúc Nguyệt đã tiến hành một
nghiên cứu thực trạng thừa cân béo phì ở trẻ 4-6 tuổi nội thành
Hà Nội và thử nghiệm một giải pháp can thiệp cộng đồng đạt
kết quả tốt. Ðiều này thúc đẩy chúng tôi nghiên cứu thử nghiệm
giải pháp can thiệp cộng đồng qua truyền thông giáo dục sức
khỏe về thừa cân béo phì ở trẻ lứa tuổi mẫu giáo tại thành phố
Hồ Chí Minh.
Nghiên cứu có những mục tiêu sau:
1. Xác định tỉ lệ thừa cân béo phì ở học sinh mẫu giáo
quận 5, thành phố Hồ Chí Minh.
2. Xác định mối liên quan của các yếu tố: đặc tính dân số
2
học; chế độ ăn, thói quen ăn uống của trẻ, hoạt động thể
chất của trẻ, kiến thức và thái độ về thừa cân béo phì
của mẹ với tình trạng thừa cân béo phì học sinh mẫu
giáo quận 5, thành phố Hồ Chí Minh.
3. Ðánh giá hiệu quả một can thiệp cộng đồng bằng truyền
thông giáo dục sức khoẻ tại trường mẫu giáo nhằm
giảm yếu tố nguy cơ thừa cân béo phì học sinh mẫu
giáo quận 5, thành phố Hồ Chí Minh.
Tính cấp thiết của đề tài
Thừa cân béo phì là đại dịch không chỉ giới hạn ở các
nước công nghiệp, trong số 43 triệu trẻ tiền học đường thừa cân
béo phì có 35 triệu trẻ là từ các nước đang phát triển. Sự gia
tăng số người béo phì từ 200 triệu năm 1995 lên 300 triệu năm
2000 và 400 triệu năm 2005 cho thấy đây là một gánh nặng y tế
trong tương lai. Ước tính béo phì và các hậu quả của nó làm
tiêu tốn khoảng 2% đến 7% tổng chi tiêu y tế.
Nghiên cứu tại Nhật Bản cho thấy khoảng 1/3 trẻ nhỏ
thừa cân béo phì tiếp tục thừa cân béo phì đến khi trưởng thành.
Đây cũng là nguyên nhân các bệnh mạn tính như tăng huyết áp,
đái tháo đường làm tăng gánh nặng y tế do bệnh mạn tính
không lây.
Tại Việt Nam, các cuộc điều tra nhân khẩu trước năm
1995 thấy tỉ lệ thừa cân béo phì không đáng kể. Đến năm 2000
điều tra tại các thành phố lớn thấy tỉ lệ thừa cân béo phì học
sinh tiểu học Hà Nội là 10%, thành phố Hồ Chí Minh là 12%.
Đến 2006, tại TP. HCM tỉ lệ TCBP ở trẻ tiền học đường đã là
20,5% trong đó béo phì là 16,3%.
Ðể can thiệp hiệu quả phòng chống thừa cân béo phì ở
trẻ, cần xác định những yếu tố nguy cơ thừa cân béo phì và tìm
các biện pháp làm giảm các yếu tố nguy cơ này. Thử nghiệm
giải pháp can thiệp cộng đồng phòng chống thừa cân béo phì ở
trẻ em là cấp thiết.
3
Những đóng góp mới của luận án
Nghiên cứu can thiệp chủ yếu là truyền thông thay đổi
kiến thức và thái độ của bà mẹ về dinh dưỡng và phòng chống
thừa cân béo phì. Can thiệp nhằm gia tăng kiến thức bà mẹ về
dinh dưỡng, về thừa cân béo phì và thúc đẩy mối quan tâm đến
việc tăng cường vận động của trẻ tại trường học và tại gia đình.
Kết quả nghiên cứu cho thấy can thiệp làm tăng kiến thức và
thay đổi thái độ của bà mẹ về thừa cân béo phì theo hướng tích
cực. Tại trường can thiệp, có sự gia tăng kiến thức đúng và thái
độ đúng về dinh dưỡng và thừa cân béo phì. Can thiệp tác động
lên thời gian dành cho hoạt động tĩnh tại của trẻ. Ở trẻ tại
trường can thiệp thời gian hoạt động tĩnh tại không đổi. Trong
khi thời gian hoạt động tĩnh tại của trẻ tại trường đối chứng gia
tăng có ý nghĩa thống kê. Đề tài cho thấy biện pháp truyền
thông giáo dục sức khỏe có vai trò nhất định trong việc phòng
chống thừa cân béo phì ở các trường mầm non mẫu giáo.
Bố cục luận án
Luận án được trình bày trong 120 trang, bao gồm Đặt vấn
đề 5 trang, Tổng quan tài liệu 36 trang, Đối tượng và Phương
pháp nghiên cứu 13 trang, Kết quả 42 trang, Bàn luận 20 trang,
và Kết luận – Kiến nghị 4 trang. Luận án có 47 bảng, 10 hình
và 3 sơ đồ; 148 tài liệu tham khảo (62 tài liệu tiếng Việt, 88 tài
liệu tiếng Anh), và 4 phụ lục.