Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Phát triển nguồn nhân lực ngành nông nghiệp tỉnh Hòa Bình

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ BÙI THỊ PHƯƠNG THẢO PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC NGÀNH NÔNG NGHIỆP TỈNH HOÀ BÌNH Chuyên ngành: Mã số: Kinh tế phát triển 62 31 01 05 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ HÀ NỘI, 2015 Công trình hoàn thành tại: HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM Người hướng dẫn khoa học: 1. TS. Nguyễn Thị Dương Nga 2. PGS.TS. Lê Thanh Hà Phản biện 1: Phản biện 2: Phản biện 3: PGS. TS. Nguyễn Thị Minh Hiền Học viện Nông nghiệp Việt Nam PGS. TS. Mai Quốc Chánh Viện Kinh tế và Quản lý nguồn nhân lực PGS. TS. Mạc Văn Tiến Viện Nghiên cứu Khoa học dạy nghề Luận án sẽ được bảo vệ tại Hội đồng đánh giá luận án cấp Học viện họp tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam Vào hồi ....... giờ......., ngày ....... tháng ...... năm 2015 Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện: - Thư viện Quốc gia Việt Nam - Thư viện Học viện Nông nghiệp Việt Nam PHẦN 1. MỞ ĐẦU 1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Trong những năm qua, kinh tế nông nghiệp của tỉnh Hòa Bình từng bước phát triển, giá trị sản xuất ngành nông nghiệp hàng năm tăng, cơ cấu mùa vụ, cơ cấu cây trồng, vật nuôi bước đầu chuyển dịch theo hướng sản xuất hàng hóa. Tuy nhiên, những kết quả đạt được chưa đáp ứng được so với yêu cầu nhiệm vụ đề ra và chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế về phát triển nông nghiệp của tỉnh (UBND tỉnh Hòa Bình, 2011b). Chuyển dịch cơ cấu lao động giữa các ngành kinh tế của tỉnh còn chậm dẫn đến tỷ lệ lao động nông nghiệp của tỉnh vẫn ở mức cao với tỷ lệ 66,98% (năm 2013). Cơ cấu lao động trong các lĩnh vực của ngành nông nghiệp chưa đáp ứng được nhiệm vụ tái cơ cấu ngành nông nghiệp; tỷ trọng lao động làm việc trong lĩnh vực trồng trọt vẫn ở mức cao, lĩnh vực chăn nuôi, thủy sản, lâm nghiệp chưa thu hút được nhiều lao động. Chất lượng nguồn nhân lực ngành nông nghiệp còn hạn chế với trình độ học vấn, trình độ chuyên môn kỹ thuật thấp, cơ cấu lao động kỹ thuật chưa hợp lý, thiếu lao động chuyên môn kỹ thuật ở tất cả các cấp trình độ, kỹ năng làm việc của cán bộ nông nghiệp cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã và nông dân vẫn còn ở mức trung bình; bố trí sử dụng lao động còn chưa hợp lý; nông dân còn thiếu kiến thức cơ bản và kỹ năng làm việc cần thiết, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn sản xuất nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa; nhận thức của nông dân về học tập nâng cao trình độ còn thấp dẫn đến năng suất lao động chưa cao (UBND tỉnh Hòa Bình, 2012b). Vì vậy, nghiên cứu thực trạng, đánh giá được những điểm mạnh và thành tựu đạt được, những hạn chế và nhược điểm của phát triển nguồn nhân lực ngành nông nghiệp tỉnh Hoà Bình thời gian qua, từ đó đề xuất các giải pháp cụ thể, thiết thực nhằm phát triển nguồn nhân lực ngành nông nghiệp của tỉnh Hoà Bình là cần thiết có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn. 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1. Mục tiêu chung Từ đánh giá thực trạng phát triển nguồn nhân lực ngành nông nghiệp của tỉnh Hòa Bình, đề xuất các giải pháp chủ yếu phát triển nguồn nhân lực ngành nông nghiệp tỉnh đến năm 2020. 1 1.2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa và làm rõ các luận cứ khoa học về phát triển nguồn nhân lực ngành nông nghiệp. - Đánh giá thực trạng phát triển nguồn nhân lực ngành nông nghiệp tỉnh Hoà Bình giai đoạn 2001-2014. - Đề xuất các nhóm giải pháp chủ yếu nhằm phát triển nguồn nhân lực ngành nông nghiệp tỉnh Hoà Bình đến năm 2020. 1.3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận án là các vấn đề lý luận và thực tiễn về phát triển nguồn nhân lực ngành nông nghiệp. 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Nghiên cứu làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về phát triển nguồn nhân lực ngành nông nghiệp; thực trạng phát triển nguồn nhân lực ngành nông nghiệp tỉnh Hòa Bình, các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển nguồn nhân lực ngành nông nghiệp của tỉnh, từ đó đưa ra các định hướng, các giải pháp để phát triển nguồn nhân lực ngành nông nghiệp tỉnh Hòa Bình. Nghiên cứu nội dung phát triển nguồn nhân lực ngành nông nghiệp theo cách tiếp cận về tính chất lao động đối với cán bộ nông nghiệp và nông dân. - Về lĩnh vực nghiên cứu: Các lĩnh vực sản xuất của ngành nông nghiệp đó là trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp, thủy sản. - Về thời gian: Nghiên cứu thực trạng phát triển nguồn nhân lực ngành nông nghiệp tỉnh Hòa Bình giai đoạn 2001-2013; thời gian khảo sát tính cho năm 2013; và thời gian dự kiến đến năm 2020. - Về không gian: Luận án nghiên cứu ở tỉnh Hoà Bình và địa bàn nghiên cứu tập trung ở 3 huyện trong tỉnh, đại diện cho 3 tiểu vùng sản xuất nông nghiệp của tỉnh là thành phố Hòa Bình (đại diện cho tiểu vùng đô thị công nghiệp), huyện Lạc Sơn (đại diện cho tiểu vùng phía Đông và Nam) và huyện Cao Phong (đại diện cho tiểu vùng phía Tây và Tây Bắc). 1.4. ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN Về lý luận: Luận án góp phần hệ thống hóa và luận giải cơ sở lý luận về phát triển nguồn nhân lực ngành nông nghiệp theo 3 khía cạnh chính là số 2 lượng, chất lượng và cơ cấu nguồn nhân lực. Luận án đã tổng hợp được các yếu tố chính ảnh hưởng tới phát triển nguồn nhân lực ngành nông nghiệp và xây dựng hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu phát triển nguồn nhân lực ngành nông nghiệp làm căn cứ khoa học để nghiên cứu thực tiễn tại tỉnh Hòa Bình. Về thực tiễn: Luận án đã đánh giá thực trạng phát triển nguồn nhân lực ngành nông nghiệp tỉnh Hòa Bình, làm rõ nguyên nhân và các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển đó và đề xuất những giải pháp phát triển nguồn nhân lực cả về mặt số lượng, chất lượng và cơ cấu nhằm phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn của tỉnh Hòa Bình. PHẦN 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC NGÀNH NÔNG NGHIỆP 2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN 2.1.1. Một số khái niệm cơ bản sử dụng trong nghiên cứu - Nguồn nhân lực là nguồn lực con người, là một bộ phận quan trọng trong dân số, đóng vai trò tạo ra của cải vật chất và tinh thần cho xã hội. Tùy theo cách tiếp cận khái niệm nguồn nhân lực có thể khác nhau, do đó, quy mô nguồn nhân lực cũng khác nhau (Trần Xuân Cầu và Mai Quốc Chánh, 2012). - Nguồn nhân lực ngành nông nghiệp là một bộ phận của nguồn nhân lực quốc gia, bao gồm toàn bộ những người lao động từ giới hạn dưới của độ tuổi lao động trở lên đang làm việc trong trong ngành nông nghiệp và lao động tiềm tàng trong ngành nông nghiệp (có khả năng lao động nhưng chưa tham gia lao động). Nguồn nhân lực ngành nông nghiệp gồm: + Nguồn nhân lực tham gia vào các hoạt động của ngành gồm: i) cán bộ nông nghiệp là những người đang làm việc trong các cơ quan quản lý nhà nước của ngành nông nghiệp; ii) những người làm việc trong các đơn vị kinh doanh của ngành; iii) nông dân làm việc trong các lĩnh vực sản xuất. + Nguồn nhân lực chưa tham gia vào các hoạt động của ngành là những người có khả năng lao động nhưng chưa tham gia làm việc như: những người đang đi học về chuyên môn kỹ thuật của ngành, những người không có nhu cầu việc làm, những người nội trợ...). 3 ... - tailieumienphi.vn