Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Rèn luyện và phát triển tư duy thuật toán cho sinh viên trường đại học khối kĩ thuật thông qua học phần hình học họa hình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI HOÀNG VĂN TÀI RÈN LUYỆN VÀ PHÁT TRIỂN TƯ DUY THUẬT TOÁN CHO SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHỐI KĨ THUẬT THÔNG QUA HỌC PHẦN HÌNH HỌC HỌA HÌNH Chuyên ngành Mã số : LÝ LUẬN & PPDH BỘ MÔN TOÁN : 62 14 01 11 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC HÀ NỘI – 2016 Công trình được hoàn thành tại: Khoa Toán – Trường Đại học Sư Phạm Hà Nội Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. Bùi Văn Nghị Phản biện 1: PGS.TS Trịnh Thanh Hải Trường Đại học Khoa học – Đại học Thái Nguyên Phản biện 2: PGS.TS Nguyễn Xuân Thảo Trường Đại học Bách khoa Hà Nội Phản biện 3: PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn Trường Đại học Sư phạm Hà Nội Luận án sẽ được bảo vệ trước hội đồng chấm luận án cấp trường hoặc tại: Trường Đại học Sư phạm Hà Nội Vào hồi: ............giờ........... ngày........... tháng........... năm 2016 Có thể tìm hiểu luận án tại Thư viện: - Thư viện Quốc gia Việt Nam - Thư viện Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 1 MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài + Nhiệm vụ phát triển năng lực người học: Hội nghị của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc (UNESCO) năm 2003 đã đưa ra một báo cáo tổng hợp phân tích rõ những thay đổi mạnh mẽ về nhu cầu và đòi hỏi của xã hội tri thức đối với sinh viên (SV), nhất là năng lực giải quyết vấn đề và năng lực đổi mới tư duy (TD). + Vị trí của học phần Hình học Họa hình (HHHH) trong các trường Đại học (ĐH) khối kỹ thuật: Giúp người học biết trình bày bản thiết kế trên bản vẽ và đọc hiểu bản vẽ, biết hợp tác, sáng tạo trong nghề nghiệp. + Thực tiễn dạy học học phần HHHH cho thấy: Kết quả dạy và học môn HHHH chưa cao mặc dù học phần này là hết sức cần thiết cho nghề nghiệp. Một trong những nguyên nhân là do cách dạy và cách học, trong đó người học chưa nắm được thuật toán (TT) trong mỗi lời giải. Nếu có biện pháp thích hợp tác động vào điểm yếu này sẽ nâng cao được hiệu quả dạy và học. + Nhiệm vụ phát triển TD cho người học: Để hiểu và giải được các bài toán HHHH, ngoài yêu cầu ở SV có trí tưởng tượng không gian tốt, nó còn đòi hỏi ở SV biết giải quyết vấn đề theo một trình tự logic, chuẩn xác, biết sử dụng tốt những quy trình, bài toán cơ bản và quy các bài toán khác về các quy trình, bài toán cơ bản đó. Đồng thời có thể đề xuất nhiều cách giải bài toán theo những cách khác nhau, bởi những quy trình khác nhau. Tất cả những điều đó tạo nên một loại hình TD là tư duy thuật toán (TDTT). Loại hình TD này chẳng những cần thiết cho môn học HHHH, mà còn cần thiết trong cuộc sống. + Về các công trình nghiên cứu liên quan: Đã có một số đề tài nghiên cứu về việc phát triển TD sáng tạo, TD logic, TDTT, TD hàm… cho học sinh, nhưng chưa có đề tài nào quan tâm đến việc rèn luyện và phát triển TDTT cho SV trường Đại học (ĐH) khối kỹ thuật. 2 Vì những lí do trên, đề tài được chọn là: “Rèn luyện và phát triển TDTT cho SV trường ĐH khối kỹ thuật thông qua học phần HHHH.” 2. Giả thuyết khoa học Trên cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển TDTT cho người học, nếu trong quá trình dạy học học phần HHHH, giảng viên vừa trang bị cho SV các TT cơ bản, vừa tạo cơ hội cho họ tham gia đề xuất các TT, vừa nâng cao dần các mức độ vận dụng TT thì SV sẽ có kết quả học tập học phần này tốt hơn, đồng thời phát triển được TDTT. 3. Mục đích nghiên cứu, nhiệm vụ nghiên cứu + Mục đích: Đề xuất được những biện pháp rèn luyện và phát triển TDTT cho SV trường ĐH khối kỹ thuật thông qua học phần HHHH, giúp cho SV có kết quả học tập tốt hơn học phần này và phát triển được TDTT. + Nhiệm vụ nghiên cứu: Để đạt được mục tiêu nghiên cứu trên đây, những nhiệm vụ nghiên cứu được đặt ra là: (1) Tổng quan về TD, TDTT, vai trò của TDTT, thông qua các tài liệu khoa học đã được công bố. (2) Điều tra thực trạng việc học tập học phần HHHH và việc phát triển TDTT của SV trong một số trường ĐH khối kỹ thuật. (3) Đề xuất được những biện pháp rèn luyện và phát triển TDTT cho SV trường ĐH khối kỹ thuật thông qua học phần HHHH, giúp cho SV có kết quả học tập tốt hơn học phần này và phát triển được TDTT. (4) Thực nghiệm sư phạm (TNSP) nhằm đánh giá tính khả thi và hiệu quả của luận án. 4. Phương pháp nghiên cứu Những phương pháp (PP) chủ yếu được sử dụng trong nghiên cứu đề tài là: + PP nghiên cứu lý luận (thực hiện nhiệm vụ (1), (3)); + PP điều tra quan sát (thực hiện nhiệm vụ (2), (4)); 3 + PP TNSP (thực hiện nhiệm vụ (4)). 5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu là quá trình dạy học học phần HHHH và quá trình rèn luyện và phát triển TDTT cho SV ở trường ĐH khối kỹ thuật. - Phạm vi nghiên cứu: Nội dung, chương trình học phần HHHH ở trường ĐH khối kỹ thuật. 6. Những đóng góp mới của luận án + Về lý luận: - Tổng quan những công trình nghiên cứu ở trong và ngoài nước và hệ thống hóa những vấn đề lý luận về Thuật toán, Tư duy TT, phát triển TDTT trong dạy học môn Toán. - Phản ảnh một số thực trạng rèn luyện và phát triển TDTT cho SV trong dạy và học học phần HHHH ở trường ĐH khối kỹ thuật. - Đề xuất được một số biện pháp có tính khả thi và hiệu quả cho việc rèn luyện và phát triển TDTT cho SV trường ĐH khối kỹ thuật trong dạy học học phần HHHH. + Về thực tiễn: - Kết quả luận án góp phần đổi mới và nâng cao chất lượng dạy và học học phần HHHH ở trường ĐH khối kỹ thuật. - Luận án là một tài liệu tham khảo bổ ích cho đồng nghiệp và SV các trường ĐH khối kỹ thuật. 7. Những vấn đề đưa ra bảo vệ (1) Đã có những công trình nghiên cứu ở trong và ngoài nước về Thuật toán, Tư duy TT, phát triển TDTT trong dạy học Toán, Tin học, Khoa học máy tính, nhưng chưa có công trình nghiên cứu về rèn luyện và phát triển TDTT cho SV trường ĐH khối kỹ thuật trong dạy học học phần HHHH. (2) Thực trạng dạy và học học phần HHHH ở trường ĐH khối kỹ thuật còn ... - tailieumienphi.vn