Tóm tắt Khóa luận tốt nghiệp: Tập quán làm bánh truyền thống của đồng bào Nùng ở xã Yến Phúc, huyện Văn Quan, tỉnh Lạng Sơn

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HOÁ HÀ NÔI KHOA VĂN HOÁ DÂN TỘC THIỂU SỐ -----------o0o----------- TẬP QUÁN LÀM BÁNH TRUYỀN THỐNG CỦA ĐỒNG BÀO NÙNG Ở Xà YẾN PHÚC, HUYỆN VĂN QUAN, TỈNH LẠNG SƠN KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN VĂN HÓA CHUYÊN NGÀNH VĂN HÓA DÂN TỘC THIỂU SỐ SINH VIÊN THỰC HIỆN:TÔ THUỲ THANH GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: Th.S NÔNG ANH NGA HÀ NỘI, 2011 1 Tô Thùy Thanh VHDT 13B KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Lời cảm ơn Để hoàn thành bài khoá luận này, ngoài sự nỗ lực, cố gắng hết mình của bản thân em đã nhận được những sự hướng dẫn, giúp đỡ tận tình của các thầy cô và cán bộ, đồng bào xã Yên Phúc, huyện Văn quan, tỉnh Lạng Sơn. Em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy cô trong khoa Văn hoá dân tộc thiểu số và đặc biệt em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới Th.s Nông Anh Nga là người đã tận tình hướng dẫn em trong suốt quá trình làm bài. Ngoài ra, sự giúp đỡ tạo điều kiện của các nghệ nhân làm bánh, các cán bộ làm việc tại UBND xã Yên Phúc, huyện Văn Quan, tỉnh Lạng Sơn cũng đã góp phần rất lớn để em hoàn thành bài khoá luận này. Tuy đã rất cố gắng song bài khoá luận vẫn không tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Em rất mong sẽ nhận được những sự đánh giá, góp ý của các thầy cô và các bạn sinh viên ! Người viết Tô Thuỳ Thanh 2 Tô Thùy Thanh VHDT 13B KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Mục lục Mở đầu ............................................................................................................... 2 1. Tính cấp thiết của đề tài… ........................................................................... 4 2. Lịch sủ nghiên cứu.. ...................................................................................... 5 3. Mục đích nghiên cứu.. ................................................................................... 5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.. .............................................................. 5 5. Phương pháp nghiên cứu.. ............................................................................ 6 6. Đóng góp khoa học của đề tài.. .................................................................... 7 7. Nội dung cấu trúc của đề tài.. ...................................................................... 7 Chương 1. Khái quát về người Nùng ở xã Yên Phúc, huyện Văn Quan, tỉnh Lạng Sơn.. .......................................................................................................... 8 1.1. Đặc điểm tự nhiên.. .................................................................................... 8 1.1.1. Vị trí địa lý, địa hình, khí hậu.. .............................................................. 8 1.1.2. Tài nguyên ................................................................................................ 9 1.2. Đặc điểm xã hội .......................................................................................... 10 1.2.1. Dân cư và dân tộc.. .................................................................................. 10 1.2.2. Đời sống kinh tế.. ..................................................................................... 10 1.2.3. Đặc điểm văn hoá.. .................................................................................. 14 1.2.3.1. Văn hoá vật chất ................................................................................... 14 1.2.3.2. Văn hoá tinh thần ................................................................................. 17 1.2.3.3. Văn hoá xã hội ...................................................................................... 25 Chương 2. Nghề làm bánh và buôn bán bánh của đồng bào Nùng ở xã Yên Phúc, huyện Văn Quan, tỉnh Lạng Sơn…. ..................................................... 30 2.1. Nghề làm bánh… ........................................................................................ 30 2.1.1 Nguyên liệu làm các loại bánh.. .............................................................. 30 2.1.2 Dụng cụ làm các loại bánh.. .................................................................... 31 2.1.3. Tổ chức làm bánh… ................................................................................ 33 2.1.4. Các loại bánh… ....................................................................................... 33 2.1.5. Kiêng kỵ liên quan đến làm bánh .......................................................... 41 2.1.6. Sử dụng các loại bánh.. ........................................................................... 44 2.2. Buôn bán bánh.. .......................................................................................... 47 2.2.1. Những người buôn bán.. ......................................................................... 47 2.2.2. Nơi buôn bán.. ......................................................................................... 48 2.2.3. Nguồn hang.. ............................................................................................ 49 2.2.4. Hình thức buôn bán trao đổi.. ................................................................ 50 2.2.5. Vai trò buôn bán bánh… ........................................................................ 50 2.3. Các nghi lễ kiêng kỵ liên quan.. ................................................................ 52 Chương 3. Nghề làm bánh của người Nùng ở xã Yên Phúc, huyện Văn 3 Tô Thùy Thanh VHDT 13B KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Quan, tỉnh Lạng Sơn hiện nay.. ....................................................................... 56 3.1. Thực trạng nghề làm bánh hiện nay.. ...................................................... 56 3.1.1. Biến đổi .................................................................................................... 56 3.1.2. Nguyên nhân và lý do biến đổi.. ............................................................. 59 3.2. Các giá trị của nghề làm bánh.. ................................................................ 60 3.3. Một số biện pháp bảo tồn và phát huy nghề làm bánh.. ........................ 64 Kết luận ............................................................................................................. 68 Phụ lục ............................................................................................................... 71 4 Tô Thùy Thanh VHDT 13B KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Mở Đầu 1. Tính cấp thiết của đề tài Sự phong phú đa dạng trong văn hoá của mỗi dân tộc bao gồm rất nhiều yếu tố. Trong đó, ẩm thực là một khía cạnh không thể không kể tới. Dân tộc Nùng là một trong số 54 dân tộc của Việt Nam, họ cũng như các dân tộc khác đều có những nét văn hoá đặc sắc góp phần tạo nên sự phong phú, đa dạng cho nền văn hoá dân tộc. Nếu dân tộc Thái có cá nướng, nặm pịa, dân tộc Tày có thịt gà xào nghệ, thì đồng bào Nùng có đặc sản lợn quay, vịt quay, khau nhục… Ngoài ra, nếu ai có dịp tới thăm vùng đồng bào Nùng sinh sống, đi chợ phiên của họ sẽ có dịp được thưởng thức các loại bánh vô cùng đặc sắc do chính tay đồng bào làm ra. Yên Phúc là một xã của huyện Văn Quan, tỉnh Lạng Sơn có tới 81% đồng bào Nùng sinh sống. Cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, dân tộc Nùng ở đây đã có nhiều cải tiến trong lao động, sản xuất, đời sống kinh tế đã được nâng cao, đáng quý là họ vẫn giữ được nhiều nét văn hoá đặc sắc của dân tộc mình. Tiêu biểu trong đó là tập quán làm bánh truyền thống của đồng bào. Các loại bánh ngoài việc được các gia đình làm vào các ngày thường và lễ, tết còn được một số gia đình làm để bán ở chợ phiên. Tuy quy m« cña viÖc lµm b¸nh vµ bu«n b¸n b¸nh cña ®ång bµo Nïng ë Yên Phúc chưa thật sự lín nhưng dưíi gãc nh×n cña mét sinh viªn chuyªn ngµnh V¨n hãa d©n téc thiÓu sè em cho r»ng nghÒ lµm b¸nh lµ mét nÐt v¨n hãa cña ®ång bµo Nïng ë ®©y cÇn ®ưîc nghiªn cøu t×m hiÓu, tõ ®ã cã nh÷ng gi¶i ph¸p b¶o tån vµ ph¸t huy nghÒ v¨n hãa Èm thùc truyÒn thèng nµy.ChÝnh v× vËy em ®· chän ®Ò tµi “Tập quán làm bánh truyền thống của đồng bào Nùng ở xã Yªn Phóc, huyện V¨n Quan, tỉnh L¹ng S¬n” lµm ®Ò tµi khoá luận cña m×nh. 5 Tô Thùy Thanh VHDT 13B ... - tailieumienphi.vn