Xem mẫu

  1. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | Tình traïng taêng huyeát aùp cuûa ngöôøi tröôûng thaønh taïi tænh Ñaék Laék naêm 2009 vaø moät soá yeáu toá lieân quan Ñaëng Oanh (*),Ñaëng Tuaán Ñaït (*), Hoaøng Xuaân Haïnh (*), Phaïm Thaønh Quang (**) Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh baèng phöông phaùp caét ngang moâ taû treân 600 ñoái töôïng töø 25 tuoåi trôû leân ñöôïc löïa choïn ngaãu nhieân taïi 3 xaõ vaø 3 phöôøng/thò traán taïi tænh Ñaék Laêk naêm 2009 baèng phöông phaùplaáy maãu ngaãu nhieân phaân taàng cho thaáy: Tyû leä THA chung laø 30,0% (THA giai ñoaïn 1 laø 17,7% vaø giai ñoaïn 2 laø 12,3%). Tình traïng THA taêng daàn theo tuoåi: tuoåi caøng cao thì tyû leä THA caøng cao. Nam giôùi coù tyû leä THA cao hôn nöõ giôùi. Khoâng coù söï khaùc bieät thoáng keâ veà tyû leä THA giöõa caùc nhoùm daân toäc vaø khu vöïc sinh soáng. Coù ñeán 85,0% soá tröôøng hôïp THA ñöôïc phaùt hieän ngaãu nhieân taïi thôøi ñieåm trieån khai ñeà taøi. Coù moái lieân quan giöõa thoùi quen uoáng röôïu, bia vaø tình traïng THA: taàn suaát uoáng röôïu, bia caøng cao vaø thôøi gian uoáng caøng daøi thì tyû leä THA caøng cao. Nhöõng ngöôøi huùt thuoác laù coù tyû leä THA cao hôn nhöõng ngöôøi khoâng huùt. Thôøi gian huùt thuoác caøng laâu vaø soá löôïng thöùc huùt haèng ngaøy treân 10 ñieáu coù lieân quan ñeán tyû leä THA cao. Töø khoaù: taêng huyeát aùp DakLak, dinh döôõng Taây Nguyeân. The hypertension status and some related factors in adults in Dak Lak province in 2009 and some related issues Dang Oanh (*), Dang Tuan Dat (*), Hoang Xuan Hanh (*), Pham Thanh Quang (**) The observational, cross-sectional study was based on a random sample of 600 people over 25 years of age from three communes and three township wards in Dak Lak province in 2009. The study results show that the hypertension (HBP) is 30% (primary hypertension is 17.7% and secondary hypertension is 12.3%). People are at higher risk of HBP with their aging. The prevalence of HBP in male is statistically higher than that in female. There was no statistically significant difference in 36 Taïp chí Y teá Coâng coäng, 1.2010, Soá 14 (14)
  2. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | the prevalence of HBP among ethnic groups and geographical residency. There are 85% of targets known accidentally as living with HBP when they were examined their blood pressure at the moment of implementing this study. There is a statistically significant correspondence between routine drinking alcohol/beer and HBP status: the more frequent people drink the higher rate of HBP they are. The smokers have a higher prevalence of HBP than non-smokers. There is a correspondence between smoking more than 10 cigarettes per day for a long time and a high rate of HBP. Key words: High blood pressure, hypertension, DakLak, Tay Nguyen, nutrition. Taùc giaû - (*) Vieän Veä sinh dòch teã Taây Nguyeân. Ñòa chæ: 59 Hai Baø Tröng, Buoân Ma Thuoät. Ñieän thoaïi: 0500. 3814093. Fax: 0500. 3852423. - Ñaëng Oanh: Baùc syõ. Thaïc syõ Y teá coâng coäng - Nghieân cöùu vieân chính, Tröôûng khoa Dinh döôõng - An toaøn veä sinh thöïc phaåm. Email: oanhvsdttn@gmail.com - Ñaëng Tuaán Ñaït: Tieán syõ Y hoïc- Phoù Giaùo sö - Vieän tröôûng - Hoaøng Xuaân Haïnh: Baùc syõ - Nghieân cöùu vieân (**) Phaïm Thaønh Quang - Baùc syõ. Thaïc syõ Y teá coâng coäng - Giaùm ñoác Trung taâm Y teá döï phoøng huyeän Kroâng Paùch, tænh Ñaêk Laêk. Ñòa chæ: Trung taâm Y teá döï phoøng huyeän Kroâng Paùch, tænh Ñaêk Laêk. Ñieän thoaïi: 0946 348686. 1. Ñaët vaán ñeà vaø coäng söï veà taàn suaát taêng huyeát aùp vaø caùc yeáu toá nguy cô ôû caùc tænh phía Baéc Vieät Nam naêm 2001- Taêng huyeát aùp (THA) laø moät beänh phoå bieán, vaø 2002 cho thaáy ngöôøi daân töø 25 tuoåi trôû leân chieám tyû laø moät vaán ñeà quan troïng veà söùc khoeû cuûa coäng leä taêng huyeát aùp laø 16,3% [7]. ñoàng ôû taát caû caùc nöôùc treân theá giôùi. Beänh thöôøng Nhaèm goùp phaàn thöïc hieän toát Chieán löôïc Quoác aâm thaàm, khoâng coù trieäu chöùng hoaëc trieäu chöùng raát gia veà dinh döôõng giai ñoïan 2001-2010 veà coâng taùc ngheøo naøn, nhöng laïi phaùt hieän deã daøng baèng caùch phoøng choáng caùc beänh maïn tính lieân quan ñeán dinh ño huyeát aùp. Beänh coù xu höôùng ngaøy caøng taêng vaø döôõng, chuùng toâi tieán haønh nghieân cöùu ñeà taøi: coù tyû leä töû vong cao do caùc bieán chöùng cuûa taêng Nghieân cöùu tình traïng taêng huyeát aùp vaø moät soá yeáu huyeát aùp nhö tai bieán maïch maùu naõo, nhoài maùu cô toá lieân quan cuûa ngöôøi tröôûng thaønh taïi tænh Ñaék Laék tim, suy tim, suy thaän,.... [4]. naêm 2009 vôùi caùc muïc tieâu sau: Theo baùo caùo cuûa Toå chöùc Y teá theá giôùi naêm - Xaùc ñònh tyû leä taêng huyeát aùp ôû ngöôøi tröôûng 1992, taêng huyeát aùp chieám 10,8 % daân soá treân 15 thaønh taïi tænh Ñaék Laék naêm 2009. tuoåi ôû Vieät Nam, nhöng chæ coù 1/3 beänh nhaân bieát mình bò taêng huyeát aùp [9]. Naêm 1989 theo ñieàu tra - Moâ taû moät soá yeáu toá lieân quan ñeán beänh taêng cuûa Vieän tim maïch hoïc Vieät Nam thì tyû leä naøy laø huyeát aùp taïi tænh Ñaék Laék. 5,2%, nghieân cöùu cuûa Traàn Ñoã Trinh naêm 1992 ôû caû 2 mieàn Nam Baéc cho bieát tyû leä naøy chieám 11,7%. 2. Phöông phaùp nghieân cöùu Nghieân cöùu cuûa Phaïm Gia Khaûi, Nguyeãn Laân Vieät 2.1. Ñòa ñieåm nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc Taïp chí Y teá Coâng coäng, 1.2010, Soá 14 (14) 37
  3. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | tieán haønh taïi tænh Ñaêk Laêk. Choïn ngaãu nhieân 1 thoân/buoân laø ñieåm nghieân cöùu chính. Choïn hoä ñaàu tieân: quy öôùc laáy hoä gia ñình cuûa 2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu: laø ngöôøi tröôûng tröôûng thoân laøm hoä ñaàu tieân. Caùc hoä coøn laïi ñöôïc thaønh töø 25 tuoåi trôû leân hieän ñang sinh soáng choïn theo nguyeân taéc "veát daàu loang". Taïi moãi hoä taïi tænh Ñaék Laék, khoâng phaân bieät daân toäc, gia ñình, ñieàu tra taát caû nhöõng ngöôøi coù ñoä tuoåi töø ngheà nghieäp, trình ñoä hoïc vaán. 25 tuoåi trôû leân (coù naêm sinh 1984 trôû veà tröôùc). Soá ñoái töông caàn ñieàu tra taïi moãi ñieåm laø X = ni /3. 2.3. Phöông phaùp nghieân cöùu - Tieâu chuaån loaïi tröø: Nhöõng ngöôøi dò taät (guø, Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän baèng phöông phaùp veïo,...), thöông taät vaø caùc beänh lyù khaùc (hoäi chöùng moâ taû, caét ngang. Down, taâm thaàn…); phuï nöõ ñang coù thai, ñang cho 2.3.1. Côõ maãu con byø < 12 thaùng vaø nhöõng ngöôøi khoâng ñoàng yù - Côõ maãu chung: aùp duïng coâng thöùc tính côõ maãu: tham gia nghieân cöùu. 2.3.3. Coâng cuï thu thaäp soá lieäu n = d . (Z21- α/2 . p . q/e2) - Xaùc ñònh tình traïng THA: ño huyeát aùp baèng Trong ñoù: huyeát aùp keá thuyû ngaân. Ño 2 laàn caùch nhau 10 phuùt, Z21- α/2 = 1,96 (ôû khoaûng tin caäy 95%). neáu sai khaùc giöõa 2 laàn ño treân 10 mmHg thì tieáp tuïc p = 0,298 ño laàn thöù 3. Keát quaû cuûa soá ño huyeát aùp laø trung (tyû leä THA cuûa Ñaøm Khaûi Hoaøn taïi Thaùi Nguyeân [8]. bình cuûa 2 laàn ño. Phaân loaïi THA theo tieâu chuaån q = 1 - p = 0,702 e (sai soá mong muoán) = 0,05 cuûa JNC VII. d (heä soá thieát keá) = 2 - Tìm hieåu caùc yeáu toá lieân quan: Söû duïng boä caâu hoûi ñöôïc thieát keá saün. Caùc yeáu toá lieân quan ñöôïc tìm Nhö vaäy, côõ maãu chung cho nghieân cöùu laø 642 hieåu bao goàm caùc thoùi quen veà huùt thuoác laù, uoáng ngöôøi. röôïu bia, thoùi quen aên maën... 2.3.2. Caùch choïn maãu 2.3.4. Phaân tích vaø xöû lyù soá lieäu: Soá lieäu ñöôïc Söû duïng phöông phaùp laáy maãu ngaãu nhieân phaân phaân tích baèng chöông trình Epi Info 6.04. Söû duïng taàng (stratified random sampling). Caùc böôùc tieán test thoáng keâ χ2 ñeå tìm moái lieân quan giöõa caùc yeáu haønh nhö sau: toá phôi nhieãm vaø tình traïng THA. - Choïn taàng: chia thaønh 2 taàng: Taàng 1: bao goàm caùc phöôøng noäi thaønh (khu vöïc thaønh phoá) vaø caùc thò 3. Keát quaû nghieân cöùu traán (cuûa caùc huyeän). Taàng 2: bao goàm caùc xaõ coøn 3.1. Moâ taû ñoái töôïng nghieân cöùu laïi. Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh taïi 3 xaõ vuøng noâng - Côõ maãu cho moãi taàng: aùp duïng coâng thöùc: thoân, 2 phöôøng noäi thò vaø 1 thò traán thuoäc tænh Ñaék Laék vôùi toång soá ñoái töôïng tham gia vaøo nghieân cöùu ni = n . (Ni /N) laø 642 ngöôøi, taát caû ñeàu ñöôïc phoûng vaán tröïc tieáp, Trong ñoù: ño huyeát aùp vaø caùc chæ soá nhaân traéc. Tuy nhieân, ni: côõ maãu cuûa taàng i trong quaù trình nghieân cöùu, moät soá ñoái töôïng khoâng n: côõ maãu cuûa taát caû caùc taàng (n = 642) thoûa maõn tieâu chuaån loaïi tröø, hoaëc khoâng theå phoûng Ni : daân soá taàng i vaán ñöôïc neân chuùng toâi ñaõ loaïi 42 tröôøng hôïp maø N: daân soá cuûa quaàn theå (N: daân soá cuûa tænh Ñaék Laék khoâng xöû lyù soá lieäu. Nhö vaäy, toång soá ñoái töôïng coøn naêm 2007) 600 ngöôøi, bao goàm: Nhö vaäy, * ni (1): côõ maãu cuûa taàng 1. * ni (2): côõ maãu cuûa taàng 2 - Coù 303 nam (chieám tyû leä 50,5%) vaø 297 nöõ (chieám tyû leä 49,5%). - Choïn ñieåm nghieân cöùu: taïi moãi taàng, duøng 30,0% ñoái töôïng cö truù taïi khu vöïc thaønh thò vaø phöông phaùp boác thaêm ngaãu nhieân, choïn 3 xaõ hoaëc 70,0% soáng ôû noâng thoân. phöôøng. Toång soá ñieåm nghieân cöùu: 6 ñieåm. - Tyû leä phaân boá ôû caùc nhoùm tuoåi laø: 22,5% ôû 25- - Choïn ñoái töôïng nghieân cöùu: taïi moãi ñieåm 34 tuoåi; 25,5% ôû nhoùm 35-44 tuoåi; 27,2% ôû nhoùm nghieân cöùu, laäp danh saùch caùc thoân/buoân/khoái phoá. 45-54 tuoåi; 14,3% ôû nhoùm 55-64 tuoåi; 10,5% ôû 38 Taïp chí Y teá Coâng coäng, 1.2010, Soá 14 (14)
  4. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | nhoùm 65 tuoåi trôû leân. Baûng 3.3. Tyû leä THA theo daân toäc, khu vöïc cö truù vaø giôùi Tyû leä ngöôøi Kinh tham gia nghieân cöùu laø 68,5%. Trong 31,5% ñoái töôïng laø ngöôøi daân toäc thieåu soá coù 21,3% laø ngöôøi EÂ Ñeâ, 6,5% ngöôøi Taøy, Nuøng vaø 3,7% laø caùc daân toäc khaùc (Mô Noâng, Möôøng, Thaùi, Ja Rai) 3.2. Tyû leä taêng huyeát aùp ôû ngöôøi tröôûng thaønh taïi tænh Ñaék Laék naêm 2009 3.2.1. Tyû leä vaø phaân loaïi THA Baûng 3.1. Phaân loaïi tình traïng THA taïi Ñaék Laék (theo JNC VII) Phaân loaïi n Tyû leä % Huyeát aùp bình thöôøng 213 35,5 Bình thöôøng Tieàn taêng huyeát aùp 207 34,5 Toång coäng 420 83,0 Taêng huyeát aùp giai ñoaïn 1 106 17,7 keát quaû nghieân cöùu cuûa chuùng toâi taïi baûng 3.3 cho Taêng huyeát aùp Taêng huyeát aùp giai ñoaïn 2 74 12,3 thaáy tyû leä THA ôû ngöôøi Kinh laø 29,4%; ôû nhoùm daân Toång coäng 180 30,0 toäc thieåu soá laø 31,2%, trong ñoù: 28,9% (EÂ Ñeâ); Chung 600 100,0 35,9% (Taøy, Nuøng); 36,4% (daân toäc khaùc). Tyû leä THA ôû nam laø 36,6% vaø ôû nöõ laø 23,2%. Söï khaùc bieät coù yù nghóa vôùi p< 0,001. Phuø hôïp vôùi Keát quaû cho thaáy tyû leä THA chung trong nghieân nhieàu nghieân cöùu cuûa caùc taùc giaû khaùc taïi caùc vuøng cöùu cuûa chuùng toâi laø 30,0 % theo phaân loaïi cuûa JNC khaùc nhau. VII (2003). 3.2.4. Thöïc traïng phaùt hieän THA 3.2.2. Tyû leä THA theo nhoùm tuoåi Baûng 3.4. Tyû leä THA môùi ñöôïc phaùt hieän Baûng 3.2. Tyû leä taêng huyeát aùp theo nhoùm tuoåi n Tyû leä % Nhoùm tuoåi n THA Tyû leä % THA ñaõ ñöôïc phaùt hieän vaø ñieàu trò 27 15,0 25 - 34 135 16 11,9 THA ñöôïc phaùt hieän taïi thôøi ñieåm nghieân cöùu 153 85,0 p < 0,001 35 - 44 153 35 22,9 Toång coäng 180 100,0 45 - 54 163 52 31,9 55 - 64 86 43 50,0 #65 63 34 53,9 Keát quaû nghieân cöùu coøn cho thaáy chæ coù 15,9% Toång 600 180 30,0 THA ñaõ ñöôïc phaùt hieän vaø ñieàu trò tröôùc ñoù (baûng 3.4). Ñieàu naøy chöùng toû nhaän thöùc cuûa ngöôøi daân veà vieäc phaùt hieän THA coøn raát thaáp, ña phaàn laø chuû Keát quaû nghieân cöùu cho thaáy tyû leä THA taêng daàn quan, khoâng chuû ñoäng phaùt hieän beänh cho ñeán khi theo nhoùm tuoåi, tuoåi caøng cao thì HA caøng taêng cao, ñöôïc kieåm tra ngaãu nhieân hoaëc coù moät trieäu chöùng cao nhaát laø ôû nhoùm tuoåi treân 65 chieám tyû leä 53,9%, baát thöôøng khaùc. nhoùm 55-64 tuoåi tyû leä THA chieám 50,0%, nhoùm 45- 54 tuoåi tyû leä THA laø 31,9%, nhoùm 35-44 tuoåi tyû leä 3.3. Moät soá yeáu toá lieân quan ñeán taêng huyeát aùp THA chieám 22,9% vaø thaáp nhaát laø nhoùm 25-34 tuoåi 3.3.1. Lieân quan giöõa thoùi quen uoáng röôïu, bia chieám tyû leä 11,9%. vaø THA 3.2.3. Tyû leä THA theo daân toäc, khu vöïc cö truù vaø Keát quaû nghieân cöùu cho thaáy nhoùm ngöôøi coù giôùi thoùi quen uoáng röôïu hoaëc bia coù tyû leä maéc THA cao Khaûo saùt phaân boá tình traïng THA theo daân toäc, hôn nhoùm ngöôøi khoâng uoáng röôïu, söï khaùc bieät naøy Taïp chí Y teá Coâng coäng, 1.2010, Soá 14 (14) 39
  5. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | Baûng 3.5. Lieân quan giöõa thoùi quen uoáng röôïu, bia Nghieân cöùu cho thaáy coù moái lieân quan giöõa huùt vaø THA thuoác vôùi tình traïng THA. Tyû leä THA ôû nhöõng ngöôøi coù huùt thuoác laù laø 45,4%, cao hôn so vôùi nhoùm khoâng huùt laø 21,2% (p < 0,001). Thôøi gian huùt thuoác cuõng coù lieân quan ñeán tình traïng THA. Keát quaû taïi baûng 3.6 cho thaáy ñoái vôùi nhöõng ngöôøi huùt thuoác laù, thôøi gian huùt caøng laâu thì tyû leä maéc THA caøng cao. Tyû leä THA ôû nhoùm ngöôøi huùt thuoác treân 30 naêm laø 64,4%; töø 21 ñeán 30 naêm laø 44,3%; töø 10 ñeán 20 naêm laø 40,9% vaø döôùi 10 naêm laø 17,5% (p < 0,001). Keát quaû ôû baûng 3.6 cho thaáy coù moái lieân quan giöõa soá löôïng thuoác huùt haøng ngaøy vôùi tình traïng THA. Tyû leä THA ôû nhoùm huùt moãi ngaøy treân 10 ñieáu, 6-10 ñieáu vaø döôùi 5 ñieáu laàn löôït laø: 63,0%; 41,9% vaø 31,0% (p 0,05 AÊn bình thöôøng 453 321 70,9 132 29,1 ngöôøi uoáng haøng tuaàn vaø cao roõ reät so vôùi nhöõng Toång coäng 600 420 70,0 180 30,0 ngöôøi ít uoáng (p
  6. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | thaáy tuoåi caøng cao thì HA caøng taêng. trình nghieân cöùu treân theá giôùi cuõng ñeàu cho thaáy Maëc duø khoâng thaáy moái quan heä thoáng keâ giöõa raèng THA ôû nam nhieàu hôn nöõ. daân toäc vaø THA nhöng quan saùt cho thaáy tình traïng Döïa treân keát quaû nghieân cöùu chuùng toâi coù THA ôû ngöôøi daân toäc thieåu soá, nhaát laø caùc daân toäc khuyeán nghò sau: phía Baéc coù xu höôùng cao hôn ngöôøi Kinh. Moät nghieân cöùu ôû Myõ cuõng cho thaáy tình traïng THA - Taêng huyeát aùp laø moät trong nhöõng vaán ñeà söùc khaùc nhau giöõa caùc nhoùm daân toäc khaùc nhau, tyû leä khoeû coäng ñoàng ôû Ñaék Laék, lieân quan ñeán thay ñoåi THA ôû nhoùm ngöôøi da ñen laø 32,4%, nhoùm ngöôøi da veà loái soáng vaø hieåu bieát veà söùc khoeû cuûa ngöôøi traéng laø 23,3% vaø nhoùm ngöôøi Myõ goác Mexico daân. Do ñoù, caàn xaây döïng moät chöông trình haønh 22,6%19. ñoäng, taäp trung vaøo coâng taùc truyeàn thoâng giaùo duïc nhaèm giaûm thieåu caùc yeáu toá coù nguy cô gaây ra Phaân tích tình traïng THA theo khu vöïc, chuùng toâi thaáy raèng khoâng coù söï khaùc nhau giöõa khu vöïc taêng huyeát aùp. noâng thoân hay thaønh thò. - Thöïc hieän vieäc kieåm tra huyeát aùp ñònh kyø cho Tuy coù söï khaùc nhau veà tyû leä THA ñoái vôùi nam toaøn daân. Taêng cöôøng taäp huaán cho caùn boä y teá veà hay nöõ giöõa caùc nghieân cöùu khaùc nhau nhöng coù kyõ thuaät phaùt hieän, theo doõi, xöû trí vaø quaûn lyù beänh ñieåm gioáng nhau laø nam giôùi maéc THA nhieàu hôn taêng huyeát aùp taïi coäng ñoàng. nöõ giôùi vaø söï khaùc bieät nay ñeàu coù yù nghóa thoáng keâ. - Caàn thöïc hieän caùc nghieân cöùu saâu hôn nhaèm Phaûi chaêng, do nam giôùi phaàn lôùn coù thoùi quen uoáng phaân tích caùc yeáu toá thöïc söï coù nguy cô daãn ñeán taêng röôïu, huùt thuoác cao hôn nöõ vaø nam giôùi trong gia huyeát aùp ñeå döï treân cô sôû ñoù, xaây döïng moät chieán ñình cuõng nhö trong hoaït ñoäng xaõ hoäi hoï laø ngöôøi löôïc nhaèm phoøng, choáng beänh taêng huyeát aùp moät chòu nhieàu aùp löïc coâng vieäc hôn nöõ giôùi. Caùc coâng caùch hieäu quaû taïi coäng ñoàng tænh Ñaék Laék. Taïp chí Y teá Coâng coäng, 1.2010, Soá 14 (14) 41
  7. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | Taøi lieäu tham khaûo aùp”, Taïp chí Y hoïc thöïc haønh, (11), 50-52. Tieáng Vieät 12. Nguyeãn Höõu Taøi (2005). “Tìm hieåu moät soá yeáu toá nguy cô cuûa taêng huyeát aùp”, Taïp chí Y hoïc thöïc haønh, (5230, Boä 1. Toång cuïc Thoáng keâ (2003). Baùo caùo chuyeân ñeà thöïc traïng Y teá xuaát baûn, Haø Noäi, 174-180. caùc muïc tieâu y teá quoác gia 2001-2002, Boä Y teá xuaát baûn, 99- 108. 13. Ñinh Thò Bích Thuûy (2001). Thöïc traïng taêng huyeát aùp vaø caùc yeáu toá lieân quan cuûa ngöôøi lao ñoäng noâng nghieäp taïi moät 2. WHO/FAO, Geneva (2003). Cheá ñoä aên dinh döôõng döï xaõ huyeän Gia Laâm, Haø Noäi, Luaän vaên Thaïc syõ Y teá coâng phoøng caùc beänh maïn tính, Baùo caùo cuûa nhoùm chuyeân gia tö coäng, Tröôøng ñaïi hoïc Y teá Coâng coäng, Haø Noäi. vaán phoái hôïp. 14. Kieàu Coâng Thuûy, Phaïm Ngoïc Khaùi (2004). “Ñaùnh giaù 3. Vieân Chinh Chieán, Phuøng Thò Thanh Tuù vaø cs (2007). tình hình thöøa caân beùo phì ôû taêng huyeát aùp vaø roái loaïn lipid “Keát quaû ñieàu tra tình traïng dö caân, taêng huyeát aùp vaø tieåu maùu ôû ngöôøi cao tuoåi noâng thoân Thaùi Bình”, Taïp chí Y hoïc ñöôøng trong coâng nhaân lao ñoäng taïi mieàn Trung Vieät nam”, döï phoøng, 14 (6), Hoäi Y hoïc döï phoøng Vieät Nam xuaát baûn, Baùo caùo toaøn vaên taïi Hoäi nghò khoa hoïc toaøn quoác Hoäi Y teá Haø Noäi, 67-71. coâng coäng Vieät Nam laàn thöù 4, Haø Noäi, 97-107. 4. Phaïm Töû Döông (2005). Beänh taêng huyeát aùp, Nhaø xuaát baûn Y hoïc, Haø Noäi. Tieáng Anh 5. Nguyeãn Thò Kim Hoa (2008). Tìm hieåu tình hình taêng huyeát aùp vaø caùc yeáu toá lieân quan taïi xaõ Thuûy Vaân, huyeän 15. Black. HR (1996). “New concepts in hypertension focus Höông Thuûy, tænh Thöøa Thieân-Hueá. Taïp chí Y hoïc thöïc on elderly”, Am-Heart, 135: 2-7. haønh, 10 (625+626), Boä Y teá xuaát baûn, Haø Noäi, 24-26. 16. Clarice D.Brown, MillicentHiggins, Karen A.Donato, 6. Phaïm Gia Khaûi vaø cs (1999). “Ñaëc ñieåm dòch teã hoïc beänh Frederick C.Rohde, RobertGarrison, EvaObarzanek, Nancy taêng huyeát aùp taïi Haø Noäi”. Baùo caùo toång keát caùc ñeà taøi D.Ernst, MichaelHoran (2000). “Body Mass Index and the nghieân cöùu khoa hoïc. Prevalence of Hypertension and Dyslipidemia”, Obesity Research (2000), (8): 605-619. 7. Phaïm Gia Khaûi, Nguyeãn Laân Vieät vaø cs (2003). “Taàn suaát taêng huyeát aùp vaø caùc yeáu toá nguy cô ôû caùc tænh phía Baéc Vieät 17. Dongfeng Gu; Kristi Reynolds; Xigui Wu; Jing Chen; Nam 2001-2002”. Taïp chí Tim maïch hoïc Vieät Nam, (33): 9- Xiufang Duan; Paul Muntner; Guanyong Huang; Robert F. 34. Reynolds; Shaoyong Su; Paul K. Whelton; Jiang He (2002). “Prevalence, Awareness, Treatment, and Control of 8. Haø Huy Khoâi (2001). Dinh döôõng trong thôøi kyø chuyeån Hypertension in China”, Journal of Hypertension, (40), p. tieáp, Nhaø xuaát baûn Y hoïc, Haø Noäi. 920. 9. Nguyeãn Thò Laâm (2002). Dinh döôõng laâm saøng, Nhaø xuaát 18. Kearney PM, Whelton M, Reynolds K, Whelton PK, He baûn Y hoïc, Haø Noäi. J. (2004), “Worldwide prevalence of hypertension: a 10. Ñoaøn Thò Tuyeát Ngaân, Phaïm Huøng Löïc (2008). "Chæ soá systematic review”, Journal of Hypertension, (22): 21 - 24. huyeát aùp, lipid maùu treân phuï nöõ maõn kinh ôû thaønh phoá Caàn 19. Vicki L. Burt; Paul Whelton; Edward J. Roccella; Thô", Taïp chí Y hoïc thöïc haønh, 9 (618+619), Boä Y teá xuaát Clarice Brown; Jeffrey A. Cutler; Millicent Higgins; baûn, Haø Noäi, 24-26. Michael J. Horan; Darwin Labarthe (1995). “Prevalence of 11. Buøi Thanh Nghò, Phaïm Thò Hoàng Vaân (2004). “Nghieân Hypertension in the US Adult Population”, Journal of cöùu yeáu toá nguy cô vaø moái lieân quan vôùi beänh taêng huyeát Hypertension, (25): 305-313. 42 Taïp chí Y teá Coâng coäng, 1.2010, Soá 14 (14)
nguon tai.lieu . vn