Tính lịch sử của phạm trù công bằng xã hội và một số nguyên tắc cơ bản của việc thực hiện công bằng xã hội ở nước ta hiện nay

®inh thÞ cóc TÝNH LÞCH Sö CñA PH¹M TRï C¤NG B»NG X· HéI Vµ MéT Sè NGUY£N T¾C C¥ B¶N CñA VIÖC THùC HIÖN C¤NG B»NG X· HéI ë N¦íC TA HIÖN NAY ®inh thÞ cóc * Tãm t¾t: Tõ gãc ®é lÞch sö cña ph¹m trï c«ng b»ng x· héi, bµi viÕt ®· kh¶o cøu mét sè nguyªn t¾c c¬ b¶n cña viÖc thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi ë ViÖt Nam. §Ó thùc hiÖn ®­îc c¸c nguyªn t¾c nµy bµi viÕt ®­a ra ®­îc c¸c c¬ chÕ ®Ó thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi phï hîp víi ®Æc thï n­íc ta hiÖn nay. Tõ khãa: C«ng b»ng; c«ng b»ng x· héi; ph©n phèi; thùc hiÖn c«ng b»ng. C«ng b»ng x· héi lu«n lµ vÊn ®Ò thu hót sù quan t©m nghiªn cøu cña c¸c nhµ khoa häc, c¸c nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ - x· héi. Së dÜ nã cã vÞ trÝ nh­ vËy lµ v× c«ng ®êi sèng x· héi. Tuy nhiªn, dï cã ®­êng lèi, chñ tr­¬ng ®óng ®¾n, vÊn ®Ò thùc hiÖn môc tiªu c«ng b»ng x· héi ë n­íc ta hiÖn nay cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, phøc t¹p. §Ó b»ng x· héi lu«n lµ mèi quan t©m cña mäi kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n nªu trªn, ng­êi d©n trong x· héi dï lµ x· héi phong kiÕn hay x· héi t­ b¶n, dï lµ ë ph­¬ng §«ng hay ph­¬ng T©y. ë ViÖt Nam, ngay tõ khi giµnh ®­îc ®éc lËp, tiÕn hµnh x©y dùng Chñ nghÜa x· héi, §¶ng vµ nhµ n­íc ViÖt Nam ®· xem viÖc thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi lµ mét trong nh÷ng môc tiªu cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam. Ngµy nay, c«ng b»ng x· héi ®­îc xem lµ mét trong c¸c thµnh tè t¹o thµnh môc tiªu chung trong ®­êng lèi ®æi míi cña ViÖt Nam - ®ã lµ x©y dùng mét n­íc ViÖt Nam d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi d©n chñ, c«ng b»ng, v¨n minh. Nh­ vËy, cã thÓ kh¼ng ®Þnh §¶ng vµ nhµ n­íc ViÖt Nam lu«n xem c«ng b»ng x· héi lµ mét môc tiªu quan träng vµ nhÊt qu¸n trong chóng ta cÇn chó ý tíi gi¶i quyÕt tèt hai vÊn ®Ò: thø nhÊt, quan niÖm thÕ nµo lµ c«ng b»ng x· hội ë ViÖt Nam; thø hai, nguyªn t¾c ®Ó thùc hiÖn môc tiªu c«ng b»ng x· héi ë ViÖt Nam hiÖn nay. §Ó gi¶i quyÕt hai vÊn ®Ò nªu trªn, tr­íc hÕt, chóng ta cÇn ph¶i qu¸n triÖt tÝnh lÞch sö cña ph¹m trï c«ng b»ng x· héi còng nh­ tÝnh ®Æc thï cña x· héi ViÖt Nam hiÖn nay. V× lÏ ®ã, chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng ®©y lµ hai vÊn ®Ò c¬ b¶n liªn quan mËt thiÕt ®Õn viÖc thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi ë ViÖt Nam hiÖn nay.(*) 1. Về tÝnh lịch sử của phạm trï c«ng b»ng x· héi Tr­íc hÕt, ph¶i thÊy r»ng c«ng b»ng x· héi lµ mét ph¹m trï mang tÝnh lÞch sö. qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ho¹ch ®Þnh c¸c C«ng b»ng x· héi chÞu sù quy ®Þnh cña chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ®Êt n­íc. Cïng víi chñ tr­¬ng vµ chÝnh s¸ch cña §¶ng, Nhµ n­íc lu«n chó träng thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi trong mäi lÜnh vùc cña nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ. Víi nh÷ng (*) ThS TriÕt häc, NCS Khoa TriÕt häc, Häc viÖn Khoa häc x· héi. Sè 6-2013 Nh©n lùc khoa häc x· héi 27 tÝnh lÞch sö cña ph¹m trï c«ng b»ng x· héi.... ®iÒu kiÖn lÞch sö kh¸c nhau, c«ng b»ng x· héi còng cã nh÷ng néi dung kh¸c nhau. §iÒu nµy kh«ng chØ ®óng ë ViÖt Nam mµ sù b×nh ®¼ng gi÷a nh÷ng ng­êi cã cïng ®Þa vÞ x· héi. Víi «ng, c«ng b»ng chØ ®­îc xem xÐt trong ph¹m vi tõng giai cÊp cã cßn xuyªn suèt lÞch sö ph¸t triÓn cña cïng ®Þa vÞ x· héi, sù bÊt b×nh ®¼ng gi÷a nh©n lo¹i. Trong x· héi céng s¶n nguyªn thñy, do nÒn s¶n xuÊt cßn thÊp kÐm, ch­a cã s¶n phÈm d­ th­a, ch­a xuÊt hiÖn chÕ ®é t­ h÷u th× c«ng b»ng x· héi chØ cã nghÜa lµ mäi ng­êi ®Òu ph¶i tu©n theo mét trËt tù c¸c tÇng líp x· héi cã ®Þa vÞ x· héi kh¸c nhau còng ®­îc xem lµ c«ng b»ng. Quan niÖm cña Aristot ®· trë thµnh quan niÖm kh¸ phæ biÕn trong c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn tiÕp theo cña x· héi, ®Æc biÖt lµ x· héi chiÕm h÷u n« lÖ vµ x· héi phong kiÕn.(1) ®· ®­îc thõa nhËn, ai vi ph¹m sÏ bÞ trõng B­íc sang thêi phôc h­ng, nÒn s¶n ph¹t theo phong tôc, tËp qu¸n. Khi ®ã xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn vµ cïng víi nã “vÉn ch­a cã mét quyÒn lùc c«ng céng t¸ch khái nh©n d©n vµ cã thÓ ®øng ®èi lËp víi nh©n d©n”(1) ®Ó ®iÒu tiÕt c«ng b»ng x· héi. Tõ chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ, x· héi ph©n thµnh c¸c tÇng líp, giai cÊp giµu nghÌo kh¸c nhau, Nhµ n­íc xuÊt hiÖn. Nhµ n­íc lµ c¬ quan quyÒn lùc cña giai cÊp thèng trÞ nh»m b¶o vÖ lîi Ých cña giai cÊp thèng trÞ, ®ång thêi duy tr× trËt tù x· héi æn ®Þnh. Trong bèi c¶nh x· héi cã giai cÊp, vÊn ®Ò c«ng b»ng x· héi ®· thu hót sù quan t©m s©u s¾c cña c¸c nhµ triÕt häc. V× vËy, tuú theo møc ®é ph¸t triÓn cña x· héi ®· cã nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau vÒ c«ng b»ng x· héi. Trong x· héi Hy L¹p cæ ®¹i, Platon vµ Aristot lµ c¸c nhµ triÕt häc ®Çu tiªn ®­a ra chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®· dÉn ®Õn sù xuÊt hiÖn c¸c quan niÖm míi vÒ c«ng b»ng x· héi. Nh×n chung, nguyªn t¾c trao ®æi ngang gi¸ cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ TBCN trë thµnh th­íc ®o cña c«ng b»ng x· héi. Trong thêi kú nµy, c¸c nhµ t­ t­ëng nh­: T. H«px¬, B. Xpin«da, G. Rutx«, I. Cant¬ ®· ®­a ra nh÷ng quan niÖm kh¸c nhau vÒ thùc hiÖn c«ng b»ng. Ch¼ng h¹n, H«px¬ cho r»ng, vÒ b¶n chÊt con ng­êi lµ gièng nhau v× vËy con ng­êi ph¶i ®­îc h­ëng sù c«ng b»ng, nh­ng v× lßng tham vµ sù ®è kþ con ng­êi kh«ng ®­îc h­ëng sù c«ng b»ng. §Ó ®i ®Õn sù c«ng b»ng gi÷a ng­êi vµ ng­êi ph¶i cã sù can thiÖp cña Nhµ n­íc - tæ chøc do con ng­êi lËp ra. Cßn Xpin«da th× cho r»ng, con quan niÖm vÒ c«ng b»ng x· héi. Theo ®­êng ®Ó ®¹t tíi sù c«ng b»ng lµ con ng­êi Platon th× x· héi cã c¸c nhu cÇu kh¸c nhau vµ ®Ó ®¶m b¶o c¸c nhu cÇu ®a d¹ng Êy x· héi ph¶i duy tr× c¸c d¹ng ng­êi (giai cÊp) kh¸c nhau. Tõ ®ã, «ng cho r»ng: c«ng b»ng chÝnh lµ ë chç mçi h¹ng ng­êi ë ®Þa vÞ x· héi nµo th× ph¶i lµm hÕt tr¸ch nhiÖm cña m×nh, ph¶i biÕt th©n phËn cña m×nh vµ biÕt sèng ®óng víi tÇng líp cña m×nh. Cßn Aristot th× l¹i cho r»ng, c«ng b»ng lµ ph¶i ®­îc tù do, ph¶i gi¶i phãng con ng­êi vµ cung cÊp cho hä ch×a kho¸ ®Ó gi¶i phãng b¶n th©n m×nh, nhËn thøc ®­îc hiÖn thùc vµ chÕ ngù ®­îc lßng tham. Cant¬ th× cho r»ng, c«ng b»ng x· héi g¾n bã h÷u c¬ víi luËt ph¸p, ®¹o ®øc, chÕ ®é së h÷u vµ bao (1) C. M¸c vµ Ph. ¡ngghen. Toµn tËp, tËp 21. Nxb. ChÝnh trị Quốc gia, Hµ Nội, 1995, tr.147. 28 Nh©n lùc khoa häc x· héi Sè 6-2013 ®inh thÞ cóc gåm nhiÒu néi dung kh¸c nhau trong ®ã c«ng b»ng trong ph©n phèi lµ quan träng 2. ViÖc ph©n phèi c¸c s¶n phÈm lµm ra l¹i phô thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t tiÓn kinh nhÊt. Rutx« khi xem quyÒn t­ h÷u lµ tÕ, ®Æc biÖt lµ h×nh thøc së h÷u c¸c t­ liÖu nguyªn nh©n cña sù bÊt b×nh ®¼ng ®· s¶n xuÊt. kh¼ng ®Þnh: ®êi sèng x· héi tuú thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ vµ ®Ó thùc hiÖn c«ng b»ng cÇn ph©n phèi b×nh qu©n tµi s¶n t­ nh©n. Quan niÖm cña Rutx« cã nh÷ng ®iÓm tiÕn bé, song cã tÝnh kh«ng t­ëng. Tõ sù ph©n tÝch trªn ®©y cã thÓ thÊy: c«ng b»ng x· héi lµ mét ph¹m trï mang tÝnh lÞch sö, trong c¸c x· héi kh¸c nhau, nã chøa ®ùng nh÷ng néi dông cô thÓ kh¸c nhau, nh÷ng néi dung nµy do tr×nh ®é TiÕp thu cã chän läc c¸c quan ®iÓm ph¸t triÓn kinh tÕ quyÕt ®Þnh vµ ®­îc thÓ tr­íc ®©y, c¸c nhµ s¸ng lËp chñ nghÜa M¸c ®· cã nh÷ng ®ãng gãp quý gi¸ khi x©y dùng quan niÖm vÒ c«ng b»ng x· héi. XuÊt hiÖn chñ yÕu qua h×nh thøc ph©n phèi s¶n phÈm lµm ra. 2. VÒ mét sè nguyªn t¾c c¬ b¶n cña ph¸t tõ lý luËn duy vËt lÞch sö, C. M¸c cho viÖc thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi ë r»ng, trong CNXH khi mäi thµnh viªn n­íc ta hiÖn nay trong x· héi b×nh ®¼ng trong quan hÖ ®èi víi t­ liÖu s¶n xuÊt th× sù ph©n phèi s¶n phÈm cña lao ®éng chØ cßn phô thuéc vµo møc ®ãng gãp vÒ lao ®éng. Tõ ®ã «ng ®­a ra nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng lµ c¬ së thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi. C.M¸c kh¼ng ®Þnh “QuyÒn cña ng­êi s¶n xuÊt lµ tû lÖ víi lao ®éng mµ ng­êi Êy ®· cung cÊp; sù ngang nhau lµ ë chç ng­êi ta ®o b»ng mét th­íc ®o nh­ nhau, tøc lµ b»ng Néi dung cña viÖc thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi ë n­íc ta ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c nguyªn t¾c vµ c¬ chÕ cña viÖc th­c hiÖn c«ng b»ng x· héi. ChÝnh v× vËy, viÖc x©y dùng c¸c nguyªn t¾c vµ c¬ chÕ cã ý nghÜa to lín ®Ó hiÖn thùc hãa viÖc thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi ë n­íc ta hiÖn nay. D­íi ®©y, chóng t«i sÏ ph©n tÝch vÒ nh÷ng nguyªn t¾c vµ c¬ chÕ ®Ó thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi ë n­íc ta hiÖn nay.(2) lao ®éng”(2). §©y lµ mét nguyªn t¾c hÕt søc 1. Nguyªn t¾c kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a c¬ b¶n ®Ó thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi. Tuy t¨ng tr­ëng kinh tÕ víi thùc hiÖn c«ng nhiªn, còng cÇn thÊy r»ng nh÷ng ng­êi b»ng x· héi. lao ®éng kh«ng ph¶i cã kh¶ n¨ng nh­ §Ó cã t­ duy ®óng ®¾n khi gi¶i quyÕt nhau. V× vËy, nguyªn t¾c nµy ch­a thÓ lo¹i trõ hoµn toµn bÊt b×nh ®¼ng trong x· héi - ®ã còng lµ mét thiÕu sãt mµ theo C. M¸c lµ thiÕu sãt kh«ng thÓ tr¸nh ®­îc. Còng th«ng qua viÖc t×m hiÓu c¸c quan niÖm c«ng b»ng x· héi kh¸c nhau trong lÞch sö, chóng ta cã thÓ thÊy: 1. ViÖc ph©n phèi c¸c s¶n phÈm lµm ra lµ h×nh thøc c¬ b¶n thÓ hiÖn sù c«ng b»ng x· héi. mèi quan hÖ nµy, chóng ta cÇn dùa trªn hai tiÒn ®Ò c¬ b¶n sau ®©y. Mét lµ, dùa trªn tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Hai lµ, dùa trªn thÓ chÕ x· héi mµ chóng ta ®ang x©y dùng - ®i lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa. (2) C. M¸c vµ Ph. ¡ngghen. Toµn tËp, tËp 19. Nxb. ChÝnh trị Quốc gia, Hµ Nội, 1995, tr.35. Sè 6-2013 Nh©n lùc khoa häc x· héi 29 tÝnh lÞch sö cña ph¹m trï c«ng b»ng x· héi.... §Ó ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng, theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, chóng ta cÇn qu¸n triÖt quan ®iÓm sù ph¸t triÓn kinh tÕ ph¶i ®¶m b¶o thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi vµ cïng víi nã lµ tiÕn bé x· héi. Néi dung cña viÖc thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi cã liªn quan chÆt chÏ ®Õn sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ ®Õn tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ. Chóng ta cã c¬ së ®Ó kh¼ng ®Þnh t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ ph¸t triÓn kinh tÕ kh«ng ®ång nhÊt víi nhau. T¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn cã ®iÓm gièng nhau nh­ng cã ®iÓm kh¸c nhau. §iÓm gièng nhau gi÷a t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn lµ c¶ hai ®Òu nãi lªn sù dÞch chuyÓn n¨ng ®éng, v­ît ra khái tr¹ng th¸i tr× trÖ, dËm ch©n t¹i chç. §iÓm ph¸t triÓn, t¨ng tr­ëng kinh tÕ lµ ®iÒu kiÖn cÇn, lµ tiÒn ®Ò cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ. V× vËy, t¨ng tr­ëng kinh tÕ còng lµ ®iÒu kiÖn cÇn, lµ tiÒn ®Ò cho viÖc thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi. Do ®iÒu kiÖn cña m×nh, trong thêi gian qua, ë ViÖt Nam, sù t¨ng tr­ëng vÒ kinh tÕ ®­îc ®Æt lªn hµng ®Çu. §iÒu nµy nh»m nhanh chãng kh¾c phôc t×nh tr¹ng khã kh¨n trong ®êi sèng nh©n d©n vµ sím ®­a ®Êt n­íc v­ît qua khñng ho¶ng kinh tÕ. Nh­ng, nÕu chØ chó ý ®Õn t¨ng tr­ëng kinh tÕ mµ kh«ng ®Æt nã trong bèi c¶nh chung cña c«ng b»ng, tiÕn bé x· héi th× lîi bÊt cËp h¹i. §Ó thùc hiÖn môc tiªu l©u dµi, th× ngoµi viÖc ®Èy m¹nh t¨ng tr­ëng kh¸c nhau lµ t¨ng tr­ëng chØ quan t©m tíi kinh tÕ, chóng ta ph¶i quan t©m gi¶i chuyÓn dÞch vÒ l­îng, cßn ph¸t triÓn l¹i quan t©m tíi chÊt l­îng cña sù chuyÓn dÞch ®ã. Ph¸t triÓn kinh tÕ bao hµm sù quyÕt tèt c¸c vÊn ®Ò kh¸c cña ®êi sèng x· héi, trong ®ã ph¶i tõng b­íc thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi. t¨ng tr­ëng nh­ng kh«ng ph¶i mäi sù Cïng víi ®iÒu ®ã, còng cÇn ph¶i chó ý t¨ng tr­ëng ®Òu dÉn ®Õn ph¸t triÓn. Sù kh¸c biÖt lµ ë chç, nãi ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ lµ nãi ®Õn sù ph¸t triÓn Êy ph¶i t¹o ra c¬ së vËt chÊt ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi, ®Æc biÖt lµ viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò c«ng b»ng x· héi vµ kh«ng thÓ cã sù ph¸t triÓn kinh tÕ thuÇn tuý t¸ch khái viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nãi trªn. H¬n n÷a, nÕu kh«ng gi¶i quyÕt ®­îc c¸c vÊn ®Ò c«ng b»ng, tiÕn bé x· héi th× ph¸t triÓn còng kh«ng thÓ tiÕp tôc ®­îc. Ph¸t triÓn lµ t¨ng tr­ëng theo h­íng tiÕn bé, lµ sù gia t¨ng s¶n r»ng, c«ng b»ng x· héi kh«ng chØ giíi h¹n trong lÜnh vùc kinh tÕ, mµ c¶ lÜnh vùc chÝnh trÞ, ph¸p lý, v¨n hãa, x· héi. C«ng b»ng bao hµm trong nã yªu cÇu vÒ sù phï hîp gi÷a quyÒn vµ nghÜa vô, gi÷a lµm vµ h­ëng, gi÷a lao ®éng vµ sù tr¶ c«ng, gi÷a téi ph¹m vµ sù trõng ph¹t, gi÷a c«ng lao vµ sù thõa nhËn cña x· héi... Sù kh«ng phï hîp trong nh÷ng quan hÖ ®ã ®­îc xem lµ bÊt c«ng. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn nªu trªn, chóng t«i cho r»ng, c«ng b»ng x· héi chØ ®¹t l­îng cña nÒn kinh tÕ, ®ång thêi t¹o ra ®­îc khi thùc hiÖn ®ång bé sù t¨ng mét c¬ cÊu kinh tÕ - x· héi tiÕn bé h¬n, ®¶m b¶o viÖc thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi ngµy cµng tèt h¬n c¶ tr­íc m¾t vµ l©u dµi. Tuy nhiªn, còng ph¶i thÊy r»ng, kh«ng cã t¨ng tr­ëng th× còng sÏ kh«ng cã sù tr­ëng kinh tÕ víi ph¸t triÓn v¨n ho¸, y tÕ, khoa häc - c«ng nghÖ, gi¸o dôc - ®µo t¹o, ®Æc biÖt lµ ph¶i h­íng sù ph¸t triÓn kinh tÕ víi viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu v¨n ho¸, y tÕ, khoa häc, gi¸o dôc, ®µo t¹o. Nãi c¸ch kh¸c, 30 Nh©n lùc khoa häc x· héi Sè 6-2013 ®inh thÞ cóc sù kÕt hîp gi÷a t¨ng tr­ëng kinh tÕ víi c«ng b»ng x· héi ph¶i ®­îc thÓ hiÖn ngay trong hiÖn tèt chÝnh s¸ch an sinh x· héi víi nhiÒu tÇng nÊc. tõng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn. §óng nh­ Ba lµ, kh«ng thÓ thÞ tr­êng ho¸ toµn bé §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh: “thùc hiÖn tiÕn bé mäi lÜnh vùc, toµn bé qu¸ tr×nh gi¸o dôc -vµ c«ng b»ng x· héi ngay trong tõng b­íc ®µo t¹o, ch¨m sãc søc khoÎ nh©n d©n, vµ tõng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn; t¨ng tr­ëng nh­ng ®Ó ®¶m b¶o cho ph¸t triÓn còng kinh tÕ ®i ®«i víi ph¸t triÓn v¨n ho¸, y tÕ, kh«ng thÓ kh«ng tÝnh ®Õn yÕu tè thÞ gi¸o dôc, gi¶i quyÕt tèt c¸c vÊn ®Ò x· héi v× tr­êng trªn c¸c lÜnh vùc nµy. §ång thêi, môc tiªu ph¸t triÓn con ng­êi”(3). ph¶i x¸c lËp vµ hoµn thiÖn thÞ tr­êng Tõ nguyªn t¾c c¬ b¶n nµy, chóng ta cÇn x©y dùng ®­îc mét c¬ chÕ phï hîp cho viÖc thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi. C¬ chÕ Êy ph¶i ®¶m b¶o ®Ó chóng ta võa ®Èy m¹nh t¨ng tr­ëng kinh tÕ, võa ®Èy m¹nh thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi, trong ®ã ph¶i chó träng ®Õn ph¸t triÓn v¨n ho¸, khoa häc - c«ng khoa häc - c«ng nghÖ, tr­íc hÕt trªn lÜnh vùc khoa häc - kü thuËt. Chóng t«i coi ®©y lµ nh÷ng ®Þnh h­íng ph­¬ng ph¸p luËn ®Ó tiÕp tôc cô thÓ ho¸ c¬ chÕ thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi ë n­íc ta hiÖn nay. ViÖc gi¶i quyÕt tèt nh÷ng néi dung trªn ®©y sÏ t¹o ra ®éng lùc to lín cho c¶ sù ph¸t triÓn nghÖ, gi¸o dôc - ®µo t¹o, ph¸t triÓn con ng­êi mét c¸ch toµn diÖn. kinh tÕ còng nh­ cho viÖc thùc hiÖn c«ng b»ng ë n­íc ta thêi gian tíi.(3) §Ó thùc hiªn c¸c nhiÖm vô trªn, trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn, trong ®ã cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ, theo chóng t«i, chóng ta cÇn chó ý x©y dùng c¬ chÕ thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi dùa trªn c¸c tiªu chÝ sau ®©y: Mét lµ, t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó mäi c«ng d©n, nhÊt lµ nh÷ng ng­êi yÕu thÕ vµ dÔ bÞ tæn th­¬ng, ®Òu cã c¬ héi tiÕp 2. Nguyªn t¾c lÊy ph©n phèi lµm ph­¬ng thøc c¬ b¶n ®Ó thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi Nh­ ®· ph©n tÝch trªn, ph©n phèi lµ mét néi dung c¬ b¶n cña viÖc thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi. V× vËy, viÖc x©y dùng một nguyªn t¾c ph©n phèi phï hîp lµ c«ng viÖc hÕt søc quan träng hiÖn nay. Tõ Đ¹i héi lÇn thø VI cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®Õn nay, ViÖt Nam ®ang cËn c«ng b»ng c¸c nguån lùc ph¸t triÓn vµ tiÕn hµnh ®æi míi toµn diÖn ®Êt n­íc. c¸c dÞch vô x· héi c¬ b¶n vÒ gi¸o dôc - ®µo Trong bèi c¶nh Êy, nguyªn t¾c ph©n phèi t¹o, ch¨m sãc søc kháe, viÖc lµm, th«ng tin, nh»m thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi còng cã t­ vÊn ph¸p luËt... ®Ó hä cã thÓ tù lo liÖu vµ dÇn dÇn c¶i thiÖn cuéc sèng cña b¶n th©n, gia ®×nh, ®ång thêi gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ chung. Hai lµ, coi träng hiÖu qu¶ ®ãng gãp cña mçi ng­êi trong ph©n phèi lÇn ®Çu ®èi víi c¸c s¶n phÈm lµm ra; chó ý ®Õn thùc hiÖn c«ng b»ng trong ph©n phèi l¹i. Më réng chÝnh s¸ch phóc lîi x· héi, ®¶m b¶o thùc nh÷ng biÕn ®æi s©u s¾c. Tr­íc thêi kú ®æi míi, mÆc dï ViÖt Nam lÊy nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng lµm c¬ së cho viÖc thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi, tuy nhiªn, trªn thùc tÕ, viÖc thùc hiÖn nguyªn t¾c nµy ®· cã nhiÒu biÓu hiÖn sai (3) §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø X, Nxb. ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi. 2006, tr.77. Sè 6-2013 Nh©n lùc khoa häc x· héi 31 ... - tailieumienphi.vn