Xem mẫu
- TÌNH CẢM CỦA BÁC VỚI QUÊ HƯƠNG Lê Thị Liên Bảo tàng Hồ Chí Minh Chủ tịch Hồ Chí Minh sinh ra và lớn lên tại xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, t ỉnh Nghệ An, một địa phương có truyền thống yêu n ước, anh dũng ch ống gi ặc ngo ại xâm, bảo vệ Tổ quốc, truyền thống hiếu học và cần cù trong lao động sản xuất… Năm 1911, anh thanh niên Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đ ường c ứu n ước. Sau 30 năm bôn ba hoạt động cách mạng ở nước ngoài, ngày 28 tháng 1 năm 1941, H ồ Chí Minh trở về nước, trực tiếp lãnh đạo nhân dân ta tiến hành cuộc Tổng khởi nghĩa tháng 8 năm 1945, giành độc lập dân tộc, khai sinh ra n ước Vi ệt Nam Dân ch ủ C ộng hoà. Trên cương vị Chủ tịch nước, mặc dù bận rất nhiều công vi ệc để lãnh đạo nhân dân ta trong công cuộc kháng chiến và kiến quốc, nhưng Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn luôn luôn dành những tình cảm, sự quan tâm và chỉ đạo c ủa mình cho phong trào cách mạng, cho sự phát triển kinh tế, chính trị, văn hoá và xã hội của Ngh ệ An. Đó là những tình cảm đặc biệt của một người con ưu tú luôn xa nhà vì vi ệc n ước dành cho quê hương. Tình cảm sâu sắc của Bác đối với quê hương được thể hi ện qua những bài vi ết, bài nói chuyện, những bức điện, thư Người gửi cho các tập thể và cá nhân. S ự quan tâm và chỉ đạo cụ thể, thiết thực, những tình cảm thân thi ết còn đ ược nói nhi ều đ ến qua hai lần Bác về thăm quê hay khi Người tiếp đón các đoàn đại biểu của Nghệ An. Không lâu sau khi nước nhà độc lập, ngày 17-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho các đồng chí tỉnh nhà. Đây là bức thư sớm nhất Bác gửi cho Nghệ An. Bức thư này Người dùng danh nghĩa của một đồng chí già, để san sẻ ít nhiều kinh nghiệm v ới các đồng chí lãnh đạo trong tỉnh, chứ không dùng danh nghĩa Ch ủ t ịch Chính ph ủ c ủa mình. Trong thư Người nói về y nghĩa to lớn của việc nhân dân ta đánh đ ổ n ền th ống trị của thực dân Pháp và phát xít Nhật và nêu lên những công vi ệc mà nhân dân Ngh ệ An cần phải làm ngay trong công cuộc ki ến thi ết nước nhà. Theo Bác sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, chính quyền ở các địa phương còn non tr ẻ, còn t ồn tại những khuyết điểm mà cán bộ thường mắc, đó là khuynh hướng chật hẹp và bao biện, lạm dùng hình phạt, kỷ luật không đủ nghiêm và đề phòng hủ hoá. Những khuyết điểm đó cần phải sửa chữa ngay, vì nó có thể làm cho dân chúng hoang mang và ảnh hưởng đến tinh thần đoàn kết. Nhân dịp Đội lão quân huyện Nam Đàn thành lập, ngày 17-2-1949 Bác gửi th ư chúc mừng và nhắc một số công việc cần chú y để giúp sức và đôn đốc đồng bào trong việc diệt giặc ngoại xâm, giặc đói và giặc dốt. Nh ân dân Nghệ An đã dâng lên Bác một món quà quí báu - thành tích thi đua 4 tháng đầu năm 1949 nhân dịp sinh nh ật l ần thứ 59 của Người, Bác gửi thư cảm ơn và mong Nghệ An sẽ tr ở thành m ột t ỉnh ki ểu mẫu trong mọi công việc kháng chiến và kiến quốc.
- Không chỉ quan tâm đến những công việc lớn, Bác còn nhớ và quan tâm đ ến việc tưởng chừng như rất nhỏ, như nhớ rất kỹ từ một tên làng cho đến những câu ca có từ ngày xa xưa. Bác nhớ và hay dùng cách nói, tiếng nói của người dân xứ Nghệ khi tiếp các đồng chí tỉnh nhà. Cách đón tiếp của Bác đã làm cho tình cảm Bác cháu trở nên gần gũi và thân thiết. Bác còn gửi thư và quà (một chiếc áo và m ột huy ch ương) cho cụ Hà Văn Quận, một cố nông theo đạo Thiên Chúa ở xã Nghi Thu ận, huyện Nghi Lộc, 120 tuổi mà vẫn hăng hái lao động và làm gương cho con cháu trong cu ộc phát động quần chúng triệt để giảm tô, đã chứng tỏ điều đó. Đồng chí Nguyễn Sĩ Quế kể lại câu chuyện được gặp Bác tại nhà đ ồng chí Nguyễn Duy Trinh. Trong lúc nghe đồng chí báo cáo đến tình hình phục h ồi thành ph ố và thị trấn, Bác ngắt lời hỏi: Thị trấn Sa Nam bây gi ờ thế nào? Sau đó, Bác m ỉm c ười và đọc lại câu ca xưa: "Sa Nam trên chợ dưới đò…". Bác không đọc hết câu mà chỉ nhắc vế đầu. Nghe tôi đọc tiếp: " Bánh đúc hai dãy, thịt bò mê thiên ", cả ba Bác cháu cùng cười vui1. Đồng chí Nguyễn Trí thì kể lại câu chuyện khi Bác ti ếp các đ ồng chí đại biểu Nghệ An, trong đó có đại biểu xã Nam Liên tại Ph ủ Ch ủ t ịch. Bác ân c ần thăm hỏi tình hình kinh tế, về mùa màng và đời sống của bà con. Bác hỏi thăm gia đình ông Hợi, ông Phương, ông Điền và bà Tờng…. Bác còn h ỏi v ề tên các làng, nh ư làng Trung Cần, làng Sài, làng Kim Liên, Hoàng Trù và Nguyệt Quả… và nói "Kim Liên và Hoàng Trù là tên chữ, gọi cho đẹp chứ trước ở đó người ta cứ gọi là làng Sen, làng Chùa"2. Bác muốn xây dựng quê Bác trước hết là phải xây dựng về sản xu ất, v ề nâng cao đời sống của nhân dân. Hoà bình lập lại, miền Bắc được hoàn toàn giải phóng, tháng 6 năm 1957, lần đầu tiên Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm quê. Tại Hội nghị đ ại bi ểu nhân dân Ngh ệ An, Người đã nói về tình cảm và những suy nghĩ của mình: "Tôi là một người con tỉnh nhà đã hơn 50 năm xa cách quê h ương. Hôm nay là lần đầu trở về thăm tỉnh nhà. Có thể nói là: Quê hương nghĩa trọng tình cao Năm mươi năm ấy biết bao nhiêu tình! Đã lâu về quê hương, thì thường tình người ta tủi tủi, m ừng m ừng. Tôi không thấy tủi tủi, mà chỉ thấy mừng mừng. Mừng mừng là vì sao? Từ lúc tôi ra đi và bây giờ trở lại, thấy nước ta nói chung, tỉnh ta nói riêng có thay đ ổi r ất nhi ều. Thay đ ổi quan trọng nhất là lúc tôi ra đi, nước ta đang còn bị thực dân cai tr ị, đ ồng bào ta đ ều là những người nô lệ; bây giờ trở về thì đồng bào miền Bắc n ước ta nói chung, Ngh ệ - an nói riêng, là những công dân tự do, làm chủ nước nhà. Đó là thay đổi to nhất"3. Người khen những thành tích nhân dân Nghệ An đã đạt được trong kháng chi ến và phục vụ kháng chiến, đồng thời động viên trong công cuộc xây d ựng n ước nhà hãy cố gắng lao động sản xuất, về các mặt nông nghiệp, công nghi ệp, văn hoá giáo d ục, y tế và xã hội. Bác nêu gương hợp tác xã Diễn Hải, nơi n ước m ặn, đồng chua, m ới m ưa đã úng, mới nắng đã hạn, quanh năm thiếu, đói nhưng đã phấn đ ấu đ ưa nhân dân "t ừ đói đến no, từ nghèo đến giàu". Bác gửi thư cho các c ụ "phụ lão diệt d ốt" c ủa xã Nam 1 . Nghệ An trong lòng Bác - Ban nghiên cứu Lịch sử Đảng Nghệ An. Lưu kho Tư liệu Bảo tàng Hồ Chí Minh, ky hiệu: H25C10/31, tr. 28. 2 . Nghệ An trong lòng Bác - Ban nghiên cứu Lịch sử Đảng Nghệ An. Lưu kho Tư liệu Bảo tàng Hồ Chí Minh, ky hiệu: H25C10/31, tr. 21. 3 . Bác Hồ với quê hương Nghệ Tĩnh, Ban Nghiên cứu Lịch sử Đảng Tỉnh ủy Nghệ Tĩnh xuất bản, 1977, tr. 44 - 45. 2
- Liên, động viên các cụ tham gia diệt giặc dốt, xây dựng nông thôn; bi ểu d ương nhân dân xã Nam Thượng (huyện Nam Đàn) tăng gia sản xuất và giúp đ ỡ nhau chăm lo đ ời sống. Bác gửi điện thăm hỏi đồng bào Xã Đoài, khi biết tin Mỹ ném bom bắn phá miền Bắc; tố cáo đế quốc Mỹ ném bom xuống các nhà thương, trong đó có nhà thương ch ữa bệnh phong ở Quỳnh Lập. Được tin thị xã Vinh bị cháy, Bác gửi thư động viên, an ủi. Phê bình Nghệ An lãng phí lạc, bằng cách nói dí d ỏm, Bác vi ết "Dân Ngh ệ nhà choa, Mỗi năm ăn quà, Hết chín nghìn bẩy (9.720) tấn gang!", "từ thành thị đến thôn quê, từ ngoài đường đến trong chợ, đâu đâu cũng làm và bán kẹo Lạc", trên tr ời, d ưới lạc, "Chi ít mỗi tháng cũng hết 54 tấn Lạc, m ỗi năm hết 650 tấn". N ếu "đ ồng bào Nghệ chịu khó "thắt lưng buộc bụng" một chút, ti ết ki ệm Lạc đ ể xu ất khẩu, thì m ỗi năm đổi được 9. 720 tấn gang. Và nếu đồng bào các n ơi khác đ ều ti ết ki ệm L ạc, thì mỗi năm chúng ta có thể đổi lấy hàng trăm chiếc máy cày cho nông thôn" 4. Sau những bài viết của Người đăng trên báo Nhân Dân, Nghệ An đã có những tiến bộ rõ rệt trong sản xuất, tiết kiệm. Bác khen tỉnh Nghệ An vì đã có nhiều thành tích trong công tác phòng chống lụt bão, bảo vệ đê điều và nắm rất chắc tình hình đời sống, sản xuất và chiến đấu c ủa nhân dân Nghệ An. "Trong kháng chiến, tỉnh nhà đã có h ơn 8 vạn thanh niên vào b ộ đội, hơn 1 vạn 5 ngàn dân quân du kích, hơn 1 triệu dân công phục v ụ kháng chi ến, trong đó có 96 đơn vị và cá nhân đã có thành tích v ẻ vang và đ ược Chính ph ủ khen thưởng"5. "Anh chị em công nhân Trường - thi, Bến - thủy vận chuyển rất nhi ều máy móc đưa lên chiến khu, phục vụ kháng chiến. Đồng bào nông dân đã cung c ấp cho kháng chiến hơn 10 vạn tấn lương thực. Anh em trí th ức đã đào t ạo hàng ngàn h ọc sinh để cung cấp cho quân đội, huấn luyện thành cán b ộ quân sự. Đ ồng bào công thương cũng đều đoàn kết tham gia kháng chiến" 6. Về nông nghiệp, đồng bào đã khôi phục lại hệ thống nông giang phía bắc và nam, "trong 165 xã đã nuôi thêm đ ược 14.190 con lợn, trung bình mỗi xã được 86 con", "Chúng ta đã xây d ựng đ ược nhà máy nước, kho dầu, cảng Bến - thuỷ, nhà máy điện, nhà máy c ưa, nhà máy sợi, nhà máy xay gạo, lò than", "Tỉnh ta có hơn 7 vạn học sinh. Th ế là khá, nh ưng trong đó ch ỉ có 32 học sinh gái ở cấp III và 865 học sinh gái ở cấp II là còn ít". Bác khen m ột số cá nhân có thành tích cao trong lao động sản xuất, như "Ch ị Tr ương - th ị -Tâm ở Nghĩa - đàn một mình nuôi 300 con gà, 4 con lợn; đồng thời làm ru ộng, làm công tác xã h ội, làm t ổ trưởng phụ nữ. Đấy là một phụ nữ anh hùng". Theo Bác "Anh hùng không phải "đông chinh tây phạt" hoặc cứ làm cái gì kỳ khôi xuất chúng m ới là anh hùng. Nuôi đ ược nhiều lợn nhiều gà, tăng gia sản xuất, tiết kiệm, tham gia công tác xã hội tốt, như th ế là anh hùng, như thế là chiến sĩ"7. Trong kháng chiến Nghệ An có các Anh hùng quân đội: Cù Chính Lan, Phạm Minh Đức, Nguyễn Quốc Trị, Đặng Quang C ầm, Tr ần Can, Phan Tư, Nguyễn Thế Như và Đặng Đình Hồ. Trong hoà bình xây d ựng đ ất n ước có anh hùng lao động Hoàng Hanh và các chi ến sĩ thi đua Vi Văn V ấn, Nguy ễn Sĩ Ch ấp, Kha Thị Bình, Phạm Đào, v.v.. Những người làm rạng danh Tổ qu ốc, r ạng danh t ỉnh nhà. Bác nhấn mạnh đến tinh thần đoàn kết, yếu tố quan trọng làm nên thắng lợi c ủa nhân dân ta, chỉ ra những khuyết điểm và nêu lên một số nhiệm v ụ đ ể đ ồng bào th ực hành. 4 - T.L: Làm thế nào cho LạC thêm VUI?, báo Nhân Dân, ngày 14 - 3 - 1962. 5 - Sdd, tr. 45 6 - Sdd, tr. 46 7 - Sdd, tr. 47- 48. 3
- Bốn năm sau, tháng 12 năm 1961, Bác về thăm quê lần thứ hai. Với mong mu ốn Nghệ An trở thành một trong những tỉnh khá nhất ở miền Bắc, Bác đến thăm nhi ều nơi, nói chuyện với nhiều tầng lớp nhân dân trong tỉnh. Bác nói chuyện v ới cán b ộ và đồng bào tỉnh Nghệ An; với cán bộ và đồng bào xã Nam Liên; v ới cán b ộ và công nhân Nhà máy cơ khí Vinh; cán bộ và học sinh Trường S ư phạm mi ền núi Ngh ệ An; cán b ộ và công nhân Nông trường Đông Hiếu; cán bộ và xã viên hợp tác xã Vĩnh Thành, v.v.. Dù ở đâu, với tầng lớp nào Bác cũng đều nêu lên những nhi ệm v ụ c ụ th ể đ ể m ọi người cùng thực hiện. Với cán bộ và đồng bào tỉnh Ngh ệ An, Bác nh ấn m ạnh: Đ ể c ải thiện không ngừng đời sống của nhân dân, để xây dựng thắng lợi ch ủ nghĩa xã h ội, chúng ta phải động viên mọi lực lượng để tăng gia sản xuất, thực hành ti ết ki ệm; v ới các đồng chí cán bộ, đảng viên hoạt động lâu năm ở Nghệ - Tĩnh, Bác kh ẳng đ ịnh "Dân không đủ muối, Đảng phải lo. Dân không có gạo ăn đủ no, dân không có v ải mặc đủ ấm, Đảng phải lo. Các cháu bé không có trường h ọc, Đ ảng ph ải lo" 8. "Các đồng chí già là rất quí, là gương bền bỉ đấu tranh, dìu dắt, bồi dưỡng, đào tạo thêm đồng chí trẻ. Đồng chí già phải giúp cho đồng chí tr ẻ ti ến b ộ" 9. Việc của dân, của nước, việc gì có ích cho xã hội là làm. Người khen ngợi những thành tích mà nhân dân Nghệ An đã đạt đ ược và cho rằng muốn đạt được nhiều thành tích hơn nữa trong nông nghiệp, công nghi ệp, th ủ công nghiệp, thương nghiệp, văn hoá, giáo dục, y tế, giao thông và bưu đi ện…. và không ngừng cải thiện, nâng cao đời sống c ủa nhân dân, thì các c ấp ủy Đ ảng lãnh đ ạo tốt, đồng bào và cán bộ đoàn kết nhất trí và thi đua, như v ậy nh ất đ ịnh s ẽ hoàn thành và hoàn thành vượt mức mọi kế hoạch mà Đảng và Chính phủ đã giao cho. Bác viết lời tựa cho Bảo tàng Xôviết Nghệ - Tĩnh nhân dịp khánh thành cũng đúng dịp kỷ niệm 34 năm ngày thành lập Đảng (3-2-1964). Đó là nh ững dòng bút tích vô cùng quí giá, trong đó có đoạn "Dù đế quốc Pháp và bọn phong ki ến đã t ạm th ời nhận chìm phong trào cách mạng trong biển máu nhưng truyền thống oanh li ệt c ủa Xô-viết Nghệ Tĩnh - đã thúc đẩy phong trào cách mạng trong cả n ước ti ến lên và đ ưa đến cách mạng tháng Tám thành công rực rỡ", "Cán bộ, đ ảng viên, đoàn viên thanh niên và toàn thể đồng bào Nghệ - Tĩnh cần đoàn k ết chặt chẽ, ph ấn kh ởi thi đua xây dựng Nghệ - an và Hà - tĩnh thành hai tỉnh gương mẫu, xứng đáng là quê h ương c ủa Xô-viết Nghệ - Tĩnh anh hùng". Từ khi đế quốc Mỹ mở rộng chiến tranh đánh phá miền B ắc, cùng v ới quân và dân cả nước, quân và dân Nghệ An đã chiến đấu dũng cảm chống lại những hành động xâm lược của đế quốc Mỹ. Nghệ An là tỉnh thứ hai trên miền Bắc bắn rơi nhi ều máy bay của giặc Mỹ. Bác gửi thư khen khi được tin quân và dân Nghệ An bắn r ơi 100, 200, 300 và 400 máy bay Mỹ; khi nghe tin Nghệ An bắn rơi chi ếc máy bay th ứ 1.500 của Mỹ trên bầu trời miền Bắc… Những bức thư của Bác đã kịp thời động viên tinh th ần c ủa nhân dân Ngh ệ An trong lao động sản xuất và chiến đấu. Bác gửi thư khen các cháu học sinh xã Nam Liên đã thi đua học tập, lao động tốt; gửi thư khen cán b ộ và nhân viên Nhà th ương Ngh ệ An, tuy hầu hết là phụ nữ, nhưng đã vượt mọi khó khăn gian khổ, vẫn học tập đều đặn để nâng cao tình độ chuyện môn và chính trị; khen Đ ội Thanh niên xung phong s ố 333 tỉnh Nghệ An nhận nhiệm vụ làm đường, sửa cầu ở m ột n ơi địch th ường đánh phá ác liệt, có nhiều khó khăn gian khổ, nhưng đã dũng cảm chi ến đ ấu, tích c ực lao 8 - Sdd, t. 103 9 - Sdd, tr. 102 4
- động, có nhiều sáng kiến cải tiến kỹ thuật, bảo đảm cầu đường đ ược thông su ốt luôn… Nhân dịp sinh nhật lần thứ 79 (19-5-1969) của Người, Bác tặng Đ ảng b ộ t ỉnh Nghệ An một bức ảnh chân dung với lời đề tặng " Cán bộ, đảng viên phải gương mẫu trong mọi công tác, phải hết lòng hết sức phục vụ nhân dân". Ngày 27 tháng 7 năm 1969, Bác gửi thư cho Ban Chấp hành Đ ảng b ộ Đảng Lao động Việt Nam tỉnh Nghệ An. Đây là bức thư cuối cùng của Bác trước lúc đi xa. Trong thư Bác vui mừng về kết quả 4 năm chiến đấu chống Mỹ, cứu n ước của tỉnh nhà, đã bắn rơi 439 máy bay, bắn chìm 14 tàu chiến Mỹ, làm tốt nhi ệm v ụ giao thông v ận tải… Về sản xuất, mặc dù chiến tranh nhưng năm 1968 đã có 60 h ợp tác xã đ ạt năng suất lúa từ 5 tấn trở lên trên một héc-ta, đã xây dựng được m ột số c ơ sở công nghi ệp, làm được một số mặt hàng tiêu dùng trước đây chưa làm được. Đ ời sống nhân dân nói chung ổn định, cán bộ các cấp, các ngành bước đầu đã sửa chữa tệ quan liêu, m ệnh lệnh, cố gắng đi sát nhân dân để tổ chức vận động nhân dân thực hiện các chính sách của Đảng và Nhà nước. Bác căn dặn những công vi ệc ph ải làm trong th ời gian t ới: "Tích cực thực hiện dân chủ với nhân dân hơn n ữa; Khôi phục và phát tri ển kinh t ế; Hết sức chăm lo đời sống nhân dân và một đi ều phải luôn luôn nhớ là: Cu ộc chi ến đấu chống Mỹ, cứu nước của dân tộc ta đang ở vào thời kỳ quyết liệt. Đế quốc Mỹ đã bị thua đau, nhưng còn rất ngoan cố. Quân và dân ta phải luôn luôn đ ề cao c ảnh giác, sẵn sàng chiến đấu, giữ vững công tác phòng không sơ tán, củng cố hầm hào. Cố gắng góp nhiều công sức hơn nữa để cùng quân và dân cả nước đánh thắng hoàn toàn gi ặc Mỹ xâm lược"10. Có thể nói tình cảm và sự quan tâm chỉ đạo của Bác dành cho quê hương thật sâu sắc, bởi Người luôn luôn mong muốn Nghệ An, một tỉnh đất rộng, người đông, có vị trí quan trọng về kinh tế, chính trị, văn hoá và quốc phòng, ngu ồn tài nguyên phong phú, nhân dân cần cù lao động và rất cách mạng trở thành một trong những tỉnh khá nhất miền Bắc. Cán bộ và nhân dân Nghệ An đã quyết tâm thực hi ện tốt những l ời dạy của Bác, để Nghệ An trở thành một tỉnh gương mẫu như Bác hằng mong muốn. 10 - Sdd, tr. 165 - 166. 5
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học