TIỂU LUẬN: Xã hội hóa cá nhân

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG …………….. ---------- TIỂU LUẬN Xã hội hóa cá nhân PHAÀN I XAÕ HOÄI HOÙA CAÙ NHAÂN LAØ GÌ? VAI TROØ CUÛA TRUYEÀN THOÂNG ÑAÏI CHUÙNG? I. Xaõ hoäi hoùa caù nhaân laø gì? Con ngöôøi khi môùi sinh ra khoâng mang baûn chaát xaõ hoäi maø chæ mang baûn chaát töï nhieân voán coù cuûa ñoäng vaät. Trong quaù trình soáng moâi tröôøng xaõ hoäi, bò aûnh höôûng cuûa caùc yeáu toá xaõ hoäi, daàn daàn baûn chaát xaõ hoäi ñöôïc hình thaønh trong con ngöôøi ñoù, hoï hoïc ñöôïc caùch öùng xöû, caùch sinh hoïat cuûa cuûa nhöõng ngöôøi xung quanh. Quaù rình hình thaønh yù thöùc trong caùch öùng xöû, ñoù laø quaù trình xaõ hoäi hoùa. Vaäy xaõ hoäi hoùa laø gì? Xaõ hoäi hoùa caù nhaân laø gì? Thöïc ra hai khaùi nieäm naøy laø söï giao thoa giöõa caùc khaùi nieäm khoa hoïc. Trong thöïc teá ngöôøi ta chæ noùi “xaõ hoäi hoùa” laø ñuû neáu ñöôïc hieåu raèng “xaõ hoäi hoùa” ôû ñaây laø xaõ hoäi hoùa caù nhaân vaø caù theå hoùa nhö moät phaïm truø khoâng chia caét, khoâng taùch rôøi. Thuaät ngöõ xaõ hoäi hoùa coù nhieàu caùch ñònh nghóa khaùc nhau nhö sau: Neil Smelser (nhaø xaõ hoäi hoïc ngöôøi Myõ) ñònh nghóa: “Xaõ hoäi hoùa laø quaù trình, maø trong ñoù caù nhaân hoïc caùch thöùc haønh ñoäng töông öùng vôùi vai troø cuûa mình ñeå phuïc vuï toát cho vieäc thöïc hieän caùc moâ hình haønh vi töông öùng vôùi heä thoáng vai troø maø caù nhaân phaûi ñoùng trong cuoäc ñôøi mình.”1 1 TS. Vuõ Quang Haø: Xaõ hoäi hoïc ñaïi cöông. Nxb. Ñaïi hoïc Quoác gia Haø Noäi, Ha Noäi, 2002, tr.132 - 1 - Trong ñònh nghóa naøy, vai troø caù nhaân trong xaõ hoäi hoùa chæ giôùi haïn trong vieäc tieáp nhaän caùc kinh nghieäm, giaù trò chuaån möïc. Neil Smelser chöa ñeà caäp khaû naêng saùng taïo cuûa caù nhaân maø lòch söû ñaõ chöùng minh. Nhöõng nhaø tö töôûng ñaõ taïo ra haøng loïat caùc chuaån möïc, giaù trò… coù nhöõng giaù trò theå hieän trong quoác gia, coù nhöõng giaù trò theå hieän treân theá giôùi, ñoù chính laø nhöõng nhaø chính trò, nhaø giaùo duïc nhaø vaên hoùa noåi tieáng. Fichter (nhaø nghieân cöùu xaõ hoäi hoïc ngöôøi Myõ) cho raèng: “Xaõ hoäi laø quaù trình töông taùc giöõa ngöôøi naøy vôùi ngöôøi khaùc, keát quaû laø moät söï chaáp nhaän nhöõng khuoân maãu haønh ñoäng vaø söï thích nghi vôùi caùc khuoân maãu”. 1 Nhaø xaõ hoäi hoïc ngöôøi Nga, G.Andreeva, ñaõ neâu ñöôïc caû hai maët cuûa quaù trình xaõ hoäi hoùa. Theo baø, xaõ hoäi hoùa laø quaù trình hai maët. Moät maët, caù nhaân tieáp nhaän kinh nghieäm xaõ hoäi baèng caùch thaâm nhaäp vaøo xaõ hoäi, vaøo heä thoáng xaõ hoäi; maët khaùc, caù nhaân taùi saûn xuaát moät caùch chuû ñoäng baèng caùc moái quan heä thoâng qua vieäc hoï tham gia vaøo caùc hoïat ñoäng vaø thaâm nhaäp vaøo caùc quan heä xaõ hoäi. Hay coù theà hieåu moät caùch khaùc, xaõ hoäi hoùa laø quaù trình quaù ñoä, maø theo ñoù chuùng ta coù theå tieáp nhaän ñöôïc neàn vaên hoùa cuûa xaõ hoäi maø trong ñoù chuùng ta ñöôïc sinh ra, quaù trình nhôø ñoù chuùng ta ñaït ñöôïc nhöõng ñaëc tröng xaõ hoäi cuûa baûn thaân, hoïc ñöôïc caùch suy nghó vaø öùng xöû hôïp vôùi xaõ hoäi chuùng ta. Ñoù cuõng goïi laø quaù trình hoïc hoûi xaõ hoäi, tieáp thu xaõ hoäi, thích öùng xaõ hoäi. Xaõ hoäi hoùa laø quaù trình dieãn ra lieän tuïc, dieãn ra suoát ñôøi. Trong quaù trình xaõ hoäi hoùa caù nhaân thu nhaän 1 Sññ, tr.132 - 2 - nhöõng kinh nghieäm töø xaõ hoäi vaø hoïc caùc chuaån möïc, caùc khuoân maãu moät caùch töï nhieân maø khoâng theå choáng ñoái laïi ñöôïc. Neáu hieåu theo quan nieäm Trieát hoïc thì xaõ hoäi hoùa caù nhaân laø quaù trình bieán ñoåi töø thöïc theå sinh hoïc thaønh thöïc theå xaõ hoäi. Ñoù laø quaù trình ngöôøi hoùa. Quaù trình ngöôøi hoùa aáy chæ coù trong xaõ hoäi loaøi ngöôøi neáu taùch khoûi coäng ñoàng xaõ hoäi thì khoâng theå thaønh ngöôøi. Quaù trình hình thaønh ngöôøi naøy dieãn ra trong suoát cuoäc ñôøi khoâng phaûi rieâng moät giai ñoïan naøo. Nhö vaäy, caù nhaân trong xaõ hoäi hoùa khoâng chæ laø kinh nghieäm xaõ hoäi, maø coøn chuyeån hoùa noù thaønh nhöõng giaù trò, xu höôùng cuûa caù nhaân ñeå tham gia taùi taïo saûn xuaát chuùng trong xaõ hoäi. Quaù trình xaõ hoäi hoùa goàm 2 maët: maët thöù nhaát laø thu thaäp nhöõng kinh nghieäm xaõ hoäi, maët coøn laïi laø theå hieän söï taùc ñoäng cuûa con ngöôøi trôû laïi moâi tröôøng thoâng qua hoïat ñoäng cuûa mình. Giaùo duïc laø moät boä phaän cuûa quaù trình xaõ hoäi hình thaønh vaø phaùt trieån nhaân caùch, noù nhaán maïnh nhöõng nhaân toá taùc ñoäng coù muïc ñích, coù toå chöùc. Vieäc toå chöùc quaù trình ñoù chuû yeáu do nhöõng ngöôøi coù kinh nghieäm, coù chuyeân moân goïi laø nhaø giaùo duïc, nhaø sö phaïm ñaûm nhieäm. Nôi toå chöùc quaù trình ñoù moät caùch coù heä thoáng, coù keá hoïach nhaát ñoù laø nhaø tröôøng. Nhö vaäy, xaõ hoäi hoùa ñöôïc hieåu vôùi nghóa roäïng nhaát, noù bao haøm caû nhöõng yeáu toá ngaãu nhieân vaø töï phaùt veà maët xaõ hoäi, veà maët giaùo duïc. Vôùi nhöõng khaùi nieäm nhö treân ta coù theå thaáy ñöôïc nhöõng thuoäc tính cô baûn cuûa xaõ hoäi hoùa caù nhaân nhö sau: - Laø quaù trình tieáp thu vaên hoùa xaõ hoäi, nhaán maïnh kinh nghieäm xaõ hoäi. - 3 - - Laø quaù trình tieáp thu nhöõng giaù trò xaõ hoäi, nhöõng chuaån möïc xaõ hoäi. - Laø söï luyeän taäp, hoïc hoûi, laøm toát caùc vai troø xaõ hoäi, thöïc hieän söï hoøa hôïp vaøo ñôøi soáng coäng ñoàng. - Laø quaù trình caù theå hoùa. Nhö ñaõ ñeà caäp ôû phaàn treân quaù trình xaõ hoäi hoùa laø quaù trình dieãn ra trong suoát cuoäc ñôøi vaø ñöôïc caùc nhaø xaõ hoäi hoïc thoáng nhaát chia thaønh 3 giai ñoïan chính ñoù laø: - Giai ñoïan xaõ hoäi hoùa ban ñaàu cuûa ñöùa treû trong gia ñình; - Giai ñoïan xaõ hoäi hoùa dieãn ra trong nhaø tröôøng; - Giai ñoïan con ngöôøi thöïc söï böôùc vaøo ñôøi ñeå ñaûm nhaän vai troø maø hai giai ñoïan tröôùc ñaõ chuaån bò ñaày ñuû. Söï phaân chia naøy chæ mang tính chaát töông ñoái maø thoâi. Taàm quan troïng cuûa töøng giai ñoïan phuï thuoäc vaøo söï ñaùnh giaù cuûa caùc tröôøng phaùi khaùc nhau. Ranh giôùi giöõa caùc giai ñoïan naøy khoâng phaûi luùc naøo cuõng roõ raøng maø chæ mang tính chaát öôùc leä. Töùc laø khoâng ñöôïc phaân chia raïch roøi theo kieåu giai ñoïan naøy keát thuc thì gai ñoïan khaùc môùi baét ñaàu. Vì nhö trong thöïc teá caù nhaân coù theå ñaõ ñi laøm, ñaõ coù gia ñình, nhöng vaãn tieáp tuïc hoïc taäp vaø coù nhieàu vaán ñeà phöùc taïp naûy sinh ôû cô quan hay trong quan heä vôï choàng, hoï vaãn coù theå tìm cha meï ñeå tìm moät lôøi khuyeân. Nhö vaäy, quaù trình xaõ hoäi hoùa chaám döùt khi cuoäc soáng cuûa chuùng ta chaám döùt maø thoâi. II. Vai troø cuûa truyeàn thoâng ñaïi chuùng Truyeàn thoâng ñaïi chuùng bao goàm caùc phöông tieän truyeàn thoâng nhö: nhaät baùo, taïp chí, nhöõng loaïi saùch xuaát baûn ñöôïc löu haønh roäng raõi, radio, tivi, caùc tranh aûnh pano quaûng caùo, maïng maùy tính…. Moãi loaïi - 4 - ... - tailieumienphi.vn