Xem mẫu
- KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ
BỘ MÔN PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
- TIỂU LUẬN CUỐI KỲ
***
VI PHẠM QUYỀN TÁC GIẢ Ở VIỆT NAM
MÃ MÔN HỌC:
THỰC HIỆN:
LỚP:
GVHD:
Tp. Hồ Chí Minh, tháng năm 2020
DANH SÁCH THÀNH VIÊN THAM GIA VIẾT TIỂU LUẬN
HỌC KỲ II NĂM HỌC 20192020
Nhóm:
Tên đề tài: Vi phạm quyền tác giả ở Việt Nam
- TỈ LỆ %
STT HỌ VÀ TÊN SINH VIÊN MÃ SỐ SINH VIÊN
HOÀN THÀNH
- 1 100%
- 2 100%
- 3 100%
- 4 100%
- 5 100%
Ghi chú:
Tỷ lệ % = 100%: Mức độ phần trăm của từng sinh viên tham gia.
Trưởng nhóm: SĐT:
Nhận xét của giáo viên
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
Ngày tháng năm 2020
- MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu
3. Mục đích đề tài
PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ VI PHẠM QUYỀN TÁC GIẢ Ở
VIỆT NAM
1.1 Khái quát chung về quyền tác giả
1.2 Khái niệm hành vi xâm phạm quyền tác giả
1.3 Đặc điểm hành vi xâm phạm quyền tác giả
1.4 Trách nhiệm pháp luật đối với hành vi xâm phạm quyền tác giả
CHƯƠNG 2: THỰC TIỄN VI PHẠM QUYỀN TÁC GIẢ VÀ CÁC BIỆN PHÁP
HIỆN NAY
2.1 Thực trạng vi phạm quyền tác giả hiện nay
2.2 Thực trạng tuân thủ quyền tác giả đối với sinh viên
2.3 Giải pháp hoàn thiện pháp luật về quyền tác giả
2.4 Giải pháp nhằm nâng cao nhận thức của sinh viên với vấn đề bản quyền
PHẦN KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng
tạo ra hoặc sở hữu. Quyền này được Nhà nước bảo hộ; do đó, pháp luật đã quy
định trình tự thực hiện và bảo vệ các quyền này khi có hành vi xâm phạm. Bất kỳ
tổ chức, cá nhân nào có hành vi xâm phạm quyền tác giả đều phải gánh chịu những
hậu quả bất lợi do pháp luật quy định. Chủ thể xâm phạm có thể phải chịu trách
nhiệm hành chính hoặc trách nhiệm dân sự, thậm chí là trách nhiệm hình sự. Tuy
nhiên, việc chủ thể xâm phạm phải chịu trách nhiệm pháp lý nào còn tùy thuộc vào
ý chí chủ quan của chủ thể quyền. Nếu chủ thể quyền có đơn khởi kiện chủ thể có
hành vi xâm phạm quyền tác giả thì khi đó, Tòa án sẽ áp dụng các biện pháp dân sự
để xử lý tổ chức, cá nhân có hành vi xâm phạm quyền tác giả như: Buộc chấm dứt
hành vi xâm phạm; buộc xin lỗi cải chính công khai; buộc thực hiện nghĩa vụ dân
sự; buộc bồi thường thiệt hại…
Trên thế giới, hầu hết các nước khi phát hiện có các hành vi xâm phạm quyền
tác giả, chủ thể quyền thông thƣờng khởi kiện ra Tòa án để yêu cầu Tòa án bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Tuy nhiên, ở Việt Nam, thực trạng xâm phạm
quyền tác giả ngày càng có xu hƣớng gia tăng, tính chất vi phạm ngày càng tinh vi
hơn, nhưng số vụ án về quyền tác giả được tòa án thụ lý và giải quyết còn rất
khiêm tốn, mặc dù so với biện pháp hành chính và biện pháp hình sự thì biện pháp
dân sự có ưu thế hơn. Tại sao vậy? Nguyên nhân là do tác giả, chủ sở hữu tác phẩm
chưa coi việc khởi kiện ra tòa là chuyện bình thường; cộng với năng lực, trình độ
chuyên môn của cán bộ, công chức ngành Tòa án còn yếu, hiểu biết chưa sâu về
lĩnh vực sở hữu trí tuệ nói chung và quyền tác giả nói riêng; do cơ chế giải quyết
tranh chấp tại tòa án còn nhiều bất cập…Vì thế chúng tôi chọn đề tài “Vi phạm
quyền tác giả ở Việt Nam.”
2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu
- Tiểu luận này nghiên cứu vấn đề cơ bản nhất về trách nhiệm pháp luật của
cá nhân, tổ chức đã có hành vi xâm phạm quyền tác giả.
Phương pháp nghiên cứu của Luận văn này là dựa trên phương pháp luận của
Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm của Đảng và pháp luật
Nhà nước ta về quyền tác giả. Đồng thời, Luận văn sử dụng thêm một số phương
pháp khác như phương pháp so sánh, phương pháp thống kê, tổng hợp.Vận dụng
quan điểm toàn diện và hệ thống, kết hợp khái quát và mô tả, phân tích và tổng hợp,
các phương pháp liên ngành xã hội và nhân văn.
3. Mục đích của đề tài
Xác định rõ các hành vi xâm phạm quyền tác giả; xem xét thực trạng xâm
phạm quyền tác giả ở Việt Nam; tìm hiểu và nghiên cứu các quy định về trách
nhiệm dân sự do xâm phạm quyền tác giả theo pháp luật Việt Nam
Qua đó đề xuất một số kiến nghị nhằm hoàn thiện quy định của pháp luật để việc
bảo vệ quyền tác giả bằng biện pháp dân sự trở thành cơ chế bảo vệ quyền sở hữu
trí tuệ phổ biến và hữu hiệu nhất.
- PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ VI PHẠM QUYỀN TÁC GIẢ Ở
VIỆT NAM
1.1 Khái quát chung về quyền tác giả
Quyền tác giả hay tác quyền là bản quyền hoặc độc quyền của một tác giả
cho tác phẩm của người này. Quyền tác giả được dùng để bảo vệ các sáng tạo tinh
thần có tính chất văn hóa (cũng còn được gọi là tác phẩm) không bị vi phạm bản
quyền, ví dụ như các bài viết về khoa học hay văn học, sáng tác nhạc, ghi âm, tranh
vẽ, hình chụp, phim và các chương trình truyền thanh. Quyền này bảo vệ các quyền
lợi cá nhân và lợi ích kinh tế của tác giả trong mối liên quan với tác phẩm này. Một
phần người ta cũng nói đó là sở hữu trí tuệ (intellectual property) và vì thế là đặt
việc bảo vệ sở hữu vật chất và sở hữu trí tuệ song đôi với nhau, thế nhưng khái
niệm này đang được tranh cãi gay gắt. Quyền tác giả không cần phải đăng ký và
thuộc về tác giả khi một tác phẩm được ghi giữ lại ít nhất là một lần trên một
phương tiện lưu trữ. Quyền tác giả thông thường chỉ được công nhận khi sáng tạo
này mới, có một phần công lao của tác giả và có thể chỉ ra được là có tính chất duy
nhất.
1.2 Khái niệm hành vi xâm phạm quyền tác giả
Trong hệ thống pháp luật Việt Nam hiện hành không có khái niệm chung để
chỉ các hành vi xâm phạm quyền tác giả mà các hành vi này được liệt kê tại Điều
28 Luật SHTT 2005, sửa đổi bổ sung năm 2009 như:
Chiếm đoạt quyền tác giả đối với tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học.
Quyền tác giả là quyền độc quyền của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả đối với
tác phẩm của mình. Do vậy, hành vi chiếm đoạt quyền tác giả của tác phẩm văn
học, nghệ thuật, khoa học là hành vi vi phạm.
Mạo danh tác giả. Đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm, được nêu tên
thật hoặc bút danh khi tác phẩm được công bố, sử dụng là một trong các quyền
nhân thân của quyền tác giả. Việc mạo danh tác giả là trái với quy định này.
- Công bố, phân phối tác phẩm mà không được phép của tác giả. Tác giả, chủ
sở hữu quyền tác giả có quyền công bố tác phẩm hoặc cho phép người khác công
bố tác phẩm. Khi đó, người nào công bố, phân phối tác phẩm mà không được sự
cho phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả thì sẽ bị coi là hành vi vi phạm
quyền tác giả.
Công bố, phân phối tác phẩm có đồng tác giả mà không được phép của đồng
tác giả. Đồng tác giả là hai hay nhiều người cùng sáng tạo ra tác phẩm. Họ có
quyền tác giả đối với tác phẩm như nhau, và có quyền riêng đối với phần mà học
trực tiếp sáng tạo. Vì vậy khi công bố, phân phối tác phẩm có đồng tác giả thì phải
có sự đồng ý của tất cả các đồng tác giả đó.
Sửa chữa, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào gây
phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả. Bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm,
không cho người khác sửa chữa, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm dưới bất kỳ hình
thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả là quyền nhân thân thứ
tư được quy định trong luật. Các quyền của quyền tác giả được pháp luật bảo hộ.
Sao chép tác phẩm mà không được phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác
giả. Tuy nhiên không phải hành vi sao chép nào cũng là hành vi vi phạm. Việc tự sao
chép một bản nhằm mục đích nghiên cứu khoa học, giảng dạy của cá nhân hay sao
chép tác phẩm để lưu trữ trong thư viện với mục đích nghiên cứu không bị coi là
hành vi vi phạm quyền tác giả. Hành vi sao chép tác phẩm nhằm mục đích kinh
doanh (ví dụ như quán photocopy sao chép để bán cho người khác) là hành vi vi
phạm.
Làm tác phẩm phái sinh mà không được phép của tác giả, chủ sở hữu quyền
tác giả đối với tác phẩm được dùng để làm tác phẩm phái sinh. Làm tác phẩm phái
sinh là một trong các quyền tài sản của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả. Họ được
phép độc quyền thực hiện quyền này hoặc cho phép người khác thực hiện. Vì vậy,
khi không được sự cho phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả thì hành vi làm
tác phẩm phái sinh này là trái với quy định của pháp luật.
- Sử dụng tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả, không
trả tiền nhuận bút, thù lao, quyền lợi vật chất khác theo quy định của pháp luật.
Pháp luật quy định tổ chức, cá nhân khi khai thác, sử dụng một hay một số quyền
tài sản của của tác giả thì phải trả tiền thù lao, nhuận bút. Tuy nhiên có một số
trường hợp không phải trả thù lao như sau: Tự sao chép một bản nhằm mục đích
nghiên cứu khoa học, giảng dạy của cá nhân; Trích dẫn hợp lý tác phẩm mà không
làm sai ý tác giả để bình luận hoặc minh họa trong tác phẩm của mình; Trích dẫn
tác phẩm mà không làm sai ý tác giả để viết báo, dùng trong ấn phẩm định kỳ, trong
chương trình phát thanh, truyền hình, phim tài liệu; Trích dẫn tác phẩm để giảng
dạy trong nhà trường mà không làm sai ý tác giả, không nhằm mục đích thương
mại; Sao chép tác phẩm để lưu trữ trong thư viện với mục đích nghiên cứu; Biểu
diễn tác phẩm sân khấu, loại hình biểu diễn nghệ thuật khác trong các buổi sinh
hoạt văn hoá, tuyên truyền cổ động không thu tiền dưới bất kỳ hình thức nào; Ghi
âm, ghi hình trực tiếp buổi biểu diễn để đưa tin thời sự hoặc để giảng dạy; Chụp
ảnh, truyền hình tác phẩm tạo hình, kiến trúc, nhiếp ảnh, mỹ thuật ứng dụng được
trưng bày tại nơi công cộng nhằm giới thiệu hình ảnh của tác phẩm đó; Chuyển tác
phẩm sang chữ nổi hoặc ngôn ngữ khác cho người khiếm thị; Nhập khẩu bản sao
tác phẩm của người khác để sử dụng riêng.
Cho thuê tác phẩm mà không trả tiền nhuận bút, thù lao và quyền lợi vật chất
khác cho tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả. Tác phẩm cũng là đối tượng của
hợp đồng thuê. Do vậy, khi thuê tác phẩm, bên thuê có nghĩa vụ trả tiền nhuận bút,
thù lao và các lợi ích khác cho bên cho thuê. Việc vi phạm nghĩa vụ sẽ bị xử lý theo
pháp luật.
Nhân bản, sản xuất bản sao, phân phối, trưng bày hoặc truyền đạt tác phẩm
đến công chúng qua mạng truyền thông và các phương tiện kỹ thuật số mà không
được phép của chủ sở hữu quyền tác giả. Các hoạt động liên quan đến phân phối,
sao chép tác phẩm đều phải có sự đồng ý của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả.
- Xuất bản tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả. Xuất
bản tác phẩm là hành vi công bố, phân phối tác phẩm. Do đó phải được sự đồng ý
của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả.
Cố ý huỷ bỏ hoặc làm vô hiệu các biện pháp kỹ thuật do chủ sở hữu quyền
tác giả thực hiện để bảo vệ quyền tác giả đối với tác phẩm của mình. Quyền tác
giả được pháp luật bảo hộ trên cơ sở hành vi của cơ quan nhà nước có thẩm quyền
hay tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả tự mình tiến hành các biện pháp tự bảo vệ.
Tất cả các hành vi gây cản trở đến việc bảo vệ tác phẩm đều là hành vi vi phạm
pháp luật.
Cố ý xoá, thay đổi thông tin quản lý quyền dưới hình thức điện tử có trong tác
phẩm. Đây là hành vi xâm phạm thông tin của tác phẩm. Tác phẩm được bảo hộ
một cách tuyệt đối về mặt hình thức.
Sản xuất, lắp ráp, biến đổi, phân phối, nhập khẩu, xuất khẩu, bán hoặc cho
thuê thiết bị khi biết hoặc có cơ sở để biết thiết bị đó làm vô hiệu các biện pháp kỹ
thuật do chủ sở hữu quyền tác giả thực hiện để bảo vệ quyền tác giả đối với tác
phẩm của mình.
Làm và bán tác phẩm mà chữ ký của tác giả bị giả mạo. Lúc này tác phẩm
không còn là tác phẩm của chính tác giả đó nữa. Chính việc giả mạo chữ ký của
người khác đã là hành vi vi phạm pháp luật nên làm và bán tác phẩm mà chữ ký của
tác giả bị giả mạo là hành vi vi phạm quyền tác giả.
Xuất khẩu, nhập khẩu, phân phối bản sao tác phẩm mà không được phép của
chủ sở hữu quyền tác giả. Bản chất của hành vi này là hành vi công bố, phân phối
tác phẩm không được sự cho phép của tác giả.
1.3 Đặc điểm hành vi xâm phạm quyền tác giả
Hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ nói chung và hành vi xâm phạm
quyền tác giả nói riêng là một loại của hành vi vi phạm pháp luật. Do vậy, hành vi
xâm phạm quyền tác giả mang các đặc điểm chung của hành vi vi phạm pháp luật,
đồng thời mang những đặc điểm riêng có.
- Chủ thể của hành vi xâm phạm quyền tác giả phải gánh lấy trách nhiệm pháp
lý đối với hành vi vi phạm của mình. Đây là đặc điểm của các hành vi vi phạm pháp
luật nói chung và cá nhân, tổ chức xâm phạm quyền tác giả phải gánh chịu trách
nhiệm hành chính, trách nhiệm dân sự và thâm chí trách nhiệm hình sự đối với hành
vi vi phạm của mình.
Hành vi xâm phạm quyền tác giả phải là hành vi thực tế (cố ý hay vô ý) của cá
nhân, tổ chức đối với đối tượng được bảo hộ quyền tác giả. Các hành vi này là xử
sự thực tế của các cá nhân và tổ chức xác định.
Hành vi xâm phạm quyền tác giả không chỉ gây tác hại chủ quyền của đối
tượng sở hữu trí tuệ bị xâm phạm mà còn ảnh hưởng đến lợi ích của toàn xã hội.
1.4 Trách nhiệm pháp luật đối với hành vi xâm phạm quyền tác giả
Theo Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 quy định: Tội xâm phạm
quyền tác giả, quyền liên quan
Người nào không được phép của chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan mà
cố ý thực hiện một trong các hành vi sau đây, xâm phạm quyền tác giả, quyền liên
quan đang được bảo hộ tại Việt Nam với quy mô thương mại hoặc thu lợi bất
chính từ 50.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại cho chủ
thể quyền tác giả, quyền liên quan từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng
hoặc hàng hóa vi phạm trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng, thì
bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không
giam giữ đến 03 năm:
Sao chép tác phẩm, bản ghi âm, bản ghi hình;
Phân phối đến công chúng bản sao tác phẩm, bản sao bản ghi âm, bản sao
bản ghi hình.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ
300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
Có tổ chức;
Phạm tội 02 lần trở lên;
Thu lợi bất chính 300.000.000 đồng trở lên;
- Gây thiệt hại cho chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan 500.000.000 đồng
trở lên;
Hàng hóa vi phạm trị giá 500.000.000 đồng trở lên.
Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 200.000.000
đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ
01 năm đến 05 năm.
Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt như sau:
Thực hiện một trong các hành vi quy định tại khoản 1 Điều này với quy mô
thương mại hoặc thu lợi bất chính từ 200.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng
hoặc gây thiệt hại cho chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan từ 300.000.000 đồng
đến dưới 500.000.000 đồng hoặc hàng hóa vi phạm trị giá từ 300.000.000 đồng đến
dưới 500.000.000 đồng; thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng đến dưới
200.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại cho chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan từ
100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc hàng hóa vi phạm trị giá từ
100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành
chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này hoặc đã bị kết án về tội này,
chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến
1.000.000.000 đồng;
Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ
1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ
06 tháng đến 02 năm;
Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến
300.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định
hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm."
CHƯƠNG 2: THỰC TIỄN VI PHẠM QUYỀN TÁC GIẢ VÀ CÁC BIỆN
PHÁP HIỆN NAY
2.1 Thực trạng vi phạm quyền tác giả hiện nay
Ở Việt Nam hiện nay, thực trạng xâm phạm quyền tác giả xảy ra khá phổ
biến, rộng khắp các lĩnh vực: Báo chí, xuất bản, âm nhạc, phát thanh truyền hình,
- biểu diễn, trên mạng internet… Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số và
internet đã mang đến những tiện ích mới cho người sử dụng nhưng cũng mở ra các
lối đi khác cho nạn xâm phạm bản quyền ngày càng tinh vi và phức tạp hơn.
Mặc dù pháp luật Việt Nam hiện hành về cơ bản đã đáp ứng được các yêu
cầu về bảo hộ quyền tác giả trong các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên
cũng như yêu cầu thực tiễn của Việt Nam, nhưng trên thực tế tình trạng xâm phạm
quyền tác giả trong môi trường Internet tại Việt Nam hiện nay vẫn còn ở mức độ
rất phổ biến. Hành vi xâm phạm quyền tác giả nói chung, trên môi trường Internet
nói riêng diễn ra đối với tất cả các loại hình tác phẩm, từ tác phẩm văn học, khoa
học đến tác phẩm điện ảnh, âm nhạc, sân khấu, chương trình máy tính… Các hành
vi xâm phạm quyền cũng rất đa dạng, từ xâm phạm quyền tài sản như quyền sao
chép, quyền truyền đạt, phân phối tác phẩm đến quyền nhân thân như quyền công
bố tác phẩm, quyền bảo vệ sự vẹn toàn của tác phẩm… Các hành vi xâm phạm
ngày càng tinh vi hơn với việc khai thác sự phát triển của công nghệ (Pear to Pear:
P2P, Bit Torrent, Cyberlockers…).
Theo Báo cáo tổng kết 5 năm thực hiện Chỉ thị số 36/2008/CTTTg về việc
tăng cường quản lý thực thi và bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan (quyền tác
giả) của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch trong năm 2009, lực lượng thanh tra
chuyên ngành văn hóa, thể thao và du lịch đã thu giữ 649.324 băng đĩa các loại và
3885 bản sách. Tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính là 11,500,510,000 VNĐ.
Trong hai năm 2010 – 2011, thanh tra Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch đã xử phạt vi
phạm hành chính với tổng số tiền 227,000,000 VNĐ đối với các công ty có các
website lưu trữ, cung cấp và phổ biến đến công chúng số lượng lớn các bản ghi âm
không được sự cho phép của chủ sở hữu quyền. Trong năm 2013, thanh tra Bộ Văn
hóa Thể thao và Du lịch đã tiến hành xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi
xâm phạm quyền tác giả đối với chương trình máy tính với số tiền 2,033,000,000
VNĐ và yêu cầu ba website tháo gỡ hàng nghìn bộ phim vi phạm bản quyền của sáu
hãng phim lớn của Mỹ. Thanh tra Bộ VHTTDL cũng đã tiếp nhận 60 đơn thư khiếu
nại có liên quan đến tranh chấp quyền tác giả đối với 142 đầu sách của 25 nhà xuất
bản. Đó là chưa kể đến các trường hợp xử lý ở các địa phương.
- Những số liệu trên chỉ phản ánh một phần rất nhỏ thực trạng xâm phạm
quyền tác giả tại Việt Nam. Trên thực tế, với khoảng 400 website có sử dụng video
(phim và nhạc) tại Việt Nam, trong đó phần lớn tác phẩm được sử dụng trái phép
thì có thể thấy số lượng tác phẩm bị vi phạm quyền tác giả sẽ rất lớn. Thực tế
việc sao chép, đăng tải lại các bài báo trên các báo điện tử, các website còn rất phổ
biến tại Việt Nam.
Tuy nhiên, đây không phải là tình trạng cá biệt ở Việt Nam mà còn là tình
trạng chung tại rất nhiều quốc gia.. Ví dụ tại Hàn Quốc, trong năm 2011, có khoảng
2,7 tỉ nội dung các loại hình sao chép lậu (online và truyền thống), thất thoát khoảng
2,400 tỉ won. Trong năm 2013, chỉ riêng việc sao chép lậu online đã chiếm khoảng
4000 tỉ won. Tại Liên bang Nga, ước tính mỗi năm ngành công nghiệp điện ảnh Nga
tổn thất hơn 4 tỷ USD do những hành vi vi phạm bản quyền cũng như phổ biến trái
phép các bộ phim trên internet
Có rất nhiều lý do giải thích cho tình trạng trên. Đầu tiên phải kể đến là
sự phát triển mạnh mẽ của Internet và các thiết bị cho phép truy cập mạng Internet
đã khiến cho việc truyền tải, sao chép các tác phẩm trở nên rất dễ dàng. Sau đó là
thói quen “sài chùa” và ý thức không tôn trọng pháp luật sở hữu trí tuệ của đại bộ
phận người dân. Năng lực chuyên môn và sự thiếu hụt về nhân lực, về cơ sở vật
chất và điều kiện kỹ thuật trong các cơ quan thực thi quyền sở hữu trí tuệ cũng là
một trong những yếu tố làm cho việc thực thi quyền tác giả nói riêng, quyền sở hữu
trí tuệ tại Việt Nam nói chung còn nhiều hạn chế. Các chủ thể quyền chưa có ý
thức bảo vệ quyền của mình. Ngoài ra, trong nhiều trường hợp pháp luật chưa thực
sự bắt kịp được với sự phát triển của công nghệ, chưa thực sự bảo hộ hiệu quả
quyền tác giả trong môi trường Internet.
2.2 Thực trạng tuân thủ quyền tác giả đối với sinh viên
Ở Việt Nam, bản quyền/ quyền tác giả được quy định chi tiết trong Bộ Luật
Dân sự 2005, Luật Sở hữu trí tuệ và Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết và
- hướng dẫn thi hành một số điều của Bộ luật Dân sự, Luật Sở hữu trí tuệ về quyền
tác giả và quyền liên quan. Theo đó, quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân
đối với tác phẩm do mình sáng tạo hoặc sở hữu, bao gồm các quyền: quyền nhân
thân, quyền tài sản. Những năm qua, tình trạng vi phạm bản quyền diễn ra ở hầu
hết các lĩnh vực với nhiều hình thức và mức độ khác nhau, trong đó có lĩnh vực giáo
dục và đào tạo. Hành vi xâm phạm quyền tác giả được hiểu là việc sao chép lại các
tác phẩm của người khác mà không xin phép, thậm chí trích dẫn/ trích nguồn các
công trình khoa học của người khác mà không ghi công tác giả tạo ra.
Từ cách hiểu trên, có thể nhận diện các hành vi vi phạm quyền tác giả trong
sinh viên như: nhân bản, sử dụng và phân phối các bản sao chép lậu từ tài liệu gốc
mà không xin phép, trích dẫn nguồn trong nghiên cứu khoa học, ghi âm/ chụp hình
bài giảng của giảng viên trên lớp. Để có cơ sở đánh giá thực trạng việc tuân thủ
bản quyền trong sinh viên hiện nay, tác giả đã tiến hành khảo sát 100 sinh viên
trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Việc vi phạm bản quyền diễn ra công khai bằng việc sao chép, nhân bản với
số lượng lớn từ tài liệu gốc. Chúng ta không phủ nhận những thành tựu mà công
nghệ in ấn đem lại. Dịch vụ in ấn ra đời và phát triển kéo theo nhu cầu về sao chép
tăng cao. Tuy nhiên, quyền sao chép được coi là “một trong những quyền tài sản cơ
bản và quan trọng của mỗi tác giả, chủ sở hữu tác phẩm và quyền này được bảo
hộ theo quy định của pháp luật”
Khi được hỏi về các cách thức để có được tài liệu, 58% sinh viên lựa chọn sử
dụng các bản sao chép lậu từ tài liệu gốc, 25% sinh viên tự đi mua tài liệu tại các
nhà sách, 15% sinh viên đến thư viện để đăng ký mượn tài liệu và chỉ có 2% sinh
viên còn lại sử dụng các hình thức khác.
Trong nghiên cứu khoa học, viết niên luận hoặc khoá luận tốt nghiệp của sinh
viên, việc thừa nhận kết quả nghiên cứu từ các tác giả đi trước để làm căn cứ
chứng minh cho luận điểm của mình là điều hết sức cần thiết. Vì vậy, trích dẫn
theo cách trực tiếp hoặc gián tiếp là yêu cầu không thể thiếu khi sử dụng ý tưởng,
quan điểm, tri thức của người khác trong nghiên cứu của mình. Khảo sát cho thấy
sinh viên thường sao chép bài viết của tác giả mà không có trích dẫn nguồn, hoặc
nguon tai.lieu . vn
