Xem mẫu
- Chuyên đề: “Vi sinh vật trong hệ thống xử lí và hệ thống phân phối nước”
--------
Công nghệ xử lí nước cấp
VI SINH VẬT TRONG HỆ THỐNG XỬ LÍ
VÀ HỆ THỐNG PHÂN PHỐI NƯỚC CẤP
Thứ 2 Tiết 789 RĐ102 GVHD: ThS. Lê Thị Lan Thảo
1
- Chuyên đề: “Vi sinh vật trong hệ thống xử lí và hệ thống phân phối nước”
MUC LUC
- Chuyên đề: “Vi sinh vật trong hệ thống xử lí và hệ thống phân phối nước”
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Tính cấp thiết của đề tài
Nước cấp an toàn là nhu cầu cần thiết cho mọi sinh vật
Tình trạng ô nhiễm nguồn nước mặt, nước ngầm ngày càng nghiêm trọng
Một trong những tác nhân ô nhiễm là vi sinh vật hiện diện trong hệ thống xử lý
nước cấp và trong hệ thống phân phối nước
2. Mục đích đề tài
Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến gây ô nhiễm vi sinh vật trong hệ thống cung cấp
nước
3. Nội dung đề tài
Nguồn gốc vi sinh vật trong nước
Ảnh hưởng của vi sinh vật trong hệ thống xử lí nước cấp
Một số loại vi sinh vật trong nước cấp
Ảnh hưởng của vi sinh vật trong hệ thống phân phối nước cấp
Tác động vi sinh vật
Các vấn đề gây nên bởi vi sinh vật trong hệ thống phân phối nước và cách khắc
phục
Các giải pháp xử lý vi sinh vật trong nước cấp
4. Phương pháp nghiên cứu
3
- Chuyên đề: “Vi sinh vật trong hệ thống xử lí và hệ thống phân phối nước”
Phương pháp tổng hợp biên dịch tài liệu: là việc tổng hợp các tài liệu đã thu
thập liên quan đến đề tài đang nghiên cứu.
B. NỘI DUNG
1. NGUỒN GỐC VI SINH VẬT TRONG NƯỚC
1.1. Giới thiệu về vi sinh vật trong nước
Vi sinh vật là những cấu rúc nhỏ nhất của cơ thể sống, nhưng nó lại phân bố
rộng nhất và tham gia vào mọi quá trình sống mà bằng mắt thường chúng ta
không thể thấy được. vi sinh vật vô cùng phong phú và đa dạng về cả chủng loại
và hình thù.
Với một mức độ,và thành phần các vi sinh vật thích hợp thì chúng rất quan
trọng trong nước như phân hủy chất hữu cơ,tạo nguồn ôxi, cố định ni tơ còn
không no gây ra cũng không ít tác hại như ô nhiễm,phá hoại.
Các thủy vực nước ngọt như ao, hồ, hồ chứa (resevoir), kênh rạch,…là nguồn
cấp nước và thủy sản quan trọng đối với đời sống con người và động vật nuôi.
Hiện nay do sự phát triển kinh tế ồ ạt đã tạo ra sự ô nhiễm báo động đối với môi
trường nói chung và các loại hình ao, hồ nói riêng. Người ta từng cảnh báo nhiều
lần về sự đổi mầu và mùi của nước, tiếp theo là các biểu hiện khác như động
vật thủy sinh chết hàng loạt,… Đó là những biểu hiện điển hình của một thủy
vực đã bị ô nhiễm.
4
- Chuyên đề: “Vi sinh vật trong hệ thống xử lí và hệ thống phân phối nước”
Ví dụ: Sự phát triển qúa độ của một số loài tảo và vi khuẩn lam (Cyanobacteria)
ưa kiềm và hàm lượng dinh dưỡng cao trong môi trường sống. Chúng ta có thể
quan sát thấy rõ hiện tượng này qua sự phát triển quá độ của Microcystis và một
số vi khuẩn lam khác trong hồ Hoàn Kiếm và nhiều hồ khác ở Hà Nội.
Hơn nữa, nhiều loài vi khuẩn khác còn chứa độc tố gây hại cho sinh vật khác và
con người.
1.2. Nguồn gốc của vi sinh vật trong nước
Có thể từ đất do bụi bay lên, nguồn nước này chủ yếu bị nhiễm vi sinh vật trên
bề mặt.
Có thể do nước mưa sau khi chảy qua những vùng đất khác nhau cuốn theo
nhiều vi sinh vật nơi nước chảy qua.
5
- Chuyên đề: “Vi sinh vật trong hệ thống xử lí và hệ thống phân phối nước”
Do nước ngầm hoặc nguồn nước khác qua những nơi nhiễm bẩn nghiêm trọng.
Số lượng và thành phần vi sinh vật thấy trong nước mang đặc trưng vùng đất bị
nhiễm mà nước chảy qua.
Phân Theo Môi Trường Sống:
Ở môi trường nước ngọt, đặc biệt là những nơi luôn có sự nhiễm khuẩn từ đất, hầu
hết các nhóm vi sinh vật có trong đất đều có mặt trong nước, tuy nhiên với tỷ lệ khác
biệt. Nước ngầm và nước suối thường nghèo vi sinh vật nhất do ở những nơi này
nghèo chất dinh dưỡng. Trong các suối có hàm lượng sắt cao thường chứa các vi
khuẩn sắt như Leptothrix ochracea. Ở các suối chứa lưu huỳnh thường có mặt nhóm
vi khuẩn lưu huỳnh màu lục hoặc màu tía. Những nhóm này đều thuộc loại tự dưỡng
hoá năng và quang năng. Ở những suối nước nóng thường chỉ tồn tại các nhóm vi
khuẩn ưa nhiệt như Leptothrix thermalis.
Ở ao, hồ và sông do hàm lượng chất dinh dưỡng cao hơn nước ngầm và suối
nên số lượng và thành phần vi sinh vật phong phú hơn nhiều. Ngoài những vi sinh vật
6
- Chuyên đề: “Vi sinh vật trong hệ thống xử lí và hệ thống phân phối nước”
tự dưỡng còn có rất nhiều các nhóm vi sinh vật dị dưỡng có khả năng phân huỷ các
chất hữu cơ. Hầu hết các nhóm vi sinh vật trong đất đều có mặt ở đây. Ở những nơi
bị nhiễm bẩn bởi nước thải sinh hoạt còn có mặt các vi khuẩn đường ruột và các vi
sinh vật gây bệnh khác. Tuy những vi khuẩn này chỉ sống trong nước một thời gian
nhất định nhưng nguồn nước thải lại được đổ vào thường xuyên nên lúc nào chúng
cũng có mặt. Đây chính là nguồn ô nhiễm vi sinh nguy hiểm đối với sức khoẻ con
người.
Ở những thuỷ vực có nguồn nước thải công nghiệp đổ vào thì thành phần vi
sinh vật cũng bị ảnh hưởng theo các hướng khác nhau tuỳ thuộc vào tính chất của
nước thải. Những nguồn nước thải có chứa nhiều axit thường làm tiêu diệt các nhóm
vi sinh vật ưa trung tính có trong thuỷ vực.
Tuy cũng là môi trường nước ngọt nhưng sự phân bố của vi sinh vật ở hồ và
sông rất khác nhau. Ở các hồ nghèo dinh dưỡng, tỷ lệ vi khuẩn có khả năng hình
thành bào tử thường cao hơn so với nhóm không có bào tử. Ở các tầng hồ khác nhau
sự phân bố của vi sinh vật cũng khác nhau. Ở tầng mặt nhiều ánh sáng hơn thường
có những nhóm vi sinh vật tự dưỡng quang năng. Dưới đáy hồ giàu chất hữu cơ
thường có các nhóm vi khuẩn dị dưỡng phân giải chất hữu cơ. Ở những tầng đáy có
sự phân huỷ chất hữu cơ mạnh tiêu thụ nhiều ôxy tạo ra những vùng không có ôxy
hoà tan thì chỉ có mặt nhóm kỵ khí bắt buộc không có khả năng tồn tại khi có oxy.
7
- Chuyên đề: “Vi sinh vật trong hệ thống xử lí và hệ thống phân phối nước”
Ở môi trường nước mặn bao gồm hồ nước mặn và biển, sự phân bố của vi sinh
vật khác hẳn so với môi trường nước ngọt do nồng độ muối ở những nơi này cao. Tuỳ
thuộc vào thành phần và nồng độ muối, thành phần và số lượng vi sinh vật cũng khác
nhau rất nhiều. Tuy nhiên tất cả đều thuộc nhóm ưa mặn ít có mặt ở môi trường nước
ngọt. Có những nhóm phát triển được ở những môi trường có nồng độ muối cao gọi là
nhóm ưa mặn cực đoan. Nhóm này có mặt ở cả các ruộng muối và các thực phẩm ướp
muối. Đại diện của nhóm này là Halobacterium có thể sống được ở dung dịnh muối
bão hoà. Có những nhóm ưa mặn vừa phải sống ở nồng độ muối từ 5 đến 20%, nhóm
8
- Chuyên đề: “Vi sinh vật trong hệ thống xử lí và hệ thống phân phối nước”
ưa mặn yếu sống được ở nồng độ dưới 5%. Ngoài ra có những nhóm chịu mặn sống
được ở môi trường có nồng độ muối thấp, đồng thời cũng có thể sống ở môi trường
nước ngọt. Các vi sinh vật sống trong môi trường nước mặn nói chung có khả năng sử
dụng chất dinh dưỡng có nồng độ rất thấp. Chúng phát triển chậm hơn nhiều so với vi
sinh vật đất. Chúng thường bám vào các hạt phù sa để sống. Vi sinh vật ở biển thường
thuộc nhóm ưa lạnh, có thể sống được ở nhiệt độ từ 0 đến 40C. Chúng thường có khả
năng chịu được áp lực lớn nhất là ở những vùng biển sâu.
Ä Nói chung các nhóm vi sinh vật sống ở các nguồn nước khác nhau rất đa dạng
về hình thái cũng như hoạt tính sinh học. Chúng tham gia vào việc chuyển hoá vật
chất cũng như các vi sinh vật sống trong môi trường đất. Ở trong môi trường nước
cũng có mặt đầy đủ các nhóm tham gia vào các chu trình chuyển hoá các hợp chất
cacbon, nitơ và các chất khoáng khác. Mối quan hệ giữa các nhóm với nhau cũng rất
phức tạp, cũng có các quan hệ ký sinh, cộng sinh, hỗ sinh, kháng sinh như trong môi
9
- Chuyên đề: “Vi sinh vật trong hệ thống xử lí và hệ thống phân phối nước”
trường đất. Có quan điểm cho rằng vi sinh vật sống trong môi trường nước và đất
đều có chung một nguồn gốc ban đầu. Do quá trình sống trong những môi trường
khác nhau mà chúng có những biến đổi thích nghi. Chỉ cần một tác nhân đột biến
cũng có thể biến từ dạng này sang dạng khác do cơ thể và bộ máy di truyền của vi
sinh vật rất đơn giản so với những sinh vật bậc cao.
Ngày nay các nguồn nước, ngay cả nước ngầm và nước biển ở những mức độ
khác nhau đã bị ô nhiễm do các nguồn chất thải khác nhau. Do đó khu hệ vi sinh vật
bị ảnh hưởng rất nhiều và do đó khả năng tự làm sạch các nguồn nước do hoạt
động phân giải của vi sinh vật cũng bị ảnh hưởng.
II. ẢNH HƯỞNG CỦA VI SINH VẬT TRONG HỆ THỐNG XỬ LÍ NƯỚC
CẤP
Giai đoạn Tính chất Vi sinh vật hiện diện
Nước thô Nước được ổn định Thành phần và số lượng VSV thay đổi
phụ thuộc vào nhiều yếu tố (nhiệt độ,
ánh sáng. Lắng )
Tiền Chlor Cải thiện hiệu quả của quáGi
ảm số lượng VSV do tác dụng của
trình keo tụ , lọc. Có thể tăngch
ất ô xy hóa
Trihalomethane
Keo tụ Giảm chất rắn lơ lửng và mộtGi
ảm đến 90% Vi khuẩn
Đông tụ phần rắn hòa tan Giảm 31 90% vi rút
Một số VK gây bệnh di chuyển vào bùn
10
- Chuyên đề: “Vi sinh vật trong hệ thống xử lí và hệ thống phân phối nước”
cần quan tâm xử lý
Làm mềm Loại ion Ca và Mg pH thay đổi sẽ làm bật hoạt một số loại
vi sinh vật
Lọc nước Loại bỏ căn lơ lửng Có thể loại VSV nếu sử dụng vật liệu
và phương pháp lọc thích hợp
III. MỘT SỐ LOẠI VI SINH VẬT TRONG NƯỚC CẤP
1. Sinh vật ngoại lai
Những sinh vật ngoại lai bao gồm: vi khuẩn dạng chỉ, n ấm, t ảo, các động vật phù du.
Trong số vi khuẩn dạng chỉ, đặc biệt chú ý là Sphaerotilus natans. Trong số các loại
nấm nguy hiểm nhất là Leptomitus lacteus.
Leptomitus lacteus sống quanh năm ở sông hồ nhưng phát triển mạnh nhất về mùa
đông. Điều kiện thường xuyên phải có để Leptomitus lacteus phát triển là sự có mặt
của các chất hữu cơ. Sự phát triển của Leptomitus lacteus phát triển thành từng khối
nhầy cùng với Sph. Natans trong 1,5 – 2 giờ có thể hoàn toàn vít lưới, làm lưới chắn
của công trình thu bị hỏng. Ở các bể lọc chúng cùng với các sợi nấm nhầy tạo một
mảng chắc ngăn nước – không cho nước đi qua bể lọc.
11
- Chuyên đề: “Vi sinh vật trong hệ thống xử lí và hệ thống phân phối nước”
Tảo cũng gây nhiều hiện tượng bất lợi trong các công trình cấp nước gồm khuê tảo,
lục tảo, tảo xanh lam.
Khuê tảo có khung silic cứng. Chúng tạo nên các màng chắc trên mặt vật liệu lọc,
không cho nước qua bể lọc, làm giảm năng suất bể.
Khuê tảo Melosira islandica thường phát triển về hai mùa xuân và thu, có khi tới 600 –
700 và thậm chí tới 1000 – 2000 tế bào/ml nước. Mùa hè: Không đáng kể chỉ không quá
20. Ngoài ra còn có các loại khuê tảo khác như Melisira italicxa, Atcrionella formosa,
synedra v.v…
Sự phát triển mạnh mẽ của khuê tảo còn do có nhiếu sắt trong nước. Khả năng ôxy
hóa của sắt sẽ cao khi pH và nhiệt độ nước thấp.
12
- Chuyên đề: “Vi sinh vật trong hệ thống xử lí và hệ thống phân phối nước”
2. Sinh vật nguyên địa
Sinh vật nguyên địa lọt vào hệ thống cấp nước ngay từ các nguồn nước, qua các
công trình thu nước. Chúng có thể tồn tại, sinh sản bình thường trong ống dẫn.
Nhiều loại phát triển mạnh trong ống – kênh dẫn nước, thậm chí phát triển
mạnh hơn so với trong nguồn nước vì không có đối thủ tự nhiên. Những sinh
vật nguyên địa bao gồm: vi khuẩn, nấm, nhuyễn thể, đài tiểu động vật, … các
động vật hạ đẳng và động vật bậc thấp. Tảo không thuộc sinh vật nguyên địa
vì ở đó không có ánh sáng nên chúng không sống hoạt động được.
Nhiều loại sinh vật nguyên địa có thể bám chắc vào thành tường, thành ống và
không bị dòng chảy lôi đi. Sự phát triển sinh vật trong ống thường bền chắc và
ở những chỗ khó nhìn thấy. Vì vậy việc chống các hiện tượng này thường khó
hơn so với các hiện tượng do sinh vật ngoại lai. Cũng vì vậy, những tồn tại do
chúng gây ra cũng rất lớn.
Mầm mống của những hiện tưọng bất lợi là vi khuẩn. Trong đó có loại tạo giáp
mạc dầy cứng liên kết với nhau. Trong nước bẩn chứa các chất hữu cơ, phát
triển các loài zoogloea ramigera và Sphacrotilus natans. Trong nước sạch và trong
các ống dẫn nước cấp phát triển rất nhiều vi khuẩn sắt, vi khuẩn khử sulfat
nấm...
IV. ẢNH HƯỞNG CỦA VI SINH VẬT TRONG HỆ THỐNG PHÂN PHỐI
NƯỚC CẤP
13
- Chuyên đề: “Vi sinh vật trong hệ thống xử lí và hệ thống phân phối nước”
Màng vi sinh vật phát triển gây trở lực dòng chảy
Tăng hoạt động kị khí sinh H2S gây mùi khó chịu
Hoạt động của vi khuẩn oxy hóa gây màu cho nước
Tổn thất lượng Chlor do tăng nồng độ chất khử trùng
Tăng trưởng của vi sinh vật trong hệ thống phân phối nước cấp:
Vi sinh vật sẽ phát triển kể từ lúc vừa ra khỏi hệ thống xử lý nước cấp kể cả
khi quá trình khử trùng đạt hiệu quả
Vi khuẩn oxy hóa sắt và Mangan sẽ phát triển gây màu cho nước và tăng trở lực
đường ống
Coliform có thể tăng trưởng ở điều kiện ít chất dinh dưỡng
Legionella phát triển ở nhiệt độ từ 32 50oC
Vi sinh vật gây bệnh cũng phát hiện trong đường ống phân phối
Nhiều loại Protozoa phát triển là nơi trú ngụ của vi sinh vật gây bệnh gây khó
khăn trong kiểm soát vi sinh vật gây bệnh
Chỉ tiêu HPC (Heterotrophic Plate Count) trong mạng lưới cấp nước nhỏ hơn
500 CFU/ml
V. TÁC ĐỘNG
Sinh vật có mặt trong môi trường nước ở nhiều dạng khác nhau. Bên cạnh các
sinh vật có ích có nhiều nhóm sinh vật gây bệnh hoặc truyền bệnh cho người và
sinh vật. Trong số này, đáng chú ý là các loại vi khuẩn, siêu vi khuẩn và ký sinh
trùng gây bệnh như các loại ký sinh trùng bệnh tả, lỵ, thương hàn, sốt rét, siêu vi
khuẩn viêm gan B, siêu vi khuẩn viêm não Nhật bản, giun đỏ, trứng giun v.v...
14
- Chuyên đề: “Vi sinh vật trong hệ thống xử lí và hệ thống phân phối nước”
Nguồn gây ô nhiễm sinh học cho môi trường nước chủ yếu là phân rác, nước
thải sinh hoạt, xác chết sinh vật, nước thải các bệnh viện v.v... Để đánh giá chất
lượng nước dưới góc độ ô nhiễm tác nhân sinh học, người ta thường dùng chỉ số
coliform. Đây là chỉ số phản ánh số lượng trong nước vi khuẩn coliform, thường
không gây bệnh cho người và sinh vật, nhưng biểu hiện sự ô nhiễm nước bởi các
tác nhân sinh học. Để xác định chỉ số coliform người ta nuôi cấy mẫu trong các
dung dịch đặc biệt và đếm số lượng chúng sau một thời gian nhất định. Ô nhiễm
nước được xác định theo các giá trị tiêu chuẩn môi trường.
Hiện tượng trên thường gặp ở các nước đang phát triển và chậm phát triển trên
thế giới. Theo báo cáo của Ngân hàng thế giới năm 1992, nước bị ô nhiễm gây ra
bệnh tiêu chảy làm chết 3 triệu người và 900 triệu người mắc bệnh mỗi năm. Đã
có năm số người bị mắc bệnh trên thế giới rất lớn như bệnh giun đũa 900 triệu
người, bệnh sán máng 600 triệu người. Để hạn chế tác động tiêu cực của ô nhiễm
vi sinh vật nguồn nước mặt, cần nghiên cứu các biện pháp xử lý nước thải, cải
thiện tình trạng vệ sinh môi trường sống của dân cư, tổ chức tốt hoạt động y tế và
dịch vụ cộng.
Một khám phá gây ngạc nhiên do các nhà khoa học thuộc viện Carngie phát hiện
đã mang lại bước tiến mới cho nghiên cứu về quá trình quang hợp vốn được cho là
một quá trình sinh học quan trọng nhất trên Trái đất.
Hai nghiên cứu do Arthur Grossman cùng đồng nghiệp thực hiện đã cho thấy
một số loại vi sinh vật sống dưới biển đã tiến hóa một phương thức quang hợp
không tuân theo quy luật kể trên. Chúng tạo ra được một phần năng lượng đáng kể
mà không cần hấp thụ khí cacbonic hay giải phóng khí oxi. Khám phá của
Arthur Grossman không chỉ gây chấn động đến những hiểu biết cơ bản của các
nhà khoa học về quá trình quang hợp, mà nó còn có thể giúp giải đáp tại sao các vi
sinh vật sống dưới biển lại làm cho tỉ lệ khí cacbonic trong bầu khí quyển tăng lên.
VI. CÁC VẤN ĐỀ GÂY NÊN BỞI VI SINH VẬT TRONG HỆ THỐNG
PHÂN PHỐI NƯỚC VÀ CÁCH KHẮC PHỤC
15
- Chuyên đề: “Vi sinh vật trong hệ thống xử lí và hệ thống phân phối nước”
1. Mùi và vị:
– Nguyên nhân
+ Con người: Phenol(do các hoạt động công nghiệp), hydrocarbon và halogen
+ Tự nhiên: Geosmin và 2methyl iso borneol có mùi “ẩm đất” do xạ khuẩn, Vi khuẩn
lam sinh ra trong quá trình trao đổi chất
– Cách khắc phục:
+ Hấp phụ (than hoạt tính)
+ Phương pháp sục khí
16
- Chuyên đề: “Vi sinh vật trong hệ thống xử lí và hệ thống phân phối nước”
+ Phân hủy sinh học bằng màng sinh học
+ Quá trình oxy hóa là một phương pháp thường được sử dụng để loại bỏ mùi vị, mùi,
(chlor, thuốc tím,…)
Trong hệ thống phân phối, xả định kỳ và duy trì một Clo dư đầy đủ sẽ giữ cho
ống sạch sẽ và khử mùi.
2. Tảo, nấm :
Nguyên nhân:
Nước cuối đường ống hiện diện tảo lục, tảo lam, tảo cát
+ Gây tắc nghẽn bể lọc
+ Gây mùi không mong muốn
+ Tăng trihalomethan sau quá trình khử trùng
+ Nước có độ màu cao
Nấm có thể tồn tại trong hệ thống đến 100 CFU/ml
+ Gây dị ứng
+ Tăng lượng chất sát khuẩn
+ Gây mùi không mong muốn
Cách khắc phục:
17
- Chuyên đề: “Vi sinh vật trong hệ thống xử lí và hệ thống phân phối nước”
+ Tối ưu hóa đông /keo tụ, lắng đọng trầm tích, và các quá trình lọc .Đây là
phương pháp điều trị đơn giản và tiết kiệm nhất cho viêc kh
̣ ử hương vị và mùi liên
quan đén tảo nổi.
+ Với các quy trình xử lý như sục khí ozôn, clo hóa sơ bộ, keo tụ, lắng lọc có thể
làm giảm độ màu của nước. Cần lưu ý, khi nguồn nước có màu do hợp chất hữu cơ,
việc sử dụng hóa chất clo có thể tạo ra chất mới là trihalomethane có khả năng gây
ung thư.
3. Protozoa, xạ khuẩn
Nguyên nhân:
Protozoa có trong hệ thống và trong màng vi sinh vật ở bể chứa
+ Các loại có khả năng gây bệnh như Giardia lamblia, Cryptosporidium, Entamoeba
histolytica
18
- Chuyên đề: “Vi sinh vật trong hệ thống xử lí và hệ thống phân phối nước”
Xạ khuẩn hiện diện trong nước với số lương 1000 CFU/100ml
+ Các chi thường gặp: Streptomyces, Norcardia, Micromonospora
+ Gây mùi không mong muốn cho nước cấp
Cách khắc phục:
+ Hấp phụ bằng tan hoạt tính để khử mùi.
+ khử trùng bằng clo.
4. Do sinh vật nguyên địa:
Nguyên nhân:
19
- Chuyên đề: “Vi sinh vật trong hệ thống xử lí và hệ thống phân phối nước”
Sinh vật nguyên địa lọt vào hệ thống cấp nước ngay từ các nguồn nước, qua các
công trình thu nước. Chúng có thể tồn tại, sinh sản bình thường trong ống dẫn.
Nhiều loại phát triển mạnh trong ống dẫn , thậm chí phát triển mạnh hơn so với
trong nguồn nước vì không có đối thủ tự nhiên.
+ Những sinh vật nguyên địa bao gồm: vi khuẩn, nấm, nhuyễn thể, đài tiểu,…..
Nhiều loại sinh vật nguyên địa có thể bám chắc vào thành ống và không bị dòng chảy
lôi đi. Sự phát triển sinh vật trong ống thường bền chắc và ở những chỗ khó nhìn thấy.
Vì vậy việc chống các hiện tượng này thường khó hơn so với các hiện tượng do sinh
vật ngoại lai. Cũng vì vậy, những tồn tại do chúng gây ra cũng rất lớn.
Cách khắc phục:
20
nguon tai.lieu . vn