Xem mẫu
- GVHD Th.S Bùi Th Hi n l p HP 210700602
TI U LU N
TÀI: “ ánh giá quá trình tăng trư ng
kinh t Vi t Nam giai o n 2001 – 2010”
GVHD: ThS. Bùi Th Hi n
SVTH: Tr n Thúy An
Nguy n Th Ánh
Hoàng Thanh Bình
Tr n Duy Nghĩa
Trương Quang Phát
oàn Tu n Tú
Lê Ng c Ti p
Võ Th Kim Vân
1
- GVHD Th.S Bùi Th Hi n l p HP 210700602
L IM U
Vi t Nam ang trong quá trình chuy n i cơ c u kinh t t m t n n kinh t
nông nghi p truy n th ng sang n n kinh t công nghi p hi n i. Nh ng thành t u
t ư c trong phát tri n kinh t ã làm ng c nhiên th gi i, ư c các t ch c
qu c t ánh giá cao như duy trì m t t c tăng trư ng cao và n nh trong th p
niên g n ây, ti n b liên t c c a ch s phát tri n con ngư i (HDI), xóa b t ói
nghèo, ch t lư ng cu c s ng c a i b ph n dân cư trong xã h i ư c c i thi n,
môi trư ng s ng c a con ngư i ư c quan tâm gìn gi .
Nh ng thu n l i và k t qu t ư c trong su t quá trình tăng trư ng
hư ng t i hoàn thành m c tiêu ra thì n n kinh t nư c ta ã tr i qua r t nhi u
c t m c quan tr ng và giai o n 2001 – 2010 là m t minh ch ng. Tr i qua và ang
hư ng t i hoàn thành giai o n này bên c nh nh ng thành t u, thu n l i t ư c
thi n n kinh t nư c ta g p không ít khó khăn và nh ng h n ch . rõ hơn nh ng
v n trong quá trình tăng trư ng giai o n này c a n n kinh t nư c ta nhóm 6 –
HQT3 ã th o lu n và i sâu nghiên c u tài “ ánh giá quá trình tăng trư ng
kinh t Vi t Nam giai o n 2001 – 2010”.
tài hoàn thành nh m cung c p cho ngư i c toàn c nh nh ng thành
t u, thu n l i, khó khăn và h n ch trong su t quá trình tăng trư ng c a giai o n.
Thông qua nh ng s li u th ng kê v t c tăng trư ng GDP, t c tăng
trư ng GNP, ch s ICOR qua các năm trong giai o n, so sánh m c tăng trư ng
GDP trong cơ c u ngành, m c t ng s n ph m qu c dân trên u ngư i chúng tôi
hư ng n nh m làm rõ hơn v n nghiên c u.
Trong quá trình nghiên c u nhóm ã t p trung phân tích ngu n s li u t
t ng c c th ng kê và các trang báo tin c y khác, ng th i trích l c nh ng phân
tích c a các chuyên gia kinh t , trích l i nh n xét ánh giá c a các lãnh o c p
cao trong nhà nư c Vi t Nam hư ng n hoàn thành bài lu n m t cách y d
và khách quan nh t.
th h i n ư c n h n g v n trong giai o n 2001 – 2010 nhóm ã xây
d ng ư c tài v i n i dung:
2
- GVHD Th.S Bùi Th Hi n l p HP 210700602
♦ Chương 1 là cơ s lý lu n v tăng trư ng kinh t trong ó c p n
cách o lư ng tăng trư ng kinh t thông qua nh ng ch tiêu t ng
quát và công th c o lư ng, ng th i làm rõ v ngu n g c tăng
trư ng kinh t .
♦ Chương 2 trình bày th c tr ng quá trình tăng trư ng kinh t Vi t
Nam giai o n 2001 – 2010. Trong giai o n t p trung làm rõ nh ng
thành t u t ư c, nh ng khó khăn và h n ch c a vi c tăng
trư ng. c p n gi i pháp tăng trư ng trong tương lai và nh ng
quan i m m c tiêu c a nhà nư c
♦ Chương 3, k t lu n v bài ti u lu n.
Ba chương ư c trình bày logic, liên quan t i nhau m t thi t. chương 2 trên
cơ s thông k nh ng s li u nhưng l i d a vào chương 1 phân tích,
Trong quá trình nghiên c u, chúng tôi có nhi u c g ng song không th
tránh kh i nh ng thi u sót, r t mong nh n ư c ý ki n óng góp c a cô và các b n
bài lu n ư c hoàn ch nh.
3
- GVHD Th.S Bùi Th Hi n l p HP 210700602
PH N N I DUNG
CHƯƠNG I : CƠ S LÝ LU N V TĂNG TRƯ NG KINH T
1.1. Khái ni m và o lư ng tăng trư ng kinh t .
1.1.1. Khái ni m:
Tăng trư ng kinh t là s gia tăng s n lư ng qu c gia trong m t th i kỳ
nh t nh (thư ng là m t năm).
G n ây, khái ni m này ư c nh nghĩa theo hư ng m r ng: Tăng trư ng
là s gia tăng s n lư ng qu c gia trong m t th i kỳ nh t nh, ng th i là s gia
tăng các nhân t s n xu t ư c s d ng trong i u ki n tr ng thái kinh t vĩ mô
tương in nh.
1.1.2. o lư ng tăng trư ng kinh t :
1.1.2.1. Các ch tiêu t ng quát:
1.1.2.1.1.T ng s n ph m qu c n i:
T ng s n ph m qu c n i hay GDP (vi t t t c a Gross Domestic Product).
GDP là giá tr th trư ng c a t t c hàng hóa và d ch v cu i cùng ư c s n xu t ra
trong ph m vi m t lãnh th qu c gia trong m t th i kỳ nh t nh (thư ng là m t
năm).
Phương pháp tính GDP:
Phương pháp chi tiêu: Theo phương pháp chi tiêu, t ng s n ph m qu c
n i c a m t qu c gia là t ng s ti n mà các h gia ình trong qu c gia ó chi mua
các hàng hóa cu i cùng. Như v y trong m t n n kinh t gi n ơn ta có th d dàng
tính t ng s n ph m qu c n i như là t ng chi tiêu hàng hóa và d ch v cu i cùng
hàng năm.
GDP=C+G+I+NX
• C là tiêu dùng c a h gia ình
• G là tiêu dùng c a chính ph
• I là t n g d u tư
• I=De+In
4
- GVHD Th.S Bùi Th Hi n l p HP 210700602
De là kh u hao
•
In là u tư ròng
•
NX là cán cân thương m i
•
NX=X-M
•
X (export) là xu t kh u
•
M (import) là nh p kh u
•
Phương pháp thu nh p hay phương pháp chi phí:
Theo phương pháp thu nh p hay phương pháp chi phí, t ng s n ph m qu c n i
b ng t ng thu nh p t các y u t ti n lương (wage), ti n lãi (interest), l i nhu n
(profit) và ti n thuê (rent); ó cũng chính là t ng chi phí s n xu t các s n ph m
cu i cùng c a xã h i.
GDP=W+R+i+Pr+Ti+De
• W là ti n lương
• R là ti n thuê
• i là ti n lãi
• Pr là l i nhu n
• Ti là thu gián thu
• De là kh u hao
Phương pháp giá tr gia tăng:
Giá tr gia tăng c a doanh nghi p ký hi u là (VA) , giá tr tăng thêm c a
m t ngành (GO) , giá tr tăng thêm c a n n kinh t là GDP.
VA = Giá tr th trư ng s n ph m u ra c a doanh nghi p - Giá tr u vào
ư c chuy n h t vào giá tr s n ph m trong quá trình s n xu t
Giá tr gia tăng c a m t ngành (GO)
GO =∑ VAi (i=1,2,3,..,n)
Trong ó:
VAi là giá tr tăng thêm c a doanh nghi p i trong ngành
n là s lư ng doanh nghi p trong ngành
Giá tr gia tăng c a n n kinh t GDP
GDP =∑ GOj (j=1,2,3,..,m)
5
- GVHD Th.S Bùi Th Hi n l p HP 210700602
Trong ó:
GOj là giá tr gia tăng c a ngành j
m là s ngành trong n n kinh t
GDP danh nghĩa và GDP th c t :
GDP danh nghĩa là t ng s n ph m n i a theo giá tr s n lư ng hàng hoá và d ch
v cu i cùng tính theo giá hi n hành. S n ph m s n xu t ra trong th i kỳ nào thì
l y giá c a th i kỳ ó. Do v y còn g i là GDP theo giá hi n hành
GDPin=∑QitPit
S gia tăng c a GDP danh nghĩa hàng năm có th do l m phát.
Trong ó:
i: lo i s n ph m th i v i i =1,2,3...,n
•
t: th i kỳ tính toán
•
Q: s lư ng s n ph m ; Qi: s lư ng s n ph m lo i i
•
P: giá c a t ng m t hàng; Pi: giá c a m t hàng th i.
•
GDP th c t là t ng s n ph m n i a tính theo s n lư ng hàng hoá và d ch v
cu i cùng c a năm nghiên c u còn giá c tính theo năm g c do ó còn g i là GDP
theo giá so sánh.
GDP th c t ư c ưa ra nh m i u ch nh l i c a nh ng sai l ch như s m t
giá c a ng ti n trong vi c tính toán GDP danh nghĩa có th ư c lư ng chu n
hơn s lư ng th c s c a hàng hóa và d ch v t o thành GDP. GDP th nh t ôi
khi ư c g i là "GDP ti n t " trong khi GDP th hai ư c g i là GDP "giá c
nh" hay GDP " i u ch nh l m phát" ho c "GDP theo giá năm g c" (Năm g c
ư c ch n theo lu t nh).
1.1.2.1.2 T ng s n lư ng qu c gia:
GNP (vi t t t cho Gross National Product b ng ti ng Anh) t c T ng s n
lư ng qu c gia hay T ng s n ph m qu c gia là m t ch tiêu kinh t ánh giá s
phát tri n kinh t c a m t t nư c nó ư c tính là t ng giá tr b ng ti n c a các
s n ph m cu i cùng và d ch v mà công dân c a m t nư c làm ra trong m t
6
- GVHD Th.S Bùi Th Hi n Mư i nư c có GNP l n nh p HP 210700602 i
l t (2004) (t giá h
oái)
kho ng th i gian nào ó,
Country GNP (tri u USD)
thông thư ng là m t năm tài
1 Hoa Kỳ 10.945.792
chính, không k làm ra âu
2 Nh t B n 4.389.791
(trong hay ngoài nư c). 3 c 2.084.631
4 Anh 1.680.300
S n ph m cu i cùng là 5 Pháp 1.523.025
hàng hóa ư c tiêu th cu i 6 Trung Qu c 1.417.301
cùng b i nh ng ngư i tiêu dùng 7 Ý 1.242.978
ch không ph i là nh ng s n 8 Ca-na- a 756.770
ph m ư c s d ng như là s n 9 Tây Ban Nha 698.208
10 Mexico 637.159
ph m trung gian trong s n xu t
Ngu n: Ngân hàng Th gi i [1]
nh ng s n ph m khác.
Ví d , m t chi c ô tô bán cho ngư i tiêu dùng là m t s n ph m cu i cùng;
các thành ph n như l p ư c bán cho nhà s n xu t ô tô là s n ph m trung gian (a).
Cũng chi c l p ó, n u bán cho ngư i tiêu dùng thì nó l i là s n ph m cu i cùng
(b). Ch có s n ph m cu i cùng m i ư c tính trong thu nh p qu c gia, do vi c
ưa c s n ph m trung gian vào s d n t i vi c tính kép làm tăng o giá tr th c s
c a thu nh p qu c gia. Ví d , trong trư ng h p (a) c a chi c l p, giá tr c a nó ã
ư c tính khi nó ư c nhà s n xu t l p bán cho nhà s n xu t ô tô và sau ó m t
l n n a ư c tính trong giá tr chi c ô tô khi nhà s n xu t ô tô bán cho ngư i tiêu
dùng.
Ngư i ta ch tính nh ng s n ph m ư c s n xu t m i. Vi c kinh doanh
nh ng hàng hóa ã t n t i trư c ó, ch ng h n ô tô cũ, không ư c tính, do nh ng
m t hàng như v y không tham gia vào vi c s n xu t c a các s n ph m m i.
Thu nh p ư c tính như là m t ph n c a GNP, ph thu c vào ai là ch s
h u các y u t s n xu t ch không ph i là vi c s n xu t di n ra âu. Ví d , m t
nhà máy s n xu t ô tô do ch s h u là công dân M u tư t i Vi t Nam thì l i
7
- GVHD Th.S Bùi Th Hi n l p HP 210700602
nhu n sau thu t nhà máy s ư c tính là m t ph n c a GNP c a M ch không
ph i c a Vi t Nam b i vì v n s d ng trong s n xu t (nhà xư ng, máy móc, v.v.)
là thu c s h u c a ngư i M . Lương c a công nhân ngư i Vi t là m t ph n c a
GNP c a Vi t Nam, trong khi lương c a công nhân M làm vi c t i ó là m t
ph n c a GNP c a M .
Công th c tính:
Công th c tính t ng s n ph m qu c gia dư i ây d a trên cơ s ti p c n t
khái ni m chi tiêu.
GNP = C + I + G + (X - M) + NR
C = Chi phí tiêu dùng cá nhân (h gia ình)
•
I = T ng u tư cá nhân qu c n i (t t c các doanh nghi p u tư
•
trên lãnh th 1 nư c)
G = Chi phí tiêu dùng c a chính ph
•
X = Kim ng ch xu t kh u các hàng hóa và d ch v
•
M = Kim ng ch nh p kh u c a hàng hóa và d ch v
•
NR= Thu nh p ròng t các hàng hóa và d ch v u tư n ư c
•
ngoài (thu nh p ròng)
1.1.2.1.3 GDP bình quân u ngư i:
GNP bình quân u ngư i c a m t qu c gia hay lãnh th t i m t th i i m
nh t nh là giá tr nh n ư c khi l y GNP c a qu c gia hay lãnh th này t i th i
i m ó chia cho dân s c a nó cũng t i th i i m ó.
1.1.2.2 Các công th c o lư ng tăng trư ng kinh t :
o lư ng tăng trư ng kinh t có th dùng m c tăng trư ng tuy t i, t c
tăng trư ng kinh t ho c t c tăng trư ng bình quân hàng năm trong m t giai
o n.
1.1.2.2.1 M c tăng trư ng tuy t i:
M c tăng trư ng tuy t i là m c chênh l ch quy mô kinh t gi a hai kỳ c n so
sánh.
8
- GVHD Th.S Bùi Th Hi n l p HP 210700602
K = Yt – Yo
Y : GNP, GDP
Yt : GDP, GNP t i th i i m t c a kỳ th i gian phân tích
Y : GDP, GNP t i th i i m g c c a kỳ th i gian phân tích.
1.1.2.2.2 T c tăng trư ng:
Tc tăng trư ng kinh t ư c tính b ng cách l y chênh l ch gi a quy mô
kinh t kỳ hi n t i so v i quy mô kinh t kỳ trư c chia cho quy mô kinh t kỳ
trư c. T c tăng trư ng kinh t ư c th h i n b n g ơ n v % .
Bi u di n b ng toán h c, s có công th c:
y = dY/Y × 100(%)
trong ó :
Y là qui mô c a n n kinh t , và y là t c tăng trư ng.
N u quy mô kinh t ư c o b ng GDP (hay GNP) danh nghĩa, thì s có
tc tăng trư ng GDP (ho c GNP) danh nghĩa. Còn n u quy mô kinh t ư c o b ng
GDP (hay GNP) th c t , thì s có t c tăng trư ng GDP (hay GNP) th c t . Thông
thư ng, tăng trư ng kinh t dùng ch tiêu th c t hơn là các ch tiêu danh nghĩa.
Phân bi t GDP v i GNP:
GDP khác v i t ng s n ph m qu c dân (GNP) ch lo i b vi c chuy n
i thu nh p gi a các qu c gia, nó ư c quy theo lãnh th mà s n ph m ư c s n
xu t ó hơn là thu nh p nh n ư c ó.
9
- GVHD Th.S Bùi Th Hi n l p HP 210700602
d hi u hơn, ta có th l y ví d như sau: M t nhà máy s n xu t ăn
nhanh t t i Vi t Nam do công dân M u tư tiêu th n i a. Khi ó m i thu
nh p t nhà máy này sau khi bán hàng ư c tính vào GDP c a Vi t Nam, tuy
nhiên l i nhu n ròng thu ư c (sau khi kh u tr thu ph i n p và trích n p các qu
phúc l i) cũng như lương c a các công nhân M ang làm vi c trong nhà máy
ư c tính là m t b ph n trong GNP c a M .
1.2 Ngu n g c c a Tăng trư ng kinh t :
1.2.1 Khái quát chung :
Mô hình kinh t là cách di n t các quan i m v tăng trư ng, phát tri n
kinh t thông qua các bi n s kinh t và m i quan h gi a chúng. M c ích nghiên
c u mô hình là mô t phương th c v n ng c a n n kinh t thông qua m i quan
h nhân qu gi a các bi n s quan tr ng sau khi ã lư c b và ơn gi n hóa nh ng
ph c t p không c n thi t.Cách di n t c a các mô hình có th b ng l i văn, sơ ,
ho c công th c toán h c.
1.2.2 M t s mô hình phân tích ngu n g c tăng trư ng kinh t :
Mô hình kinh t là cách di n t các quan i m v tăng trư ng, phát tri n
kinh t thông qua các bi n s kinh t và m i quan h gi a chúng. M c ích nghiên
c u mô hình là mô t phương th c v n ng c a n n kinh t thông qua m i quan
h nhân qu gi a các bi n s quan tr ng sau khi ã lư c b và ơn gi n hóa nh ng
ph c t p không c n thi t.Cách di n t c a các mô hình có th b ng l i văn, sơ ,
ho c công th c toán h c.
1.2.2.1 Mô hình c i n v tăng trư ng kinh t :( Adam Smith- Ricardo)
i m xu t phát c a mô hình:
Adam Smith ư c coi là ngư i khai sinh c a khoa h c kinh t , v i tác
ph m “C a c i c a các nư c”. Trong tác ph m này ông gi i thi u nh ng n i
dung cơ b n :
10
- GVHD Th.S Bùi Th Hi n l p HP 210700602
H c thuy t v “giá tr lao ng”: Lao ng ch không ph i t ai, ti n b c
là ngu n g c cơ b n t o ra m i c a c i cho t nư c.
H c thuy t “Bàn tay vô hình”: T ngư i lao ng ch không ph i ai khác
bi t rõ nh t cái gì l i cho h . N u không b chính ph ki m soát, h ư cl i
nhu n thúc y, s s n xu t các hàng hóa và d ch v c n thi t. Thông qua th
trư ng, l i ích cá nhân s g n v i l i ích xã h i. Ông cho r ng m i cá nhân
không có ý nh thúc y l i ích công c ng…H ư c bàn tay vô hình d n d t
ph c v m t m c ích không n m trong ý nh c a mình.
V vai trò c a Chính ph ông vi t:”B n nghĩ r ng b n ang giúp cho h
th ng kinh t b ng nh ng qu n lý yý nh t t p và b ng nh ng hành ng
can thi p c a mình. Không ph i như v y âu. Hãy m c t t c , hãy m is
vi c x y ra. D u nh n c a l i ích cá nhân s làm cho các bánh xe kinh t ho t
ng m t cách g n như kỳ di u. Không ai c n k ho ch, không c n quy t c, th
trư ng s gi i quy t t t c …”.
Ông cũng ưa ra lý thuy t v phân ph i thu nh p, theo nguyên t c ”ai có gì
ư c n y”. Tư b n có v n thì có l i nhu n, a ch có t thì nh n a tô, công
nhân có s c lao ng thì nh n ư c ti n lương.Theo tác gi ây là nguyên t c
phân ph i công b ng, h p lý.
Các y u t tăng trư ng kinh t và quan h gi a chúng:
N u Adam Smith là ngư i khai sinh, thì David Ricardo là i diên xu t s c
c a trào lưu kinh t h c c i n. Ricardo cho r ng:
Nông nghi p là ngành quan tr ng nh t, theo ó các y u t cơ b n c a tăng
trư ng kinh t là t ai, s c lao ng và v n.
Trong t ng ngành, v i m t trình k thu t nh t nh, các y u t này k t
h p v i nhau theo m t t l c nh.
Trong ba y u t c a tăng trư ng, t ai là quan tr ng nh t, do ó t ai là
gi i h n c a tăng trư ng. duy trì tăng trư ng, liên t c hóa s v n ng c a
n n kinh t , ch có th xu t kh u hàng công nghi p nh p kh u nông ph m, c
bi t là lương th c, ho c phát tri n công nghi p tác ng vào nông nghi p.
11
- GVHD Th.S Bùi Th Hi n l p HP 210700602
Phân chia các nhóm ngư i trong xã h i và thu nh p c a h :
Tương ng v i các y u t tăng trư ng, Ricardo chia xã h i thành các nhóm
ngư i: a ch , nhà tư b n, công nhân. Phân ph i thu nh p c a ba nhóm ngư i
này ph thu c quy n s h u c a h v i các y u t s n xu t: a ch có ts
nh n ư c a tô; công nhân có s c lao ng thì nh n ư c ti n công; tư b n có
v n s nh n ư c l i nhu n.
Do v y, thu nh p c a xã h i là t ng thu nh p c a các t ng l p dân cư,
nghĩa là b ng: ti n công + l i nhu n + a tô.
Trong các nhóm ngư i c a xã h i, các nhà tư b n gi vai trò quan tr ng
trong s n xu t và phân ph i, c bi t h là t ng l p gi vai trò chính th c hi n
tích lũy cho phát tri n s n xu t.
Quan h cung c u và vai trò c a chính sách kinh t v i tăng trư ng:
Các nhà kinh t h c c i n cho r ng, th trư ng v i bàn tay vô hình d n d t
ã g n l i ích cá nhân v i l i ích xã h i, làm linh ho t giá c và ti n công, hình
thành và i u ch nh các cân i kinh t , b o m công vi c làm y . ây là
quan i m cung t o nên c u.
P ADO AS
AD1
GDP
Yo
ư ng Cung c u theo mô hình trư ng phái c in
12
- GVHD Th.S Bùi Th Hi n l p HP 210700602
Trong mô hình này, ư ng cung AS luôn là ư ng th ng ng m c s n lư ng
ti m năng. ư ng c u AD th c ch t là ư ng bi u th hàm cung ti n, ư c xác
nh b i m c giá, không quan tr ng v i vi c hình thành s n lư ng. i u này
cũng có nghĩa là các chính sách kinh t không có tác ng áng k vào ho t
ng kinh t .
Tác gi còn cho r ng, chính sách kinh t nhi u khi l i h n ch kh năng
phát tri n kinh t . Ví d chính sách thu , xét cho cùng thu l y t l i nhu n, tăng
thu s làm gi m tích lũy ho c làm tăng giá c hàng hóa d ch v .
V chi tiêu c a Chính ph , các nhà kinh t h c c i n cho ó là nh ng chi
tiêu “không sinh l i”. Ricardo chia nh ng ngư i làm vi c thành hai nhóm.
Nh ng ngư i làm vi c tr c ti p và gián ti p t o ra s n ph m là nh ng lao ng
sinh l i, còn nh ng ngư i khác là lao ng không sinh l i. Do nh ng ho t ng
không sinh l i này mà kh năng phát tri n kinh t b gi m b t.
1.2.2.2 Mô hình K. Mark:
K.Marx (1818-1883) là nhà kinh t , xã h i, chính tr , l ch s và tri t h c xu t s c.
Tác ph m n i ti ng c a ông là b “Tư b n”. Nh ng quan i m c a ông v phát
tri n kinh t có th tóm lư c như sau:
Các y u t tăng trư ng kinh t :
Theo Marx, các y u t tác ng n quá trính tái s n xu t là t ai, s c lao
ng, v n và ti n b k thu t.
V y u t s c lao ng: Tác gi cho r ng s c lao ng là y u t duy nh t
t o ra giá tr th ng dư. Th i gian lao ng c a công nhân chia ra hai ph n, th i
gian lao ng cho mình (v) và th i gian lao ng cho nhà tư b n (m). T l m/v
ph n ánh m c bóc l t công nhân c a nhà tư b n.
V y u t k thu t: M c ích c a nhà tư b n là tăng giá tr th ng dư. Mu n
v y h ph i tăng th i gian lao ng, gi m ti n lương c a công nhân, tìm m i
cách nâng cao năng su t lao ng. Hai hình th c u có gi i h n trong kho ng
nh t nh. Cho nên, tăng năng su t lao ng thông qua c i ti n k th t là con
13
- GVHD Th.S Bùi Th Hi n l p HP 210700602
ư ng cơ b n tăng kh i lư ng giá tr th ng dư ( ng th i cũng làm tăng quy
mô kinh t ).
Marx cho r ng, ti n b k thu t làm tăng m c trang b k th t cho công
nhân, vì v y c u t o h u cơ (c/v) cũng ngày càng tăng lên.
trang b k thu t, nhà tư b n ph i u tư b ng cách phân chia giá tr
th ng dư thành ph n tiêu dùng cho mình và ph n cho tích lũy. ây là nguyên lý
c a tích lũy tư b n ch nghĩa.
S phân chia giai c p trong xã h i:
Cũng như Ricardo, Marx cho r ng, khu v c s n xu t c a c i v t ch t cho xã
h i g m ba nhóm ngư i: a ch , nhà tư b n và công nhân. Tương ng thu nh p
c a ba nhóm ngư i này là a tô, l i nhu n, ti n công.
Khác v i Ricardo, Marx cho r ng phân ph i này là b t h p lý, mang tính
ch t bóc l t. M t ph n ti n công, áng ra ngư i công nhân ư c hư ng l i b nhà
tư b n v à a ch chi m l y. a ch và nhà tư b n thu c giai c p bóc l t. Công
nhân là giai c p b bóc l t.
Các ch tiêu ph n ánh tăng trư ng:
Marx ng trên lĩnh v c s n xu t nghiên c u và ưa ra các ch tiêu t ng
h p. Ông chia các ho t ng xã h i thành 2 hai lĩnh v c: s n xu t v t ch t và phi
s n xu t v t ch t và cho r ng: ch có lĩnh v c s n xu t m i sáng t o ra s n ph m
x ã h i.
D a vào tính hai m t c a lao ng tác gi phân chia s n ph m xã h i thành
2 hình thái hi n v t và giá tr .
D a vào công d ng c a s n ph m Marx chia s n ph m xã h i thành hai b
ph n tư li u s n xu t và tư li u tiêu dùng.
Trên cơ s phân chia trên tác gi ưa ra 2 khái ni m t ng s n ph m xã h i (
v m t giá tr bao g m C+V+m) và thu nh p qu c dân (v m t giá tr bao g m
V+m).
Chu kỳ s n xu t và vai trò c a chính sách kinh t :
14
- GVHD Th.S Bùi Th Hi n l p HP 210700602
Marx bác b quan i m cung t o ra c u và s b t c c a tăng trư ng do gi i
h nv t ai c a các tác gi c i n và cho r ng, nguyên t c cơ b n c a s v n
ng c a ti n và hàng trên th trư ng là ph i b o m th ng nh t gi a hi n v t
và giá tr . N u kh i lư ng hàng hóa c n bán cách bi t quá xa v i s c mua s t o
ra kh ng ho ng. Kh ng ho ng c a ch nghĩa tư b n thư ng là kh ng ho ng th a
do cung tăng lên nhanh t i a hóa l i nhu n trong khi s c c u tăng ch m b i
tích lũy tư b n. Kh ng ho ng là m t “gi i pháp” l p l i th cân b ng m i c a
quan h ti n – hàng. Kh ng ho ng di n ra v i nh ng phân kỳ và c i mc a
nó.
Theo Marx, chính sách kinh t c a Chính ph có vai trò quan tr ng, c
bi t là chính sách khuy n khích, nâng cao s c c u hi n có.
1.2.2.3 Mô hình tân c i n:
N i dung cơ b n c a mô hình:
Cu i th k 19 cách m ng khoa h c công ngh có s chuy n bi n m nh, tác
ng nhi u m t n kinh t , xã h i. S chuy n bi n này ã làm thay i c u trúc
kinh t nói chung và c u trúc chi phí s n xu t nói riêng. Nh ng thay i này ã
thúc y s ra i c a trào lưu kinh t “tân c i n” ng u là Marshall.
Trư ng phái này có nh ng i m th ng nh t v i trư ng phái c i n, ng th i
có nh ng i m m i.
Trong mô hình tân c i n, các nhà kinh t bác b quan i m c a trư ng
phái c i n cho r ng trong m t tình tr ng nh t nh, t l k t h p c a các y u t
s n xu t là không thay i. H cho r ng v n có th thay th ư c nhân công và
có nhi u cách k t h p các y u t s n xu t.
T ây, h ưa ra quan i m “phát tri n kinh t theo chi u sâu” trên cơ s
trang b k thu t tăng nhanh hơn s c lao ng và ti n b k thu t là y u t cơ
b n thúc y phát tri n kinh t .
Các nhà kinh t tân c i n còn cho r ng: n n kinh t có hai ư ng t ng
cung: AS-LR ph n ánh s n lư ng ti m năng, còn ư ng AS-SR ph n ánh kh
năng th c t . M c dù v y, h cũng nh t trí v i các nhà kinh t c i n là n n
15
- GVHD Th.S Bùi Th Hi n l p HP 210700602
kinh t luôn cân b ng m c s n lư ng ti m năng. B i vì trong i u ki n th
trư ng c nh tranh, khi có bi n ng thì s linh ho t c a giá c và ti n công là
nhân t cơ b n i u ti t, ưa n n kinh t v l i s n lư ng ti m năng thông qua s
d ng h t ngu n lao ng.
Chính sách kinh t c a Chính ph không th tác ng vào s n lư ng, nó ch
nh hư ng n m c giá c , do v y vai trò Chính ph là m nh t trong phát tri n
kinh t .
AS-
PL
AS-SR
AD
Y GDP
0
Mô hình Cobb –Douglas:
Các nhà kinh t tân c i n ã c g ng gi i thích ngu n g c và toàn h c hóa s
tăng trư ng thông qua hàm s n xu t.
Cobb - Douglas là ng tác gi ã xu t mô hình ư c nhi u ngư i th a
nh n và ng d ng trong phân tích tăng trư ng.
Mô hình này ph n ánh m i quan h gi a k t qu c a u ra v i các y u t
u vào v n, lao ng, tài nguyên, khoa h c công ngh .
Xu t phát t hàm s n xu t có tính nguyên t c:Y=F(K, L, R, T)
Trong ó: Y: u ra, ch ng h n GDP, …
K: V n s n xu t
L : S lư ng nhân l c ư c s d ng
R: Tài nguyên thiên nhiên huy ng vào ho t ng kinh t
T: Khoa h c công ngh
16
- GVHD Th.S Bùi Th Hi n l p HP 210700602
Tác gi ã ưa ra mô hình th c nghi m:
Y=KαLβ.Rγ.T, Trong ó α, β, γ là các s lũy th a, ph n ánh t
l c n biên các chi phí c a y u t u vào, ( α + β + γ = 1). Sau khi bi n i, tác
gi thi t l p ư c m i quan h gi a k t qu tăng trư ng ph thu c và các y u t
như sau:
g = αk+ βl + γr + t +t
Trong ó: g: T c tăng trư ng c a s n lư ng,
k, l, r : t c tăng các y u t u vào
t: ph n dư tăng trư ng do tác ng c a khoa h c công ngh .
Như v y, hàm Cobb- Douglas cho bi t 4 y u t tác ng n tăng trư ng
kinh t và cách th c, m c óng góp c a m i y u t này là khác nhau. Trong ó
khoa h c công ngh có vai trò quan tr ng nh t v i tăng trư ng và phát tri n kinh
t.
1.2.2.4 Mô hình Keynes:
N i dung mô hình:
Vào nh ng năm 30 c a th k XX, kh ng ho ng kinh t và th t nghi p tr
thành căn b nh thư ng xuyên c a n n kinh t các nư c phát tri n. i kh ng
ho ng kinh t 1929-1933 cho th y h c thuy t “t do i u ti t “ c a th trư ng và
”bàn tay vô hình” c a trư ng phái c i n và tân c i n ã không còn s c thuy t
ph c. Các công c này không b o m cho n n kinh t t i u ch nh phát tri n
lành m nh. Th c ti n òi h i ph i có h c thuy t m i lý gi i ư c s v n ng và
ưa ra các gi i pháp hi u ch nh n n kinh t .
Năm 1936, tác ph m “Lý thuy t chung v vi c làm, lãi su t và ti n t ” c a
J.Keynes ánh d u s ra i m t h c thuy t m i.
S cân b ng c a n n kinh t :
17
- GVHD Th.S Bùi Th Hi n l p HP 210700602
Khác v i các tư tư ng c i n và tân c i n, J.Keynes cho r ng n n kinh t
có xu hư ng t i u c h nh i n cân b ng m t m c s n lư ng nào ó dư i
m c công ăn vi c làm y cho t t c m i ngư i, t i nơi mà nh ng kho n chi
tiêu m i cho u tư ư c hình thành t ti t ki m b t u ư c bơm vào h th ng
kinh t .
Tác gi cho r ng, có hai ư ng t ng cung: AS-LR ph n ánh m c s n lư ng
ti m năng và AS-SR ph n ánh kh năng th c t . Cân b ng c a n n kinh t không
nh t thi t m c s n lư ng ti m năng, thông thư ng s n lư ng th c t t mc
cân b ng nh hơn m c s n lư ng ti m năng (YO
- GVHD Th.S Bùi Th Hi n l p HP 210700602
và hi u su t c n biên c a v n. Ông vi t:”S thúc y tăng s n lư ng ph thu c
vào s tăng lên c a hi u su t c n biên c a m t kh i lư ng v n nh t nh so v i lãi
su t”.
Tác gi s d ng lý thuy t v vi c làm và s n lư ng do c u quy t nh
gi i thích tình tr ng s n lư ng tăng ch m trong khi th t nghi p tăng nhanh nh ng
năm 1930 h u h t các nư c công nghi p phương Tây. J. Keynes xu t nhi u
gi i pháp kích thích tăng t ng c u và vi c làm. Do ó lý thuy t này còn ư c
g i là lý thuy t tr ng c u.
Vai trò c a chính sách kinh t v i tăng trư ng:
T phân tích t ng quan, Keynes i n k lu n: Mu n thoát kh i kh ng
ho ng, th t ngi p, Nhà nư c ph i th c hi n i u ti t n n kinh t b ng các chính
sách, c bi t là nh ng chính sách nh m kích thích và tăng c u tiêu dùng.
Ông ngh :
- Chính ph s d ng ngân sách kích thích u tư (thông qua các ơn t
hàng c a Chính ph , tr c p v n cho các doanh nghi p).
- Áp d ng nhi u bi n pháp tăng l i nhu n, gi m lãi su t.
- Tăng kh i lư ng ti n trong lưu thông, l m phát có m c .
- Coi tr ng h th ng thu , áp d ng thu thu nh p lũy ti n làm cho phân
ph i công b ng hơn.
- Coi tr ng u tư c a Chính ph vào khu v c công c ng, tr cptt
nghi p,…như là m t lo i bơm tr l c khi u tư tư nhân gi m sút.
1.2.2.5 Mô hình tăng trư ng Harrod Domar:
D a vào tư tư ng c a J.Keynes, vào nh ng năm 40 c a th k XX, Harrod
và Domar c l p nghiên c u, cùng ưa ra mô hình gi i thích m i quan h gi a
th t nghi p và s n lư ng các nư c ang phát tri n. Mô hình này cũng ư c s
d ng xem xét quan h gi a tăng trư ng và nhu c u v v n.
19
- GVHD Th.S Bùi Th Hi n l p HP 210700602
Mô hình này coi u ra c a b t kỳ ơn v kinh t nào u ph thu c vào
vn u tư dành cho nó.
N ug i u ra là Y, t c tăng trư ng c a nó là g, K là v n s n xu t, I là
v n s n xu t tăng thêm do u tư mà có, S là kh i lư ng ti t ki m,
Trong ó: g= ∆Y/Yt ; s=St/Yt ; St=It; s=It/Yt ; It=∆Kt+n; k=∆Kt+n/∆Y= It/∆Y.
V i nh ng gi thi t và i u ki n trên, qua bi n i s có:
s
g=
k
ây, k là h s ICOR (h s gia tăng v n và u ra). H s này nói lên
tăng m t ơn v s n lư ng c n có thêm bao nhiêu ơn v ti t ki m ( cùng có nghĩa
là ph i có bao nhiêu ơn v u tư tăng thêm). H s này cũng cho bi t trình k
thu t c a s n xu t.
i v i nhà k ho ch, v i phương trình này, có th xác nh các phương án
u tư ( trong trung h n, dài h n) là xu t phát t nhu c u tăng trư ng hay là xu t
phát t kh năng tích lũy và các ngu n khác.
Tuy v y, các nhà kinh t trư ng phái tân c i n cũng phê phán mô hình
này các n i dung sau:
Tăng trư ng trong th c t không ch duy nh t là do u tư . N u u tư c ó
tăng lên, nhưng u tư sai v m c tiêu và a i m,…thì chưa ch c có tăng trư ng.
1.2.2.6 Lý thuy t tăng trư ng kinh t hi n i:
D a vào lý thuy t c a Keynes, Chính ph nhi u nư c ã linh ho t trong s
d ng các chính sách h n ch l m phát, th t nghi p, làm tăng s n lư ng th c t .
Sau m t th i kỳ, do quá nh n m nh vai trò c a chính sách, vai trò t i u ti t c a
th trư ng b xem nh . Nhi u tr ng i m i cho tăng trư ng ã xu t hi n.
Trong b i c nh ó, m t trư ng phái kinh t m i ã ra i mà ngư i i
di n là P.A.Samuelson v i tác ph m ”Kinh t h c”-1948. Ngày nay, h u h t các
n n kinh t uv n ng theo cơ ch h n h p v i n i hàm là n n kinh t v a ch u
20
nguon tai.lieu . vn
