Xem mẫu
- CHIẾC LƯỢC NGÀ
Tiết 71 + 72 :
(Trích)
Nguyễn Quang Sáng
A. Mục tiêu cần đạt
- Hs cảm nhận được tình cha con sâu nặng trong hoàn cảnh éo le của cha con ông
Sáu.
- Nắm được nghệ thuật miêu tả tâm lý n/v, nghệ thuật xây dựng tình huống truyện
bất ngờ mà tự nhiên
- Rèn kỹ năng đọc diễn cảm, phát hiện những chi tiết nghệ thuật
B. Chuẩn bị
- Chân dung nhà văn Nguyễn Quang Sáng.
- Tư liệu liên quan đến tác phẩm.
C. Khởi động
1. Kiểm tra
a) Bác lái xe cho rằng anh thanh niên là “người cô độc nhất thế gian” ? Em có đồng
ý với ý kiến đó không ? Vì sao
* Ý kiến đúng vì anh sống làm việc một mình trên đỉnh Yên Sơn 2600m quanh
năm chỉ có cỏ cây mây mù.
- * Ý kiến chưa đúng vì ở Sa Pa còn có ~ người khác cùng làm việc thầm lặng một
mình : Anh bạn ở đỉnh Phan – Xi – Păng 3142m, anh cán bộ nghiên cứu sét 11 năm
không xa cơ quan , ông kỹ sư trồng rau Sa Pa...
b) Phát biểu chủ đề “Lặng lẽ Sa Pa” không dùng câu văn của chính tác giả.
2. Giới thiệu : Những tình huống éo le trong chiến tranh : vợ hiểu lầm chồng; làng
xóm họ hàng hiểu lầ m một người chiến sĩ tình báo đi theo giặc; đ/chí hiểu lầm nhau... con
– cha.
D. Tiến trình các hoạt động dạy và học
Hoạt động của giáo viên - học sinh Nội dung cần đạt
Hoạt động 1 : Gv gthiệu ảnh tác giả. I. Tìm hiểu chung
(1) Giới thiệu vài nét về NQS ? 1. Tác giả
- Quê An Giang là nhà văn Nam Bộ Nhà văn Nam Bộ tài năng
- Chỉ viết về cs và con người Nam Bộ - có truyện ngắn
- Cốt truyện hấp dẫn, tình huống bất ngờ - có tiểu thuyết
ngôn ngữ đậm màu sắc Nam Bộ. - kịch bản phim
- Phim : Cánh đồng hoang, Mùa gió chướng,
Người thành phố
2. Trình bày hiểu biết về tác phẩm. 2. Tác phẩm
* H/c sáng tác : 1966, Khi tác
Gv tóm tắt phần lược bỏ ở phần đầu tác phẩm giả hoạt động ở chiến trường
- Gv đọc mẫu – hs đọc tiếp từ đầu → hết cảnh Nam Bộ
cha con chia tay nhau.
Hs tóm tắt cốt truyện đoạn trích 8 – 10 câu
Hs trình bày bố cục truyện ? * Tóm tắt đoạn trích
Gv : lưu ý truyện viết trong chiến tranh ác liệt * Bố cục
nhưng lại nói về vđề t/cảm tình cha con. Tình - Tình huống 1: Sau 8 năm hai
cha con được mtả ở cả hai phía : người cha cha con gặp lại nhau, bé Thu
c/mạng và con gái nhỏ không nhận cha, đến lúc em
- tình cảm đáng trân trọng hơn nhận ra thì ông Sáu phải ra đi
- nỗi đau do chiến tranh gây ra. → bộc lộ t/cảm mãnh liệt của
* Cách chuyện lồng trong truyện. con đ/v cha.
Phần chính là chuyện bác Ba kể về hai cha - Tình huống 2 : Ở căn cứ ông
Sáu dồn tất cả tình yêu thương, làm chiếc lược
con
nhưng chưa kịp trao cho con đã hy sinh
→ bộc lộ t/c sâu sắc của người cha.
Hoạt động 2 II. Phân tích
Hs đọc đoạn đầu 1. Diễn biến tâm lý bé Thu
3. Phân tích thái độ tình cảm của bé Thu trong lần ông Sáu về thăm nhà.
trong phút đầu khi gặp hai người khách lạ. a. Trước khi nhận ông Sáu là
Lý giải nguyên nhân của thái độ ấy ? cha
- - Lí do dễ hiểu : bé quá bất ngờ ngạc nhiên, - Cách mtả tâm lý sợ hãi của đứa trẻ : hành
sợ hãi trước người lạ, sợ bị lừa sợ bị bắt... động chạy vụt đi và tiếng kêu thét → rất phù
4. Trong hai ngày đêm tiếp theo, thái độ và hợp với tâm lý bé gái.
t/cảm của bé Thu đ/v ông Sáu diễn biến ntn? → Chi tiết gây sự cảm thương cho ông Sáu
Chi tiết nào làm em ấn tượng nhất ? Vì sao?
Tiết 2 (tiếp)
- Trong 2 ngày tiếp theo mặc ~ lời nói cử chỉ - Thờ ơ, lạnh nhạt, xa cách đến mức bướng
5. Có ý kiến cho rằng : khi hất tung cái trứng bỉnh, ngang ngạnh khó hiểu
cá ra khỏi bát cơm, khi bị đánh mắng, nó lặng
lẽ nhặt cái trứng cá vào bát, lặng lẽ đứng dậy
bỏ ra xuồng chèo về bà ngoại là lúc bé Thu
bày tỏ tình thương yêu mãnh liệt và tức tưởi Và chính giây phút đó càng chứng tỏ thương
đ/với ba mình. yêu mãnh liệt ba nó, người đàn ông trong ảnh,
ý kiến của em ntn ? khác hoàn toàn vời người đàn ông đáng ghét cứ
Hs thảo luận nhóm 4 người : 2/ - 3/ muốn thay thế ba nó → Đó là phản ứng tâm lý
- - Sự ương ngạnh đó hoàn toàn không đáng hoàn toàn tự nhiên của một đứa bé có cá tình
mạnh mẽ. Trong sự cứng đầu cứng cổ của con
trách vì :
+ H/cảnh éo le của Ctranh, bé Thu quá nhỏ bé còn ẩn chứa cả sự kiêu hãnh trẻ thơ về một
- không thể thấu hiểu được. tình yêu dành cho người cha khác ấy
+ Những người lớn không ai chuẩn bị đón
nhận ~ khả năng bất thường ấy.
Đọc đoạn chia tay. b. Trong buổi chia tay
6. Nhận xét thái độ và hành động của bé Thu → Bé Thu xúc động mạnh mẽ. Tình yêu và sự
trong buổi chia tay ? mong mỏi người cha xa cách đã bị dồn nén bấy
* Và khi đã vỡ lẽ thì lòng yêu ba càng nhân lâu, nay bùng ra thật mạnh mẽ và hối hả, cuống
lên gấp bội nhưng muộn quá. Và thật éo le quít có xen lẫn cả sự hối hận.
đ/v người cha ấy, đó là tiếng ba đầu tiên và
cũng là tiếng gọi cuối cùng ông nghe được từ
chính đứa con muôn vàn yêu quí
7. Nguyên nhân của sự thay đổi đó ? - Khi nghe bà giải thích “nó nằm im, lăn lộn và
Vì sao tác giả lại để cho bà ngoại giải thích thỉnh thoảng lại thở dài như người lớn” → sự
mà không phải ai khác ? nghi ngờ bấy lâu được giải toả, nảy sinh sự ân
Qua đó em nhận xét tính cách n/v bé Thu và hận hối tiếc.
nghệ thuật mtả tâm lý của tác giả ? - Tình yêu cha bị dồn nén bấy lâu đã thức dậy
- Vì vậy phút chia tay t/cảm mãnh liệt xen lẫn mạnh mẽ, mãnh liệt trong Thu
hối tiếc.
8. T/cảm của ông Sáu đ/v con được thể hiện * T/cách bé Thu :
qua những chi tiết sự việc nào ? - Tình cảm thật sâu sắc, mạnh mẽ nhưng cũng
- thật dứt khoát, rạch ròi.
- Cứng cỏi, ương ngạnh nhưng vẫn hồn nhiên
ngây thơ
Tâm trạng ông Sáu khi bị con coi là người xa 2. Tình cảm cha con sâu nặng ở ông Sáu.
lạ ? Điều đó bộc lộ thêm nét đẹp gì trong tâm - Mong mỏi, chờ đợi giây phút được gặp con,
hồn người csĩ c/mạng ấy ? yêu con vô bờ bến.
- Muốn ôm con, hôn con → chỉ dám đứng
nhìn đôi mắt trìu mến lẫn buồn rầu
Nỗi đau của ông Sáu cứ lớn dần, như lăn vào
trong sâu thẳ m → đó là sự hy sinh lớn lao
không đếm được của người làm c/mạng. - Đau đớn bất lực bởi tình cảm cha con thắm
- Phút chia tay ông sung sướng cảm động thiết không đến được với nhau.
hạnh phúc nghẹn ngào khi con đột ngột thay
đổi hoàn toàn.
– Tình yêu thương con trong ông Sáu có diễn * Ở chiến trường.
biến ntn sau chuyến về phép ? Chi tiết nào
cảm động nhất ? Vì sao.
- Khi sắp hy sinh – cố giữ chiếc lược cho con. - Chiếc lược ngà là tất cả nỗi nhớ mong yêu
* Lòng yêu con đã biến người csĩ thành 1 thương con, là kỷ vật thiêng liêng quý giá của
nghệ nhân, nghệ nhân chỉ sáng tạo ra một tác tình cha con sâu nặng.
- phẩ m duy nhất trong đời cho nên chiếc lược
ngà là kết tinh của tình phụ tử mộc mạc mà
đằm thắ m sâu xa, đơn sơ mà khì diệu làm
sao!
. Câu chuyện chiếc lược ngà ngoài việc diễn - Gợi người đọc suy nghĩ thấ m thía ~ đau
tả tình cảm cha con sâu nặng thắm thiết còn thương mất mát, éo le mà chiến tranh mang đến
gợi ta suy nghĩ gì ? cho bao nhiêu con người, bao nhiêu gia đình.
Hoạt động 3 III. Tổng kết
. Những thành công về nghệ thuật ? 1. Nghệ thuật
- Cốt truyện bất ngờ nhưng hợp lý - Cốt truyện chặt chẽ, bất ngờ nhưng hợp lý →
+ bất ngờ 1 : bé Thu không nhận cha rồi đột hấp dẫn.
ngột biểu lộ tình cảm mãnh liệt với cha → - Lựa chọn n/vật kể chuyện thích hợp → câu
trái ngược nhưng hợp lý. chuyện đáng tin cậy.
+ bất ngờ 2 : cuộc gặp gỡ tình cờ giữa bác - Xây dựng n/v, miêu tả tâm lý n/v rất thành
Ba- người kể chuyện – với cô giao liên Thu. công
- Người kể là bạn thân của ông Sáu, không - Ngôn ngữ lời kể giản dị, đậm màu sắc Nam
chỉ là người chứng kiến khách quan – mà còn Bộ.
bày tỏ sự đồng cảm, chia sẻ với các n/v.
Người kể chủ động điều chỉnh nhịp điệu kể 2. Nội dung
xen vào ~ ý kiến bình luận suy nghĩ của mình - Truyện diễn tả cảm động tình cha con đằm
- để dẫn dắt người đọc (VD : trong cuộc đời k/c thắ m sâu nặng trong hoàn cảnh éo le của chiến
tôi, tôi chứng kiến không biết bao nhiêu cuộc tranh.
chia tay... Cây lược chưa chải được mái tóc - Ca ngợi t/c cha con cao đẹp, thiêng liêng như
con nhưng nó như gỡ rối được phần nào... một giá trị nhân bản sâu sắc, nhất là trong h/c
khó khăn.
E. Củng cố – dặn dò
- Viết 5 câu văn bình giảng về nhan đề “Chiếc lược ngà”
- Viết 1 đ/v phát biểu cảm nhận suy nghĩ của em về tình cảm cha con.
nguon tai.lieu . vn
