Xem mẫu
- Tiết 42 : TỔNG KẾT TỪ VỰNG
A. Mục tiêu cần đạt :
Giúp hs nắm vững hơn và biết vận dụng những kiến thức về từ vựng đã học từ lớp
6 → 9 (từ đơn, từ phức, thành ngữ, nghĩa của từ, từ nhiều nghĩa, hiện tượng chuyển nghĩa
của từ.)
B. Chuẩn bị
- Hs ôn lại kiến thức về từ vựng, chuẩn bị lập bảng tổng kết
- Gv chuẩn bị sgk, sgv, bài soạn, bảng phụ
C Tiến trình tổ chức các hoạt động
1. Kiểm tra : trau dồi vốn từ.
Các bài tập
2. Giới thiệu bài : Vai trò hệ thống bài tổng kết
3. Bài mới.
Hoạt động của giáo viên – h.S Nội dung cần đạt
Hoạt động 1 I. Từ đơn và từ phức
Gv nêu câu hỏi 1 1.- Từ đơn : chỉ gồ m một tiếng
Hs thảo luận và trả lời. - Từ phức : gồm hai tiếng trở lên
- Từ ghép : các tiếng có quan hệ về nghĩa
- Từ láy : các tiếng láy lại âm nhau.
Hs thảo luận nhóm đôi làm BT2. 2. Xác định
- - Từ ghép : ngặt nghèo, giam giữ, bó buộc, tươi tốt, bọt
bèo, cỏ cây, đưa đón, nhường nhịn, rơi rụng, mong muốn
- Từ láy : nho nhỏ, gật gù, lạnh lùng, xa xôi, lấp lánh.
Gv hướng dẫn hs làm BT3 3. Phân biệt
- Giảm nghĩa : trăng trắng, đèm đẹp, nho nhỏ, lành lạnh,
xôm xốp
- Tăng nghĩa : sát sàn sạt, sạch sành sanh, nhấp nhô
Hoạt động 2 II. Thành ngữ
Hs ôn lại k/n thành ngữ 1. K/niệm : là loại cụm từ có cấu tạo cố định biểu thị một ý
nghĩa hoàn chỉnh.
- Nghĩa của thành ngữ: có thể bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa
đen của các từ tạo nên nó nhưng thường thông qua một số
phép chuyển nghĩa như ẩn dụ, so sánh...
VD : mẹ tròn con vuông, mặt xanh nanh vàng, chuột sa
chĩnh gạo.
Hs đọc bài số 2. 2.Tục ngữ
Hs trao đổi nhóm 4 người : 3/. a. Tục ngữ : h/cảnh môi trường xh có ảnh hưởng quan trọng
Đại diện nhóm trình bày. đến tính cách đạo đức con người
c. Tục ngữ : muốn giữ gìn thức ăn với chó thì phải treo lên,
- Gv hỏi thêm : với mèo thì phải đậy lại.
? Căn cứ vào đâu để phân biệt * Thành ngữ.
thành ngữ, tục ngữ? b. Làm việc không đến nơi đến chốn bỏ dở thiếu trách
nhiệ m
d. tham lam, được cái này lại muốn cái khác hơn.
Gv chia lớp thành 2 nhóm lớn thi e. Sự thông cảm thương xót giả dối nhằm đánh lừa người
tìm ra ~ thành ngữ có đặc điểm khác
như bt yêu cầu. * Phân biệt- Thành ngữ
→ ngữ biểu thị khái niệm
Việc giải nghĩa đặt câu → giao về - Tục ngữ → câu biểu thị phán đoán nhận định
3. Thành ngữ có yếu tố chỉ động vật : như : chó với mèo,
nhà.
Hs đọc bài 4 và trả lời đầu voi đuôi chuột, như hổ về rừng...
Thành ngữ có yếu tố chỉ thực vật : cây cao bóng cả, cây nhà
lá vườn, bãi bể nương dâu, dây cà ra dây muống...
4. Sử dụng thành ngữ trong văn chương
- Hoạn Thư hồn lạc phách xiêu khấu đầu dưới trướng liệu
điều kêu ca.
- Thân em
Bảy nổi ba chìm với nước non
Hoạt động 3 III. Nghĩa của từ
- Hs ôn lại k/niệm 1. K/n : là nội dung (sự vật, tính chất, hđộng, quan hệ...) mà
từ biểu thị.
Gv hướng dẫn hs làm bài 2. 2. Chọn cách hiểu đúng
- Chọn a.
Khác nghĩa của từ “bố” ở phần - Không chọn b. vì nghĩa của từ “ mẹ” chỉ
nghĩa “người phụ nữ” - Không chọn c. vì trong 2 câu này nghĩa của từ “ mẹ” có
thay đổi.
- K0 chọn d. vì nghĩa của từ “ mẹ” và “bà” có phần nghĩa
chung là “người phụ nữ”
3. Chọn b
Cách giải thích a vi phạ m 1 nguyên tắc quan trọng : dùng
một cụm từ có nghĩa thực thể (cụm danh từ) để giải thích
cho một từ chỉ đặc điểm tính chất. (tính từ)
Hoạt động 4 IV. Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ
1. Từ nhiều nghĩa
Hs ôn lại từ nhiều nghĩa, hiện + Ng gốc : là nghĩa xuất hiện từ đầu làm cơ sở để hình
tượng chuyển nghĩa. thành các nghĩa ≠.
+ Ng chuyển : là nghĩa được hình thành trên cơ sở nghĩa
gốc
.2. Hiện tượng chuyển nghĩa
- Hs trao đổi thảo luận về bài 2. 3. Từ hoa trong thềm hoa, lệ hoa được dùng theo nghĩa
chuyển hoa → đẹp, sang trọng, tinh khiết.
- K0 thể coi đây là hiện tượng chuyển nghĩa làm xuất hiện
từ nhiều nghĩa. Vì nghĩa chuyển này của từ hoa chỉ có nghĩa
lâm thời chưa thể đưa vào từ điển.
D. Củng cố – dặn dò :
- Các vấn đề về từ vựng
- Làm các bt còn lại.
nguon tai.lieu . vn