Xem mẫu
- Tiết 22 : CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH
A. Mục tiêu cần đạt
- HS thấy cuộc sống xa hoa ở phủ chúa, sự nhũng nhiễu của quan lại thời Lê Trịnh
và thái độ phê phán của tác giả.
- Bước đầu nhận biết đặc trưng cơ bản của thể tuỳ bút xưa và đánh giá gtrị NT của
VB.
B. Chuẩn bị
1. Tác phẩm “Vũ trung tuỳ bút”
2. Giấy A4
3. Tranh, ảnh phủ chúa Trịnh
C Tiến trình tổ chức các hoạt động
1. Kiểm tra : Sự chuẩn bị bài của HS
2. Giới thiệu bài “Chuyện cũ...”
3. Bài mới:
Hoạt động của giáo viên - học Nội dung cần đạt
sinh
Hoạt động 1 I. Tìm hiểu chung
HS giới thiệu vài nét về tác 1. Tác giả Phạm Đình Hổ( 1768 – 1839). Tên chữ: Tùng
giả.TP? Niên. Tên hiệu: Đông Dã Triều
2. Tác phẩm “Vũ trung tuỳ bút” Là một tập tuỳ bút gồm
- 88 mẩu chuyện nhỏ, viết đầu TK 19, bàn về lễ nghi. Phong
tục… và ghi chép những việc xảy ra trong XH lúc bấy giờ.
+ Lối viết giản dị, sinh động và hấp dẫn, vừa có giá trị văn
chương, vừa là tư liệu về lịch sử, địa lý.
* Nội dung: “ Chuyện cũ trong…” là một trong 88 mẩu
? Nội dung của TP? chuyện nhỏ của VTTB. Là một trong những trang đặc sắc
Gv giới thiệu về Trịnh Sâm nhất của TP kể về cuộc sống của vua chúa, quan lại thời
Lê – Trịnh.
* Thể tuỳ bút: Thuộc thể ký ( Ghi chép về sự việc, con
? Thế nào là thể tuỳ bút? người có thực, qua đó bộc lộ cảm xúc, suy tư của tác giả
Đọc VB về con người và cuộc sống.
Nêu nội dung và bố cục VB. *Từ “ Tuỳ bút” trong Nhan đề VB: Ghi chép chuyện
Gv định hướng phân tích theo bố thật, việc thật một cách tuỳ hứng, không cần tuân theo một
cục hình thức kết cấu chặt chẽ nào.
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Tóm tắt. HS tóm tắt.
Hoạt động 2
HS đọc phần 1. 2 Phương thức biểu đạt: Tự sự ( Cốt truyện đơn giản: Hầu
Gv bật máy đưa các chi tiết như không có chuyện. TG chỉ kể sự việc này đến sự việc
+ Năm Giáp Ngọ, Ất Mùi, Trịnh khác.
Sâm thường ngự li cung * Cảm hứng chủ đạo: Phê phán hiện thực ( Sự ăn chơi xa
- + Việc xây dựng đình đài xỉ và tệ nhũng nhiễu nhân dân của vua quan thời Lê-Trịnh.
+ Mỗi tháng ba bốn lần Vương ra 3. Bố cục: 2 phần: - Cuộc sống xa hoa của chúa Trịnh.
cung Thuỵ Liên... - Sự lộng hành của bọn hoạn quan, cung giám
+ Bao nhiêu loài trân cầm dị thú III. Phân tích:
+ Lấy cả cây đa to cành lá rườm 1. Cuộc sống xa hoa của chúa Trịnh.
+ Liên tục tổ chức các cuộc dạo chơi: tháng 3 – 4 lần (
rà...
HS giải nghĩa các từ li cung, trân Mỗi lần huy động nào đại thần, binh lính đi theo hầu hạ.
cầm dị thú, cổ mộc quái thạch. + bày đặt bao trò vui rất lố lăng, tốn kém ( Nội thần ăn
Gv giải thích núi Tử Trầm → ở mặc giả đàn bà, nhạc công ngồi ở khắp nơi)
Hoài Đức, Hà Tây + Thích sưu tầ m những vật lạ trong thiên hạ để trang trí
Núi Dũng Thuý → danh sơn Ninh cho phủ của mình
* NT: Miêu tả cụ thể, tỉ mỉ, khách quan (Không xen lời
Bình
? Qua ~ chi tiết đó em thấy chúa bình), chân thực. Liệt kê, gây ấn tượng.
trịnh có ~ thú ăn chơi gi? => Khẳng định: Chúa Trịnh sống rất xa xỉ trên mồ hôi,
nước mắt của nhân dân. Hầu như mọi thời gian của chúa
? Nhận xét nghệ thuật kể tả ~ thú đều dành cho việc ăn chơi, hưởng lạc mà không dành cho
ăn chơi đó ? Nêu tác dụng ? việc chăm lo quốc sự. Không những thế, cả vương triều
Gv : - Các mốc thời gian, địa điểm nhà Trịnh cũng chỉ chăm chăm phục vụ cho thú ăn chơi
cụ thể → khẳng định tính xác thực của chúa.
của các sự việc
- - Khéo léo đan cài ~ những từ ngữ * Tự các chi tiết, sự việc được kể đã toát lên thái độ phê
biểu cảm “liên miên” “không thiếu phán của TG. Tuy nhiên, vẫn có lúc TG trực tiếp bày tỏ
một thứ gì” “bao nhiêu” thái độ của mình “ Mỗi khi …triệu tập bất thường” => đây
* Thảo luận nhóm 4 người 3/ . là cách biểu cảm gián tiếp : Mượn lời của kẻ thức giả(-
Cuối phần 1 tác giả đưa ra lời nhận (Miêu tả âm thanh bất thường, gợi cảm giác ghê rợn, dự
báo điềm chẳng lành) để thể hiện thái độ của mình. => Lời
xét :
“ Mỗi khi đêm thanh... triệu bất tg\ kẻ thức giả chính là lời dự báo về điềm gở – Sự sụp đổ của
”.Gv bật máy câu văn.HS đọc câu nhà Trịnh
văn
Giải nghĩa triệu bất tg
? Tác giả đưa câu văn này nhằm
mục đích gì?
* Gợi ý : Chú ý âm thanh, không
gian các biện pháp nghệ thuật. 2. Thói lộng hành, nhũng nhiễu của bọn hoạn quan,
* Gv bình → ghi bảng cung giám
* Gv dẫn sự thực lịch sử * Thủ đoạn :
- Dò xét nếu có vật quí là chúng tịch thu mang về. Sẵn
HS đọc phần 2
? Tác giả đã kể ~ thủ đoạn nhũng sàng phá tường nhà nếu như “ Hòn đá hay cây cảnh” quá
nhiễu nào của bọn quan lại ? lớn.
? Em có suy nghĩ gì về ~ thủ đoạn - cho binh lính đến cướp vào ban đêm. Buộc tội gia chủ
- đó.? ( - Sắp xếp bố trí có bài bản giấu vật báu để bắt phải bỏ tiền ra chạy ( Tránh tội chết)
theo từng công đoạn- Lợi dụng uy => Doạ lấy tiền
quyền chúa mượn gió bẻ măng- => Là lũ cướp ngày, vừa ăn cướp vừa la làng, độc ác
Vừa kiếm được tiền của vừa được không thể tả được: ỷ thế nhà chúa, thừa cơ mượn gió bẻ
tiếng mẫn cán.=> Gây hậu quả măng, đục nước béo cò.
nặng nề) => Phản ánh một xã hội rối ren, bất an ( Người thì ngậm
? Em nghĩ gì về H.ả bọn này? H. ả đắng nuốt cay, chịu để bị cướp đi. Người vì lo sợ, phải tự
bọn hoạn quan cung giám đã phần mình phá huỷ vật quý để tránh tai vạ.
nào phản ánh điều gì về XH? * Câu chuyện gia đình tác giả.
Là một câu chuyện chân thực ( Địa điểm, con người, sự
việc) ( Vì: Để tránh tai vạ nên phải phá nhà, làm đổ tường.
Mặc dù phải chặt nhưng lòng người rất tiếc)
? Tác giả kết thúc bài tuỳ bút bằng => + Tăng tính xác thực của các sự việc trong VB
cách ghi lại một sự việc có thực + Tăng ý nghĩa phê phán tố cáo hiện thực thối nát của XH
từng xảy ra ngay trong nhà mình. - Kín đáo bộc lộ cảm xúc buồn bã, đau xót, bất bình.
Điều đó có ý nghĩa gì ? => Qua tất cả những gì mà TG đã kể, tả, cái gọi là “ Vô
sự” chỉ là một sự mỉa mai. Trong lòng XH Lê- Trịnh đang
* Gv bình
chất chứa bao điều xấu xa, bao điều bất công, tàn ác.
Mặc dù không trực tiếp miêu tả chân dung chúa Trịnh
Sâm, nhưng chân dung của y cũng đã hiện ra rất rõ: ăn
- chơi xa xỉ, không chăm lo chính sự, dung túng cho bề tôi
càn rỡ, quấy nhiễu nhân dân, khiến cho XH bất an, nhân
dân cơ cực trăm bề.
Hoạt động 3 III. Tổng kết
? Qua VB em cảm nhận được 1. Nghệ thuật Cách viết trầm tĩnh, sâu sắc. mặc dù TG chỉ
những giá trị nghệ thuật gì?→ Gv ghi chép tuỳ hứng, tản mạn, nhưng các chi tiết rất chọn
nhấn cảm hứng phê phán lọc, rất chính xác, khách quan, sinh động, có giá trị phản
ánh hiện thực. Từ các chi tiết đó, thái độ của TG cũng
được bộc lộ một cách kín đáo mà sâu sắc.
2. Nội dung: TP đã khắc hoạ chân thực một bức tranh
? Nội dung? hiện thực đen tối thời Lê–Trịnh, đồng thời thể hiện thái độ
phê phán, thái độ bất bình sâu sắc, kín đáo.
Hoạt động 4 : IV. Luyện tập
Gv phát phiếu học tập. So sánh VB “ Chuyện cũ... ” với “ Chuyện người con
* Gv đưa bài tập trắc nghiệm gái...” thể tuỳ bút có gì khác so với thể truyện.
? VB thành công bởi ~ yếu tố NT - Tuỳ bút : không hư cấu, n/v, cốt truyện, pthức bcảm cảm
xúc trực tiếp – gián tiếp.
nào?
A. Lối văn ghi chép sự việc cụ thể - Truyện : có hư cấu, n/v, cốt truyện pthức tự sự, cảm xúc
chân thực sinh động gián tiếp
B. Sử dụng biện pháp liệt kê miêu
- tả tỉ mỉ một số sự kiện tiêu biểu
C. Cả A và B đều đúng
→ Gv nhấn mạnh giá trị lịch sử
D.Củng cố dặn dò :
- So sánh “Chuyện cũ...” với “Mùa xuân của tôi”( Lớp 7 )
- Tuỳ bút cổ có gì khác tuỳ bút hiện đại.
- Soạn “ Hoàng Lê nhất thống chí”.
- Học kỹ bài giảng của GV. Đọc kỹ TP.
nguon tai.lieu . vn
