Xem mẫu
- TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 25 (50) - Thaùng 02/2017 Thực trạng và một số giải pháp góp phần thúc đẩy công tác xây dựng nông thôn mới ở huyện Củ Chi trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa The current situation and methods for developing new rural areas in Cu Chi, in the context of industrialization, modernization Nguyễn Minh, Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM Nguyen Minh, Ho Chi Minh City Department of Education and Training Tóm tắt Thực hiện đường lối đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, nông nghiệp, nông dân, nông thôn ở nước ta đã đạt nhiều thành tựu to lớn. Tuy nhiên, nhiều thành tựu đạt được chưa tương xứng với tiềm năng và lợi thế: nông nghiệp phát triển còn kém bền vững, sức cạnh tranh thấp, đời sống vật chất, tinh thần của người nông dân còn thấp, tỷ lệ hộ nghèo cao, chênh lệch giàu nghèo giữa nông thôn và thành thị còn lớn làm phát sinh nhiều vến đề xã hội bức xúc,... Thực tế đó cho thấy, không thể có một nước công nghiệp nếu nông nghiệp và nông thôn còn lạc hậu và đời sống nhân dân còn thấp. Vì vậy, xây dựng nông thôn mới là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Từ khóa: công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Thành phố Hồ Chí Minh. Abstract The Communist Party’s leadership has helped to create great achievement in developing our agriculture and countryside. However, the potential has not been adequately and thoroughly exploited. Agricultural development is still unstable, and its capacity of competition in the market is low. Social issues arise from farmer’s low living quality, high poverty rate, and wealth gap between rural and urban areas. To successfully industrialized our country, it is top priority to develop agriculture and increase people’s living quality. Therefore, building new countryside is one of the most important missions in the process of industrializing and modernizing country. Keywords: industrialization, modernization, Ho Chi Minh City. 1. Đặt vấn đề hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH) là trục cơ Trong quá trình tiếp tục sự nghiệp đổi bản để giải quyết nhiệm vụ phát triển đất mới vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã nước. Trong đó, công nghiệp hóa nông hội dân chủ, công bằng, văn minh, tiến nghiệp, nông thôn là nội dung quan trọng bước vững chắc lên chủ nghĩa xã hội, Đảng bậc nhất, là nhiệm vụ ưu tiên phải giải cộng sản Việt Nam xác định công nghiệp quyết trong quá trình công nghiệp hóa. 97
- THỰC TRẠNG VÀ M T SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN THÚC ĐẨY CÔNG TÁC XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI… Định hướng chiến lược này bắt nguồn từ trong việc xây dựng nông thôn mới ở các nhận thức thực tiễn của Việt Nam - xuất tỉnh ngoại thành trên cả nước và điều đó phát từ một quốc gia nông nghiệp với nông ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình công dân chiếm đại bộ phận dân số cả nước, do nghiệp hóa nông thôn ở Việt Nam. Mục đó sứ mệnh lịch sử của quá trình công đích của bài viết này nhằm phân tích thực nghiệp hóa là cải biến nền kinh tế nông trạng xây dựng nông thôn mới ở huyện Củ nghiệp, nông thôn lạc hậu cổ truyền, xây Chi, trên cơ sở đó sẽ gợi ý một số giải pháp dựng nông thôn mới. mang tính chất tham khảo nhằm thúc đẩy Củ Chi là một huyện ngoại thành của tiến trình xây dựng nông thôn mới ở huyện Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM). Củ Củ Chi nói riêng và công nghiệp hóa nông Chi được biết đến với tên gọi “Quê hương thôn ở Việt Nam nói chung đi đến thành địa đạo”, “Đất thép thành đồng” trong hai công, góp phần phát triển kinh tế, nâng cao cuộc kháng chiến cứu nước của dân tộc. Từ đời sống cho người dân. một “Vùng đất trắng” bị tàn phá trong chiến 2. Thực trạng xây dựng nông thôn tranh, sau hơn 40 năm miền Nam hoàn toàn mới ở huyện Củ Chi giải phóng, “Quê hương địa đạo” Củ Chi đã 2.1. Một số quan điểm của Đảng và hoàn toàn “thay da đổi thịt”. Từ một nền Chính phủ về xây dựng nông thôn mới kinh tế thuần nông lạc hậu, hiện nay Củ chi Nông thôn là nơi sinh sống của một bộ đã có nền kinh tế công - nông - thương mại phận dân cư chủ yếu làm việc trong lĩnh vực - dịch vụ. Có thể nói, quá trình xây dựng nông nghiệp. Nước ta hiện nay vẫn là một nông thôn mới ở Củ Chi đã đạt được nhiều nước nông nghiệp với hơn 70% dân cư đang thành tựu khá toàn diện. Kết cấu hạ tầng sống ở nông thôn. Phát triển nông nghiệp kinh tế - xã hội cơ bản bảo đảm, tạo sự nông thôn đã, đang và sẽ còn là mối quan thuận lợi trong giao lưu buôn bán và phát tâm hàng đầu, có vai trò quyết định đối với triển sản xuất; kinh tế nông thôn chuyển việc ổn định kinh tế - xã hội đất nước. dịch theo hướng tăng tỷ trọng công nghiệp, Bước vào thời kỳ CNH, HĐH đất dịch vụ, ngành nghề. Những thành tựu đó nước, Đảng Cộng sản Việt Nam đã có đã góp phần thay đổi toàn diện bộ m t nông nhiều Chỉ thị, Nghị quyết về phát triển thôn, tạo cơ sở vững chắc để huyện tiếp tục nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nâng cao đời sống của người nông dân. nhân dân. Tuy nhiên, quá trình thực hiện Tiêu biểu như Nghị quyết Hội nghị Trung vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc cần ương lần thứ V, khóa VII (1993) về phát phải tiếp tục khắc phục. Đó là, trong sản triển sản xuất nông nghiệp, xây dựng nông xuất tuy đã hình thành được các mô hình thôn “Đặt sự phát triển nông nghiệp và sản xuất có hiệu quả nhưng quy mô còn kinh tế nông thôn theo hướng dẫn sản xuất nhỏ, chưa phát triển các trang trại lớn và sự hàng hóa trong quá trình công nghiệp hóa, lan tỏa của các mô hình vẫn còn chậm. hiện đại hóa đất nước, coi đó là nhiệm vụ Việc thực hiện các tiêu chí về thu nhập, chiến lược có tầm quan trọng hàng đầu”1; phát triển sản xuất, đầu tư cơ sở hạ tầng, Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ công tác huy động nguồn lực để đầu tư IX với tinh thần “Phải tăng cường sự chỉ chưa đạt được hiệu quả cao,… Hiện trạng đạo và huy động các nguồn lực cần thiết để trên cũng phản ánh những khó khăn chung đẩy nhanh công nghiệp hóa, hiện đại hóa 98
- NGUYỄN MINH nông nghiệp, nông thôn; tiếp tục phát triển quản lý dân chủ5. và đưa nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư Bên cạnh đó, ngày 28/10/2008, Chính nghiệp lên một trình độ mới bằng việc ứng phủ cũng đã ra Nghị quyết số 24/2008/NQ- dụng tiến bộ khoa học công nghệ, nhất là CP ban hành một chương trình hành động công nghệ sinh học; đổi mới cơ cấu cây của Chính phủ về xây dựng nông nghiệp, trồng, vật nuôi, tăng giá trị thu được trên nông dân và nông thôn, thống nhất nhận một diện tích; Quy hoạch và sử dụng đất thức, hành động về nông nghiệp, nông dân, hợp lý; đẩy mạnh thủy lợi hóa, cơ giới hóa, nông thôn và Chương trình mục tiêu Quốc điện khí hóa, giải quyết tốt vấn đề tiêu thụ gia về xây dựng nông thôn mới. Chương nông sản hàng hóa. Phát triển kết cấu hạ trình xây dựng nông thôn mới có ý nghĩa tầng, công nghiệp dịch vụ, chuyển dịch cơ rất lớn cả về kinh tế - chính trị - xã hội vì cấu lao động, tạo nhiều việc làm mới và nó mang lại lợi ích thiết thân cho cư dân cải thiện đời sống nhân dân và dân cư nông thôn (chiếm khoảng 70% dân số cả trong nông thôn”2. Nghị quyết Đại hội Đại nước), thông qua đó, chương trình sẽ điều biểu toàn quốc lần thứ X (2006) về xây hòa lợi ích, thành quả công cuộc đổi mới dựng nông thôn mới: “Xây dựng nông thôn cho người dân khu vực nông thôn. Ngày mới ngày càng giàu đẹp, dân chủ, công 16/4/2009, Chính phủ cũng đã ban hành Bộ bằng, văn minh, có cơ cấu kinh tế hợp lý, tiêu chí quốc gia về nông thôn mới theo quan hệ sản xuất phù hợp, kết cấu hạ tầng Quyết định số 491/QĐ-TTg của Thủ tướng kinh tế - xã hội phát triển ngày càng hiện Chính phủ gồm 19 tiêu chí, trong đó huyện đại”3; Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày nông thôn mới là huyện có 75% số xã đạt 5/8/2008 của Ban chấp hành Trung ương danh hiệu. Đảng về nông nghiệp, nông dân, nông thôn Trong quá trình thực hiện Chương đã khẳng định nông nghiệp, nông dân, trình, các địa phương điều chỉnh một số nội nông thôn có vai trò to lớn, có vị trí quan dung của các tiêu chí đối với từng vùng trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, cho phù hợp với điều kiện từng địa hiện đại hóa đất nước4,… Trong các chủ phương. Riêng đối với vùng nông thôn trương của Đảng về phát triển nông nghiệp, TP.HCM còn có 5 tiêu chí được điều chỉnh xây dựng nông thôn, có thể nói Nghị quyết theo vùng ven đô thị đ c biệt, đó là tiêu chí số 26-NQ/TW được xem là Nghị quyết về thủy lợi, trường học, thu nhập, hộ nghèo trực tiếp và toàn diện nhất về phát triển và giáo dục. nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới. Thực hiện đường lối của Đảng, trong Theo Nghị quyết số 26-NQ/TW, mô hình thời gian qua, phong trào xây dựng nông nông thôn mới theo có thể khái quát theo 5 thôn mới đã diễn ra sôi nổi ở khắp các địa nội dung cơ bản sau: Thứ nhất, đó là làng, phương trên cả nước, thu hút sự tham gia xã văn minh, sạch đẹp, hạ tầng hiện của cả cộng đồng, phát huy được sức mạnh đại; Thứ hai, sản xuất phải phát triển bền của cả xã hội. Quá trình xây dựng nông vững theo hướng kinh tế hàng hóa; Thứ thôn mới đã đạt được thành tựu khá toàn ba, đời sống vật chất và tinh thần của nông diện, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội cơ bản dân, nông thôn ngày càng nâng cao; Thứ đảm bảo, tạo sự thuận lợi trong giao lưu tư, bản sắc văn hóa dân tộc được giữ buôn bán và phát triển sản xuất. Kinh tế gìn; Thứ năm, xã hội nông thôn an ninh tốt, nông thôn chuyển dịch theo hướng tăng 99
- THỰC TRẠNG VÀ M T SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN THÚC ĐẨY CÔNG TÁC XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI… công nghiệp, dịch vụ, ngành nghề, đã xuất triển, huyện Củ Chi đã có những biến đổi hiện nhiều mô hình kinh tế có hiệu quả gắn sâu sắc trên nhiều lĩnh vực với sự chuyển với xây dựng nông thôn mới, nâng cao thu dịch trong cơ cấu kinh tế theo hướng tăng nhập và đời sống vật chất tinh thần cho nhanh về công nghiệp và dịch vụ. Cơ cấu người dân. nông nghiệp có sự chuyển đổi theo hướng 2.2. Thực trạng xây dựng nông thôn cây, con có giá trị kinh tế cao. Sự chuyển mới ở huyện Củ Chi dịch lao động từ nông nghiệp sang khu vực Nhận thức được tầm quan trọng của công nghiệp đã kích thích cơ giới hóa phát nông nghiệp, nông dân, nông thôn trong sự triển. Kinh tế vườn, chăn nuôi bò sữa được nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, chú trọng, dần hình thành những khu dân cư đồng thời thực hiện theo chỉ đạo của Thành đô thị hóa và các khu công nghiệp tập trung. ủy, y ban nhân dân TP. Hồ Chí Minh Qua thống kê cho thấy huyện Củ Chi đang (UBND TP.HCM), Đảng bộ huyện Củ Chi thực hiện hiệu quả việc chuyển dịch cơ cấu đã chỉ đạo chính quyền bắt tay vào công kinh tế, theo đó tỷ trọng ngành công nghiệp cuộc phát triển kinh tế - xã hội đ c biệt là ngày càng tăng, giá trị sản xuất công nghiệp thực hiện công cuộc công nghiệp hóa, hiện cũng không ngừng gia tăng. Cơ cấu kinh tế đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Chính vì trên địa bàn Huyện có sự chuyển biến tích vậy, sau những quyết sách hợp lý để xây cực theo hướng tăng nhanh tỷ trọng ngành dựng và phát triển nông thôn đã đưa nông công nghiệp và dịch vụ. Mức tăng trưởng nghiệp, nông thôn huyện Củ Chi có những kinh tế bình quân giai đoạn 2005-2010 là bước khởi sắc, đời sống nhân dân được 20,26%, trong đó công nghiệp tăng bình nâng cao, diện mạo các xã ngày càng thay quân 20,91%, chiếm tỷ trọng 70,27%; đổi lớn. thương mại - dịch vụ tăng 27,34%, chiếm tỷ Về kinh tế trọng 18,86% và nông nghiệp tăng 9,41%, Sau 30 năm đổi mới xây dựng và phát chiếm tỷ trọng 10,87%6. Tình hình chuyển dịch cơ cấu kinh tế huyện Củ Chi qua các giai đoạn Đơn vị (%) Lĩnh vực Giai đoạn Giai đoạn Giai đoạn Giai đoạn 1991 - 1995 1996 - 2000 2001 - 2005 2006 - 2010 Nông nghiệp 61,24 41,66 27,22 12,05 Công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp 35,20 53,48 67,18 80,94 Thương mại, dịch vụ 3,56 4,86 5,6 7.01 Nguồn: Báo cáo chính trị của Đảng bộ huyện Củ Chi nhiệm kỳ VI, VII, VIII, IX. Tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm 2010 đạt 14,75%/năm7. Trong nông (GDP) trên địa bàn huyện giai đoạn 1991- nghiệp, kết quả nổi bật là từ chỗ nông 1995 bình quân 11,3%/ năm, giai đoạn nghiệp truyền thống chủ yếu dựa vào cây 1996-2000 đạt 8,3%/năm; giai đoạn 2001- lúa, đến nay huyện Củ Chi còn chú trọng 2005 đạt 11,96%/năm; giai đoạn 2005- phát triển sản xuất và kinh doanh các loại 100
- NGUYỄN MINH cây con có giá trị kinh tế cao như rau màu, cụm, khu công nghiệp tập trung như khu hoa lan, cây kiểng, vười cây ăn trái, đồng công nghiệp Tây Bắc thị trấn Củ Chi (200 thời thiết lập mô hình chăn nuôi có giá trị ha); khu công nghiệp Tân Quy (150-200 kinh tế cao như chăn nuôi bò sữa, cá ha); khu công nghiệp Tân Phú Trung (300- cảnh,… Hiệu quả trong mô hình nông 500 ha); cụm công nghiệp cơ khí Ôto (99 nghiệp đã thúc đẩy sự gia tăng giá trị sản ha), cụm công nghiệp Phạm Văn Cội (75 xuất trong các ngành trồng trọt và chăn ha); cụm công nghiệp Bàu Trăn (95 ha)10; nuôi. Trong đó giá trị sản xuất và kinh các làng nghề truyền thống như làng nghề doanh hoa lan và rau màu rất cao, có những bánh tráng Phú Hòa Đông, làng nghề đan hộ thu nhập hoa lan đạt từ 800 triệu đến 1 lát xã Thái Mỹ, làng nghề đan đệm Tân tỷ đồng/ha/năm, hoa màu đạt 400 triệu Thạnh Tây, làng nghề rổ rá Mũi Lớn,…Với ha/năm. Bên cạnh đó, hiện nay Củ Chi có những cơ chế đúng dắn, phù hợp của Đảng tổng đàn bò sữa lớn nhất TP.HCM, chiếm bộ và chính quyền huyện Củ Chi đã giúp 27% bò sữa cả nước, năng suất bình quân cho rất nhiều làng nghề truyền thống được đạt hơn 500 tấn sữa mỗi ngày, chiếm 29% khôi phục, góp phần quan trọng vào sự sản lượng sữa bò cả nước8. Sản phẩm làm chuyển dịch cơ cấu, đổi mới nông thôn, ra được tiêu thụ mạnh mẽ nhờ vào hệ thống từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh bao tiêu tại hệ thống siêu thị Coopmart, thần cho người dân nơi đây. công ty sữa Vinamilk, các hợp tác xã dành Đồng thời sự phát triển của các ngành cho nông nghiệp,... Ngoài ra, các nghề tiểu công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp có tác thủ công truyền thống như làm bánh tráng, động tới sự phát triển của các ngành dịch đan lát, điêu khắc,… cũng phát triển mạnh, vụ như du lịch, thương mại, thông tin liên tạo được khối lượng sản phẩm hàng hóa lạc, giao thông vận tải,… góp phần vào lớn phục vụ cho tiêu dùng nội địa và xuất việc tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng nông khẩu. thôn, nông nghiệp của huyện. Tính đến Thực hiện chỉ đạo của thành phố về năm 2015, Củ Chi đã có trên 200 km công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, đường liên xã đạt chuẩn hơn 200 trục nông thôn, huyện Củ Chi đã củng cố, tổ đường liên ấp, 80 km đường trong ngõ chức lại sản xuất, tăng cường đầu tư cơ sở xóm và 145 km đường giao thông nội vật chất kỹ thuật, nâng cao năng lực sản đồng. Hệ thống cơ sở hạ tầng phục vụ dân xuất, đ c biệt là phát triển ngành tiểu thủ sinh xã hội khác như điện, nước đều được công nghiệp khu vực nông thôn, gắn liền đầu tư mạnh mẽ. Hiện nay, huyện Củ Chi với công nghiệp chế biến nông sản góp đạt 100% hộ dân trên địa bàn được sử dụng phần thúc đẩy sản xuất nông nghiệp và giải mạng lưới điện trung và hạ thế, 100 bồn quyết việc làm cho nông dân. Hiện nay, cấp nước sạch tại các xã, đồng thời xây trên địa bàn huyện có 2.029 doanh nghiệp mới và cải tạo nhiều trạm cấp nước. Kết đang hoạt động sản xuất kinh doanh, trong quả đầu tư hạ tầng kỹ thuật đã tập trung đó có 67 doanh nghiệp 100% vốn nước phát triển mạng lưới giao thông, thủy lợi ngoài, thu hút trên 43.959 lao động của địa phục vụ yêu cầu chuyển đổi cơ cấu kinh tế phương và một phần lao động nhập cư9. nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới Dưới sự phát triển và khá tập trung các cơ của huyện; xây dựng nhà bia tưởng niệm sở sản xuất công nghiệp đã hình thành các anh hùng liệt sĩ ở các xã, thị trấn, thực hiện 101
- THỰC TRẠNG VÀ M T SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN THÚC ĐẨY CÔNG TÁC XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI… chương trình đèn chiếu sáng dân lập, xây năm 2008. Hiện nay theo tiêu chí mới của dựng trường học, trạm y tế đạt chuẩn quốc Thành phố, hộ nghèo có thu nhập dưới 12 gia về cơ sở vật chất và hoàn thành việc triệu đồng/người/năm, huyện Củ Chi chỉ xây dựng trụ sở làm việc của y ban Nhân còn 22.266 hộ chiếm tỷ lệ 23,53%12. dân huyện và 21 xã, thị trấn. Bên cạnh đó, công tác giáo dục và đào Nhìn chung, quá trình xây dựng và tạo có sự chuyển biến tích cực, chất lượng phát triển kinh tế của huyện Củ Chi đã đạt dạy và học từng bước được nâng lên. Tỷ lệ những thành tựu nhất định, tuy nhiên cũng huy động học sinh 5 tuổi ra lớp mẫu giáo, còn những m t hạn chế như chưa định hình số học sinh nhập học đúng độ tuổi bậc tiểu được các ngành công nghiệp mũi nhọn như học, trung học cơ sở đạt 100% và trung học chế biến thực phẩm, cơ khí công nghệ cao, phổ thông là 98,69%. Hiệu suất đào tạo bậc hóa dược,... Các ngành kinh tế của huyện tiểu học đạt 98,69%, trung học cơ sở tăng trưởng nhưng chưa vững chắc, chưa 77,6% và bậc trung học phổ thông khai thác đầy đủ thế mạnh về đất đai, lao 59,52%13. Hàng năm có từ 14,12% đến động của huyện; tỷ trọng ngành dịch vụ 20% học sinh thi đậu vào các trường Đại chưa tương xứng với tiềm năng, yêu cầu học, Cao Đẳng; 100% đội ngũ cán bộ quản phát triển. Các khu, cụm công nghiệp được lý và giáo viên trực tiếp đứng lớp được quy hoạch nhưng triển khai thực hiện quy chuẩn hóa, có 40/100 trường học được hoạch còn chậm, vệ sinh môi trường còn công nhận đạt chuẩn quốc gia14. Huyện đã nhiều doanh nghiệp vi phạm, việc nhân hoàn thành chỉ tiêu phổ cập giáo dục bậc rộng các mô hình chuyển đổi từ đất canh trung học trong năm 2008 và có 21/21 xã - tác lúa năng suất thấp, kém hiệu quả sang thị trấn có trung tâm học tập cộng đồng cây trồng khác có giá trị và hiệu quả kinh duy trì được hoạt động thường xuyên. tế cao chưa kịp thời. Ngoài ra, công tác chăm sóc sức khỏe Về văn hóa - xã hội - môi trường nhân dân cũng có nhiều tiến bộ. Từ năm Một trong những tiêu chí quan trọng 2007, Trung tâm y tế Củ Chi được nâng của chương trình xây dựng nông thôn mới cấp thành Bệnh viện Đa khoa khu vực Củ là mức thu nhập và giảm tỷ lệ hộ nghèo. Chi với quy mô 1.000 giường. Huyện đã Với chính sách đầu tư đúng vào các lĩnh tiến hành lập thủ tục cho việc đầu tư nâng vực sản xuất, đời sống của nhân dân huyện cấp sửa chữa bệnh viện Huyện Củ Chi Củ Chi không ngừng được cải thiện và (bệnh viện An Nhơn Tây cũ), tăng cường nâng cao. Đến nay, thu nhập bình quân đầu củng cố tuyến y tế cơ sở đảm bảo thực hiện người của các hộ dân trên địa bàn huyện có tốt việc sơ cấp cứu ban đầu, tổ chức khám, nhiều khởi sắc, GDP bình quân đầu người điều trị bệnh cho nhân dân, góp phần giảm từ 325USD (năm 1995) tăng lên 1000USD tải cho bệnh viện huyện và tuyến trên đồng (năm 2015). Bên cạnh đó, để giảm tỷ lệ hộ thời triển khai thực hiện tốt công tác vệ nghèo, huyện cũng đã tích cực đào tạo và sinh phòng bệnh và các chương trình y tế giải quyết việc làm cho hàng ngàn lượt quốc gia. Xây dựng 10 trạm y tế đạt chuẩn người, trong đó số hộ nghèo được giải quốc gia về cơ sở vật chất (Phạm Văn Cội, quyết việc làm hơn 11.000 lượt người11. Phước Hiệp, Thái Mỹ, Bình Mỹ, Trung Huyện cũng đã hoàn thành sớm chương Lập Hạ, Trung Lập Thượng, Phước Thạnh, trình xóa đói giảm nghèo giai đoạn 2 vào An Phú, Phú Hòa Đông và Thị trấn Củ 102
- NGUYỄN MINH Chi). Tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y nhiều xã còn khó khăn, tỉ lệ tăng dân số tự tế chiếm số lượng khá lớn với hơn 75% nhiên còn cao (1,65%), trong đó tỷ lệ sinh dân số trên địa bàn huyện, đồng thời hỗ trợ con thứ ba chiếm 4,89%, số trẻ em suy chi phí cho các hộ nghèo và hộ cận nghèo. dinh dưỡng còn chiếm tỷ lệ 5%, một số tệ Bên cạnh đó, các hoạt động văn hóa nạn xã hội chưa được chuyển biến r nét. thông tin - thể dục thể thao và phong trào Cuộc vận động thực hiện nếp sống văn toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn minh đô thị chưa thật sự đi vào chiều sâu hóa ở khu dân cư ngày càng phát triển theo nhất là trong việc cưới, việc tang, lễ hội, hướng nâng cao về chất lượng. Đến nay đã chất lượng hiệu quả hoạt động của ấp, khu có 150/178 ấp, khu phố được công nhận phố văn hóa một số nơi còn hạn chế. đạt chuẩn văn hóa đạt tỷ lệ 84,27%. Công Với những thành tựu đạt được, Củ Chi tác thông tin, tuyên truyền, cổ động đã phát đã chính thức trở thành địa phương dầu huy hiệu quả, góp phần đưa chủ trương, tiên trong cả nước trở thành huyện nông nghị quyết của Đảng và chính sách pháp thôn mới với toàn bộ 20/20 xã được công luật của Nhà nước đi vào cuộc sống; đồng nhận xã nông thôn mới. Thành tựu ấy là thời tuyên dương các gương điển hình sức bật và động lực quan trọng để chính người tốt việc tốt đồng thời phê phán quyền và nhân dân Củ Chi tiếp tục thực những m t tiêu cực, lạc hậu và các tệ nạn hiện thành công và giữ vững danh hiệu xã hội, góp phần định hướng cho việc xây nông thôn mới. Tuy nhiên cùng với những dựng môi trường xã hội nông thôn văn thành tựu đạt được, hiện nay, huyện Củ minh, lành mạnh. Phong trào văn hóa, văn Chi cũng đang phải đối m t nhiều thử nghệ, duy trì và phát huy được loại hình thách lớn khi bước vào những năm đầu thế đờn ca tài tử, thể dục thể thao phát triển kỷ XXI như tốc độ tăng trưởng kinh tế khá sâu rộng, với trên 22% số dân (71.856 hàng năm chưa thật vững chắc, cơ sở hạ người) tham gia phong trào luyện tập tầng phục vụ cho yêu cầu phát triển nông thường xuyên, trong đó khu vực trường nghiệp nông thôn còn yếu kém, các loại học đạt 98%15. hình kinh tế phát triển chưa tương xứng với Một vấn đề khác cũng rất được quan tiềm năng thế mạnh của huyện; lĩnh vực tâm là bảo vệ môi trường. Huyện đã thành văn hóa - xã hội còn nhiều vấn đề bức xúc, lập công ty công ích thu gom rác thải đến trình độ học vấn và chuyên môn nghiệp vụ tận các hộ dân. Hàng tháng, chính quyền của lực lượng lao động còn thấp nên vấn đề và nhân dân đều tổ chức phát động phong giải quyết việc làm còn nhiều khó khăn, trào toàn dân tham gia vệ sinh nhà ở, vườn các tụ điểm sinh hoạt văn hóa còn hạn chế, tược và các công trình công cộng. M t công tác đấu tranh phòng chống các loại tệ khác khuyến khích xây dựng các hầm nạn xã hội ở nông thôn chưa đạt kết quả biogas để lấy khí đốt ở các hộ chăn nuôi. cao,... Nguyên nhân chính của hạn chế trên Với sự quan tâm của Đảng bộ và chính phần lớn do xuất phát điểm của đa số các quyền địa phương nên đời sống vật chất và xã còn thấp, trong khi nguồn lực của cả tinh thần của người dân Củ Chi đang ngày Nhà nước, người dân và doanh nghiệp còn càng được cải thiện. Tuy nhiên, sự cải hạn chế, việc huy động nguồn lực cho xây thiện đó vẫn còn chậm so với yêu cầu đ t dựng nông thôn mới g p nhiều khó khăn. ra. Cụ thể như: công tác phổ cập giáo dục Bên cạnh đó, trong thực tế nhận thức của 103
- THỰC TRẠNG VÀ M T SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN THÚC ĐẨY CÔNG TÁC XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI… một bộ phận cán bộ và nhân dân về xây củng cố nâng cao hiệu quả hoạt động của dựng nông thôn mới còn hạn chế, vẫn còn các hợp tác xã, đ c biệt là đối với hợp tác có tư tưởng thụ động, trông đợi vào sự hỗ xã nông nghiệp, xây dựng các mô hình liên trợ của Nhà nước, của Thành phố. Sự lãnh doanh, liên kết giữa các doanh nghiệp, đạo, chỉ đạo của một số cấp ủy, chính trang trại với hộ nông dân theo hướng đầu quyền thiếu sâu sát, quyết liệt. Đồng thời, tư khép kín, để hình thành những mô hình tiêu chí, cơ chế chính sách có một số điểm kinh tế hợp tác và hợp tác xã kiểu mới hoạt chưa phù hợp; chính sách khuyến khích động có hiệu quả kinh tế cao. Đ c biệt, doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, trong sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nông thôn chậm phát huy hiệu quả như nghiệp chú trọng phát triển các ngành nghề mong đợi. truyền thống để phát huy tiềm năng lao 3. Một số giải pháp nhằm thúc đẩy động, tay nghề và nguyên vật liệu địa công tác xây dựng nông thôn mới phương nhất là nghề đan lát, bánh tráng ở huyện Củ Chi trong bối cảnh xuất khẩu, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa các thành phần kinh tế đầu tư vào các khu, Để tiếp tục thực hiện thành công mục cụm công nghiệp. tiêu xây dựng nông thôn mới và công Thực hiện có hiệu quả việc cải cách nghiệp hóa nông thôn ở huyện Củ Chi nói hành chính để thu hút vốn đầu tư trong riêng và cả nước nói chung, góp phần xây nước và nước ngoài nhằm phát huy các dựng thành công sự nghiệp công nghiệp nguồn lực tự nhiên kinh tế, xã hội của hóa, hiện đại hóa đất nước, cần giải quyết huyện; đ c biệt là phát huy hiệu quả các đồng bộ các vấn đề sau đây: khu công nghiệp Tân Phú Trung, Tân Quy - Tiếp tục đẩy mạnh sự chuyển dịch cơ và khu vực Tây Bắc thị trấn Củ Chi nhằm cấu kinh tế theo hướng tăng nhanh tỷ trọng góp phần giải quyết việc làm, ổn định và ngành công nghiệp và thương mại dịch vụ. tăng thêm thu nhập cho người dân. Tập Đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ trung các nguồn lực nhằm phát huy có hiệu yêu cầu chuyển đổi cơ cấu kinh tế, cơ cấu quả thế mạnh trong các ngành kinh tế của nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới. huyện, đ c biệt là kinh tế nông nghiệp công Thúc đẩy nhanh việc chuyển giao tiến nghệ cao, là nơi cung cấp con giống, cây bộ kỹ thuật và công nghệ trong sản xuất trồng chất lượng cao, là nơi tập huấn và nông nghiệp, lựa chọn các giống tốt có chuyển giao các kỹ thuật sản xuất nông năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế cao; nghiệp sạch, hiện đại của vùng; mở rộng khai thác có hiệu quả tiềm năng đất đai, lao diện tích khu vực trồng cây ăn trái ở các xã động và cơ sở hạ tầng kỹ thuật hiện có; Trung An, Phú Mỹ Hưng, Hòa Phú, Bình thực hiện tốt việc cơ giới hóa trong sản Mỹ, Phú Hòa Đông, An Phú,... nhằm phát xuất nông nghiệp, chương trình khuyến triển du lịch sinh thái vườn, kết hợp với các nông và phát triển mạng lưới dịch vụ thú y ngành nghề thủ công truyền thống của ở cơ sở; chú trọng việc xây dựng thương huyện nhằm giải quyết việc làm, nâng cao hiệu, quảng bá sản phẩm nông nghiệp, xây thu nhập, cải thiện đời sống vật chất, tinh dựng và nhân rộng các mô hình điểm sản thần của người dân, hướng đến xây dựng xuất có hiệu quả. Đồng thời, quan tâm phát mô hình phát triển kinh tế bền vững trên triển các loại hình kinh tế hợp tác, tiếp tục địa bàn huyện. 104
- NGUYỄN MINH - Nâng cao chất lượng hiệu quả các miễn giảm học phí, tạo việc làm sau đào hoạt động trong lĩnh vực văn hóa xã hội. tạo,... Tập trung rà soát lại, đánh giá thực Chính quyền các cấp cần đẩy mạnh chất số lượng các hộ nghèo, cận nghèo theo phát triển phong trào văn hóa, văn nghệ sâu tiêu chí mới của thành phố; đồng thời quản rộng trong nhân dân, nhất là loại hình nghệ lý tốt nguồn vốn tính dụng hỗ trợ từ thuật mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. chương trình giảm nghèo trên địa bàn Ngoài ra, cần có những chính sách đầu tư huyện, tạo điều kiện để hộ nghèo tiếp cận xây dựng nhà văn hóa các cụm kinh tế - kỹ nguồn vốn để chuyển đổi cơ cấu cây trồng, thuật, đồng thời có kế hoạch đào tạo đội thoát nghèo bền vững bằng các chương ngũ cán bộ quản lý, cán bộ phong trào, trình vượt khó vươn lên làm giàu bằng nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động những vật nuôi và cây trồng như: rau an của nhà văn hóa. Gắn việc xây dựng xã, thị toàn, trồng ghép mai, tạo dáng cây kiểng, trấn văn hóa với việc giữ gìn và phát huy bonsai, chăn nuôi bò sữa, trồng hoa lan, các giá trị đạo đức truyền thống mang đậm cây kiểng,… Tổ chức phối hợp lồng ghép bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời tích cực có hiệu quả chương trình giảm nghèo, tăng đẩy mạnh công tác đấu tranh phòng chống hộ khá với chương trình xây dựng xã nông các loại tệ nạn xã hội, tuyên truyền vận thôn mới và có kế hoạch, chương trình động nâng cao ý thức trách nhiệm của mỗi hành động cụ thể, khẩn trương triển khai cá nhân và gia đình trong việc thực hiện thực hiện để đạt được mục tiêu đã đề ra. nếp sống văn minh, gia đình văn hóa. Tiếp tục phát huy vai trò của các tổ Bên cạnh đó, Đảng bộ huyện và chính chức đoàn thể chính trị xã hội như: Hội quyền địa phương cần chú trọng đến việc Cựu Chiến Binh, Hội Liên hiệp Phụ nữ, giáo dục toàn diện cho học sinh về trí lực, Hội Nông dân, Đoàn thanh niên nhằm tạo thể lực và đ c biệt là giáo dục đạo đức, mọi điều kiện, huy động mọi tiềm lực trong nhân cách. Định hướng và phân luồng học hội viên, đoàn viên để chăm lo bằng các sinh từ trung học cơ sở, đẩy mạnh việc đào phong trào như: “lziên kết vốn”, “Giúp tạo nghề cho người lao động đáp ứng yêu nhau làm kinh tế gia đình”; phối hợp tổ cầu phát triển kinh tế - xã hội, nhu cầu chức nhiều lớp tập huấn kỹ thuật trồng trọt, tuyển dụng của nhà doanh nghiệp và xuất chăn nuôi, phân công cán bộ theo dõi, nhắc khẩu lao động. Tuyên truyền, giáo dục nhở giúp đỡ người dân làm ăn có hiệu quả. nâng cao ý thức trách nhiệm của gia đình Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tư vấn trong việc quản lý giáo dục học sinh, xây học nghề cho người lao động nhằm giúp dựng mối quan hệ gắn bó giữa nhà trường, thay đổi nhận thức, nâng cao tay nghề, đưa gia đình và xã hội để kịp thời có biện pháp khoa học kỹ thuật vào thực tiễn chăn nuôi, kéo giảm tỷ lệ học sinh yếu kém, lưu ban. trồng trọt, giúp tăng thu nhập ổn định. Tổ Tăng cường củng cố hội khuyến học từ chức điều tra, khảo sát nhu cầu học nghề huyện đến xã, xây dựng góc truyền thống, của lao động và nhu cầu sử dụng lao động kịp thời nêu gương gia đình hiếu học, gia qua đào tạo nghề của các doanh nghiệp và đình thành đạt tiêu biểu, phát huy hiệu quả cơ sở sản xuất kinh doanh trên địa bàn hoạt động của các trung tâm học tập cộng huyện; đồng thời, thực hiện các chính sách đồng, xây dựng xã hội học tập góp phần ưu đãi cho việc đào tạo nghề như hỗ trợ nâng cao dân trí. 105
- THỰC TRẠNG VÀ M T SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN THÚC ĐẨY CÔNG TÁC XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI… Công tác y tế cần được chú trọng việc hóa của Việt Nam đã, đang và sẽ tác động nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động; mạnh đến quá trình xây dựng và phát triển nâng cao chất lượng dân số và chất lượng nông thôn mới của huyện Củ Chi nói riêng các loại hình dịch vụ nhất là chăm sóc sức và nông thôn Việt Nam nói chung. Thành khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình. quả của sự nghiệp đó lớn hay nhỏ, ý nghĩa Thực hiện tốt công tác phòng chống dịch tồn tại của một xã hội mới có toàn vẹn hay bệnh và tăng cường việc kiểm tra vệ sinh không, trước hết phụ thuộc vào bản lĩnh an toàn thực phẩm trên địa bàn huyện. của những người trong cuộc. Thực tiễn Quan tâm đào tạo bồi dưỡng nghiệp vụ cũng cho thấy, những xã hội tiến bộ bao chuyên môn với việc nâng cao y đức của giờ cũng chú ý tới việc thu hẹp khoảng đội ngũ y bác sỹ. cách sự phát triển giữa thành thị và nông - Tăng cường kiểm tra, giám sát thôn, phát triển lực lượng sản xuất, quan hệ môi trường ở các khu công nghiệp, cụm sản xuất và quan hệ xã hội, cải thiện điều công nghiệp kiện sinh hoạt ở nông thôn, làm cho thành Để bảo vệ môi trường, cần xử lý thị và nông thôn xích lại gần nhau. Chính nghiêm các đơn vị sai phạm, kiên quyết vì vậy, để thực hiện thành công cần phải không bố trí các cơ sở sản xuất công tiến hành đồng bộ và triệt để các giải pháp nghiệp trong khu dân cư đồng thời thực nêu trên nhằm xây dựng huyện Củ Chi hiện việc phê duyệt các đề án bảo vệ môi ngày càng giàu, đẹp, văn minh, hiện đại, trường theo đúng tinh thần Thông tư số nông thôn Việt Nam trở nên tiên tiến hiện 04/2008/TT-BTN-MT của Bộ Tài nguyên - đại nhưng vẫn mang đậm bản sắc văn hóa Môi trường, nâng cao ý thức của người dân và nét đẹp truyền thống./. trong việc giữ gìn môi trường xanh - sạch - Chú thích: đẹp. Chính quyền địa phương nên thường 1. Đảng Cộng sản Việt Nam (1993), Nghị quyết xuyên duy tu, bảo dưỡng, nâng cấp hệ Hội nghị Trung ương lần thứ năm (khóa VII), thống đường giao thông nông thôn và kiên Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. cố hóa kênh mương nội đồng phục vụ sản 2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện xuất. Đ c biệt thực hiện xã hội hóa việc Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb đầu tư, nhất là xây dựng các công trình Chính trị Quốc gia, Hà Nội. phúc lợi văn hóa xã hội, phát triển các khu 3. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện vui chơi giải trí cho thanh thiếu niên, phát Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb huy vai trò đóng góp của người dân thông Chính trị Quốc gia, Hà Nội. qua phương châm nhà nước và nhân dân 4. http://thuvienphapluat.vn/van-ban/Linh-vuc- cùng làm, đồng thời sử dụng có hiệu qủa khac/Nghi-quyet-26-NQ-TW-nong-nghiep- các nguồn vốn ngân sách và các thành nong-dan-nong-thon-69455.aspx phần kinh tế trong việc xây dựng nông 5. http://www.tapchicongsan.org.vn/Home/Prin thôn mới. Điều quan trọng là cần nâng cao tStory.aspx?distribution=35998&print=true ý thức trách nhiệm của cộng đồng dân cư trong việc tham gia bảo dưỡng, duy tu và 6. Bảng thống kê Tỷ trọng ngành nghề các huyện ngoại thành Thành phố Hồ chí Minh, khai thác cơ sở hạ tầng kỹ thuật ở Nguyễn Minh Hòa. nông thôn. Tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại 7. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng 106
- NGUYỄN MINH bộ huyện Củ Chi nhiệm kỳ VI (1991-1995), cáo chính trị của nhiệm kỳ VII (1996-2000). VII (1996-2000), VIII (2001-2005), IX 3. Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Củ Chi, Báo (2006-2010). cáo chính trị nhiệm kỳ VIII (2001-2005). 8. Nguyễn Đình Thống (2015), Củ Chi xưa và 4. Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Củ Chi, Báo nay, Nxb Văn hóa-Văn nghệ, Tp.HCM. cáo chính trị nhiệm kỳ IX (2006-2010). 5. Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Củ Chi, Báo 9. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng cáo chính trị nhiệm kỳ X (2010-2015). bộ huyện Củ Chi nhiệm kỳ X (2010-2015) 6. Đảng Cộng sản Việt Nam (1993), Nghị quyết 10. http://diendanhoptacdautu.com/du-an-keu- Hội nghị Trung ương lần thứ năm (khóa VII), goi-dau-tu/khu-cong-nghiep/danh-sach-cac- Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. khu-cong-nghiep-thanh-pho-ho-chi-minh. 7. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện 11. http://www.cuchi.hochiminhcity.gov.vn. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 12. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng 8. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện bộ huyện Củ Chi nhiệm kỳ X (2010-2015) Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb 13. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng Chính trị Quốc gia, Hà Nội. bộ huyện Củ Chi nhiệm kỳ X (2010-2015) 9. Nguyễn Đình Thống (2015), Củ Chi xưa và 14. Nguyễn Đình Thống, Củ Chi xưa và nay, nay, Nxb Văn hóa - Văn nghệ, TP.HCM. Nxb Văn hóa-Văn nghệ, Tp.HCM. 10. http://www.cuchi.hochiminhcity.gov.vn. 11. http://diendanhoptacdautu.com/du-an-keu- 15. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng goi-dau-tu/khu-cong-ghiep/danh-sach-cac- bộ huyện Củ Chi nhiệm kỳ X (2010-2015) khu-cong-nghiep-thanh-pho-ho-chi-minh 12. http://www.tapchicongsan.org.vn/Home/Prin TÀI LIỆU THAM KHẢO tStory.aspx?distribution=35998&print=true 1. Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Củ Chi, Báo 13. http://thuvienphapluat.vn/van-ban/Linh-vuc- cáo chính trị của nhiệm kỳ VI (1991-1995). khac/Nghi-quyet-26-NQ-TW-nong-nghiep- 2. Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Củ Chi, Báo nong-dan-nong-thon-69455.aspx Ngày nhận bài: 08/01/2017 Biên tập xong: 15/02/2017 Duyệt đăng: 20/02/2017 107
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học