Thực trạng sử dụng thời gian rỗi của người dân nông thôn đồng bằng Bắc Bộ: Nghiên cứu trường hợp xã Trịnh Xá, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam - Nguyễn Tuấn Minh

60 Xã hội học, số 4 - 2009 THùC TR¹NG Sö DôNG THêI GIAN RçI CñA NG¦êI D¢N N¤NG TH¤N §åNG B¡NG B¾C Bé (Nghiªn cøu tr­êng hîp x· TrÞnh X¸ - huyÖn B×nh Lôc - tØnh Hµ Nam) NGUYÔN TUÊN MINHFP0* Ho¹t ®éng sö dông thêi gian rçi lµ t©m ®iÓm ®Ó nh×n nhËn lèi sèng, lµ th­íc ®o sù giµu cã cña con ng­êi c¶ vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn. Trong qu¸ tr×nh lµm viÖc con ng­êi ®Òu cÇn ®Õn sù nghØ ng¬i nh­ng ng­êi ta kh«ng thÓ chØ nghØ ng¬i b»ng c¸ch tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu sinh häc h÷u h¹n mµ cßn ph¶i lµ nh÷ng nhu cÇu v¨n ho¸, thÈm mü, ®¹o ®øc, t©m linh. Con ng­êi sö dông thêi gian nµy cho nh÷ng g× mµ ®èi víi c¸ nh©n hä lµ quan träng vµ ®©y cßn lµ ho¹t ®éng tù thÓ hiÖn m×nh. N«ng th«n ViÖt Nam hiÖn nay kh¸c rÊt nhiÒu so víi tr­íc kia, kinh tÕ thÞ tr­êng, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ®êi sèng cña ng­êi d ©n tõng b­íc ®­îc n©ng lªn, bªn c¹nh ®ã con ng­êi còng bËn rén h¬n, lao ®éng c¨ng th¼ng h¬n vµ d­êng nh­ nhu cÇu vui ch¬i, gi¶i trÝ còng t¨ng lªn nh»m gi¶i táa nh÷ng mÖt mái tinh thÇn, lËp l¹i tr¹ng th¸i c©n b»ng ®Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng ®¸p øng nhu cÇu míi cña thùc tiÔn. ViÖc sö dông thêi gian rçi ë n«ng th«n ®ång b»ng B¾c Bé hiÖn nay nh­ thÕ nµo? Nh÷ng yÕu tè g× ¶nh h­ëng ®Õn nã? §©y lµ nh÷ng c©u hái cÇn ®­îc tr¶ lêi ®Ó chóng ta cã c¸i nh×n toµn diÖn vÒ ch©n dung x· héi cña ng­êi d©n n«ng th«n trong s ù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa hiÖn nay. Bµi viÕt nµy dùa trªn kÕt qu¶ kh¶o s¸t cña Dù ¸n “Gia ®×nh n«ng th«n ViÖt Nam trong chuyÓn ®æi ”, ®­îc tiÕn hµnh t¹i x· TrÞnh X¸, huyÖn B×nh Lôc, tØnh Hµ Nam, n¨m 2008. 1. ViÖc lùa chän vµ møc ®é cña c¸c ho¹t ®éng trong thêi gian rçi Theo t¸c gi¶ Chu Kh¾c trong bµi viÕt “VÊn ®Ò quü thêi gian trong sinh ho¹t gia ®×nh hµng ngµy”1FPT1T1P c¸c nhµ x· héi häc ®· chia quü thêi gian ra lµm ba bé phËn: 1. Thêi gian lao ®éng s¶n xuÊt lµ thêi gian ng­êi lao ®éng dµnh cho ho¹ t ®éng s¶n xuÊt vµ c«ng t¸c ë c¬ quan, xÝ nghiÖp, nhµ m¸y... ; 2. Thêi gian ngoµi s¶n xuÊt hoÆc thêi gian sinh ho¹t cÇn thiÕt lµ thêi gian thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc bøc thiÕt vµ tháa ®¸ng cho c¸c nhu cÇu sèng (nhiÒu t¸c gi¶ gäi thêi gian nµy lµ thêi gian tù do); 3. Thêi gian rçi lµ lóc con ng­êi ®­îc th¶nh th¬i hoµn toµn vµ tïy thÝch c¸ nh©n mµ lùa chän h×nh thøc tù thÓ hiÖn2T1P * Ths, ViÖn X· héi häc 1 T¹p chÝ X· héi häc sè 3,4 n¨m 1988 2 NhiÒu t¸c gi¶ l¹i chia quü thêi gian thµn h thêi gian lµm viÖc (hay s¶n xuÊt) vµ thêi gian ngoµi giê lµm viÖc (trong ®ã cã thêi gian tù do bao gåm c¸c c«ng viÖc tháa m·n c¸c nhu cÇu sèng vµ thùc hiÖn nghÜa vô x· héi quan träng vµ thêi gian rçi). V.Petrushev trong cuèn Thêi gian víi t­ c¸ch lµ mét ph¹m trï kinh tÕ l¹i chia Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn Nguyễn Tuấn Minh 61 Trong bµi viÕt nµy, thêi gian rçi ®­îc hiÓu lµ thêi gian con ng­êi tho¸t khái c«ng viÖc kiÕm sèng vµ tù do lùa chän c¸c h×nh thøc thÓ hiÖn. C¸c ho¹t ®éng trong 12 th¸ng qua cña ng­êi d©n n«ng th«n ®­îc t×m hiÓu víi 4 møc ®é tham gia: th­êng xuyªn, thØnh tho¶ng, hiÕm khi vµ ch­a bao giê. KÕt qu¶ kh¶o s¸t cho thÊy: B¶ng 1: Møc ®é tham gia c¸c ho¹t ®éng trong 12 th¸ng qua C¸c ho¹t ®éng (%) Møc ®é Tham gia Th­êng xuyªn ThØnh tho¶ng HiÕm khi Ch­a bao giê Tæng (N) §äc s¸ch/ b¸o 7.6 14.6 43.0 34.8 302 Xem Nghe tivi ®µi 92.7 14.3 5.0 12.7 2.0 28.0 .3 45.0 302 300 Nãi §i ¨n chuyÖn uèng Ch¬i Ch¬i víi b¹n víi cê/b thÓ bÌ/hµn b¹n µi thao g xãm bÌ 63.2 2.0 .0 2.0 31.5 16.2 4.0 3.3 5.0 37.1 10.6 8.3 .3 44.7 85.4 86.4 302 302 302 302 Xem phim/ kÞch/ca nh¹c/ karaoke .0 2.6 16.2 81.1 302 §i lÔ ®Òn/ §i chïa/ ch¬i nhµ xa thê 9.6 .3 23.8 9.6 29.1 36.1 37.4 54.0 302 302 Xem ti vi vµ Nãi chuyÖn víi b¹n bÌ/hµng xãm lµ hai ho¹t ®éng ®­îc ng­êi d©n n«ng th«n lùa chän nhiÒu nhÊt vµ møc ®é tham gia th­êng xuyªn còng cao nhÊt víi tØ lÖ 92,7% vµ 63,2%. TiÕp ®Õn lµ nghe ®µi 14,3%, ®i ®Òn/chïa/nhµ thê 9,6% vµ ®äc s¸ch/b¸o 7,6%, cßn l¹i chiÕm tØ lÖ rÊt thÊp ë møc ®é th­êng xuyªn lµ ®i ¨n uèng víi b¹n bÌ vµ ch¬i thÓ thao cïng lµ 2,0%, ®i ch¬i xa 0,3%, kh«ng cã ai th­êng xuyªn ch¬i cê/bµi vµ xem phim/kÞch/ca nh¹c/h¸t karaoke (B¶ng 1). C¸c kÕt qu¶ pháng vÊn s©u còng cho thÊy r»ng ®a phÇn c¸c ho¹t ®éng trong thêi gian rçi cña ng­êi d©n n«ng th«n hiÖn nay th­êng trong ph¹m vi cña th«n, x· vµ dùa trªn tÝnh cã s½n cïng kh¶ n¨ng lùa chän, c¸c ho¹t ®éng th­êng xuyªn chØ lµ xem tivi vµ nãi chuyÖn víi b¹n bÌ, hµng xãm. “Thêi gian r¶nh rçi th× lÊy bÌo cho lîn gµ ¨n, nhµ cã 1 con bª, 1 con bß vµ 1 lîn xÒ. R¶nh rçi n÷a th× tr«ng ch¸u hoÆc xem tivi…. Chång c« r¶nh rçi th× hay ®i ch¬i víi b¹n bÌ, hµng xãm” (N÷, 53 tuæi). “Thêi gian r¶nh rçi chØ ngåi ch¬i hoÆc ®i ngã ®ång ruéng ë nhµ. ThØnh tho¶ng ra ®×nh th«n ®Ó häp, sang ch¬i nhµ anh em, hä hµng, gi¶i trÝ chØ xem tivi chø ë ®©y kh«ng cã g× c¶…. C¸c ®iÓm gi¶i trÝ cña t­ nh©n nh­ cµ phª, c¸c qu¸n internet, karaoke,..ë ®©y kh«ng cã, ®©y lµ vïng s©u” (Nam, 46 tuæi). Nh­ vËy, cã thÓ thÊy ë TrÞnh X¸ ®Æc tr­ng cña lèi sèng n«ng th«n thÓ hiÖn kh¸ râ, c¸c quan hÖ s¬ cÊp vÉn ®ãng vai trß chñ ®¹o trong hÖ thèng c¸c quan hÖ x· héi c¬ b¶n, c¸c h×nh thøc ho¹t ®éng trong thêi gian rçi cña ng­êi d©n n«ng th«n cßn nghÌo nµn, ch­a ®a d¹ng vµ mang tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng. Nguyªn nh©n cã lÏ domøc ®é ®« thÞ hãa ë TrÞnh X¸ lµ ë thêi gian thµnh bèn phÇn: 1 - thêi gian trong s¶n xuÊt x· héi ; 2 - thêi gian lao ®éng ë nhµ vµ tháa m·n c¸c nhu cÇu sinh ho¹t; 3 - thêi gian ®Ò tho¶ m·n c¸c nhu cÇu sinh lý tù nhiªn; 4 - thêi gian tù do. Nãi chung, nhiÒu t¸c gi¶ chia quü thêi gian thµnh hai bé phËn: s¶n xuÊt vµ kh«ng s¶n xuÊt. Trong bé phËn thø hai l¹i chia nhá thµnh: thêi gian sinh ho¹t tinh thÇn vµ thêi gian rçi. Chóng t«i quan niÖm thêi gian rçi ®ang ®­îc t¸ch riªng ra ®Ó nghiªn cøu riªng biÖt v× nã rÊt phong phó vµ ®a d¹ng, thÓ hiÖn râ nÐt lèi sèng cña ng­êi lao ®éng. Mét sè nhµ x· héi häc Liªn X« nh­ A Andreeva. A.Niolaenko còng chñ tr­¬ng nh­ vËy. Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn 62 Thực trạng sử dụng thời gian rỗi của người dân nông thôn... møc võa ph¶i vµ ch­a chÞu nhiÒu ¶nh h­ëng cña lèi sèng ®« thÞ. 2. Sù kh¸c biÖt trong sö dông thêi gian rçi cña ng­êi d©n n«ng th«n a) Giíi tÝnh Hai ho¹t ®éng xem tivi vµ nãi chuyÖn víi b¹n bÌ, hµng xãm lµ hai ho¹t ®éng mµ ®a phÇn ng­êi d©n n«ng th«n lùa chän, cã thÓ nãi lµ “kh«ng thÓ thiÕu” trong thêi gian rçi ë n«ng th«n. Kh«ng cã sù kh¸c biÖt mang ý nghÜa thèng kª gi÷a nam vµ n÷ trong ho¹t ®éng nµy, tØ lÖ nam giíi xem tivi vµ nãi chuyÖn víi b¹n bÌ/hµng xãm cïng lµ 100%, trong khi ®ã tØ lÖ nµy ë n÷ giíi còng cïng lµ 99,4 % (BiÓu 1). KiÓm ®Þnh Khi- B×nh ph­¬ngP3F1P (Chi Square Test) ®Òu cho trÞ sè p- value = 0,355 (møc ý nghÜa thu ®­îc tõ mÉu quan s¸t) lín h¬n 0,05, ®iÒu nµy chøng tá kh«ng cã sù kh¸c biÖt mang ý nghÜa thèng kª gi÷a nam vµ n÷ trong viÖc lùa chän ho¹t ®éng Xem tivi vµ Nãi chuyÖn víi b¹n bÌ/hµng xãm trong thêi gian rçi, ®a phÇn ng­êi d©n n«ng th«n ®Òu lùa chän hai ho¹t ®éng nµy trong thêi gian rçi bÊt kÓ lµ nam hay n÷. BiÓu 1: Giíi tÝnh vµ c¸c ho¹t ®éng trong thêi gian rçi (%) Tuy kh«ng phæ biÕn nh­ Xem tivi vµ Nãi chuyÖn víi b¹n bÌ, hµng xãm nh­ng ®äc s¸ch b¸o, ®i lÔ ®Òn/ chïa/nhµ thê, nghe ®µi, ®i ¨n uèng víi b¹n bÌ còng lµ nh÷ng ho¹t ®éng ®­îc h¬n nöa ng­êi d©n n«ng th«n lùa chän trong 12 th¸ng qua vµ cã sù kh¸c biÖt mang ý nghÜa thèng kª gi÷a nam vµ n÷ trong viÖc lùa chän tham gia c¸c ho¹t ®éng nµy. TØ lÖ nam giíi ®äc s¸ch/b¸o lµ 73,4% trong khi ®ã tØ lÖ nµy ë n÷ lµ 58,3%, p=0,003. TØ lÖ nam ®i lÔ ®Òn/chïa/nhµ thê lµ 48,9% thÊp h¬n so víi n÷ giíi lµ 74,2%, p=0,000. TØ lÖ nam nghe ®µi lµ 64,5% trong khi ®ã tØ lÖ nµy ë n÷ lµ 46,9%, p=0,005. TØ lÖ nam ®i ¨n uèng víi b¹n bÌ lµ 79,1% trong khi ®ã tØ lÖ nµy ë n÷ lµ 35%, p=0,000. Nh­ vËy, cã thÓ nhËn xÐt 1 KiÓm ®Þnh Khi- B×nh ph­¬ng (Chi Square Test) trong thèng kª suy luËn sö dông ®Ó kiÓm ®Þnh tÝnh ®éc lËp ( gi¶ thuyÕt H ) cña hai biÕn sè ®­îc quan t©m víi møc ý nghÜa α nhÊt ®Þnh (ë ®©y chóng t«i lÊy møc ý nghÜa 5% t­¬ng ®­¬ng α = 0,05). NÕu kiÓm ®Þnh cho trÞ sè p- value (møc ý nghÜa) cña d÷liÖu quan s¸t b»ng hoÆc nhá h¬n α th× gi¶ thuyÕt H bÞ b¸c bá vµ nÕutrÞ sè p cµng nhá th× b»ng chøng chèng l¹igi¶ thuyÕt H do d÷ liÖu cung cÊp l¹i cµng lín. Nãi c¸ch kh¸c, nÕup- value ≤ α th× ta sÏ kÕt luËn r»ng d÷ liÖu cã ý nghÜa thèng kª ë møcα. Ng­îc l¹i, nÕu p > α th× gi¶ thuyÕt H0 vÒ sù ®éc lËp cña hai biÕn ®­îc kh¼ng ®Þnh. Tuy nhiªn kiÓm ®Þnh Khi- B×nh ph­¬ng chØ cho ta biÕt ®­îc gi÷a hai biÕn bÊt k× lµ cã mèi liªn hÖ phô thuéc hay kh«ng mµ ch­a cho biÕt møc ®é cña mèi liªn hÖ phô thuéc Êy. Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn Nguyễn Tuấn Minh 63 r»ng nam giíi cã xu h­íng ®äc s¸ch/b¸o, nghe ®µi, ®i ¨n uèng víi b¹n bÌ nhiÒu h¬n so víi n÷ giíi. Cßn n÷ giíi th× l¹i cã xu h­íng ®i lÔ ®Òn/chïa/nhµ thê nhiÒu h¬n so víi nam giíi. Ch¬i cê hay ch¬i bµi, ch¬i thÓ thao, xem phim/ca nh¹c/kÞch/h¸t karaoke, ®i ch¬i xa lµ nh÷ng ho¹t ®éng mµ Ýt ng­êi d©n ë n«ng th«n lùa chän trong 12 th¸ng qua. Ngo¹i trõ ho¹t ®éng ®i ch¬i xa lµ kh«ng cã sù kh¸c biÖt mang ý nghÜa thèng kª gi÷a nam vµ n÷ (p=0,351) cßn l¹i nh÷ng ho¹t ®éng kh¸c ®Òu cã sù kh¸c biÖt mang ý nghÜa thèng kª gi÷a nam vµ n÷. TØ lÖ nam cã ch¬i cê/bµi lµ 29,5% trong khi ®ã tØ lÖ nµy ë n÷ giíi chØ lµ 1,8%, p=0,000. T­¬ng tù nh­ vËy, tØ lÖ nam giíi ch¬i thÓ thao lµ 23,7%, n÷ lµ 4,9%, p=0,000. TØ lÖ nam xem phim/ca nh¹c/kÞch/h¸t karaoke lµ 25,9%, n÷ lµ 12,9%, p=0,004. Nh­ vËy, cã thÓ nhËn xÐt r»ng nam giíi cã xu h­íng ch¬i cê/bµi, ch¬i thÓ thao, xem phim/ca nh¹c/kÞch/h¸t karaoke nhiÒu h¬n so víi n÷ trong thêi gian rçi. C¸c kÕt qu¶ pháng vÊn s©u còng cho thÊy r»ng, phô n÷ Ýt tham gia c¸c ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt vui ch¬i, gi¶i trÝ: “Phô n÷ nãi chung bËn l¾m, kh«ng lµm ruéng th× ®i ®ång n¸t, nu«i tr©u bß, lîn gµ. Gi¶i trÝ chØ cã xem tivi. Võa råi l©u l¾m míi cã 1 ®ît ®­îc xem biÓu diÔn cña ®oµn ChÊt ®éc da cam: h¸t, ¶o thuËt, kÞch. Tõ bÐ ®Õn lín ®©y lµ lÇn ®Çu tiªn ®­îc xem. KhuyÕn nghÞ nhµ n­íc cho c¸c ®oµn v¨n hãa v¨n nghÖ vÒ n«ng th«n biÓu diÔn… Nãi chung nam giíi vÉn r¶nh h¬n so víi n÷ bëi v× nh÷ng viÖc gia ®×nh kh«ng ph¶i lµm. BiÕt lµ b©y giê b×nh ®¼ng nam n÷, nam ph¶i gióp ®ì vî lµm c¸c c«ng viÖc nhµ nh­ng thùc tÕ ë n«ng th«n Ýt l¾m” (N÷, 33 tuæi). Nh­ vËy, cã thÓ thÊy, mÆc dï b×nh ®¼ng nam n÷ ®­îc ®¶m b¶o b»ng hÖ thèng ph¸p luËt song trªn thùc tÕ ®Þnh kiÕn giíi ë n«ng th«n vÉn cßn kh¸ phæ biÕn, ng­êi phô n÷ vÉn ph¶i ®¶m nhiÖm rÊt nhiÒu c¸c c«ng viÖc tõ ®ång ruéng, ch¨n nu«i ®Õn c¸c c«ng viÖc trong gia ®×nh, c¬ héi dµnh cho nghØ ng¬i vµ gi¶i trÝ lµ rÊt Ýt so víi ng­êi ®µn «ng. b) Tuæi Trong nghiªn cøu nµy ng­êi ®­îc hái cã ®é tuæi tõ 20 ®Õn 60 ®­îc ph©n chia thµnh ba nhãm: Thanh niªn (tõ 20 ®Õn 35); Trung niªn (tõ 36 ®Õn 50); Cao tuæi (trªn 50). KÕt qu¶ ph©n tÝch thèng kª ®· cho thÊy, cã sù kh¸c biÖt mang ý nghÜa thèng kª gi÷a biÕn sè tuæi vµ ho¹t ®éng nghe ®µi. TØ lÖ nghe ®µi trong 12 th¸ng qua t¨ng dÇn theo nhãm tuæi, thanh niªn 34,4%; trung niªn: 56,6%; cao tuæi: 76,6%, p=0,000. Nh­ vËy, kh¼ng ®Þnh xu h­íng nhãm cao tuæi nghe ®µi trong thêi gian rçi nhiÒu h¬n so víi c¸c nhãm thanh niªn vµ trung niªn. BiÓu 2: Nhãm tuæi vµ c¸c ho¹t ®éng trong thêi gian rçi (%) Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn 64 Thực trạng sử dụng thời gian rỗi của người dân nông thôn... 120 100 80 60 40 20 0 Đọc sách/ báo Nói chuyện Xem tivi Nghe đài với bạn với bạn bè Chơi cờ/bài Chơi thể thao Xem Đi phim/kịch/c đền/chùa/n Đi chơi xa a nhạc, hát hà thờ Thanh niên 62.5 Trung niên 67.5 Cao tuổi 59.6 100 34.4 99.5 56.6 100 76.6 100 50 10.9 100 53.9 14.7 97.9 68.1 19.1 7.8 20.3 14.1 19.4 19.1 14.9 65.6 37.5 61.8 48.2 61.7 48.9 Ngoµi mèi liªn hÖ phô thuéc cã ý nghÜa thèng kª gi÷a biÕn sè tuæi vµ ho¹t ®éng nghe ®µi th× kh«ng cã mèi liªn hÖ phô thuéc nµo gi÷a biÕn sè tuæi víi viÖc lùa chän c¸c ho¹t ®éng kh¸c: ®äc s¸ch/b¸o (p=0,516), xem tivi (p=0,747), nãi chuyÖn víi b¹n bÌ/hµng xãm (p=0,066), ®i ¨n uèng víi b¹n bÌ (p=0,137), ch¬i cê/bµi (p=0,479), ch¬i thÓ thao (p=0,211), xem phim/kÞch/ca nh¹c/h¸t karaoke (p=0,739), ®i ®Òn/chïa/nhµ thê (p=0,852), ®i ch¬i xa (p=0,303) trong 12 th¸ng qua. ViÖc lùa chän ho¹t ®éng ®i lÔ ®×nh/chïa/nhµ thê tuy kh«ng cã sù kh¸c biÖt mang ý nghÜa thèng kª gi÷a c¸c nhãm tuæi nh­ng møc ®é cña ho¹t ®éng nµy l¹i cã sù kh¸c biÖt, nhiÒu ý kiÕn cho r»ng ng­êi cao tuæi (phô n÷ th­êng ®i lÔ/sinh ho¹t ë Chïa cßn c¸c cô «ng th× ë §×nh) cã møc ®é ®i lÔ ®Òn/chïa/nhµ thê nhiÒu h¬n so víi thanh niªn (thanh niªn chØ chñ yÕu ®i vµo c¸c dÞp ®Çu xu©n hay c¸c dÞp lÔ ®Æc biÖt). “Thanh niªn ®i chïa hay nhµ thê chñ yÕu vµo c¸c dÞp ®Çu xu©n, c¸c ®«i trai g¸i. Trong n¨m chØ cã c¸c cô «ng vµ cô bµ nhiÒu h¬n chiÕm kho¶ng 80%, trÎ vui nhµ, giµ vui chïa mµ” (Nam, 55 tuæi). “Ngµy th­êng ng­êi ta còng hay ®i tông kinh cßn ngµy chñ nhËt th× cha vÒ gi¶ng ®¹o. §èi t­îng chñ yÕu lµ trung trung tuæi vµ ng­êi giµ, chñ nhËt cã c¶ nam n÷ thanh niªn nh­ng Ýt” (Nam, 38 tuæi). ViÖc lùa chän c¸c ho¹t ®éng ®¸nh cê/bµi, hay ch¬i thÓ thao trong thêi gian rçi còng kh«ng cã sù kh¸c biÖt mang ý nghÜa thèng kª gi÷a c¸c nh ãm tuæi nh­ng kÕt qu¶ pháng vÊn s©u cho thÊy, ë ®Þa ph­¬ng ng­êi cao tuæi tham gia c¸c ho¹t ®éng nµy th­êng xuyªn h¬n so víi thanh niªn bëi do thanh niªn bËn ®i lµm hoÆc di c­ ®i lµm ¨n xa. “Thêi gian r¶nh t«i th­êng ë nhµ phô gióp gia ®×nh hoÆc ch¬i cÇu l«ng, ch¬i cê t¹i nhµ v¨n hãa. Nhµ v¨n hãa chñ yÕu lµ c¸c cô h­u trÝ, nghØ h­u. Thanh niªn ph¶i ®i lµm ¨n xa nªn Ýt vui ch¬i gi¶i trÝ, chØ cã ng­êi cao tuæi kh«ng ph¶i lµm viÖc míi ra ch¬i” (Nam, 55 tuæi). “Thanh niªn nãi chung ph¶i ®i lµm ¨n nªn Ýt khi cã thêi gian gi¶i trÝ… C¸c cô chØ cã xem tivi, ®Õn nhµ hµng xãm hoÆc ch¬i cê t­íng” (Nam, 34 tuæi). Nh­ vËy cã thÓ thÊy, ng­êi cao tuæi nghe ®µi trong thêi gian rçi nhiÒu h¬n so víi Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn ... - tailieumienphi.vn