Xem mẫu
- Diễn đàn khoa học và công nghệ
Thực tiễn bảo hộ nhãn hiệu âm thanh và mùi
ở các nước phát triển và gợi ý cho Việt Nam
Nguyễn Khánh Linh
Công ty Cổ phần sở hữu trí tuệ Bross & cộng sự
Thời điểm có hiệu lực của Hiệp định CPTPP đã đặt ra nhiệm vụ cho các quốc gia thành viên phải thiết
lập cơ chế bảo hộ nhãn hiệu phi truyền thống không nhìn thấy được, cụ thể là nhãn hiệu âm thanh
và mùi. Trong số 11 quốc gia thành viên thuộc Hiệp định CPTPP, có tới 9 quốc gia đã có quy định rõ
ràng về bảo hộ nhãn hiệu âm thanh trong luật nhãn hiệu1, và 5 quốc gia chấp thuận bảo hộ nhãn hiệu
mùi2. Như vậy, Việt Nam và Malaysia là hai quốc gia còn lại trong CPTPP chưa từng chấp thuận bảo
hộ “dấu hiệu không nhìn thấy được”3 như nhãn hiệu, đồng nghĩa với việc, cả nhãn hiệu âm thanh và
mùi đều chưa được chấp thuận bảo hộ tại Việt Nam và Malaysia. Với kinh nghiệm bảo hộ của nhiều
quốc gia khác và cả các quốc gia thành viên CPTPP, Việt Nam có thể thừa hưởng kinh nghiệm lập
pháp cũng như thực tiễn bảo hộ từ các quốc gia này để xây dựng một cơ chế bảo hộ riêng cho các
nhãn hiệu âm thanh và mùi.
Vài nét về bảo hộ nhãn hiệu âm thanh âm thanh êm ái có thể khiến con để người tiêu dùng có mức hiểu
và mùi trên thế giới người dễ ngủ hơn, một âm thanh biết trung bình có thể ghi nhớ và
dễ chịu phát ra trong nhà hàng có phân biệt được (theo định nghĩa
Nhãn hiệu âm thanh
thể kích thích vị giác và tiêu hóa nhãn hiệu âm thanh của Luật
Một nghiên cứu nổi tiếng của thực phẩm cho người dùng… Ví dụ Nhãn hiệu Hoa Kỳ4). Trong khi
giáo sư Pavlov, người từng đoạt điển hình nhất cho tính tác động đó, tác phẩm âm nhạc nhất thiết
giải Nobel năm 1904 đã cho thấy, trực quan của âm thanh chính là
phải là một bản nhạc hoặc đoạn
các dấu hiệu âm thanh thậm chí nhãn hiệu có tên “tiếng rít tạo ra
nhạc được viết ra dưới dạng ký tự
có thể vượt trội hơn so với các do ma sát ngón tay trên dụng cụ
rửa chén bát” (số 247094) của hoặc chỉ được thể hiện trực tiếp
dấu hiệu khác khi tác động lên trí
Unilever PLC do Cơ quan Nhãn dưới một loại nhạc cụ hoặc sự
não của con người vì thính giác là
hiệu New Zealand cấp bảo hộ trình diễn của một cá nhân5. Một
cơ quan được cảm nhận tự nhiên
cho sản phẩm nước rửa chén bát. trong những dạng nhãn hiệu âm
hơn là các giác quan khác thường
có sự chủ động của con người. Khi phát ra nhãn hiệu âm thanh thanh đầu tiên trên thế giới được
Các nghiên cứu cho thấy, một này, người tiêu dùng được kết ghi nhận là tín hiệu trống phát từ
nối tới cảm giác sạch sẽ cho sản làng này sang làng khác báo hiệu
phẩm và nhờ đó thu hút được một các sự kiện nhất định6.
1
Australia, Brunei, Canada, Chile, Japan,
Mexico, New Zealand, Singapore và Peru. lượng khách hàng.
2
Australia, Brunei, Canada, Mexico và New Khác với tác phẩm âm nhạc,
Zealand.
4
https://tmep.uspto.gov/RDMS/TMEP/
nhãn hiệu âm thanh có thể là một Oct2012#/Oct2012/TMEP-1200d1e2927.html.
3
Theo Điều 72.1 Luật Sở hữu trí tuệ Việt
Nam 2005, sửa đổi 2009, “Nhãn hiệu được đoạn âm thanh, có thể là sự kết 5
https://imslp.org/wiki/United_States_
bảo hộ nếu đáp ứng các điều kiện sau đây: hợp từ các loại âm thanh khác Copyright_Law.
1. Là dấu hiệu nhìn thấy được dưới dạng chữ nhau (như nhạc cụ, giọng hát,
6
Thông tin về tín hiệu trống, http://ipnepal.
cái, từ ngữ, hình vẽ, hình ảnh, kể cả hình ba com.np/wp-content/uploads/Origin-of-
chiều hoặc sự kết hợp các yếu tố đó, được tiếng kêu của động vật, tiếng Trademark-and-Historical-Development-in-
thể hiện bằng một hoặc nhiều mầu sắc”. phát ra từ các vật dụng khác…) đủ Nepal.pdf.
7
Số 4 năm 2020
- Diễn đàn Khoa học và Công nghệ
Nhãn hiệu âm thanh đầu tiên thanh chứa từ ngữ sẽ áp dụng báo động9…
được bảo hộ trên thế giới là nhãn giống như quy trình thẩm định Các nhãn hiệu âm thanh cũng
hiệu “3 hồi chuông” (số 916522) dấu hiệu chữ trong nhãn hiệu có thể bị từ chối tương đối nếu bị
của Đài NBC từ năm 1971 cho thông thường, tức là từ ngữ trong coi là trùng hoặc tương tự với các
dịch vụ phát thanh tại Hoa Kỳ. âm thanh (nếu có) sẽ không loại âm thanh có trước đó. Mặc
Ngày nay, đã có hàng trăm nhãn được chứa các dấu hiệu chữ bị dù không được làm rõ trường
hiệu âm thanh được chính thức
loại trừ bảo hộ và không có khả hợp nào dấu hiệu âm thanh yêu
bảo hộ tại nhiều nước trên khắp
năng phân biệt. Ngoài ra, các âm cầu bảo hộ bị coi là tương tự với
thế giới. Mặc dù vậy, chỉ một số
thanh có thể bị từ chối bảo hộ một phần tác phẩm âm nhạc có
quốc gia có hướng dẫn trình tự và
nếu âm thanh đó không thực hiện bản quyền trước đó, nhưng trong
quy định về điều kiện bảo hộ nhãn
được chức năng nhãn hiệu do mô trường hợp bị phản đối, nhãn hiệu
hiệu âm thanh một cách khá chi
tả chính hàng hóa/dịch vụ mang âm thanh hoàn toàn có thể bị từ
tiết như Hoa Kỳ, EU, Australia và
nó, ví dụ “âm thanh tiếng xèo xèo chối trên cơ sở này nếu chủ sở
Nhật Bản7… Nhiều quốc gia chấp
thuận bảo hộ nhưng lại thiếu các hữu quyền tác giả, tác phẩm âm
trong quá trình rán cho dịch vụ
quy định chi tiết, dẫn tới việc bảo nhạc có trước chứng minh được
nhà hàng” (KFC), hoặc các âm
hộ nhãn hiệu âm thanh phụ thuộc nhãn hiệu âm thanh đã sao chép
thanh mang bản chất tự nhiên một phần tác phẩm của mình.
vào từng trường hợp cụ thể và đôi của sản phẩm như tiếng Piano
khi chủ đơn phải cung cấp bằng Giai điệu huyền thoại Nokia Tune
cho sản phẩm nhạc cụ... được bảo hộ bởi USPTO (số
chứng về khả năng phân biệt
của nhãn hiệu. Nhìn chung, các Trên thực tế, sự mô tả của nhãn 2413729) từ năm 2000 là một
quốc gia có quy định về điều kiện hiệu âm thanh ít bị xem xét loại trừ trường hợp đặc biệt dù thực chất,
bảo hộ và thẩm định nhãn hiệu đối với các sản phẩm có thể phát Nokia Tune là giai điệu được trích
âm thanh đều có yêu cầu tương từ một tác phẩm dành cho độc
ra tiếng động như nhạc cụ, các
đối giống nhau về điều kiện bảo tấu guitar tên là Grande Valse do
thiết bị nghe nhìn… Theo Cơ quan
hộ và thủ tục xác lập quyền như Francisco Tárrega (một nhà soạn
Nhãn hiệu Hoa Kỳ (USPTO), nhạc cổ điển Tây Ban Nha) viết
nhãn hiệu thông thường tại nước nhãn hiệu âm thanh được bảo hộ
đó. vào năm 1902.
nếu được coi là “ngẫu nhiên, độc
Điều kiện bảo hộ, tương tự với đáo, có khả năng phân biệt và có Luật Nhãn hiệu Ấn Độ còn có
nhãn hiệu truyền thống, nhãn thêm quy định cụ thể hơn về điều
thể được sử dụng nhằm tạo ấn
hiệu âm thanh cũng phải đáp ứng kiện bảo hộ nhãn hiệu âm thanh
tượng trong tâm trí người nghe và
tiêu chuẩn như một nhãn hiệu như “có thời lượng không quá 30
khi bắt gặp lại, người nghe có thể
thông thường là dấu hiệu có khả giây” nhằm đảm bảo nhãn hiệu
nhận ra rằng một sản phẩm hoặc âm thanh đủ để người tiêu dùng ở
năng phân biệt so với các nhãn
dịch vụ đó xuất phát từ một nguồn trình độ trung bình có thể ghi nhớ
hiệu cùng thể loại có trước trong
phạm vi quốc gia cho loại hàng gốc thương mại cụ thể, dù không và phân biệt được10.
hóa/dịch vụ yêu cầu bảo hộ. Quá rõ tên nguồn”. Điều này cũng
Các tài liệu yêu cầu bảo hộ
trình thẩm định nhãn hiệu tại Hoa dẫn chiếu rõ sự khác biệt giữa
nhãn hiệu âm thanh nhìn chung
Kỳ và Australia cho thấy, nhãn âm thanh “ngẫu nhiên, độc đáo,
đều trên cơ sở bản mô tả nhãn
hiệu âm thanh có thể bị từ chối có khả năng phân biệt khác biệt” hiệu gồm ký hiệu âm nhạc (một
trên cơ sở tuyệt đối và cả tương với các “âm thanh giống hoặc bắt khuông nhạc được chia thành các
đối8. Trong đó, từ chối tuyệt đối chước âm thanh ‘phổ biến’ hoặc gạch nhịp cùng các ký hiệu âm
được áp dụng cho những âm những âm thanh đã từng được nhạc để có thể xác định được độ
phát ra trong các trường hợp
7
https://www.jpo.go.jp/e/system/laws/rule/ khác”. Ví dụ về những nhãn hiệu 9
https://tmep.uspto.gov/RDMS/TMEP/
guideline/trademark/document/syouhyoubin âm thanh ‘phổ biến’ cho hàng hóa Oct2012#/Oct2012/TMEP-1200d1e2927.
/55-01.pdf. html.
tạo ra âm thanh trong quá trình
8
h t t p s : / / w w w. u s p t o . g o v / t r a d e m a r k s - 10
http://www.ipindia.nic.in/writereaddata/
application-process/filing-online/registration-
hoạt động của chúng như tiếng Portal/IPORule/1_69_1_312_1_trade_
maintenancerenewalcorrection-forms. đồng hồ báo thức, tiếng thiết bị marks_rules_2017__English.pdf.
8
Số 4 năm 2020
- Diễn đàn khoa học và công nghệ
trầm bổng, độ ngân vang của nó) thay vì phải tải lên 1 file âm thanh của Twentieth Century Fox.
hoặc các tệp MP3 có biểu diễn hệ thống trực tuyến. Ngược lại,
Ngoài ra, để duy trì hiệu lực
đồ họa phù hợp xác định cao độ công nghệ hiện đại đã rút bớt thủ
của nhãn hiệu âm thanh, ngoài
và thời lượng của âm thanh - tạo tục xác lập quyền nhãn hiệu âm
việc tiến hành thủ tục gia hạn,
thành âm thanh tương ứng với thanh ở EU14 và Hoa Kỳ, theo đó
chủ nhãn hiệu còn phải nộp bằng
chuỗi âm thanh tạo thành giai các cơ quan nhãn hiệu không yêu
chứng sử dụng (tại Hoa Kỳ) như
điệu đang cần được đăng ký cầu cung cấp bản đồ họa nhãn
yêu cầu với một nhãn hiệu thông
(hướng dẫn của Australia11) hoặc hiệu âm thanh như trước đây mà
thường bất kỳ, và có thể bị hủy
một bản đồ họa có thể được nộp có thể cung cấp file âm thanh
hiệu lực nếu không sử dụng tương
cùng với một tệp điện tử là một dạng nén có thể phát ra trực tiếp.
tự với quy định về nhãn hiệu
siêu âm, tức là một biểu diễn đồ Các thẩm định viên trở thành các
truyền thống tại mỗi quốc gia.
họa của âm thanh, cho thấy sự chuyên gia thẩm âm để phân
Tuy nhiên, việc cung cấp bằng
phân phối năng lượng ở các tần định các âm thanh trong yêu cầu
chứng sử dụng của nhãn hiệu âm
số khác nhau (hướng dẫn của bảo hộ và đưa ra thông báo thẩm
thanh được xem là khác với nhãn
EU12). USPTO yêu cầu người định.
hiệu truyền thống, theo đó, nhãn
nộp đơn phải nộp một bản sao Nhãn hiệu âm thanh cũng hiệu này phải được sử dụng gắn
âm thanh có liên quan tới nhãn có thể trở thành nhãn hiệu nổi với hàng hóa/dịch vụ được bảo hộ
hiệu âm thanh đó nhằm mục đích tiếng như trường hợp nhãn hiệu và chủ sở hữu phải có các đoạn
bổ sung và làm rõ bản mô tả âm âm thanh “Looney Tunes Theme ghi lại việc sử dụng dưới dạng file
thanh dự kiến được bảo hộ13. Song” (đăng ký số 2469364) ghi âm hoặc ghi hình và có xác
Việc diễn giải bằng đồ họa của Time Warner Entertainment định thời điểm sử dụng như trên
cho phép thẩm định viên có thể được bảo hộ năm 200115. Đoạn quảng cáo, đăng tải thông tin…
thẩm định nhãn hiệu âm thanh nhạc nổi tiếng đến mức, các
Nhãn hiệu mùi
trên cơ sở “nhìn thấy được” và khán giả phim hoạt hình Looney
sau đó so sánh với các bản đồ thời điểm đó chỉ cần nghe đoạn Mùi hương cũng là một dấu
họa nhãn hiệu âm thanh khác có nhạc là biết được phần trong diễn hiệu vì nó truyền tải thông tin qua
trước. Ngoài ra, diễn giải bằng biến của phim. Mặc dù “Looney đường khứu giác. Mùi hương là
đồ họa có thể khiến việc công bố Tunes Theme Song” đã được loại dấu hiệu được đánh giá có
dễ dàng hơn đối với các quốc gia bảo hộ dưới dạng tác phẩm âm khả năng tạo ra sự phân biệt tốt
chưa có nền tảng công nghệ hiện nhạc trước đó nhưng vẫn tiếp tục nhất trong các loại nhãn hiệu vì
đại vì chỉ cần công bố bản đồ họa được bảo hộ dưới hình thức nhãn nó có thể tác động được tới hầu
lên công báo sở hữu công nghiệp hiệu âm thanh với thời hạn dài hết người tiêu dùng bao gồm cả
hoặc hệ thống dữ liệu trực tuyến hơn nếu chủ sở hữu tiếp tục gia người khiếm thị (không nhận tác
hạn và nộp bằng chứng sử dụng động bởi nhãn hiệu hữu hình)
phù hợp trong thương mại16. Một và người khiếm thính (không tác
11
Định dạng của nhãn hiệu âm thanh
số nhãn hiệu âm thanh khác đã động bằng nhãn hiệu âm thanh).
theo quy định pháp luật Australia (Điều
6.1),vhttp://manuals.ipaustralia.gov.au/ trở thành nhãn hiệu nổi tiếng tại Các báo cáo khoa học cho thấy
trademarks/Part_21_Non-traditional_ Hoa Kỳ như “3 hồi chuông” số khả năng ghi nhớ mùi hương là
Signs/21.6_Sound_(auditor y)_trade_ 0916522 (1971) của NBC, “tiếng một trong những loại trí nhớ mạnh
marks.htm.
sư tử gầm” số 1395550 (1986), nhất và đáng tin cậy nhất của con
12
Định dạng của nhãn hiệu âm thanh
theo quy định pháp luật châu Âu (mục “Tiếng trống” số 2000732 (1996) người17. Vì vậy, các mùi hương
2.5),vhttps://euipo.europa.eu/tunnel-web/ đặc biệt có thể giúp người tiêu
secure/webdav/guest/document_library/ dùng định vị một số sản phẩm
contentPdfs/law_and_practice/trade_
14
https://euipo.europa.eu/ohimportal/en/
elimination-of-graphical-representation- thông qua khứu giác, ngay cả khi
marks_practice_manual/WP_2_2017/
Part-B/04-part_b_examination_section_4_ requirement. họ không nhớ tên sản phẩm. Và
absolute_grounds_for_refusal/part_B_ 15
http://tmsearch.uspto.gov/bin/showfield?f ngay cả khi người tiêu dùng không
examination_section_4_chapter_2/part_B_ =doc&state=4801:o2ydr5.2.1. có khả năng mô tả bản chất của
ex a m i n a t i o n _ s e c t i o n _ 4 _ c h a p t e r _ 2 _ Quy trình gia hạn nhãn hiệu được quy
16
EUTM%20definition_en.pdf. định theo pháp luật Hoa Kỳ: https://
Điều 904.03(d) TMEP, https://tmep.uspto.
13
www.uspto.gov/trademarks-application- http://www.nytimes.com/2007/03/08/
17
gov/RDMS/TMEP/Oct2012#/Oct2012/ process/filing-online/registration- health/08iht-sleep.4847539.html (February
TMEP-900d1e713.html. maintenancerenewalcorrection-forms 16th, 2017).
9
Số 4 năm 2020
- Diễn đàn Khoa học và Công nghệ
mùi bằng từ ngữ thì mùi hương trên đều theo hệ thống Thông có chức năng mô tả như các loại
có thể giúp xác định sản phẩm luật nên việc xem xét khả năng nước hoa, sản phẩm colognes
đơn giản bằng cách kích thích một yêu cầu bảo hộ nhãn hiệu hoặc các sản phẩm gia dụng có
tiềm thức ghi nhận qua khứu giác mùi thường bị ảnh hưởng bởi các mùi thơm khác “đây không phải
của họ18. Tuy vậy, do gặp hạn phán quyết có trước của các cơ là vụ việc liên quan đến vấn đề
chế về khả năng sử dụng, đặc quan nhãn hiệu đối với các đơn mô tả bằng một thuật ngữ nhằm
biệt trong quảng cáo, lan truyền hoặc đăng ký nhãn hiệu có trước xác định mùi hương đặc trưng
và tiếp cận người tiêu dùng nên đó. của sản phẩm”. Trong những
nhãn hiệu mùi được bảo hộ hiện Nhãn hiệu mùi đầu tiên được trường hợp này, nếu được coi là
nay chỉ có số lượng khiêm tốn. bảo hộ tại Hoa Kỳ là nhãn hiệu một thuật ngữ, nó không thể được
Mặc dù nhiều quốc gia trên thế “mùi hoa đại” cho sản phẩm sợi đăng ký bảo hộ theo Mục 2(e)(1)
giới thừa nhận bảo hộ nhãn hiệu và chỉ thêu từ 1990 của Clarke. của Luật Nhãn hiệu nếu nó mô tả
mùi trong định nghĩa tổng thể về Tuy nhiên, ban đầu nhãn hiệu mùi hương hoặc tính năng quan
nhãn hiệu, nhưng không có bất này bị thẩm định viên của USPTO trọng khác của sản phẩm. Vì vậy,
kỳ hướng dẫn chi tiết về việc bảo từ chối vì người nộp đơn không cả Thông luật và Luật Nhãn hiệu
hộ ngay từ đầu. Một số ít quốc chứng minh được mùi “hoa đại” đều chấp nhận rằng nhãn hiệu
gia có hướng dẫn chi tiết như Hoa có thể chỉ ra nguồn gốc thương mùi nếu có được một ý nghĩa thứ
Kỳ, Australia, EU… đều xuất phát mại của chủ đơn cho người tiêu hai (secondary meaning) từ người
từ thực tiễn các vụ từ chối bảo hộ dùng, và mùi hương chỉ là chức sử dụng thì có thể đăng ký theo
của cơ quan nhãn hiệu và các năng của sản phẩm nhằm tạo Luật Nhãn hiệu. Từ đó, hướng
khiếu nại của người nộp đơn. ra lợi thế cạnh tranh để khách dẫn thủ tục kiểm tra nhãn hiệu đã
hàng có thể tận hưởng miễn phí xác nhận nguyên tắc trên trong
Về điều kiện bảo hộ mùi phiên bản mới nhất: mùi hương
mùi hương này. Tuy nhiên, chủ
hương, có rất ít đơn đăng ký bảo của sản phẩm có thể được đăng
đơn đã kháng cáo và nộp tài liệu
hộ nhãn hiệu mùi trên thế giới ký nếu không phải là chức năng
chứng minh rằng không có công
có thể vượt qua giai đoạn thẩm của hàng hóa21. Vì vậy, khác với
ty nào trước đó từng sản xuất loại
định hình thức (EU, Anh) và vượt nhãn hiệu âm thanh được bảo hộ
sợi hoặc chỉ thêu có mùi thơm và
qua cả thẩm định hình thức và các quảng cáo của chủ đơn cho trên cơ sở “nguyên tắc đăng ký”22,
nội dung (Hoa Kỳ, Australia, New thấy lợi thế của sản phẩm chính toàn bộ nhãn hiệu mùi hương
Zealand…) để được cấp văn bằng là mùi thơm và các khách hàng, được bảo hộ tại Hoa Kỳ đều chỉ
bảo hộ. Hoa Kỳ hiện đang dẫn đại lý, nhà phân phối sợi và chỉ được bảo hộ dưới dạng “đăng ký
đầu về số lượng bảo hộ với hơn thêu có mùi thơm của họ đã nhận bổ sung”23, có nghĩa quá trình
10 nhãn hiệu mùi hương được ra nguồn gốc thương mại của chủ
bảo hộ kể từ năm 1990. Cơ quan đơn trên mùi của những hàng hóa
Nhãn hiệu châu Âu (EUTMD)
21
Điều 1202.12 trong Trademark Manual of
này. Sau đó Hội đồng kháng cáo Examining Procedure (USPTO) quy định
từng chấp thuận bảo hộ 2 nhãn Hoa Kỳ (TTAB) đã ra phán quyết “Dấu hiệu mùi sẽ không được bảo hộ nếu
hiệu nhưng hiện tại chỉ còn 1 công nhận rằng một mùi hương xuất phát từ chức năng tự nhiên của sản
nhãn hiệu mùi có hiệu lực19, Cơ cũng có thể là một chỉ dẫn thương phẩm hoặc nhằm mục đích sử dụng của
sản phẩm”. USPTO đưa ra ví dụ cụ thể rằng
quan Nhãn hiệu Anh (IPO) chấp mại do đó có thể đăng ký bảo hộ. “mùi hương của hoa Plumeria cho sản phẩm
thuận bảo hộ 2 nhãn hiệu mùi “chỉ khâu và sợi thêu” có thể được bảo hộ,
hương20... Vì các quốc gia nêu Như vậy, trong trường hợp này, nhưng mùi hương này dùng làm nước hoa
mùi hương hoàn toàn không phải hoặc làm mát không khí, tức là thực hiện
là một thuộc tính vốn có hoặc chức năng sản phẩm, thì sẽ không thể đăng
18
S. Karapapa (2010), “The Trademark ký”. Như vậy, các sản phẩm có chức năng
đặc tính tự nhiên của hàng hóa
reporter”, The Law Journal of the tạo ra mùi trong không khí như nước hoa,
International Trademark Association, mà là một tính năng riêng được mỹ phẩm, đồ ăn, đồ uống… có thể sẽ không
100(6), p.1342. tạo ra bởi chủ đơn. Điều thú vị được bảo hộ nhãn hiệu mùi. Một số quốc
19
Nhãn hiệu mùi cỏ tươi mới cắt cho bóng về quyết định của TTAB trong vụ gia quy định rõ không bảo hộ các dạng mùi
tự nhiên hoặc mùi phổ biến (dầu thông, dầu
tennis (còn hiệu lực) và nhãn hiệu mùi của này là trong một chú thích, TTAB xả).
quả mâm xôi cho nhiên liệu động cơ.
đã thu hẹp vụ khiếu nại và không https://tmep.uspto.gov/RDMS/TMEP/
22
Nhãn hiệu mùi bia đắng của Unicorn
20
Products cho sản phẩm trò chơi phi tiêu
đề cập tới khả năng đăng ký của current#/current/TMEP-800d1e7.html.
và nhãn hiệu mùi hoa hồng của Sumitomo nhãn hiệu mùi hoặc mùi hương https://tmep.uspto.gov/RDMS/TMEP/
23
Rubber Co. cho lốp xe số. của sản phẩm được đăng ký là current#/current/TMEP-800d1e7.html.
10
Số 4 năm 2020
- Diễn đàn khoa học và công nghệ
thẩm định nhãn hiệu mùi hương Senta Aromatic Marketing chỉ là 7 tiêu chí Sieckmann). Có thể
sẽ chủ yếu xem xét trên các bằng cần bản mô tả với cụm từ “mùi cỏ thấy, những thay đổi lớn nhất mà
chứng sử dụng thực tế mà chủ tươi mới cắt”) mà không cần bản EUTMD mang lại trong thủ tục
đơn đã cung cấp. đồ họa như mọi khi vì cho rằng nộp đơn nhãn hiệu ở EU chính
mùi này đã quen thuộc với con là loại bỏ biểu thị đồ họa và về
Ngược lại, các mùi tự nhiên
người. Ngoại lệ này được áp dụng cơ bản thay thế nó bằng tiêu chí
khó chỉ ra nguồn gốc thương mại
thêm với nhãn hiệu mùi của quả Sieckmann28.
của chủ đơn lại được IPO chấp
mâm xôi (năm 2001) cho nhiên
thuận bảo hộ như nhãn hiệu mùi Dựa trên 7 tiêu chí Sieckmann,
liệu động cơ của Myles Limited. Australia đã xây dựng quy định
bia đắng của Unicorn Products
Tuy nhiên, toàn bộ các nhãn hiệu chi tiết hơn về các trường hợp
(số văn bằng GB2001416) cho
mùi sau đó dù là mùi hương tự loại trừ bảo hộ nhãn hiệu mùi,
sản phẩm trò chơi phi tiêu24 và
nhiên đều bị Tòa án công lý châu gồm: (1) mùi tự nhiên của hàng
nhãn hiệu mùi hoa hồng của
Âu (ECJ) từ chối bảo hộ với một hóa (những sản phẩm có sẵn mùi
Sumitomo Rubber Co. cho lốp xe
lý do duy nhất là không có bản đồ như mỹ phẩm, thực phẩm, mùi
(số văn bằng GB200023425). Mặc
họa theo Điều 4 TMR Luật Nhãn gỗ cho sản phẩm gỗ, mùi cao
dù vậy, IPO lại từ chối nhãn hiệu hiệu EU.
mùi quế cho sản phẩm nội thất su cho lốp xe); (2) mùi dùng để
của John Lewis of Hungerford Trước ngày 1/10/2017, Luật che giấu mùi tự nhiên của hàng
Plc26 với lý do quế là một mùi Nhãn hiệu EU yêu cầu hồ sơ đăng hóa (mùi xả chanh cho nước bồn
không ổn định, khó xác định mặc ký nhãn hiệu phải có bản mô tả cầu); (3) mùi phổ biến (ví dụ mùi
dù chủ đơn được áp dụng tiền lệ đồ họa. Tuy nhiên, yêu cầu về cây sả, mùi chanh...); (4) mùi
thiếu tài liệu mô tả bằng đồ họa mô tả đồ họa của nhãn hiệu mùi phải khác biệt với chính hàng
trong các đăng ký thành công hương thường khó hơn cách thức hóa đó, nó không phải đặc tính tự
trước đó và đơn đăng ký nhãn mô tả bằng công thức hóa học, nhiên cũng không phải đặc tính
hiệu mùi cho nước hoa Chanel chữ viết, hoặc bằng cách gửi mẫu dự kiến của hàng hóa mà là thứ
No.5 lại bị từ chối vào năm 1994 mùi hoặc kết hợp các yếu tố đó vì gì đó được thêm vào để xác định
vì bị coi là mang bản chất của sản hầu như không có phương tiện đồ hàng hóa của người nộp đơn từ
phẩm27. họa nào đại diện cho mùi hương những sản phẩm khác trong cùng
một cách chính xác để thể hiện. thị trường (ví dụ mùi hoa đại cho
Khác với USPTO và IPO, đối Khác với mã màu quốc tế hoặc sợi chỉ thêu, hay các loại nước
với EUTMD, vấn đề chức năng ký hiệu âm nhạc, một dấu hiệu hoa quả cho dầu động cơ tổng
mùi hương trong nhãn hiệu hay mùi hương khó được xác định một hợp). Mùi hương là thứ gì đó bất
khả năng chỉ dẫn nguồn gốc cách khách quan và chính xác thường được thêm vào hàng hóa
thương mại không phải là khó thông qua việc gán tên hoặc mã để hỗ trợ xác định chúng thông
khăn chính để thẩm định nhãn cụ thể cho từng mùi. Do đó, khó qua các phương tiện khứu giác từ
hiệu mùi vì Luật Nhãn hiệu của khăn lớn nhất của bảo hộ nhãn các sản phẩm tương tự của các
EU chỉ thẩm định hình thức hiệu mùi tại EU lại chính là cách thương nhân khác. Năm 2009,
mà không thẩm định nội dung. thức thể hiện đồ họa. Tuy nhiên Cơ quan Nhãn hiệu Australia đã
EUTMD đã chấp nhận bảo hộ cả do nhiều tranh cãi nên Luật Nhãn cấp văn bằng bảo hộ đầu tiên
mùi hương phổ biến (như nhãn hiệu EU 2015 đã xóa bỏ yêu cầu cho nhãn hiệu mùi khuynh diệp
hiệu mùi cỏ tươi mới cắt năm về cung cấp bản mô tả bằng đồ cho sản phẩm gậy đánh golf của
1999 cho sản phẩm bóng tennis họa. Cụ thể, EUTMD thay đổi yêu E-Concierge Australia Pty Ltd29.
của Vennootschap onder Firma cầu rằng chủ đơn có thể thể hiện Ngày nay với sự phát triển
nhãn hiệu dưới bất kỳ hình thức của công nghệ, thiết bị điện tử
https://trademarks.ipo.gov.uk/ipo-tmcase/
24 phù hợp nào bằng cách sử dụng có thể tái tạo lại các mùi hương
page/Results/1/UK00002001416. công nghệ có sẵn, và do đó không khác nhau theo hướng dẫn của
https://trademarks.ipo.gov.uk/ipo-tmcase/
25
nhất thiết phải bằng phương tiện
page/Results/1/UK00002000234.
đồ họa, với điều kiện là phần thể
https://www.ipo.gov.uk/t-challenge-
26
hiện phải “rõ ràng, chính xác, ổn http://curia.europa.eu/juris/liste.jsf?
28
decision-results/o02401.pdf. num=C-273/00.
định (công thức hóa học), dễ tiếp
http://www.inter-lawyer.com/lex-e-scripta/
27 29
https://search.ipaustralia.gov.au/trademarks/
articles/trademarks-registration-smell-EU. cận (dữ liệu Internet), dễ hiểu, ổn search/view/1241420?s=63f2e878-7af7-43a4-
htm. định và khách quan” (được gọi 825f-b4390440efbe.
11
Số 4 năm 2020
- Diễn đàn Khoa học và Công nghệ
máy tính. Việc phiên bản đại cơ quan thẩm định chưa đáp ứng các tiêu chí Sieckmann. Những
diện cho mùi hương đăng ký có được yêu cầu thẩm định các loại tài liệu nộp đơn thông thoáng của
thể sớm được thể hiện dưới dạng nhãn hiệu có cách thể hiện phức Hoa Kỳ thúc đẩy số lượng nộp
tệp điện tử. Đây là một giải pháp tạp như nhãn hiệu âm thanh và đơn nhãn hiệu mùi và âm thanh
tốt có thể tuân thủ tất cả 7 tiêu mùi. tại nước này có số lượng nhiều
chí Sieckmann, bao gồm cả khả Về điều kiện bảo hộ, bước đầu nhất trên thế giới.
năng dễ dàng truy cập bởi tất cả tiên có thể thực hiện là sửa đổi
công chúng. Theo đó, các tập Mặc dù vậy, việc mọi người
điều kiện bảo hộ nhãn hiệu theo có thể tiếp cận với các nhãn hiệu
tin mùi hương có thể được công Điều 72 Luật Sở hữu trí tuệ, theo
bố, tra cứu và sao chép lại theo mùi qua Internet hiện nay là điều
đó, cho phép nhãn hiệu được bảo bất khả thi. Điều này dẫn tới các
ý muốn. Sự phát triển và tốc độ hộ nếu đáp ứng điều kiện “là dấu
áp dụng loại công nghệ này sẽ khó khăn trong việc thúc đẩy các
hiệu nhìn thấy được và dấu hiệu chủ đơn nộp đơn nhãn hiệu mùi
tạo thuận lợi cho quá trình đăng không nhìn thấy được dưới dạng
ký và công bố các đơn nhãn hiệu hương, khó khăn trong việc duy trì
chữ cái, từ ngữ, hình vẽ, hình ảnh,
mùi. Một nhãn hiệu mùi hương nhãn hiệu, cung cấp bằng chứng
kể cả hình ba chiều hoặc sự kết
sau sự phát triển của công nghệ sử dụng và thực thi quyền khi bị
hợp các yếu tố đó, được thể hiện
có thể sẽ trở nên tiếp cận dễ xâm phạm. Do đó, các cơ quan
bằng một hoặc nhiều màu sắc
dàng như một nhãn hiệu thông nhãn hiệu và các chủ đơn nhãn
hoặc các hình thức khác”. Bên
thường. Ngoài ra, việc cung cấp cạnh đó, có thể bổ sung khái hiệu thấy rằng chỉ có công nghệ
bằng chứng sử dụng để chống lại niệm về nhãn hiệu âm thanh và hiện đại mới khắc phục được
việc hủy hiệu lực cũng sẽ không mùi tại Điều 4 của Luật để làm những khó khăn trong quá trình
còn bất khả thi như hiện nay, do rõ hình thức bảo hộ của các nhãn nộp đơn đăng ký nhãn hiệu mùi,
không có cách thức ghi nhận lại hiệu này. Tại các quốc gia thành gồm việc (i) tạo ra công nghệ ứng
việc sử dụng. Vì vậy, việc thực viên của CPTPP, hiện tại chỉ dụng rộng rãi trên các máy tính
thi quyền đối với nhãn hiệu mùi có Australia và Nhật Bản là có thiết bị phát ra mùi tích hợp và
cũng là một vấn đề lớn khi khó có hướng dẫn khá chi tiết, các quốc (ii) xây dựng hệ thống phân loại
thể lưu giữ bằng chứng sử dụng gia còn lại chỉ có quy định chung quốc tế cho các loại mùi với các
của đối thủ khi phát hiện ngoài trong luật. mẫu mùi có đủ tính ổn định và độ
việc bắt quả tang. Ngay cả khi có bền mà mọi người có thể truy cập
Về tài liệu nộp đơn, nhãn hiệu
được bằng chứng về xâm phạm trực tuyến.
âm thanh hoàn toàn có thể được
nhãn hiệu mùi, các cơ quan thực
nộp thông qua các vật mang dữ Cuối cùng, để hỗ trợ thủ tục
thi cũng sẽ gặp lúng túng không
liệu như các bản nhạc trên giấy, đăng ký bảo hộ các nhãn hiệu
kém phần xác lập quyền so với
bản đồ họa, file nén điện tử… Các chứa các dấu hiệu không nhìn
việc thực thi quyền các nhãn hiệu tài liệu này có thể thể hiện dưới thấy được nói chung, cần có sự
dạng khác. Do đó, nhãn hiệu mùi nhiều dạng khác nhau, giúp thẩm đồng bộ về hệ thống dữ liệu.
chỉ có thể thực sự phát huy tác định viên, người nộp đơn, và các Trong đó, toàn bộ các thông tin
dụng của nó khi công nghệ thực bên thứ ba khác có thể tiếp cận dữ liệu đăng ký bảo hộ của các
sự phát triển. dễ dàng. Tuy nhiên, tài liệu yêu quốc gia chấp thuận bảo hộ nhãn
Đề xuất đối với Việt Nam cầu để bảo hộ nhãn hiệu mùi hiệu âm thanh và mùi cần được
hương lại cần sự linh hoạt hơn để triển khai trực tuyến. Các tài liệu
Với thực tiễn bảo hộ nhiều thập tránh đi vào “vết xe đổ” từ những trực tuyến sẽ được sử dụng để
kỷ qua của một số quốc gia trên vụ kiện tụng kéo dài gây tranh cãi đăng tải lại trên Công báo sở hữu
thế giới, có thể thấy rằng để đặt về bảo hộ nhãn hiệu mùi hương công nghiệp trực tuyến cũng như
ra một quy định chấp thuận bảo giữa người nộp đơn và ECJ. Các hệ thống dữ liệu tra cứu mà bất
hộ nhãn hiệu âm thanh và mùi vụ tranh chấp trong quá trình xác
kỳ ai có Internet đều có thể tiếp
không khó nhưng việc triển khai lập quyền giữa người nộp đơn và
cận được?
xác lập quyền bảo hộ các nhãn các cơ quan khiếu nại là một kinh
hiệu này trên thực tế, đặc biệt là nghiệm tốt để xây dựng những
nhãn hiệu mùi sẽ là một khó khăn bản hướng dẫn, chẳng hạn các
vô cùng lớn cho Việt Nam. Nhất tài liệu mô tả có thể được áp dụng
là khi cơ sở vật chất hiện tại của linh hoạt nhưng đảm bảo được
12
Số 4 năm 2020
nguon tai.lieu . vn
