Xem mẫu
- Thực phẩm nào đủ chất béo cho trẻ?
Sử dụng chất béo đầy đủ, đa dạng sẽ giúp trẻ nhận đủ năng
lượng, nguyên liệu để phát triển thể chất và trí tuệ. Tuy nhiên,
không vì thế mà lạm dụng chất béo trong khẩu phần ăn của trẻ
Chất béo (lipid) là một trong 4 nhóm chất dinh dưỡng chính cấu
tạo nên khẩu phần ăn, có vai trò quan trọng cung cấp năng lượng
cho cơ thể hoạt động cao gấp đôi chất bột đường và chất đạm, là
nguồn dự trữ năng lượng lớn nhất và là nguồn cung cấp các a-xít
béo cần thiết…
Chất béo còn đóng vai trò trong cấu tạo màng tế bào tất cả các mô,
đặc biệt là tế bào thần kinh và võng mạc, ngoài ra còn giúp tạo nên
một số hormone và các hóa chất trung gian quan trọng trong cơ
thể. Việc sử dụng chất béo thế nào cho hợp lý, đặc biệt với cơ thể
của trẻ em là điều rất quan trọng.
Dầu thực vật dễ hấp thu?
Các bà mẹ cũng như nhân viên các bếp ăn phục vụ cho trẻ nên chú
ý: Trong điều kiện nhiệt độ bình thường, chất béo ở trạng thái lỏng
được gọi là dầu, ở trạng thái đặc thì được gọi là mỡ. Tính chất sinh
học và vai trò của chất béo phụ thuộc vào các a-xít béo cấu tạo
nên.
Trong số hàng trăm loại a-xít béo, có 2 loại cơ thể không thể tự
tổng hợp được mà phải nhận vào từ bên ngoài (gọi là các a-xít béo
- thiết yếu). Đó là a-xít linoleic (có nhiều trong dầu nành, dầu mè,
dầu hướng dương, dầu rum safflower, dầu bắp, dầu ô liu… ) và a-
xít linolenic (có nhiều trong dầu nành, hạt cải…).
Các nhà khoa học còn chia a-xít béo thành a-xít béo no và a-xít béo
không no. Sở dĩ người ta hay nói dầu thực vật dễ hấp thu hơn mỡ
động vật là do trong dầu thực vật có nhiều a-xít béo không no hơn
so với mỡ động vật. A-xít béo không no có nhiều trong sữa mẹ, hải
sản… còn a-xít béo no có nhiều trong mỡ động vật (trừ mỡ cá),
dầu dừa, dầu cọ.
Cơ thể trẻ rất cần chất béo
Ở người lớn, việc sử dụng chất béo quá mức, nhất là các loại chất
béo no và cholesterol có liên quan đến nguy cơ bệnh tim mạch và
cao huyết áp, do đó cần giới hạn ở khoảng 15%-20% tổng năng
lượng và giảm chất béo no cũng như cholesterol.
Đối với trẻ em, việc sử dụng chất béo hợp lý cực kỳ cần thiết cho
sự phát triển. Trọng lượng của trẻ tăng gấp đôi sau khi được 5
tháng tuổi, gấp 3 lúc 1 tuổi, gấp 4 lúc 2 tuổi. Não của trẻ cũng tăng
gấp 3 khi trẻ 1 tuổi, đạt 80% não người lớn lúc 2 tuổi, bằng não
người trưởng thành khi trẻ 6 tuổi, mà chất béo thì lại chiếm đến
70%-85% cấu tạo của não và dây thần kinh. Do đó, thời gian này
trẻ cần năng lượng và chất béo rất nhiều.
- Chọn dầu, mỡ thích hợp để chế biến thức ăn cho trẻ là điều rất cần
được các bà mẹ lưu ý (Ảnh chỉ mang tính minh họa). Ảnh: K.
Cương
Trẻ càng nhỏ, tổng lượng chất béo sử dụng càng cao. Ví dụ trẻ sơ
sinh cần đến 50% năng lượng từ chất béo, trẻ dưới 1 tuổi cần 40%
và trẻ 1 đến 2 tuổi cần 30% đến 35%. Trẻ dưới 2 tuổi rất cần được
cung cấp cholesterol để hoàn thiện não và hệ thần kinh nên phải có
nguồn chất béo động vật.
Trong khẩu phần ăn của trẻ, ngoài lượng chất béo có sẵn trong sữa,
các bà mẹ nên chú ý bổ sung cho đủ lượng chất béo được khuyến
nghị, bởi thực tế cho thấy đa số trẻ suy dinh dưỡng đến khám tại
Bệnh viện Nhi Đồng 2 (TPHCM) đều do có khẩu phần ăn chưa đủ
chất béo. Tuy nhiên, cũng không vì thế mà lạm dụng chất béo
- trong khẩu phần ăn và nhớ chọn loại dầu mỡ bảo đảm an toàn vệ
sinh thực phẩm.
Không tái sử dụng chất béo
Cũng nên chú ý rằng chất béo không no rất dễ bị ô xy hóa, nhất là
ở nhiệt độ cao, sinh ra nhiều chất độc, do đó việc bảo quản cần kỹ
càng hơn và không được dùng để nấu ở nhiệt độ quá cao. Muốn
tránh nguy cơ tạo thành những chất độc cho cơ thể thì không nên
tái sử dụng chất béo (chiên xào nhiều lần), chọn loại dầu mỡ thích
hợp cho từng cách chế biến và không nấu chất béo ở trên nhiệt độ
bay hơi đã được ghi chú cụ thể cho từng loại dầu mỡ.
Nhiệt độ bay hơi cao thích hợp cho chiên rán ngập là dầu cải, dầu
bắp, dầu hướng dương và dầu rum. Loại dầu ít chất béo no chọn để
dùng trong trộn salad và chiên xào nhanh là dầu cải, dầu bắp, dầu ô
liu, hướng dương, rum, mè, nành… Nên hạn chế dùng loại có
nhiều chất béo no.
Để cung cấp loại chất béo phù hợp với cơ thể của trẻ, một trong
những vấn đề rất cần được quan tâm là tỉ lệ a-xít linoleic/a-xít -
linolenic (tỉ lệ hợp lý: 4 đến 10/1). Sử dụng nhiều loại dầu thực vật
và mỡ động vật khác nhau sẽ bổ sung cho nhau để có hiệu quả cao
nhất.
Sử dụng chất béo đầy đủ, đa dạng, hơp lý sẽ giúp trẻ nhận được đủ
- năng lượng, đủ nguyên liệu để phát triển thể chất và trí tuệ. Chất
béo cũng làm cho món ăn ngon hơn, hợp khẩu vị của trẻ hơn.
Chỉ giới hạn chất béo khi trẻ đã qua giai đoạn hoàn thiện hệ thần
kinh và thừa cân, béo phì hoặc có một số bệnh lý đặc biệt.
Để biết rõ hơn về việc giới hạn sử dụng chất béo ở mức độ nào cho
phù hợp với nhu cầu tăng trưởng của trẻ và bổ sung đủ các a-xít
béo thiết yếu cũng như vitamin tan trong dầu, nên tham khảo ý
kiến của các chuyên gia về dinh dưỡng nhi khoa
nguon tai.lieu . vn